მუ­ზე­უ­მე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო საბ­ჭოს (ICOM) წევ­რი, კავ­კა­სი­ის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ლექ­ტო­რი ნანა მე­ფა­რიშ­ვი­ლი პა­რი­ზის ღვთის­მშობ­ლის ტაძ­რის შე­სა­ხებ პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლურ მო­საზ­რე­ბას უზი­ა­რებს ინ­ტერ­ნეტ­მომ­ხმა­რე­ბელს და ძა­ლი­ან მოკ­ლედ და გა­სა­გე­ბად ხსნის - რა მოხ­და, რო­გორ მოხ­და და რო­გორ აღ­დგე­ბა მსოფ­ლიო კულ­ტუ­რუ­ლი მემ­კვიდ­რე­ო­ბის გა­მორ­ჩე­უ­ლი ძეგლი.

გთა­ვა­ზობთ ნანა მე­ფა­რიშ­ვი­ლის ვრცელ პოსტს:

"ინ­ფორ­მა­ცია #1

და­ვი­წყებ კარ­გი ამ­ბით: ვი­დეო ვნა­ხე დღეს გა­და­ღე­ბუ­ლი და ამო­ვი­სუნ­თქე: ძა­ლი­ან დიდი და­ზი­ა­ნე­ბა არ არის! მთა­ვა­რი ვიტ­რა­ჟი - ცნო­ბი­ლი ვარ­დუ­ლე­ბი­ა­ნი ტრიპ­ტი­ხი და შუ­ა­სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის უნი­კა­ლუ­რი ორ­ღა­ნიც არ და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლან! ასე­ვე უვ­ნე­ბე­ლია ტაძ­რის ძი­რი­თა­დი ექ­სპო­ნა­ტე­ბი და ნივ­თე­ბი, რად­გან, რეს­ტავ­რა­ცი­ის გამო, მათი უმ­რავ­ლე­სო­ბა არ იყო ტა­ძარ­ში. მათ შო­რი­საა ერთ-ერთი მთა­ვა­რი გან­ძი - ქრის­ტეს ეკ­ლის გვირ­გვი­ნი, რომ­ლის სა­ნა­ხა­ვა­დაც მნახ­ვე­ლებს ყო­ვე­ლი თვის პირ­ველ პა­რას­კევს უშ­ვებ­დნენ ტა­ძარ­ში. თუმ­ცა, მუ­ხის ჭერი და ხის შპი­ლი, რო­გორც ვი­ცით, მთლი­ა­ნად გა­ნად­გუ­რე­ბუ­ლია.

ასევე დაგაინტერესებთ

10:55 / 16-04-2019

სელმა ჰაიეკის მილიარდერი ქმარი ნოტრ-დამის აღსადგენად 100 მლნ ევროს გამოყოფს

თუმ­ცა გა­ოგ­ნე­ბუ­ლი ვარ, ასე რო­გორ გა­დარ­ჩა ტა­ძა­რი. ვი­კი­თხე, ვი­კი­თხე და მივ­ხვდი, რომ ტა­ძა­რი გა­დარ­ჩა ზუს­ტად იმი­ტომ, რომ ვერ­ტმფრე­ნე­ბი­დან წყა­ლი არ ას­ხეს და პა­ნი­კამ არ მო­იც­ვა მე­ხან­ძრე­ე­ბი. რო­გორ პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლუ­რად მო­იქ­ცნენ, ამას ეძღვნე­ბა ჩემი ეს პოს­ტი, ძი­რი­თა­დად. თუმ­ცა, სხვა რა­ღა­ცე­ებ­საც მო­გიყ­ვე­ბით, რა­საც "გა­და­ვე­ყა­რე“ კი­თხვი­სას.

ინ­ფორ­მა­ცია #2

თა­ვის დრო­ზე ხან­ძრის­გან და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი, ან - მთლი­ა­ნად გა­ნად­გუ­რე­ბუ­ლია ბევ­რი ტა­ძა­რი. მათი უმ­რავ­ლე­სო­ბა შემ­დგომ­ში აღად­გი­ნეს. რამ­დე­ნი­მეს, სტი­ლით მსგავ­სებს, ჩა­მოვ­თვლი და ფო­ტოს და­ვურ­თავ.

- რე­იმ­სის მე-13 სა­უ­კუ­ნის სა­კა­თედ­რო ტა­ძა­რი (Cathédrale Notre-Dame de Reims), საფ­რან­გე­თი. გერ­მა­ნე­ლე­ბის და­ბომბვის შე­დე­გად და­იწ­ვა 1914 წლის სექ­ტემ­ბერ­ში. მისი რე­კონ­სტრუქ­ცია მოხ­და და დღე­საც იღებს დამ­თვა­ლი­ე­რებ­ლებს.

- კან­ტერ­ბე­რის სა­კა­თედ­რო ტა­ძა­რი ინ­გლის­ში (The cathedral at Canterbury in England) – და­იწ­ვა 1174 წელს, როცა მე­ზო­ბელ სახ­ლს გა­უჩ­ნდა ცე­ცხლი და მა­საც გა­და­ე­დო

- 1194 წელს სე­რი­ო­ზუ­ლად და­ზი­ან­და ტა­ძა­რი შარ­ტრში (The cathedral at Chartres)...

ინ­ფორ­მა­ცია #3 - რა სა­რეს­ტავ­რა­ციო სა­მუ­შა­ო­ე­ბი მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და ტა­ძარ­ში?

რო­გორც უკვე იცით, ხან­ძრის გა­ჩე­ნის მი­ზე­ზად, ტა­ძარ­ზე მიმ­დი­ნა­რე სა­რეს­ტავ­რა­ციო სა­მუ­შა­ო­ებს ასა­ხე­ლე­ბენ. ტა­ძა­რი წე­ლი­წად­ში და­ახ­ლო­ე­ბით 13 მლნ დამ­თვა­ლი­ე­რე­ბელს იღებს. მათ­გან უმ­რავ­ლე­სო­ბას შე­უმ­ჩნე­ვე­ლი რჩე­ბა ძეგლის და­ზი­ა­ნე­ბე­ბი, თუ - რა თქმა უნდა - სპე­ცი­ა­ლის­ტი არ არის (რეს­ტავ­რა­ტო­რი, არ­ქი­ტექ­ტო­რი ან მსგავ­სი).

რა და­ზი­ა­ნე­ბე­ბი ჰქონ­და ტა­ძარს, რა­მაც გა­სულ წელს 180 მი­ლი­ო­ნი­ა­ნი სა­რეს­ტავ­რა­ციო პრო­ექ­ტის და­წყე­ბა გა­ნა­პი­რო­ბა?

მე-20 სა­უ­კუ­ნის ბო­ლოს პა­რიზ­ში ჰა­ე­რის და­ბინ­ძუ­რე­ბამ ტაძ­რის მორ­თუ­ლო­ბე­ბის ერო­ზია და ქვის ფე­რის შეც­ვლა გა­მო­იწ­ვია. მე-20 სა­უ­კუ­ნის 80-იანი წლე­ბის ბო­ლოს ტა­ძარს რამ­დე­ნი­მე ქან­და­კე­ბა მო­ერ­ყა, ად­გილ­ზე მათი და­ტო­ვე­ბა უსაფრ­თხო აღარ იყო. ტა­ძა­რი 1905 წლი­დან საფ­რან­გე­თის სა­ხელ­მწი­ფო სა­კუთ­რე­ბაა და მის რე­გუ­ლა­რულ მოვ­ლა-რე­კონ­სტრუქ­ცი­ა­ზე პა­სუ­ხის­მგე­ბე­ლი საფ­რან­გე­თის კულ­ტუ­რის სა­მი­ნის­ტროა.

ამი­ტომ მთავ­რო­ბამ 1991 წელს და­ი­წყო 10-წლი­ა­ნი რეს­ტავ­რა­ცი­ის პროგ­რა­მა, რო­მელ­მაც ექ­სტე­რი­ერ­ზე, გან­სა­კუთ­რე­ბით - არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი ელე­მენ­ტე­ბის ავ­თენ­ტურ ად­გილ­ზე და­ტო­ვე­ბა­ზე - იმუ­შა­ვა. ყუ­რა­დღე­ბა და­ეთ­მო კირ­ქვის ფი­ლე­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბის შეს­წა­ვალ­საც და ასე­ვე, სა­ხუ­რა­ვებ­ზე ქვე­მო­დან უხი­ლა­ვი წვრი­ლი ელექტრო-მავ­თუ­ლე­ბის გა­ტა­რე­ბას, მტრე­დე­ბის­გან თავ­დაც­ვის მიზ­ნით. ტაძ­რის და­სავ­ლე­თის ფა­სა­დი გა­იწ­მინ­და და აღ­დგა. 2013 წელს, შე­ნო­ბის 850 წლის­თა­ვის­თვის, ჩრდი­ლო­ეთ კოშ­კებ­ზე გან­ლა­გე­ბუ­ლი, მე-19 სა­უ­კუ­ნის 4 ზარი გა­და­ად­ნეს და ახა­ლი ბრინ­ჯა­ოს ზა­რე­ბი და­ამ­ზა­დეს, მე-17 სა­უ­კუ­ნის ორი­გი­ნა­ლი ზა­რე­ბის ჟღე­რა­დო­ბის აღ­დგე­ნის მიზ­ნით.

ამ რეს­ტავ­რა­ცი­ე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, ტაძ­რის მდგო­მა­რე­ო­ბა მა­ინც მძი­მედ რჩე­ბო­და. ამი­ტომ მთავ­რო­ბამ 2010-ია­ნე­ბის ბო­ლოს წარ­მო­ად­გი­ნა რეს­ტავ­რა­ცი­ის ახა­ლი პროგ­რა­მა, რო­მე­ლიც, თავ­და­პირ­ვე­ლი გათ­ვლით, 100 მლმ. ევრო ჯდე­ბო­და. პრო­ექ­ტის მა­ღალ­ბი­უ­ჯე­ტი­ა­ნო­ბის გამო, სა­ხელ­მწი­ფო ბი­უ­ჯე­ტის თან­ხე­ბის გარ­და, გა­იხ­სნა „ნოტრ და­მის მე­გობ­რე­ბის ფონ­დი“, სა­დაც დო­ნა­ცია ნე­ბის­მი­ერ მსურ­ველ­საც შე­ეძ­ლო. 2018 წლის ბო­ლოს და­ი­წყო ტაძ­რის ხის შპი­ლის რე­კონ­სტრუქ­ცია (სარ­ე­კონ­სტრუქ­ციო ბი­უ­ჯე­ტი 6 მლნ. ევრო), რის გა­მოც შპი­ლი­დან მოხ­სნეს სპი­ლენ­ძის ქან­და­კე­ბე­ბი და სხვა დე­კო­რა­ტი­უ­ლი ელე­მენ­ტე­ბი.

სწო­რედ იმან, რომ ეს დე­ტა­ლე­ბი 1 კვი­რის წინ მოხ­სნეს და გა­და­ი­ტა­ნეს, გა­და­არ­ჩი­ნა ისი­ნი გა­ნად­გუ­რე­ბას

რისი რეს­ტავ­რა­ცია იგეგ­მე­ბო­და:

- მცი­რე ზო­მის გუმ­ბა­თე­ბის წვე­ტე­ბი - შე­უ­ია­რა­ღე­ბე­ლი თვა­ლი­თაც ჩან­და, რომ ბევ­რი მცი­რე ზო­მის გუმ­ბა­თის წვე­ტი, რომ­ლე­ბიც ტაძ­რის გო­თი­კურ იერ­სა­ხეს ქმნი­და, იყო წა­ტე­ხი­ლი, მოხ­სნი­ლი ან - დრო­ე­ბი­თი დამ­ჭე­რით მი­მაგ­რე­ბუ­ლი.

- გარ­გო­ი­ლე­ბი (La Gargouille) - მე-19 სა­უ­კუ­ნე­ში შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი ცნო­ბი­ლი გარ­გო­ი­ლე­ბი (ქვა­ში ნაკ­ვე­თი გრო­ტეს­კუ­ლი ხა­სი­ა­თის ფი­გუ­რე­ბი, ძი­რი­თა­დად შე­ნო­ბის მა­ღალ ნა­წილ­ში ან სა­ხუ­რა­ვის კი­დე­ში მო­თავ­სე­ბუ­ლი), რომ­ლე­ბიც, ეს­თე­ტი­კუ­რის გარ­და, წვი­მის წყლის გა­დაყ­ვა­ნის ფუნ­ქცი­ა­საც ას­რუ­ლებ­და, ბევ­რგან იყო შეც­ვლი­ლი უსა­ხუ­რი მი­ლე­ბით, რად­გან უმ­რავ­ლე­სო­ბა ისე იყო და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი და კო­რო­ზი­რე­ბუ­ლი, რომ მათი ად­გილ­ზე და­ტო­ვე­ბა სა­ში­ში იყო.

- მო­ა­ჯი­რე­ბი - დიდი ნა­წი­ლი ისეთ ცუდ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში იყო, რომ მინა-პლას­ტი­კის ფი­ლე­ბით ან ლი­თო­ნის მი­ლე­ბით, ცუდ შემ­თხვე­ვა­ში კი - ფა­ნე­რი­თაც კი იყო შევ­სე­ბუ­ლი.

- ქვის ფი­გუ­რე­ბი - მთე­ლი რიგი ქვის დე­ტა­ლე­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბა იყო ძა­ლი­ან მძი­მე, რაც ადა­მი­ა­ნის სი­მაღ­ლი­და­ნაც კარ­გად შე­სამ­ჩნე­ვი იყო.

- ვიტ­რა­ჟე­ბის კონ­სტრუქ­ცი­ე­ბი - ვიტ­რა­ჟის მი­ნის დამ­ჭე­რი ლი­თო­ნის ჩარ­ჩო­ე­ბის და­ჟან­გვის ხა­რის­ხი იმ­დე­ნად დიდი იყო, რომ ქვა, რომლშიც ეს ჩარ­ჩო­ე­ბი იყო არ­მი­რე­ბუ­ლი, ალაგ-ალაგ გამსკდა­რი იყო.

- ქვის საყ­რდე­ნე­ბი ექ­სტე­რი­ერ­ზე - ქვის წყო­ბის ცუდი ფი­ზი­კუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­ში­ში იყო ე.წ. მფრი­ნავ საყ­რდე­ნებ­ზე. რო­მე­ლი­მე ამ პი­ლო­ნი­დან რომ გა­მო­სუ­ლი­ყო წყო­ბი­დან, შე­დე­გი კა­ტას­ტრო­ფუ­ლი იქ­ნე­ბო­და.

- ხის გუმ­ბა­თი და შპი­ლი - ტყვია, რო­მე­ლიც იცავ­და ხის შპილს, და­ზი­ან­და ატ­მოს­ფე­რუ­ლი ნა­ლე­ქე­ბის­გან და მის ქვეშ ხის სტრუქ­ტუ­რამ დაშ­ლა და­ი­წყო. ცუდ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში იყო 12 მო­ცი­ქუ­ლის ის სპი­ლენ­ძის ქან­და­კე­ბე­ბე­ბიც, რომ­ლე­ბიც 1 კვი­რის წინ მოხ­სნეს შპი­ლი­დან.

ინ­ფორ­მა­ცია #4 - რა­ტომ და­იწ­ვა ტაძ­რის გა­და­ხურ­ვა ასე მალე?

შუ­ა­სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის გო­თი­კურ ტაძ­რებ­ში ადა­მი­ა­ნი ზე­მოთ რომ იხე­დე­ბა, ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში ქვის გუმ­ბათს და თა­ღებს ხე­დავს, მაგ­რამ მათ ზე­მოთ არის სხვე­ნი, რო­მე­ლიც ხის კონ­სტრუქ­ცი­ით სა­ხუ­რავს იჭერს. იმ პე­რი­ოდ­ში ხის მა­სა­ლას, რო­გორც წესი, ფა­რავ­დნენ ფი­სით, რაც მათ იცავ­და სხვა­დას­ხვა და­ზი­ა­ნე­ბის­გან (ნეს­ტი, ხის ჭია და ა.შ.), მაგ­რამ სამ­წუ­ხა­როდ, ხან­ძარ­მე­დეგს არ ხდი­და.

ლიზა რე­ი­ლი (Lisa Reilly - ვირ­ჯი­ნი­ის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის არ­ქი­ტექ­ტუ­რის ის­ტო­რი­ის კა­თედ­რის ასო­ცი­რე­ბუ­ლი პრო­ფე­სო­რი და შუ­ა­სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის არ­ქი­ტექ­ტუ­რის მკვლე­ვა­რი) თვლის, რომ სწო­რედ შუა სა­კუ­ნე­ე­ბის გო­თი­კუ­რი არ­ქი­ტექ­ტუ­რის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბელ­მა ქვის თა­ღებ­მა გა­ნა­პი­რო­ბა ის, რომ პა­რი­ზის ღვთის­მშობ­ლის ტაძ­რის ხან­ძარს უფრო სა­ვა­ლა­ლო შე­დე­გე­ბი არ მოჰ­ყვა: მათ ალ­მო­დე­ბუ­ლი ხის კონ­სტრუქ­ცია, გარ­კვე­ულ­წი­ლად, და­ი­ჭი­რეს და მთე­ლი ძა­ლით ია­ტაკ­ზე და­ნარ­ცხე­ბის სა­შა­ლე­ბა არ მის­ცეს, რა­საც, თა­ვი­დან აგ­ვა­ცი­ლა მე­ტად მძი­მე შე­დე­გე­ბი, კერ­ძოდ კი - კედ­ლე­ბის და­ზი­ა­ნე­ბე­ბი და მზი­დი კონ­სტრუქ­ცი­ის ნგრე­ვა.

ინ­ფორ­მა­ცია #5 - რა­ტომ გა­ჭირ­და ხან­ძრის ჩაქ­რო­ბა?

გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ით, ად­გილ­ზე 400-მდე მე­ხან­ძრე თავ­და­უ­ზო­გა­ვად მუ­შა­ობ­და და მა­ინც - ხან­ძარ­მა 15 სა­ათს გას­ტა­ნა. ძა­ლი­ან ბევ­რს გა­უჩ­ნდა კი­თხვა - რა­ტომ არ გა­მო­ი­ყე­ნეს ფრან­გებ­მა ვერ­ტმფრე­ნე­ბი? ამ და სხვა კი­თხვებს საკ­მა­ოდ კომ­პე­ტენ­ტუ­რად პა­სუ­ხობს გრეგ ფავ­რი (Gregg Favre) - სანტ-ლუ­ი­სის სა­ხან­ძრო დაც­ვის გან­ყო­ფი­ლე­ბის ყო­ფი­ლი თა­ნამ­შრო­მე­ლი, მი­სუ­რის შტა­ტის სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი უსაფრ­თხო­ე­ბის დე­პარ­ტა­მენ­ტის დი­რექ­ტო­რის მო­ად­გი­ლე.

მარ­ტო ის, რომ ალი 90 მ-ზე ადი­ო­და, არ ყო­ფი­ლა მი­ზე­ზი იმი­სა, რომ ვერ­ტმფრე­ნე­ბი არ გა­მო­ი­ყე­ნეს. პრობ­ლე­მე­ბი იყო ბევ­რად მეტი: პირ­ვე­ლი და მთა­ვა­რი პრობ­ლე­მა იყო ძვე­ლი ტაძ­რის ხის გა­და­ხურ­ვის კონ­სტრუქ­ცია. ამ პე­რი­ო­დის ტაძ­რებ­ში ძვე­ლი კო­ჭე­ბი იმ­სის­ქე და შე­სა­ბა­მი­სად, იმ­სიმ­ძი­მეა, რომ ვერ­ტმფრე­ნი­დან ჩა­მოს­ხმუ­ლი წყა­ლი მათ ჩა­ან­გრევ­და, რაც გა­მო­იწ­ვევ­და კედ­ლე­ბის ნგრე­ვა­საც. ასე­თი კონ­სტრუქ­ცი­ის წვის დროს მე­ხან­ძრე­ე­ბის ძი­რი­თა­დი ამო­ცა­ნაა კედ­ლე­ბი მა­ინც გა­და­არ­ჩი­ნონ, რად­გან ცე­ცხლმო­კი­დე­ბუ­ლი ხის სა­ხუ­რა­ვის გა­დარ­ჩე­ნა თით­ქმის შე­უძ­ლე­ბე­ლია.

მე­ო­რე: სა­ხან­ძრო ეკი­პა­ჟი შე­ნო­ბა­ში ვერ ჩას­ვეს, რად­გან იყო ხის სა­ხუ­რა­ვის ჩა­მოშ­ლის სა­შიშ­რო­ე­ბა და მისი ნა­წი­ლე­ბი ცვი­ო­და ყო­ველ წამს. სა­მა­გი­ე­როდ, მე­ხან­ძრე­ე­ბი იბ­რძოდ­ნენ კედ­ლე­ბის გა­და­სარ­ჩე­ნად გა­რე­დან, თუმ­ცა - აქაც ძა­ლი­ან ფრთხი­ლად, რად­გან გა­ხუ­რე­ბულ კედ­ლებ­ზე ცივი წყლის მოხ­ვედ­რა მათ და­ხეთ­ქვას გა­მო­იწ­ვევ­და.

მე­სა­მე: ცე­ცხლის­თვის სა­ჭი­როა 4 ელე­მენ­ტი - ჟანგბა­დი, საწ­ვა­ვი, სით­ბო და ქი­მი­უ­რი ჯაჭ­ვუ­რი რე­აქ­ცია. რო­მე­ლი­მე ამ ელე­მენ­ტის უგულ­ვე­ბელ­ყო­ფა იქ­ნე­ბო­და ხან­ძრის შე­ნე­ლე­ბის სა­წინ­და­რი, მაგ­რამ თვი­თონ შე­ნო­ბის მას­შტაბ­მა ამის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ მის­ცა მე­ხან­ძრე­ებს: ად­ვი­ლად აა­ლე­ბა­დი სა­ხუ­რა­ვის ჩა­მონ­გრე­ვის შემ­დეგ, ალს ბევ­რი ჟანგბა­დი მი­ე­წო­დე­ბო­და. თუმ­ცა, ჟანგბა­დი თა­ვი­დან­ვე ბევ­რი იყო - მო­გეხ­სე­ნე­ბათ შე­ნო­ბის შიდა სივ­რცე რამ­ხე­ლაა.

მე­ო­თხე: იყო უა­რე­სი შე­დე­გის დად­გო­მის კი­დევ 1 რე­ა­ლუ­რი რის­კი - სა­რეს­ტავ­რა­ციო სა­მუ­შა­ო­ე­ბის გამო, შე­ნო­ბა­ში შე­ტა­ნი­ლი იყო და­მა­ტე­ბი­თი სამ­შე­ნებ­ლო მა­სა­ლა, რო­მელ­თა­გან ზო­გი­ერ­თი, შე­საძ­ლოა, წყლის მი­მართ მგრძნო­ბი­ა­რე ყო­ფი­ლი­ყო და აფეთ­ქე­ბა გა­მო­ეწ­ვია.

ასე, რომ ყვე­ლა­ფე­რი იყო გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი და გათ­ვლი­ლი. ყო­ჩაღ ფრანგ მე­ხან­ძრე­ებს!!!

და ბო­ლოს - რა იქ­ნე­ბა ხვალ? ხვალ ყვე­ლა­ფე­რი იქ­ნე­ბა კარ­გად იმი­ტომ, რომ 15-სა­ა­თი­ა­ნი ხან­ძრის მე­ო­რე დღის ბო­ლოს ტაძ­რის რეს­ტავ­რა­ცი­ის­თვის უკვე 455 მი­ლი­ო­ნი ევ­როა შეკ­რე­ბი­ლი! თან ტა­ძა­რი UNESCO-ს მსოფ­ლიო მემ­კვიდ­რე­ო­ბის ძეგლ­თა სი­ა­შია, რაც ამ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის ჩარ­თუ­ლო­ბა­საც უზ­რუნ­ველ­ყოფს.

ფრან­გე­ბი, გარ­და აღ­დგე­ნი­თი სა­მუ­შა­ო­ე­ბი­სა, ჩა­ა­ტა­რე­ბენ გაწ­მენ­დით სა­მუ­შა­ობ­საც - გა­ა­სუფ­თა­ვე­ბენ კვამ­ლის­გან და­ზი­ა­ნე­ბულ მხატ­ვრო­ბას (მხატ­ვრო­ბის ლუვრში გა­და­ტა­ნა პა­რას­კევს აქვთ და­გეგ­მი­ლი) და ასე, ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლად და თან­მიმ­დევ­რო­ბით ყვე­ლა­ფერს გა­ა­კე­თე­ბენ იმის­თვის, რომ მათი ქა­ლა­ქის და, სა­ერ­თოდ, ქვეყ­ნის ერთ-ერთ მთა­ვარ სი­ა­მა­ყეს პირ­ვან­დე­ლი, სრულ­ყო­ფი­ლი სახე და­უბ­რუ­ნონ!" - წერს მუ­ზე­უ­მე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო საბ­ჭოს (ICOM) ქარ­თვე­ლი წევ­რი.