ერთი დღე მეხანძრე-მაშველებთან ერთად - რა ხდება იქამდე, სანამ საიმედო პროფესიის ადამიანები შემთხვევის ადგილზე გადიან

გზას, რომელსაც მეხანძრე-მაშველები ცვლიდან-ცვლამდე ან სულაც ყოველდღიურად გადიან, ბეწვის ხიდს ჰგავს... შეტყობინებს შორის, მსოფლიო სტანდარტებით შედგენილ სხვადასხვა სახის თეორიულ და პრაქტიკულ მეცადინეობებს გადიან. როგორც კი შეტყობინება შემოდის, იქ სრულდება მშვიდი გარემო, - სრული ეკიპირებისთვის სულ რაღაც ერთი წუთი სჭირდებათ, დისპეჩერი საგზურს უწერს, რაც შეტყობინების გაფორმებას ნიშნავს.

მათი სამუშაო დღე 09:00 საათზე იწყება. მეხანძრე-მაშველები მას "გასაყარსაც" უწოდებენ, რაც იმას ნიშნავს, რომ ძველი და ახალი ცვლა ერთად იყრის თავს, 24-საათიანი მუშაობის შემდეგ, განიხილავენ ყველა დეტალს, ამოწმებენ ნივთებს... იშვიათადად, თუმცა, ზოგჯერ ესა თუ ის ნივთი იკარგება... ერთ-ერთი მეხანძრე-მაშველი გიორგი გელაშვილი გვეუბნება, რომ თავად აწესრიგებენ სამუშაო იარაღებს... მაგალითად ამოწმებენ ცულს, რომელიც ხანძრისას ჩაკეტილი კარისა და კედლის გასახსნელად, ან სულაც სახურავიდან თოკით დაშვებისას სჭირდებათ... მათი ყველა ნივთი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია.

დილიდან სიმშვიდეა. მეხანძრე-მაშველები ამბობენ, რომ ზოგჯერ მთელი დღე შეიძლება ისე გავიდეს, უმნიშვნელო ინცინდენტების გარდა, არაფერი მოხდეს, ზოგჯერ კი, ერთ დღეში ერთდროულად რამდენიმე დიდი ხანძარი ხდება. განსაკუთრებით ქარიან ამინდში, როდესაც ელექტრო სადენები ერთმანეთს ედება, შეიძლება ხე წაიქცეს, სადენები ჩამოწყვიტოს, ბანერები ჩამოგლიჯოს, რაც ხანძრის წარმოქმნის კერაა.

საკმაოდ ხშირია ფიქტიური, ცრუ გამოძახებები, როდესაც ინიციატორი ამბობს, რომ ხანძარია, ადგილზე მისულებს კი, ცეცხლის კვალიც არ ხვდებათ. მეხანძრეების ეკიპირება გრძელ მაგიდაზე ისეა დალაგებული, მზადყოფნისთვის ერთი წუთი დასჭირდათ. თერმული, სპეცნაჭრისგან შეკერილ ქურთუკი ისეა დაკეცილი, რომ ჩაცმაში დრო არ უნდა დაკარგონ. შემდეგ, ელვის სისწრაფით იცვამენ ძალიან მძიმე, სპეციალური მატერიისგან დამზადებულ უსაფრთხო ჩექმებს, ფეხსაცმლის წვერსა და ძირში რკინის ფირფიტებია ჩამაგრებული, რომ ცეცხლს, ნაკვერცხლებს, ქრობის პროცესში მიმობნეულ ცეცხლმოკიდებულ ან გავარვარებულ სახიფათო ნივთებს, ლურსმნებს და სხვა ბასრს საგნებს გაუძლოს...

ასევე იკეთებენ ქამარს, რომელშიც ცული აქვთ გარჭობილი, იხურავენ ჩაფხუტს, რომელსაც წინ სპეციალური სათვალე აქვს დამაგრებული, უკან კი საშიში ნივთებისა და ნაპერწკლების ცვენისგან დამცავით არის დახურული... ჩაფხუტი ქალაქში მუშაობისას სჭირდებათ, ტყეში, ხანძრის ქრობისას ძირითადად ნაჭრის ე.წ. თავსაბურავები აქვთ, კვამლის შესუნთქვა არ მოუწიოთ...

დღისით, თითქმის ყველანი ეზოში არიან, რათა დროული მობილიზება მოახდინონ, თუმცა, ღამე, განგაშის ზარის ჩართვისთანავე, ზედა სართულიდან სპეციალური ბოძის საშუალებით იმ მაგიდასთან ეშვებიან, სადაც ეკიპირება აწყვია...

მათი სამზადისი ერთგვარი ადრენილინია და შეუძლებელია არ გადაგედოს... 3-ტონიანი მანქანა, რომელშიც ეკიპაჟის 6 წევრი ჯდება, ძირითად ცვლაშია, ანუ შემთხვევის ადგილზე პირველი გადის, შემდეგ კი, საჭიროების მიხედვით, საქმეში ერთვება "მძიმე ტექნიკა", ოღონდ პირდაპირი მნიშვნელობით, 5-ტონიანი მანქანა, 4 ეკიპაჟით... ყველა ხანძარი ერთმანეთისგან განსხვავდება და შესაბამისად, ადგილზე იგეგმება, თუ რა პრინციპით უნდა ჩააქრონ.

ოცმეთაური ირაკლი დავითიძე მიხსნის, რომ სხვადასხვა ზომის კიბე აქვთ, მათ შორის ისეთიც, რომელსაც მაღალსართულიან შენობაში გაჩენილი ხანძრისას იყენებენ... შეტყობინების მისამართზე გავდივართ...

ზოგჯერ მოქალაქეები პატარა ხანძარს თავად აქრობენ, თუმცა, ყოველთვის - არა... შეტყობინების ავტორს ვუკავშირდებით, ამჯერად სხვა მისამართს გვეუბნება, ახალ მისამართზე მივდივართ.

მეხანძრე-მაშველის პოზიციიდან დანახული თბილისის ქუჩებში არსებული მოძრაობა ცალკე ფენომენია, აქედან უფრო კარგად ჩანს სირენის ხმაზე დაბნეული მძღოლები და ეს მხოლოდ სუსტი სქესის წარმომადგენელ მძღოლებს არ ეხებათ. დაჩქარება არ შეიძლება, რადგან შესაძლოა დაიბნენ და საბედისწერო შეცდომა დაუშვან... ზოგი კი, ამდენ პიარ-კამპანიის მიუხედავად, მაინც არ თვლის საჭიროდ, სახანძრო მანქანას გზა დაუთმოს...

ქაოტური მშენებლობების ფონზე, თბილისის ქუჩებში ნუმერაცია არეულია, ლუწისა და კენტის პრინციპიც კი არ არის დაცული, მაგრამ მეხანძრე-მაშველებმა თავიანთ სამოქმედო არეალში ყველა შენობა და ობიექტის მდებარეობა ზეპირად იციან. ასევე ერთი შეხედვით შეუძლიათ შეაფასონ ხანძრის მასშტაბი, თუ რა ფართზეა ცეცხლი გავრცელებული...

მიტოვებულ შენობას ძველი ხანძრის კვალი ეტყობოდა. მეხანძრე-მაშველი რაციით დაუკავშირდა საოპერატორო სამსახურს, რომ ხანძარი არ ფიქსირდებოდა და სახანძრო-მანქანა ადგილზე ბრუნდებოდა.

ირაკლი დავითიძე, მეხანძრე-მაშველი, ოცეულის მეთაური:

- სითხეები, ბენზინი, ნავთი, დიზელი და ასეთი სახის ნივთიერებები ადვილად აალებადია და სწრაფად იწვის... ისევე, როგორც ხის ნივთები. სახიფათო ხანძარი აქვს ბამბას და მის შემცველ ნივთებს, ხრჩოლავს და მომწამვლელი კვამლი აქვს... სახიფათოა, ფრანგული ე.წ. შეკიდული ჭერები, რომელიც წვის შემდეგ აბლაბუდასავით რჩება და წვისას საშიშ კვამლს გამოყოფს...

- განსაკუთრებული ამბები თუ გახსენდებათ...

- ერთხელ ტყის ხანძრისას, სახანძრო მანქანაში დათვის ბელი შემოგვიხტა. მხოლოდ მაშინ შევამჩნიეთ, როდესაც ხანძარი ჩავაქრეთ, მანამდე ვის ეცალა მისთვის... არც ვიცი, როგორ მოხვდა მანქანაში, მაგრამ ჩვენს დანახვაზე არ დამფრთხალა. თან წამოვიყვანეთ და რამდენიმე თვის განმავლობაში ჩვენ გვყავდა, ბოთლით ვასმევდით რძეს... თუმცა, რაც უფრო იზრდებოდა, ცხოველურ ინსტიქტებს ავლენდა. ისეთი ბასრი კბილები ჰქონდა, სპეცხელთათმანებშიც კი ატანდა... შემდეგ, როდესაც უკვე კარგად წამოიზარდა, ტყეში გავუშვით. ეს რამდენიმე წლის წინ იყო და ხანდახან ახლაც ვფიქრობ მასზე...

მომდევნო შეტყობინების შემოსვლამდე დრო ვიხელთე და სახანძროს დისპეტჩერს, თამარ თაბუკაშვილს გავესაუბრე, რომელსაც 18-წლიანი გამოცდილება აქვს...

- იმ წლებში, როდესაც ასეთი გამართული საკომუნიკაიო სისტემა არ იყო, ხელით ვიწერდით შემოსულ შეტყობინებებს, საკომუნიკაციოდ კი, ქალაქის ტელეფონს ვიყენებდით. შეძლებისდაგვარად, მცირე დროში ვახერხებდით მობილიზებას და ხანძრის ადგილზე გასვლას... ბოლო წლებში, უფრო ფრთხილობს ხალხი და მეტი ინიციატორია. აფეთქებების შემდეგ იმატა გაზის სუნზე გამოძახებებმა... ზაფხულში მეტი ხანძრებია, რაც ბევრი რამით არის განპირობებული, გამხმარ ბალახს და ტყეს ეკიდება, ბევრი მათგანი დაუდოვრობითაც არის გამოწვეული. ბუნებაში ქეიფის შემდეგ, კოცონის ჩაქრობა ავიწყდებათ... ბოლოს დროს, ეს დროს, ამ მიმართულებით, საზოგადოების ცნობიერება გაიზარდა, თუმცა, მაინც ხდება.