პოლიტიკა
Faceამბები
მსოფლიო
კულტურა/შოუბიზნესი
მოზაიკა
კონფლიქტები
საზოგადოება
მეცნიერება
წიგნები
სამხედრო
სპორტი
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
მეფე, რომელმაც „სიბრძნე-გონიერებითა და ცოდნით დაიმორჩილა მთელი საქართველო“
მეფე, რომელმაც „სიბრძნე-გონიერებითა და ცოდნით დაიმორჩილა მთელი საქართველო“

ეპო­ქის სულს ძლი­ე­რი პი­როვ­ნე­ბე­ბი გან­სა­ზღვრა­ვენ... პი­როვ­ნე­ბის პი­რა­დი თვი­სე­ბე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, მას შე­უძ­ლია, რო­გორც აა­ღორ­ძი­ნოს, გა­აძ­ლი­ე­როს ერი, ასე­ვე - უარ­ყო­ფი­თი გავ­ლე­ნა მო­ახ­დი­ნოს მის გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე.

სა­ქარ­თვე­ლოს ის­ტო­რი­ა­ში ერთ-ერთი გა­მორ­ჩე­უ­ლი მე­ფეა გი­ორ­გი V, „ბრწყინ­ვა­ლედ“ წო­დე­ბუ­ლი. ის იყო ჩვე­ნი ქვეყ­ნის ის­ტო­რი­ა­ში ერთ-ერთი უძ­ლი­ე­რე­სი პო­ლი­ტი­კო­სი. შეძ­ლო და და­ნა­წევ­რე­ბუ­ლი სა­ქარ­თვე­ლო ისევ ერთ სა­ზღვრებ­ში მო­აქ­ცია. და­ას­რუ­ლა მონ­ღოლ­თა ბა­ტო­ნო­ბა, შიდა და­პი­რის­პი­რე­ბებს გა­უმკლავ­და, მოჭ­რა ქარ­თუ­ლი მო­ნე­ტა „გი­ორ­გა­უ­ლი თეთ­რი“ და ურ­თი­ერ­თო­ბა და­ამ­ყა­რა და­სავ­ლეთ­თან.

გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლე იყო მეფე, რო­მელ­საც გა­ნად­გუ­რე­ბუ­ლი ქვე­ყა­ნა ჩა­ბარ­და ხელთ, თუმ­ცა გო­ნივ­რუ­ლი მოქ­მე­დე­ბე­ბით მან შეს­ძლო მტრის­გან აოხ­რე­ბუ­ლი სამ­შობ­ლო ფეხ­ზე დე­ყე­ნე­ბი­ნა. მონ­ღოლ­თა მთა­ვარ ვე­ზირ­თან, ჩო­ბან ნო­ინ­თან კარ­გი ურ­თი­ერ­თი­ერ­თო­ბის და­ჭე­რით შეს­ძლო და ჯერ თით­ქმის გაწ­მინ­და მონ­ღო­ლე­ბის­გან ქვე­ყა­ნა, ხოლო შემ­დეგ, ვე­ზი­რის სიკ­ვდი­ლის შემ­დეგ და­ას­რუ­ლა მათი სა­უ­კუ­ნო­ვა­ნი ბა­ტო­ნო­ბა. მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ მონ­ღო­ლე­ბის ბა­ტო­ნო­ბის პე­რი­ოდ­ში, მონ­ღო­ლუ­რი ფუ­ლის პა­რა­ლე­ლუ­რად, გი­ორ­გი მე­ფემ მო­აჭ­რე­ვი­ნა ვერ­ცხლის მო­ნე­ტა, რო­მელ­საც „გი­ორ­გა­ულ თეთ­რს“ უწო­დე­ბენ. 1329 წელს გი­ორ­გიმ შე­მო­ი­ერ­თა და­სავ­ლეთ სა­ქარ­თვე­ლო, ხოლო 1334 წელს სამ­ცხის ათა­ბა­გო­ბა უბო­ძა და ერ­თგუ­ლე­ბის ფიცი და­ა­დე­ბი­ნა სარ­გი­სის შვილ ყვარ­ყვა­რეს. ასე მო­ა­ხერ­ხა მთე­ლი ქვეყ­ნის ხე­ლახ­ლა გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა. 1335 წელს მან მონ­ღო­ლებ­საც შე­უ­წყვი­ტა ხარ­კი და მარ­თვის სა­და­ვე­ე­ბი სრუ­ლი­ად აიღო ხელ­ში.

ყუ­რა­დღე­ბა მი­აქ­ცია იე­რუ­სა­ლიმ­ში არ­სე­ბულ ქარ­თველ­თა ეკ­ლე­სია-მო­ნას­ტრებს. ჯერ კი­დევ 1316 წელს, როცა თვი­თონ გი­ორ­გი VI-ის მე­ურ­ვედ ით­ვლე­ბო­და გაგ­ზავ­ნა პირ­ვე­ლი ელ­ჩო­ბა ეგ­ვიპ­ტის სა­სულ­თნო­ში. 1320 წელს მე­ო­რე ელ­ჩო­ბის შემ­დეგ სულ­თან­მა გა­ით­ვა­ლის­წი­ნა მისი თხოვ­ნა და სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში სამ­ხედ­რო დახ­მა­რე­ბის სა­ნაც­ვლოდ, ქარ­თვე­ლებს ქრის­ტეს საფ­ლა­ვის კლი­ტე­ე­ბი და­უბ­რუ­ნა, ცხენ­ზე ამ­ხედ­რე­ბის ქრის­ტი­ა­ნე­ბის­თვის შე­უ­რა­ცხყმყო­ფე­ლი წე­სიც გა­ა­უქ­მა, მომ­ლოც­ვე­ლე­ბი ხარ­კის­გან გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლა და ნება დარ­თო გაშ­ლი­ლი დრო­შე­ბით შე­სუ­ლიყ­ვნენ იე­რუ­სა­ლიმ­ში.

სა­ყუ­რა­დღე­ბოა, რომ კურ­სი მე­ფეს მუ­დამ და­სავ­ლე­თის­კენ ჰქონ­და აღე­ბუ­ლი. მან ურ­თი­ერ­თო­ბა და­ი­ჭი­რა რო­მის პა­პთან, იო­ა­ნე XXII-თან. სმირ­ნი­დან თბი­ლის­ში სა­ე­პის­კო­პო კა­თედ­რაც, სწო­რედ ამის შემ­დეგ გა­და­ი­ტა­ნეს. ჩვენს მე­ფეს საფ­რან­გე­თის მმარ­თველ ფი­ლი­პე VI-თა­ნაც ჰქონ­და მი­მო­წე­რა. გი­ორ­გი ფი­ლი­პეს დახ­მა­რე­ბას ჰპირ­დე­ბო­და 30 000-იანი ლაშ­ქა­რით სი­რია-პა­ლეს­ტი­ნის წმინ­და მი­წე­ბის და­საბ­რუ­ნებ­ლად ბრძო­ლა­ში.

გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლე არა­მარ­ტო სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კას წარ­მარ­თავ­და წარ­მა­ტე­ბით, არა­მედ სა­ში­ნაო პრობ­ლე­მებ­საც არ უშინ­დე­ბო­და. აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია „ძეგლის­დე­ბა“, მთი­ე­ლე­ბის­თვის შექ­მნი­ლი კა­ნონ­თა კრე­ბუ­ლი. გა­მომ­დი­ნა­რე იქი­დან, რომ ისი­ნი ხში­რად ებ­რძოდ­ნენ ერ­თმა­ნეთს და იწ­ვევ­დნენ ქვე­ყა­ნა­ში ში­ნა­აშ­ლი­ლო­ბას, სა­ჭი­რო გახ­და რა­მე­ნა­ი­რად ამ პრობ­ლე­მის გა­დაჭ­რა. გი­ორ­გი მე­ფემ ამ­ჯე­რად ამ კა­ნონ­თა კრე­ბუ­ლით შეძ­ლო ზედ­მე­ტი სის­ხლისღვრა აე­რი­დე­ბი­ნა თა­ვი­დან.

სა­ქარ­თვე­ლოს დი­დე­ბულ მე­ფე­ზე, გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლე­ზე უფრო დე­ტა­ლუ­რი და სა­ინ­ტე­რე­სო ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ღე­ბა „ქარ­თვე­ლი მე­ფე­ე­ბის“ ახა­ლი ტო­მი­დან შე­გეძ­ლე­ბათ. 25 მარ­ტი­დან სე­რი­ას დიპ­ლო­მა­ტი მე­ფის - „გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლის“ ის­ტო­რია შე­ე­მა­ტა. შე­ძე­ნა შე­საძ­ლე­ბე­ლია ბიბ­ლუ­სის მა­ღა­ზი­ებ­სა და პრე­სის გავ­რცე­ლე­ბის წერ­ტი­ლებ­ში. წიგ­ნის სპე­ცი­ა­ლუ­რი ფასი 5.50, გა­ზეთ „კვი­რის პა­ლიტ­რას­თან“ ერ­თად კი 7 ლა­რია.

ავტორი:

მეფე, რომელმაც „სიბრძნე-გონიერებითა და ცოდნით დაიმორჩილა მთელი საქართველო“

მეფე, რომელმაც „სიბრძნე-გონიერებითა და ცოდნით დაიმორჩილა მთელი საქართველო“

ეპოქის სულს ძლიერი პიროვნებები განსაზღვრავენ... პიროვნების პირადი თვისებებიდან გამომდინარე, მას შეუძლია, როგორც ააღორძინოს, გააძლიეროს ერი, ასევე - უარყოფითი გავლენა მოახდინოს მის განვითარებაზე.

საქართველოს ისტორიაში ერთ-ერთი გამორჩეული მეფეა გიორგი V, „ბრწყინვალედ“ წოდებული. ის იყო ჩვენი ქვეყნის ისტორიაში ერთ-ერთი უძლიერესი პოლიტიკოსი. შეძლო და დანაწევრებული საქართველო ისევ ერთ საზღვრებში მოაქცია. დაასრულა მონღოლთა ბატონობა, შიდა დაპირისპირებებს გაუმკლავდა, მოჭრა ქართული მონეტა „გიორგაული თეთრი“ და ურთიერთობა დაამყარა დასავლეთთან.

გიორგი ბრწყინვალე იყო მეფე, რომელსაც განადგურებული ქვეყანა ჩაბარდა ხელთ, თუმცა გონივრული მოქმედებებით მან შესძლო მტრისგან აოხრებული სამშობლო ფეხზე დეყენებინა. მონღოლთა მთავარ ვეზირთან, ჩობან ნოინთან კარგი ურთიერთიერთობის დაჭერით შესძლო და ჯერ თითქმის გაწმინდა მონღოლებისგან ქვეყანა, ხოლო შემდეგ, ვეზირის სიკვდილის შემდეგ დაასრულა მათი საუკუნოვანი ბატონობა. მნიშვნელოვანია, რომ მონღოლების ბატონობის პერიოდში, მონღოლური ფულის პარალელურად, გიორგი მეფემ მოაჭრევინა ვერცხლის მონეტა, რომელსაც „გიორგაულ თეთრს“ უწოდებენ. 1329 წელს გიორგიმ შემოიერთა დასავლეთ საქართველო, ხოლო 1334 წელს სამცხის ათაბაგობა უბოძა და ერთგულების ფიცი დაადებინა სარგისის შვილ ყვარყვარეს. ასე მოახერხა მთელი ქვეყნის ხელახლა გაერთიანება. 1335 წელს მან მონღოლებსაც შეუწყვიტა ხარკი და მართვის სადავეები სრულიად აიღო ხელში.

ყურადღება მიაქცია იერუსალიმში არსებულ ქართველთა ეკლესია-მონასტრებს. ჯერ კიდევ 1316 წელს, როცა თვითონ გიორგი VI-ის მეურვედ ითვლებოდა გაგზავნა პირველი ელჩობა ეგვიპტის სასულთნოში. 1320 წელს მეორე ელჩობის შემდეგ სულთანმა გაითვალისწინა მისი თხოვნა და საჭიროების შემთხვევაში სამხედრო დახმარების სანაცვლოდ, ქართველებს ქრისტეს საფლავის კლიტეები დაუბრუნა, ცხენზე ამხედრების ქრისტიანებისთვის შეურაცხყმყოფელი წესიც გააუქმა, მომლოცველები ხარკისგან გაათავისუფლა და ნება დართო გაშლილი დროშებით შესულიყვნენ იერუსალიმში.

საყურადღებოა, რომ კურსი მეფეს მუდამ დასავლეთისკენ ჰქონდა აღებული. მან ურთიერთობა დაიჭირა რომის პაპთან, იოანე XXII-თან. სმირნიდან თბილისში საეპისკოპო კათედრაც, სწორედ ამის შემდეგ გადაიტანეს. ჩვენს მეფეს საფრანგეთის მმართველ ფილიპე VI-თანაც ჰქონდა მიმოწერა. გიორგი ფილიპეს დახმარებას ჰპირდებოდა 30 000-იანი ლაშქარით სირია-პალესტინის წმინდა მიწების დასაბრუნებლად ბრძოლაში.

გიორგი ბრწყინვალე არამარტო საგარეო პოლიტიკას წარმართავდა წარმატებით, არამედ საშინაო პრობლემებსაც არ უშინდებოდა. აღსანიშნავია „ძეგლისდება“, მთიელებისთვის შექმნილი კანონთა კრებული. გამომდინარე იქიდან, რომ ისინი ხშირად ებრძოდნენ ერთმანეთს და იწვევდნენ ქვეყანაში შინააშლილობას, საჭირო გახდა რამენაირად ამ პრობლემის გადაჭრა. გიორგი მეფემ ამჯერად ამ კანონთა კრებულით შეძლო ზედმეტი სისხლისღვრა აერიდებინა თავიდან.

საქართველოს დიდებულ მეფეზე, გიორგი ბრწყინვალეზე უფრო დეტალური და საინტერესო ინფორმაციის მიღება „ქართველი მეფეების“ ახალი ტომიდან შეგეძლებათ. 25 მარტიდან სერიას დიპლომატი მეფის - „გიორგი ბრწყინვალის“ ისტორია შეემატა. შეძენა შესაძლებელია ბიბლუსის მაღაზიებსა და პრესის გავრცელების წერტილებში. წიგნის სპეციალური ფასი 5.50, გაზეთ „კვირის პალიტრასთან“ ერთად კი 7 ლარია.

„მე მომკლეს, დე...“ - დღეიდან სერიის „ომებსა და ადამიანებზე“ ახალი წიგნი ჟურნალ „გზასთან“ ერთად − 15 ქართველი ავტორის ამდენივე მოთხრობა ომზე

„ბიბლუსი“  ლიტერატურულ ტურნეს იწყებს - რა სურპრიზები ელოდება მკითხველს?

ვინ იყო საფო მგელაძე, თავისუფლების მოყვარული ქალი-მწერალი, რომელსაც „ქართველი ჟორჟ სანდი“ შეარქვეს