რა ხდება თბილისის საჯარო სკოლაში, სადაც მოსწავლეებს არასწორი პასუხის "შიში" არ აქვთ და შესვენებაზე მულტფილმებს უყურებენ

მეოთხე კლასის მოსწავლეები - ლიზი, ლაზარე და ელენე ქართული ენის გაკვეთილზე ნასწავლ ტექსტებზე სპექტაკლებს დგამენ, მის მიხედვით ნახატებს ქმნიან, ბუნების გაკვეთილებზე მცენარეების დაფესვიანების პროცესში მონაწილეობენ, დავალებებს ხანდახან ელექტრონულად და იმ ფორმით ასრულებენ, როგორიც თავად წარმოუდგენიათ; შეცდომებს თანაკლასელებთან ერთად განიხილავენ და სწორ პასუხამდეც ერთად მიდიან...

ეს არა ფინეთის, ნორვეგიის ან თუნდაც ესტონეთის რომელიმე საგანმანათლებლო დაწესებულება, არამედ ალექსანდრე ცინცაძის სახელობის თბილისის 150-ე საჯარო სკოლაა.

2019-2024 წლებში განსახორციელებელი განათლების რეფორმის ერთ-ერთი კომპონენტი - „ახალი სკოლის მოდელი“ განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრომ 150-ე სკოლაში ერთი წელია დანერგა, შედეგად, ლიზის, ელენესა და ლაზარეს თანატოლები და უმცროსკლასელები საგნებს სხვა სკოლებისგან განსხვავებული მეთოდებით სწავლობენ.

რა შეიცვალა 150-ე საჯარო სკოლაში?

150-ე საჯარო სკოლა ერთ-ერთია ჩვენი ქვეყნის იმ მრავალი სკოლიდან, რომელიც სარეაბილიტაციო სამუშაოებსა და ინფრასტრუქტურის მოწესრიგებას საჭიროებს. მისი ძველი კიბეები და ნაწილობრივ გარემონტებული ოთახები, ერთი შეხედვით არ გვიტოვებს შთაბეჭდილებას, რომ აქ სრულყოფილი სასწავლო პროცესი მიმდინარეობს, სინამდვილეში კი მოსწავლეებს გაკვეთილზე შესვლა უხარიათ და პირველიდან მე-4 კლასამდე არ არსებობს მოსწავლე, რომელიც საგაკვეთილო პროცესში მაქსიმალურად ჩართული არ არის.

სკოლის დირექტორმა, ირაკლი მექვევრიშვილმა განგვიმარტა, რომ საპილოტე პროექტის ფარგლებში სკოლაში რამდენიმე სიახლე დაინერგა. მათ შორის:

• მასწავლებლებს მიეცათ მეტი თავისუფლება;
• სახელმძღვანელო არ არის ერთადერთი, რის მიხედვითაც სწავლის პროცესი უნდა წარიმართოს;
• არასწორი პასუხის გამო მოსწავლე „დამნაშავე“ არ არის, რადგან მან იშრომა და იმუშავა;
• UNICEF-თან თანამშრომლობით შეიქმნა სპეციალური პლატფორმა, რომლის მეშვეობით მოსწავლეები საშინაო დავალებების ნაწილს ელექტრონულად ასრულებენ;
• სასწავლო პროცესში მშობლები უფრო მეტად ჩართულები გახდნენ.

სიახლეები სექტემბრიდან, პირველი კლასიდან მეოთხე კლასის ჩათვლით დაინერგა. 150-ე სკოლის დირექტორი აღნიშნავს, რომ ცვლილებები მოსწავლეებთან და მასწავლებლებთან შეთანხმებით განხორციელდა.

"შეიცვალა მიდგომები - მასწავლებლებს მივეცით უფრო მეტი თავისუფლება. აქამდე თუ გაკვეთილისთვის 45 წუთი იყო განსაზღვრული და ეს იყო რუტინა, რომელსაც მოცემული ჩარჩოებისა და რეგულაციების გამო ფაქტობრივად, ვერ გადაუხვევდი, ამაზე ვთქვით უარი - ახლა მასწავლებელი კონკრეტულ მასალას ერთ გაკვეთილს დაუთმობს თუ ორს, მნიშვნელობა არ აქვს, მთავარია მიზანს და შედეგს მიაღწიოს და მოსწავლეებს განსაზღვრული ცნებები ასწავლოს.

მაგალითად, საგნის სწავლებისას პედაგოგი სახელმძღვანელოს დაეყრდნობა თუ მის მიერ მოძიებულ მასალებს, ინტერაქციულ გაკვეთილებს ჩაატარებს თუ საერთოდ, სკოლაში არ ჩაატარებს და გასვლით სახეს მისცემს, ეს უშუალოდ მასწავლებლის გადაწყვეტილებაა. მთავარია, ის შედეგი აჩვენოს, რაზეც ყველა ერთად ვართ შეთანხმებულები“ - აღნიშნა ირაკლი მექვევრიშვილმა.

მოსწავლეებს არასწორი პასუხის „შიში“ აღარ აქვთ. ამაზე ცალსახად საუბრობენ როგორც დირექტორი, ისე 150-ე სკოლის მასწავლებლები და მოსწავლეთა ნაწილი, რომელთაც AMBEBI.GE გაესაუბრა.

„საგაკვეთილო პროცესი უფრო მეტად აქტიური გახდა, მეტი კითხვაა, მეტი მსჯელობაა. ჩვენ ამ გადასახედიდან შეგვიძლია ვთქვათ, რომ მოსწავლეებმა კითხვის დასმის შიში გადალახეს ანუ მცდარი შეხედულებები არ არსებობს. ამ მოცემულობის მიხედვით, ყველა მოსაზრებას თავისი ადგილი აქვს. ყველა აქტიურად არის ჩართული. რა თქმა უნდა, მოსწავლეები შესაძლებლობების მიხედვით მეტნაკლებად განსხვავდებიან, თუმცა ჩვენ არ გვყავს მოსწავლე, რომელიც საგაკვეთილო პროცესში ჩართული არ არის. სკოლა მათთვის ხდება ის ადგილი, სადაც ყოველდღიურად მოსვლა უხარიათ და სიხარულით ესწრებიან გაკვეთილებს“, - აღნიშნა ირაკლი მექვევრიშვილმა.

რაც შეეხება ელექტრონულ დავალებებს, 150-ე სკოლის დირექტორის თქმით, სპეციალურ სისტემაში მოსწავლეებს მოცემული აქვთ ვრცელი რუკა, რომელშიც დავალებას იმ ფორმით ასრულებენ, როგორც თავად წარმოუდგენიათ.

10 წლის ლიზი რობიტაშვილს ყველაზე მეტად ხელოვნების, მათემატიკისა და ქართული ენის გაკვეთილები მოსწონს, თუმცა აღნიშნავს, რომ ყველა საგანმა მისთვის საინტერესო ფორმა შეიძინა. როდესაც შევთავაზეთ, რომ საყვარელი საგაკვეთილო პროცესი გაეხსენებინა, არჩევანი ე.წ როლურ თამაშებზე შეაჩერა, როცა თანაკლასელებთან ერთად ნაწარმოები „მგელი და კრავი“ დადგა, რომელშიც ბეკეკას როლი მოირგო.

ლიზის მსგავსად, 9 წლის ლაზარე პერტახიაც მხიარულ საგაკვეთილო პროცესზე საუბრობს. მოსწავლეები აღნიშნავენ, რომ პედაგოგების მხრიდან დადებით დამოკიდებულებას გრძნობენ.

„ჩვენი დამრიგებელი გვეუბნება, რომ რასაც ვერ გავიგებთ, ყოველთვის ვუთხრათ და თუ საჭირო იქნება, ათასჯერ აგვიხსნის. ცდილობენ, რომ ცოდნა გადმოგვცენ. ყველაფრის კარგად სწავლას ვცდილობ, მაგრამ ჩემი აზრით, ქართული და ბუნება უკეთ გამომდის. დიდ, 20-წუთიან შესვენებას ყოველთვის კარგად ვიყენებთ, რადგან მულტფილმებს ვუყურებთ ხოლმე“ - აღნიშნავს ლაზარე.

ელენე ქევხიშვილიც მე-4 კლასელია. თანასკოლელების მსგავსად, მასაც ყველაზე მეტად სპექტაკლების დადგმა მოსწონს. ასევე, აღფრთოვანებულია იმით, რომ უმცროსკლასელებისთვის სხვადასხვა თემაზე პრეზენტაციების ჩატარების საშუალება მიეცა.

„მეოთხე კლასელებმა გაკვეთილები მეორეს ჩაუტარეს, მესამემ პირველს, რაც ძალიან კარგი იყო. მოსწავლეები გვიჯერებდნენ, დამსწრეები იყვნენ, შენ ასწავლიდი, რაც პასუხისმგებლობის გრძნობას გვივითარებს“, - დასძინა ელენემ.

მოსწავლეებმა თავიანთი კრიტიკული შეხედულებებიც გამოთქვეს. როგორც ელენემ, ისე ლიზიმ და ლაზარემ აღნიშნეს, რომ მათი სურვილია, სასწავლო პროცესში კომპიუტერი ნაკლებად გამოიყენონ და უფრო მეტად, წიგნზე და ერთმანეთთან ინტერაქციაზე იყვნენ ორიენტირებულები.

სწავლების მოდელს, რომელიც 150-ე სკოლაში დაინერგა მალე დაახლოებით, 50 სკოლაში შეიტანენ. ამ სკოლების პედაგოგებს კი მის განხორციელებაში კურიკულუმის განვითარებისა და დანერგვის ექსპერტები ნინო კვახაჯელიძე და მანანა ჯადუგიშვილი დაეხმარებიან.

ისინი 150-ე საჯარო სკოლის მასწავლებლები არიან, რომელთაც საგაკვეთილო პროცესი თითოეულ მოსწავლეს ინდივიდუალურად მოარგეს. პედაგოგები თვითონ ქმნიან სახალისო დავალებებს, რომლებსაც ხშირად, სახელმძღვანელო არ სთავაზობთ და ცდილობენ, ყველა მოსწავლის რესურსი მაქსიმალურად გამოიყენონ.

"ბავშვი სწორედ სკოლიდან ყალიბდება. როცა მასწავლებელი სწორად მოპასუხე ბავშვს აქებს, ბუნებრივია, ეუბნება, „სწორია შენი პასუხი, ყოჩაღ“ და ა.შ, ხოლო ვისაც შეეშალა, შეიძლება, არ ეუბნება, „როგორ შეგეშალაო“, მაგრამ ეს ბავშვი თავს თითქმის დამნაშავედ გრძნობს. სხვებსაც უყალიბდებათ შთაბეჭდილება, რომ ის ვერ პასუხობს. ახლა კი ასე არ არის, ყველა ერთად ვმსჯელობთ, რატომ შეიძლებოდა, ასეთი რამ მომხდარიყო, რატომ ფიქრობდა მათი თანაკლასელი ასე.

ბავშვები ეძებენ პასუხს, ხვდებიან, რომ არასწორი პასუხი „კატასტროფა“ კი არ არის, არამედ მიიჩნევენ, რომ მოსწავლე, რომელმაც არასწორი დასკვნა გამოიტანა, დაფიქრდა და იშრომა

ბავშვების თვალში არასწორი პასუხი აღარ ნიშნავს იმას, რომ მას ვინმე სჯობს ან ვინმეზე ნაკლებია. ბავშვები ერთმანეთს ეხმარებიან, მიაშველებენ ხოლმე სიტყვას თუ აზრს. კომპიუტერულ ტექნიკას როცა ვიყენებთ, ერთმანეთს ვეხმარებით, აზრის გაზიარება, პრეზენტაცია ძალიან კარგია, რადგან ბავშვები ერთმანეთს ნამუშევარს არ უკარგავენ და ვფიქრობ, რეფორმა ამ მხრივაც ძალიან კარგია“ - განმარტა ნინო კვახაჯელიძემ.

150-ე სკოლის პედაგოგი, მანანა ჯადუგიშვილი გაკვეთილების შემდეგ მოსწავლეებს კითხვარის შევსებას სთხოვს, საიდანაც შედეგის დანახვა შეუძლია. როგორც თავად აღნიშნავს, ერთ-ერთ კითხვარში ეწერა - „კიდევ მინდა ასეთი გაკვეთილი“, რაც მას კიდევ უფრო დიდ მოტივაციას აძლევს.

„ვერ წარმომიდგენია, სწავლების ამ მეთოდს უარყოფითი რა უნდა ჰქონდეს. ზოგადად, განათლების სისტემაში, ერთი სემესტრის შედეგებით საუბარი ძალიან ნაადრევი და ნაჩქარევია, მაგრამ ის ხარვეზები, რაც შეიძლებოდა, რეფორმას ჰქონოდა, ტესტირების რეჟიმში უკვე აღმოვაჩინეთ და შევეცადეთ, ამ ყველაფრისთვის ფორმა მეტნაკლებად შეგვეცვალა“ - აღნიშნა მან.

რა შედეგი დაინახა განათლების სამინისტრომ დაკვირვების შემდეგ?

განათლების სამინისტროს სკოლამდელი ზოგადი განათლების დეპარტამენტის კურიკულუმის განვითარების ექსპერტი, ნიკო სილაგაძე განმარტავს, რომ 150-ე სკოლაში წინასწარი შეფასება უკვე ჩატარდა და პოსტ-შეფასებაც ჩატარდება.

„ერთი იყო სასკოლო კულტურის შეფასება და მეორე მოსწავლის აკადემიური მიღწევების კვლევა. აკადემიურ მიღწევებს რაც შეეხება, მესამე და მეოთხე კლასის ყველა მოსწავლე ყველა საგანში, ყველა კომპეტენციის მიმართულებით შეფასდა. სექტემბერში ჩატარდება იგივე ტიპის კვლევა ისევ მესამე და მეოთხე კლასებში და ეს გვაჩვენებს, აკადემიური თვალსაზრისით წინსვლა იყო თუ არა.

კვლევის მეორე ნაწილი არის სასკოლო კულტურის კვლევა. ეს ნიშნავს იმას, თუ როგორ ხდება სასწავლო პროცესის დაგეგმვა, რამდენად არის ისეთი ატმოსფერო, სადაც აქცენტი კეთდება თანამშრომლობასა და ურთიერთდახმარებაზე. გამოჩნდა, რომ სკოლაში სასკოლო კულტურა მნიშვნელოვნად შეიცვალა“, - აღნიშნა მან.

განათლების სამინისტროს წარმომადგენელმა აღნიშნა, რომ კვლევის საბოლოო შედეგები სექტემბერში გახდება ცნობილი, რის შემდეგაც სიახლეები კიდევ 100 სკოლაში დაინერგება.