"ხშირად ვისმენთ, რომ ჯერ პირველი შვილი უნდა უზრუნველყონ" - რატომ არჩევენ მშობლები შვილებს და რა პრობლემები შეექმნებათ მომავალში ასეთ ბავშვებს

ყველა მშობელი ერთხმად აღიარებს, რომ სასიცოცხლოდ აუცილებელია, მშობელმა თავის შვილებს თანაბრად გაუნაწილოს სითბო, სიყვარული და ყურადღება. თუმცა რეალურად, უმეტეს შემთხვევაში მშობლები შვილებს ერთნაირი დოზით არ უნაწილებენ სითბოსა და ყურადღებას. რატომ და რა ნიშნით ხდება შვილების გარჩევა, რა პრობლემები შეექმნება მომავალში ბავშვს, რომელსაც მშობლები გარკვეული ნიშნით არჩევდნენ მეორე შვილისგან, ფსიქოლოგი მარიამ შოვნაძე გვესაუბრება.

– ბავშვისთვის პირველი სოციალური წრე არის ოჯახი. ოჯახის სტრუქტურა, დინამიკა და მიმდინარე პროცესები შემდეგში ბავშვის ქცევაზე, რა თქმა უნდა, დიდ გავლენას ახდენს. ოჯახის ერთ ნაწილში ცვლილება პირდაპირ იწვევს ცვლილებებს მეორე ნაწილშიც და ეს ორივე აუცილებლად ახდენს გავლენას ბავშვის განვითარებასა და ქცევაზე. გავლენას ახდენს ოჯახში არსებული მრავალგვარი ურთიერთობები: დედის მამასთან და მამის დედასთან, მშობლების შვილებთან, ბებიის და ბაბუის შვილებთან ურთიერთობები. დამეთანხმებით, რომ მშობლების და შვილების ურთიერთობა არის ყველაზე ძლიერი კავშირი, რომელიც განსხვავდება ურთიერთობების სხვა სახეებისგან. ეს ურთიერთობა ცხოვრების სხვადასხვა ეტაპზე ვითარდება, რაც დამოკიდებულია მშობლის, შვილის პიროვნულ მახასიათებლებზე, ოჯახის სტრუქტურასა და ოჯახში არსებულ პროცესებზე, კომუნიკაციის ფორმაზე.

– მინდა შევეხოთ მშობლების მიერ შვილების გარჩევის თემას, რაც ძალიან მტკივნეულია. რატომ და რა ნიშნით არჩევენ მშობლები შვილებს?

– რამდენიმე ფაქტორზე უნდა ვისაუბროთ და დავიწყოთ ყველაფერი თავიდან. რამდენიმე ყველაზე მეტად გავრცელებულ შემთხვევაზე ვისაუბრებ. წყვილისთვის პირველი ორსულობა მრავალფეროვან ემოციებთან არის დაკავშირებული, მძაფრია მოლოდინები, წარმოდგენები, ზრუნვა. მთელი ოჯახის, ოჯახის მეგობრების სიყვარული, ზრუნვა, ყურადღება მიმართულია პირველი შვილისკენ. ბავშვი არის ცენტრი, რომლის გარშემოც მომართულია მთელი ოჯახი, სრულდება მისი სურვილები, მუდმივად არის ყურადღების ფოკუსში, მეორე ბავშვის დაბადების შემთხვევაში კი ის აცნობიერებს, რომ შეიძლება დაკარგოს ეს პოზიცია. ამას მოწმობს ძალიან ბევრი შემთხვევა, როდესაც ამბობენ მშობლები, რომ მაგალითად, მათი პირველი შვილი ეჭვიანობს დაზე, არ აძლევს სათამაშოებს, ართმევს ნივთებს. აქ უნდა დავსვათ კითხვა, რატომ ეჭვიანობს და პირიქით, რატომ არ ერთვება დის ან ძმის მოვლაში? დის ან ძმის დაბადება დაკავშირებულია ბავშვებისთვის იმის გაცნობიერებასთან, რომ მათ მშობლების სიყვარულის, ზრუნვის და ყურადღების განაწილება მოუხდებათ. ამ ყველაფერში აუცილებელია მშობლის როლი, რა ფორმით მიაწოდებენ მეორე შვილის დაბადების შესახებ ინფორმაციას. თუ მშობელი ყოველთვის მოსთხოვს კონკრეტული სურვილების იგნორირებას ერთი მიზეზით "პატარაა, შენ დიდი ხარ და დაუთმე", ეს ფრაზა მიანიშნებს, რომ პირველ შვილს ყოველთვის მოუწევს საკუთარი პოზიციების, სურვილების დათმობა, რაც გამოიწვევს ძალიან ბევრ განსხვავებულ შედეგს, დაჩაგრულის პოზიციას, დისტანციას ოჯახთან, აგრესიას დასთან ან ძმასთან. მას სულ ექნება განცდა, რომ ჩაგრავენ და არჩევენ.

მშობელს განსაკუთრებული როლი აქვს ამ შემთხვევაში და დაუშვებელია ყურადღების არასწორი განაწილება, საჭიროა სწორი ფორმით განმარტებების მიცემა და პირიქით, თხოვნა, რომ დედისთვის ის ახლა საჭიროა, სჭირდება მისი დახმარება ოჯახის ახალი წევრის მოვლაში და ამავდროულად ის ისევე ძალიან უყვარს.

სხვა შემთხვევაში, რიგითობით მეორე შვილები ამბობენ, რომ ეს ყოველთვის ასეა, პირველი შვილი უფრო მეტად უყვართ, რადგან პირველია ოჯახში. ხშირად ვისმენთ ისტორიებს, როდესაც ამბობენ, რომ ჯერ პირველი შვილი უნდა უზრუნველყონ საჭირო ნივთებით, მხარი დაუჭირონ განათლების მიღებაში ან ახალი ნაბიჯის გადადგმაში და ამის შემდეგ დაეხმარონ მეორე შვილს. მშობლების მხრიდან ყურადღების, ზრუნვის განაწილება რიგითობის მიხედვით და ამის შესახებ მუდმივად ხაზის გასმა ხელს უწყობს პირველი შვილის სტერეოტიპის შექმნას, რაც თავის მხრივ ცვლის ოჯახის დინამიკას და ოჯახის ურთიერთობებს.

შესაძლოა მეორე და შემდეგმა შვილებმა თავი იგრძნონ ოჯახისგან იზოლირებულად და მათ შორის გაჩნდეს დაპირისპირება, აგრესია.ასევე ხშირად იკვეთება ისტორიები, როდესაც ფიქრობენ, რომ მთავარია პირველ რიგში ბიჭის საჭიროებები დააკმაყოფილონ, ატარონ ცურვაზე, ფეხბურთზე, ინგლისურზე, მხარი დაუჭირონ ყველა ახალი ნაბიჯის გადადგმაში, დააყენონ გზაზე და მას შემდეგ უკვე გოგონაზე იზრუნონ. ამ შეხედულებებს ამყარებენ ხოლმე ასეთი ფრაზით: "გოგო სხვისია, წავა და გაგიფრინდება". ზემოთ ჩამოთვლილ შემთხვევებში დაუშვებელია ყურადღების, ზრუნვის განაწილება რიგითობის და სქესის მიხედვით...წაიკითხეთ სრულად