"არ­სე­ბობს გარ­კვე­უ­ლი წარ­მოდ­გე­ნე­ბი, რო­მე­ლიც არ შე­ე­სა­ბა­მე­ბა სი­ნამ­დვი­ლეს, თუმ­ცა ისი­ნი სხვა­დას­ხვა ფაქ­ტო­რის გამო ჩა­მო­ყა­ლიბ­და, გამ­ყარ­და, იქცა სტე­რე­ო­ტი­პად და დღეს ჩვე­ნი თა­ვის ტკი­ვი­ლია," - გვე­უბ­ნე­ბა პი­ა­რის სპე­ცი­ა­ლის­ტი, "ჯეპ­რას" უფ­რო­სი კონ­სულ­ტან­ტი კახა მაღ­რა­ძე, რო­მელ­თა­ნაც სწო­რედ ამ სტე­რე­ო­ტი­პებ­სა და მათ მავ­ნე გავ­ლე­ნა­ზე ვსა­უბ­რობთ. მისი თქმით, რო­დე­საც სა­ინ­ფორ­მა­ციო სივ­რცე­ზე ვლა­პა­რა­კობთ, სტე­რე­ო­ტი­პე­ბი უნდა გან­ვი­ხი­ლოთ, რო­გორც მცდა­რი და არამ­ცდა­რი, იმი­ტომ, რომ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის დიდ ნა­წილ­ში, ამა თუ იმ მოვ­ლე­ნის შფა­სე­ბი­სას, მყა­რად არის ისი­ნი გა­ბა­ტო­ნე­ბუ­ლი.

კახა მაღ­რა­ძე:

- ბევრ სტე­რე­ო­ტიპს გა­უ­ნათ­ლებ­ლო­ბა, უცო­დინ­რო­ბა, ინ­ფორ­მა­ცი­ის ნაკ­ლე­ბო­ბა და ცოდ­ნის მი­ღე­ბის ჩვე­ვის უქონ­ლო­ბა წარ­მოქ­მნის. ურ­ჩევ­ნი­ათ, ორი­ენ­ტი­რად რა­ღაც გა­ბა­ტო­ნე­ბუ­ლი აზრი ჰქონ­დეთ, მა­გა­ლი­თად, ასე­თი, "ქა­ლე­ბი ცუდი მძღო­ლე­ბი არი­ან", "ყვე­ლა ტაქ­სისტს ხურ­და არ აქვს", "პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი იტყუ­ე­ბი­ან", "ჩვე­ნი პრობ­ლე­მა გა­უ­ნათ­ლებ­ლო­ბა­შია"... ეს სტე­რე­ო­ტი­პე­ბი იმ­დე­ნად მყა­რია, რომ რთუ­ლია შეც­ვლა, გარ­კვე­უ­ლი დრო და ძა­ლის­ხმე­ვა სჭირ­დე­ბა. თუმ­ცა არ­სე­ბობს სტე­რე­ო­ტი­პე­ბი, რომ­ლებ­საც სა­ქარ­თვე­ლო­ში ვე­რა­ფერს უზამ, მა­გა­ლი­თად, "თა­ვი­დან ყვე­ლა კარ­გად იწყებს და მერე აფუ­ჭებს", რო­მელ­საც ამა თუ იმ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის სერ­ვი­სის მი­სა­მარ­თით მო­ის­მენთ და ეს ალ­ბათ ერთხელ მა­ინც ყვე­ლას გვით­ქვამს.

- გა­მო­დის, ეს ფრა­ზე­ბი სა­ი­დან­ღაც ჩნდე­ბა, რო­მელ­საც შემ­დეგ სა­უ­ბარ­ში ვი­ყე­ნებთ, ისე, რომ ამა­ზე სე­რი­ო­ზუ­ლი დის­კუ­სი­აც შე­იძ­ლე­ბა გავ­მარ­თოთ... რა­ღა­ცე­ბი ჯი­უ­ტად ვამ­ტკი­ცოთ.

ასევე დაგაინტერესებთ

17:31 / 06-08-2020

რას ნიშნავს რეალურად დებატები, რაც საქართვლოში ჩხუბსა და პიროვნულ შეურაცხყოფაში გადადის და რით განსხვავდება ის დემაგოგიისგან

- ერ­თია, რომ ეს სტე­რე­ო­ტი­პე­ბი არ­სე­ბობს, რაც ჯან­საღ პრო­ცე­სებს აფერ­ხებს და მე­ო­რეა, რომ არ ხდე­ბა მათი მეც­ნი­ე­რუ­ლი კუ­თხით კვლე­ვა (სა­ი­დან მომ­დი­ნა­რე­ობს, ადა­მი­ა­ნე­ბი ასე რა­ტომ ფიქ­რო­ბენ). მა­გა­ლი­თად, რა­ტომ სვამ­დნენ ლუ­დით სა­პი­რის­პი­რო სა­დღეგ­რძე­ლო­ებს?

- რა­ტომ?

- ლუდი სა­ქარ­თვე­ლო­ში მა­სობ­რი­ვად XIX სა­უ­კუ­ნე­ში გავ­რცელ­და, მას ბარ­ში არ მი­ირ­თმევ­დნენ, მთის პრო­დუქ­ტი იყო. მე­ფის რუ­სე­თის დროს, როცა ლუდ­ხა­ნე­ბი და ტრაქ­ტი­რე­ბი შე­მო­ვი­და, იქ არა სახ­ლში დამ­ზა­დე­ბულ, არა­მედ ფარ­თო მოხ­მა­რე­ბის ლუდს მი­ირ­თმევ­დნენ, რო­მე­ლიც ია­ფ­ფა­სი­ან ალ­კოჰო­ლურ სა­შუ­ა­ლე­ბად მი­იჩ­ნე­ო­და, იმი­ტომ, რომ და­ბა­ლი ხა­რის­ხის იყო. ვინც სვამ­და, უკ­მა­ყო­ფი­ლო იყო და მა­შინ გაჩ­ნდა სა­დღეგ­რძე­ლო - "მოდი, იმას გა­უ­მარ­ჯოს, ვის გა­მოც ამ ლუ­დის სმა გვი­წევს" და სტე­რე­ო­ტი­პიც, "ლუ­დით სა­დღეგ­რძე­ლოს თქმა არ შე­იძ­ლე­ბა", აქე­დან და­ი­წყო. ამას­თან, საბ­ჭო­თა პე­რი­ო­დი ხომ ხელ­საყ­რე­ლი დრო იყო მცდა­რი სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის და­სამ­კვიდ­რებ­ლად?! - XX სა­უ­კუ­ნე­ში, საბ­ჭო­თა სივ­რცე­ში არ­სე­ბუ­ლი სის­ტე­მის გამო, სა­ქარ­თვე­ლო მო­წყვე­ტი­ლი იყო და­ნარ­ჩენ მსოფ­ლი­ოს და ცხა­დია, სტე­რე­ო­ტი­პე­ბიც სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში ად­ვი­ლად იმ­კვიდ­რებ­და ად­გილს...

ადა­მი­ა­ნებს რაც თავ­ში ჰქონ­დათ ჩა­ჭე­დი­ლი, იქი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე ცხოვ­რობ­დნენ და მოქ­მე­დებ­დნენ. სტე­რე­ო­ტი­პე­ბი იქ­მნე­ბო­და არა მარ­ტო მიმ­დი­ნა­რე მოვ­ლე­ნებ­ზე, ის­ტო­რი­ულ წარ­სულ­ზეც, რად­გა­ნაც ბევრ რა­მე­ზე არ ფლობ­დნენ რე­ა­ლურ ინ­ფორ­მა­ცი­ას, სა­ო­ცა­რი რა­ღა­ცე­ბის სჯე­რო­დათ. 90-ია­ნე­ბის და­სა­წყის­ში ბევ­რს ეგო­ნა, ბორ­ჯო­მი და წყა­ლი გვარ­ჩენ­და. სამ­წუ­ხა­როდ, ეს სტე­რე­ო­ტი­პი ისევ ცო­ცხა­ლია.

- რა­ტომ ვერ გა­მო­ვე­დით მდგო­მა­რე­ო­ბი­დან - რა არის ამის მი­ზე­ზი?

- მი­ზე­ზი ის არის, რომ ჩვე­ნი გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მა ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი არ არის იმა­ზე, რომ ადა­მი­ა­ნებს ალ­ტერ­ნა­ტი­ვე­ბი და­ა­ნა­ხოს და ალ­ბათ ამა­შია გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მის პრობ­ლე­მაც და არა მიდ­გო­მებ­ში, პრო­დუქ­ტუ­ლო­ბა­ში... გაწ­ვდის მზა მო­საზ­რე­ბებს და ნაკ­ლე­ბად არის კვლე­ვი­სა და კრი­ტი­კის უნა­რებ­ზე ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი. მა­გა­ლი­თად, ბავ­შვო­ბი­დან ვი­ცით, რომ ვაჟა-ფშა­ვე­ლას "არ­წი­ვი" პატ­რი­ო­ტიზ­მის თე­მა­ზეა შექ­მნი­ლი, ამას ასე გვაწ­ვდიდ­ნენ, მაგ­რამ იმა­ზე არა­ვის უფიქ­რია, - ხომ შე­იძ­ლე­ბა, პო­ეტს დაჭ­რი­ლი არ­წი­ვი მარ­თლაც ენა­ხა და ამა­ზე და­ე­წე­რა?! მაგ­რამ ასეთ რა­ღა­ცებ­ზე ალ­ბათ მა­შინ უმე­ტე­სად "კა­გე­ბე" მუ­შა­ობ­და.

- სტე­რე­ო­ტი­პე­ბით სავ­სე სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში პი­ა­რის სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბი რო­გორ მუ­შა­ობთ, რო­დე­საც ამა თუ იმ სა­კი­თხზე კო­მუ­ნი­კა­ცია გი­წევთ. სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის მსხვრე­ვა რთუ­ლი არ არის?

- კი, კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის დროს ეს ერთ-ერთი შე­მა­ფერ­ხე­ბე­ლი ფაქ­ტო­რია... ახლა ზო­გა­დად რა ის­ტე­რი­ა­ცაა ჩვენს გარ­შე­მო, სამ­წუ­ხა­როდ, მისი ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რე­ბი ხში­რად პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი და მე­დი­აა. მა­გა­ლი­თად, შევ­ხე­დოთ იმას, რო­გო­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბაა სა­ფი­ნან­სო ინ­სტი­ტუ­ტე­ბის მი­მართ. ბან­კებს და სა­და­ზღვე­ვო სის­ტე­მას რო­გორც მე­ვახ­შე­ებს ისე ვუ­ყუ­რებთ, ამ დროს თა­ნა­მედ­რო­ვე ცხოვ­რე­ბა­ში სა­ფი­ნან­სო ინ­სტი­ტუ­ტე­ბის გა­რე­შე პრო­ცე­სე­ბის მარ­თვა შე­უძ­ლე­ბე­ლია. არა­და, ისე­თი ხალ­ხი და­გიმ­ტკი­ცებს, რომ ეს ყვე­ლა­ფე­რი "ტუფ­ტაა", გა­ოც­დე­ბი, თან, რაც მთა­ვა­რია, ამის თქმის სა­ფუძ­ვე­ლი შე­საძ­ლოა არც ჰქონ­დეს. იტყვის, - "მე ვიცი, მანდ რაც ხდე­ბა". ამ დროს არა­ფე­რიც არ იცის და მისი ყვე­ლა ფრა­ზა სტე­რე­ო­ტი­პუ­ლია. მა­გა­ლი­თად, თუ ვინ­მე უცხო­ეთ­შია, ამის შე­სა­ხებ აუ­ცი­ლებ­ლად არ­სე­ბობს გა­ბა­ტო­ნე­ბუ­ლი აზრი: "ევ­რო­პა­შია და კარ­გად არის". მან­ქა­ნებ­შიც ხომ ყვე­ლა სპე­ცი­ა­ლის­ტია და ხში­რად გა­ი­გებ ასეთს "ია­პო­ნუ­რი არ ვარ­გა, ყვე­ლა და­ნა­ძი­რია".

- ფაქ­ტია, რომ ასე­თი სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის ათ­ვი­სე­ბის კარ­გი უნა­რი აღ­მოგ­ვაჩ­ნდა...

- ამი­ტო­მაც არის, რომ სა­ზო­გა­დო­ე­ბას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის სფე­რო­ში სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი გვაქვს: მა­გა­ლი­თად, ჰიდ­რო­ე­ლექტრო­სად­გუ­რე­ბი რომ გა­ნახ­ლე­ბა­დი ენერ­გი­ის წყა­როა, ამის დამ­ტკი­ცე­ბა გა­ჭირ­დე­ბა, რად­გა­ნაც ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბუ­ლი სტე­რე­ო­ტი­პია, რომ გან­სა­კუთ­რე­ბით დიდი ზო­მის ჰე­სე­ბი ბო­რო­ტე­ბაა! ამ დროს მთელ მსოფ­ლი­ო­ში ეს ჰე­სე­ბი გა­ნახ­ლე­ბად ენერ­გი­ად მი­იჩ­ნე­ვა, მის გან­ვი­თა­რე­ბას ყვე­ლა მხარს უჭერს. ასე­ვე რთუ­ლია, და­ამ­ტკი­ცო, რომ ქარ­თუ­ლი ლუდი კარ­გია, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ქარ­თველ ლუ­დის მწარ­მო­ებ­ლებს ძა­ლი­ან კარ­გი ნედ­ლე­უ­ლი შე­მო­აქვთ და ლუ­დის სა­წარ­მო­ებ­ლად უმაღ­ლე­სი ხა­რის­ხის და­ნად­გა­რე­ბი აქვთ. თუმ­ცა ვე­რა­ფერს უშ­ვე­ლი საბ­ჭო­თა დროს ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბულ სტე­რე­ო­ტიპს, რომ "ქარ­თუ­ლი ლუდი ცუ­დია და მხო­ლოდ ჩე­ხუ­რი ან გერ­მა­ნუ­ლია კარ­გი". თან, ისე, რომ "ვერ­კვე­ვით", "ზე­პი­რად ვი­ცით" ჩე­ხუ­რი, გერ­მა­ნუ­ლი ლუ­დის შე­სა­ხებ ყვე­ლა­ფე­რი, ოღონდ, სი­ნამ­დვი­ლე­ში არა­ვინ არა­ფე­რი იცის, უბ­რა­ლოდ, სა­ი­დან­ღაც თავ­ში ჩა­ვი­დეთ, რომ იქა­უ­რი ლუდი კარ­გია და ჩვე­ნი სპირტგა­რე­უ­ლი. სპირ­ტის გა­რე­ვა ქი­მი­უ­რად შე­უძ­ლე­ბე­ლია, მა­ღა­ლალ­კოჰო­ლუ­რი ლუ­დის წარ­მო­ე­ბი­სას სტრუქ­ტუ­რას მთლი­ა­ნად შეც­ვლის. ან ასე­თი, "ლუდს "პა­რა­შო­კის­გან" აკე­თე­ბენ" - ასე­თი რამ ბუ­ნე­ბა­ში არ არ­სე­ბობს, მაგ­რამ ზო­გი­ერთს ასე ჰგო­ნია და მორ­ჩა! რე­ა­ლუ­რად უცხო­უ­რი და­სა­ხე­ლე­ბით ად­გილ­ზე სხვა­დას­ხვა ლუდი იწარ­მო­ე­ბა. კომ­პა­ნი­ებ­მა და­ნად­გა­რე­ბი შე­მო­ი­ტა­ნეს, უფ­ლე­ბა იყი­დეს და პრო­დუქტს ცნო­ბი­ლი ლუ­დე­ბის სა­ხელ­წო­დე­ბე­ბით აწარ­მო­ე­ბენ. ვსვამთ ამ ლუ­დებს და გვგო­ნია, რომ ქარ­თუ­ლი არ არის.

- მცდა­რი სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის ნუს­ხა რომ გავ­ნაგ­რძოთ, კი­დევ რისი და­სა­ხე­ლე­ბა შეგ­ვიძ­ლია?

- მცდა­რია სტე­რე­ო­ტი­პი - "ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა იმ­დე­ნად არა­ე­ფექ­ტი­ა­ნია, რომ ყვე­ლა­ფე­რი ეშ­ლე­ბა". "ტა­მიფ­ლუს" ფა­სებ­ზე ამ­ბა­ვი ატყდა. "ტა­მიფ­ლუ" ყო­ველ­თვის ძვი­რად ღი­რე­ბუ­ლი პრე­პა­რა­ტი იყო, მაგ­რამ აქ ხომ ერთ-ერთი სტე­რე­ო­ტი­პია, "ფარ­მა­ცევ­ტულ კომ­პა­ნი­ებს აქვთ კარ­ტე­ლუ­რი შე­თან­ხმე­ბა, რომ ისი­ნი ზე­მო­გე­ბებ­ზე გა­დი­ან, რომ ფა­სე­ბი არა­ა­დეკ­ვა­ტუ­რია, წამ­ლის ხა­რის­ხი არ ვარ­გა, ფა­სე­ბი ზედ­მე­ტად მო­მა­ტე­ბუ­ლია და ფარ­მა­ცევ­ტუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბი სარ­გებ­ლო­ბენ ამ ეპი­დე­მი­ით". ეპი­დე­მი­ის თემა რომ გან­ვაგ­რძოთ, ესეც მცდა­რი სტე­რე­ო­ტი­პია, რად­გან არ ვი­ცით, რამ­დენ მო­სახ­ლე­ში რამ­დე­ნი უნდა იყოს და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი, ეპი­დე­მია რომ და­ერ­ქვას, მაგ­რამ "ჩემ გარ­შე­მო ყვე­ლა ცუ­დად არის, ხალ­ხი პან­ტა-პუნ­ტით იღუ­პე­ბა, რას შვრე­ბა ეს მთავ­რო­ბა?!" - ამას გა­ვი­ძა­ხით. ამ სტე­რე­ო­ტი­პე­ბი­სა და პა­ნი­კის ფონ­ზე, გა­ნათ­ლე­ბის სა­მი­ნის­ტრო იძუ­ლე­ბუ­ლი გახ­და, სწავ­ლა გა­და­ე­დო, პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრმაც "ტა­მიფ­ლუს" უფა­სო გავ­რცე­ლე­ბა­ზე ამ პა­ნი­კის შემ­დეგ გან­ცხა­დე­ბა გა­ა­კე­თა.

- არა­და, პა­ა­ტა იმ­ნა­ძე სწავ­ლის გა­და­დე­ბის წი­ნა­აღ­მდე­გი იყო.

- მაგ­რამ "თავ­ში ჩა­ჭე­დი­ლი" აზ­რის, ამ საბ­ჭო­თა სტე­რე­ო­ტი­პის გამო, რომ "სკო­ლა­ში ბავ­შვი არ უნდა გა­უშ­ვა," გა­და­ი­დო სწავ­ლა. ყვე­ლა­ფე­რი კი იქი­დან გა­მომ­დი­ნა­რეა, რომ პირ­ვე­ლა­დი ჯან­დაც­ვის, სა­ყო­ფა­ცხოვ­რე­ბო დო­ნის ჯან­დაც­ვის გონ­ზე არ ვართ, ამას სკო­ლა­ში არ ვას­წავ­ლით. მოკ­ლედ, "ბან­კე­ბი მე­ვახ­შე­ე­ბი არი­ან", "ფარ­მა­ცევ­ტე­ბი გა­რი­გე­ბუ­ლე­ბი", "ლუდი "პა­რა­შო­კის­გან" იწარ­მო­ე­ბა", "ლუ­გა­რის ლა­ბო­რა­ტო­რია ვირუ­სებს ავ­რცე­ლებს". მე­ო­რე უკი­დუ­რე­სო­ბა, როცა ვთქვათ, ვი­ღაც პროგ­რე­სუ­ლი ტიპი დას­ცი­ნის მათ, ვინც იმას ამ­ტკი­ცებს, რომ "ვირუ­სებს ლუ­გა­რის ლა­ბო­რა­ტო­რია ავ­რცე­ლებს", თუმ­ცა თა­ვად ბან­კებს მე­ვახ­შე­ებს უწო­დებს. არის ასე­თი შემ­თხვე­ვაც, აღ­შფო­თე­ბუ­ლი ინ­ტერ­ნეტ­მომ­ხმა­რე­ბე­ლი სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­ში აღელ­ვე­ბულ პოსტს, მა­გა­ლი­თად, სამ­შე­ნებ­ლო კომ­პა­ნი­ებ­ზე და­წერს, - "ყვე­ლა ხე გა­ჩე­ხეს", ოღონდ, რე­ა­ლუ­რად აზ­რზე არ არის, სად რა გა­ი­ჩე­ხა. პოს­ტის და­წე­რის შემ­დეგ შე­იძ­ლე­ბა, ად­გეს და მი­წის­ქვე­შა გა­და­სას­ვლელ­ზე ზე­მო­დან გა­და­ვი­დეს, - რა მოხ­და, ცუდს რას აკე­თებს?! ან კი­დევ ვი­ღაც სტუ­დენ­ტი იტყვის "სწავ­ლის გა­და­სა­ხა­დი მა­ღა­ლია" თან ისე, ლექ­ცი­ა­ზეც რომ არც ყო­ფი­ლა.

- რო­გორ უნდა და­იძ­ლი­ოს ეს სტე­რე­ო­ტი­პე­ბი?

- არ მაქვს პრე­ტენ­ზია, რომ ამის­თვის რა­ი­მე რე­ცეპ­ტი ვიცი. გარ­და იმი­სა, რომ გა­ნათ­ლე­ბას რე­ფორ­მა სჭირ­დე­ბა, უნდა ვი­ცო­დეთ, რომ როცა შევ­ხვდე­ბით მცდარ სტე­რე­ო­ტიპს, არ უნდა და­ვი­ზა­როთ და შე­ვე­წი­ნა­აღ­მდე­გოთ. სო­ცი­ა­ლურ ქსელს რომ ვუ­ყუ­რებ, მთე­ლი დღე­ე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ადა­მი­ა­ნე­ბი სტე­რე­ო­ტი­პუ­ლი არ­გუ­მენ­ტე­ბის გავ­რცე­ლე­ბა­ში ერ­თმა­ნეთს ეჯიბ­რე­ბი­ან და ხში­რად შემ­ხვედ­რია ასე­თი - "წყა­ლი უფა­სოდ უნდა გქონ­დეს", "ელექტრო­ე­ნერ­გი­ის გა­და­სა­ხა­დი ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში არ უნდა იმა­ტებ­დეს". რო­გორც ჩანს, მათ­თვის ეს თვით­რე­ა­ლი­ზა­ცი­ის და სა­კუ­თა­რი თა­ვის წარ­მო­ჩე­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბა­ცაა. უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­ში ვას­წავ­ლი და ვხე­დავ, რომ მონ­დო­მე­ბუ­ლი სტუ­დენ­ტი ძა­ლი­ან ცო­ტაა, რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ დღემ­დე ცო­ცხა­ლია სტე­რე­ო­ტი­პი, რომ "უმაღ­ლე­სი გა­ნათ­ლე­ბა ჩემ­მა შვილ­მა უნდა მი­ი­ღოს". ამ სტე­რე­ო­ტი­პის ხარ­ჯზე რამ­დე­ნი უმაღ­ლე­სი სას­წავ­ლე­ბე­ლი აკე­თებს ფულს, ეს იმის ფონ­ზე, როცა ავ­ტო­რი­ზა­ცია მხო­ლოდ 2-მა უმაღ­ლეს­მა სას­წავ­ლე­ბელ­მა (ილი­ა­უნ­მა და თა­ვი­სუ­ფალ­მა უნი­ვერ­სი­ტეტ­მა) გა­ი­ა­რა. მოკ­ლედ, ქარ­თუ­ლი სი­ზარ­მა­ცე საბ­ჭო­თა სის­ტე­მას კარ­გად მო­ერ­გო იმ კუ­თხით, რომ, იმ სის­ტე­მა­ში შე­ეძ­ლოთ, არა­ფე­რი ეკე­თე­ბი­ნათ და კარ­გად ეცხოვ­რათ. ამის ზე­ნი­ტი უმაღ­ლე­სის დამ­თავ­რე­ბა იყო, რის შემ­დე­გაც უზ­რუნ­ვე­ლი ცხოვ­რე­ბა ბო­ლომ­დე გა­რან­ტი­რე­ბუ­ლი გქონ­და. ერ­თმა­ნეთ­თან იყო და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ქურ­დი-მი­ლი­ცი­ე­ლი-პრო­კუ­რო­რი-რა­ი­კო­მის მდი­ვა­ნი და ესაა სტე­რე­ო­ტი­პის - "ჩემ­მა შვილ­მა უმაღ­ლე­სი სას­წავ­ლე­ბე­ლი აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა და­ამ­თავ­როს" სა­ფუძ­ვე­ლიც.

- მგო­ნი, მცდა­რი სტე­რე­ო­ტი­პია - "ქარ­თულ მი­წა­ზე მოყ­ვა­ნი­ლი პრო­დუქ­ტი არის ჯან­სა­ღი". ამა­ზე კა­მა­თი მეც ხში­რად მო­მის­მე­ნია...

- საბ­ჭო­თა პე­რი­ოდ­ში ქი­მი­ურ სა­სუ­ქებს არც ისე ნორ­მი­რე­ბუ­ლად იყე­ნებ­დნენ. ამი­ტომ, ჩვენ­თან იშ­ვი­ა­თად ნა­ხავთ მი­წას, რო­მელ­ზეც ბი­ოპ­რო­დუქტს უპ­რობ­ლე­მოდ მო­იყ­ვან, სე­რი­ო­ზუ­ლი სტან­დარ­ტე­ბის დაც­ვა უნდა. ჩვე­ნი ნი­ა­და­გის დიდი ნა­წი­ლი ამას არ შე­ე­სა­ბა­მე­ბა, გვარ­ჯი­ლი­თია მო­წამ­ლუ­ლი. გვარ­ჯი­ლა ნი­ა­დაგ­ში ილე­ქე­ბა და გარ­კვე­უ­ლი პე­რი­ო­დი სჭირ­დე­ბა, რომ მიწა ბუ­ნებ­რი­ვად გა­იწ­მინ­დოს. ცუ­დია, რომ ამ მცდარ სტე­რე­ო­ტი­პებს ეკო­ნო­მი­კუ­რი და პო­ლი­ტი­კუ­რი მიზ­ნე­ბის­თვის იყე­ნე­ბენ, რაც კი­დევ უფრო აფერ­ხებს ქვე­ყა­ნა­ში წინსვლის პრო­ცე­სებს. დროა, გა­მოვ­ფხიზ­ლდეთ...