ქართველი მეცნიერი და ტელეწამყვანი, რომელმაც დედამიწას სამჯერ შემოუარა - "22-ჯერ ბუზ­მა ცე­ცემ მი­კ­ბი­ნა, რამ­დენ­ჯერ­მე გა­და­ვურ­ჩი ას­პი­ტი­სებრ გველს"

ბიოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორმა და რამდენიმე დარგობრივი აკადემიის აკადემიკოსმა, არნოლდ გეგეჭკორმა დედამიწას სამჯერ შემოუარა, 40 წლის მანძილზე ფეხი ხუთ კონტინენტზე დადგა და ჩვენი პლანეტის ყველა ბუნებრივი ზონა დალაშქრა. პირველი ქართველი მეცნიერი, რომელიც სამეცნიერო მივლინებებს ველზე ატარებდა, ასევე ერთადერთი ქართველი მეცნიერია, ვინც ცენტრალურ ავსტრალიაში დადგა ფეხი. ნანახი და განცდილი კი დღიურებად აქცია და ბუნების თვითმყოფადი კადრები მხატვრული ოსტატობით აღბეჭდა ფოტოფირზე. უნიკალურ ინფორმაციას ტელეეკრანითაც ავრცელებდა - 32 წლის მანძილზე საქართველოს ტელევიზიის პირველ არხზე გადაცემა "ბუნების კარს" უძღვებოდა. საბჭოთა კავშირის პერიოდში არ ყოფილა შემთხვევა, რომელიმე გადაცემის ან წამყვანის აქტუალობა ამდენი ხნის მანძილზე გაგრძელებულიყო. 48 ქართულ, რუსულ და ინგლისურ ენებზე გამოცემული წიგნისა და როგორც სამეცნიერო, ისე პუბლიცისტური ხასიათის 600-ზე მეტი ნაშრომის ავტორი 1963 წლიდან დღემდე ხელმძღვანელობს სამეცნიერო-ფაუნისტურ ექსპედიციებს კავკასიაში, ცენტრალურ აზიაში, ციმბირში, შორეულ და ახლო აღმოსავლეთში. საქართველოს წამყვანი უნივერსიტეტების გარდა, ლექციებს მსოფლიოს ყველა კონტინენტის წამყვან უნივერსიტეტებში კითხულობს. არაერთი პრემიისა და ჯილდოს ლაურეატი, ორგზის ღირსების ორდენის კავალერი ათობით საერთაშორისო ფედერაციის, აკადემიისა თუ კომიტეტის წევრი გახლავთ.

არნოლდ გეგეჭკორმა შეისწავლა დედამიწის სხვადასხვა მდინარის, ტბისა და ჩანჩქერის სათავეები, ასევე, დიდი უდაბნოები - საჰარა (აფრიკა) და ყარაყუმი (ცენტრალური აზია). დაკვირვებები აწარმოა კალიფორნიისა და ტასმანიის ტყეებსა და მათ ბინადრებზე - ათასობით სახეობის ეგზოტიკურ ცხოველსა და ფრინველზე. იცხოვრა ავსტრალიის, აფრიკისა და ამერიკის აბორიგენებთან, ბინდიბუსა და მასაის ტომებთან ერთად, რომელთა ნაწილი ამჟამადაც პალეოლითისა და ნეოლითის ეპოქათა წესით ცხოვრობს. არ არსებობს საქართველოსა და მთელს კავკასიაში ხეობა, რომელიც თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორსა და ზოოლოგიის კათედრის გამგეს ფეხით არ მოევლოს, არ შეესწავლოს და სტუდენტებისა თუ დაინტერესებული მკითხველისთვის წიგნად არ მიეწოდებინოს.

- ჩემი შეგნებული ცხოვრების ერთი მესამედი საველე პირობებში, კარავში გავატარე. მართალია, ეს მე მჭირდებოდა, როგორც ლანდშაფტების ორგანული სამყაროს შემსწავლელ ბიოლოგს, მაგრამ ჩემ წინაშე მხოლოდ საჭიროების პრობლემა რომ მდგარიყო, შესაძლოა, რამდენადმე მაინც დამეზოგა ცხოვრების საუკეთესო წლები.

- როდის და როგორ შეგეყარათ ნატურფილობის "უკურნებელი სენი"?

- თუ ნებას მომცემთ, ცოტა შორიდან დავიწყებ: ბაბუა დედის მხრიდან კომერსანტი, მდიდარი კაცი იყო, ბებია - სათნოებით, სილამაზითა და კეთილშობილებით სავსე ქალბატონი. საბჭოთა წლებში ბაბუა გააკულაკეს. ოჯახი იძულებული გახდა, ოზურგეთის ცენტრში გადასახლებულიყო. დედა, თინა მგელაძე მათი ერთადერთი ქალიშვილი გახლდათ. ომის მძიმე წლებში ოჯახზე მზრუნველის ტვირთის აღება მთლიანად ფუფუნებაში ნაცხოვრებ ბებიას მოუხდა, რადგან მამას, რომელიც ანასეულის სამეცნიერო კვლევით ინსტიტუტში სელექციონერად მუშაობდა, ხშირად უცხოეთში უხდებოდა წასვლა. ბებია უთენია დგებოდა, ნამგლითა და ტომრით ჩვენი სახლიდან 5 კილომეტრით დაშორებულ მთაზე მიდიოდა, პირუტყვისთვის ბალახს მოთიბავდა, იქვე ტყეში შვილიშვილებისთვის ტკბილ მსხალს დაკრეფდა და ახალ გათენებულზე ეზოში შემოვიდოდა. საოცარი ესთეტი იყო, მის ეზოში ქათამიც კი განსაკუთრებული ჯიშისა უნდა ყოფილიყო. დილაობით ხელს ჩამკიდებდა და ბოსტანში წამიყვანდა. ზოგჯერ რომელიმე მცენარესთან სიხარულით იტყოდა, - უი, ამოსულაო. მერე ვეხვეწებოდი ხოლმე, წამიყვანე, "ამოსულა" მაჩვენე-მეთქი. ასე დაიწყო ჩემი სიყვარული და კავშირი ბუნებასთან. ჩემს სამუშაო ოთახში ახლაც მაქვს ბებიას სურათი, რომელსაც ყოველ დილით ვესაუბრები. როცა ასაკში შევედი, ბებია და ბაბუა თბილისში გადმოვასვენე, მინდა ყოველთვის მათ გვერდით ვიყო... მესამე კლასამდე ოზურგეთში ვსწავლობდი. ბებიას სოფლამდე რომ მივსულიყავი, გზად 5 კილომეტრი უნდა გამევლო. ჩიტის ბუდეებს ვათვალიერებდი, სახლში პატარა ბარტყები მომყავდა და ვზრდიდი.

მოგვიანებით საცხოვრებლად თბილისში გადმოვედით. სკოლის დამთავრების შემდეგ მინდოდა, კინოდოკუმენტალისტი გავმხდარიყავი, მაგრამ მამის გავლენით სწავლა სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტში მცენარეთა დაცვის ფაკულტეტზე გავაგრძელე. კათედრის გამგემ, საოცარმა ქართველმა, ირაკლი ბათიაშვილმა 28 ასპირანტიდან გამომარჩია და სასწავლებლად ლენინგრდაში გამგზავნა. 22 წლის ყმაწვილი დიდი წინააღმდეგობების წინაშე აღმოვჩნდი. სწავლა და რუსულ ენაზე სქელტანიანი სამეცნიერო წიგნების თარგმნა ურთულესი აღმოჩნდა. წარმოიდგინეთ, ერთი სტუდენტი ფსიქიკურადაც კი დაავადდა. დღეში 16 საათი ვმუშაობდი. მოგვიანებით, მოსკოვის მიერ გამოცხადებულ კონკურსში გავიმარჯვე, რომლის მიზანიც რესპუბლიკიდან ერთი ადამიანის სტაჟირებაზე ინგლისში წასვლა იყო. იქ ჩემი სპეციალობით წასვლა ჟურნალისტიკაში მომავალი დიპლომის დასაცავად გამოვიყენე, რომელიც ინგლისის პრესას მიეძღვნა. რედაქციებიდან მიღებული ინფორმაცია შევაგროვე და ორ წელიწადში სადიპლომო ნაშრომად ვაქციე. ჩემი პირველი წიგნიც "ინგლისის პრესა" იყო. მალე ჟურნალისტიკის ფაკულტეტზე უცხოური პრესის წაკითხვა შემომთავაზეს, თუმცა, მე სხვა მიზნები მქონდა. 44 წლისამ დისერტაცია დავიცავი. ლენინგრადიდან დაბრუნებულს არაერთი ხელმძღვანელი თანამდებობა, მათ შორის, მინისტრობაც შემომთავაზეს, მაგრამ მე დედამიწის ირგვლივ 40-წლიანი მოგზაურობა ვარჩიე...

- რომელმაც სიამოვნებასთან ერთად, არაერთ ხიფათსაც გადაგყარათ...

- 22-ჯერ ბუზმა ცეცემ მიკბინა, არაერთხელ მალარიის გადამტანმა კოღომ. რამდენჯერმე გადავურჩი ასპიტისებრ გველს. გვატემალას ჯუნგლებში შხამიანმა მუხამ დამსუსხა და კანის წყლული მქონდა. საშიშია მხეცები, მაგრამ გარწმუნებთ - ყველაზე საშიშია ადამიანი. პერუში ოკეანის სანაპიროზე უზარმაზარი აგავები უნდა გადამეღო. საერთოდ, პერუში, ჩილესა და ეკვადორში მოსახლეობის ნახევარზე მეტი ფსიქიკურად შეშლილია, რადგან ნარკოტიკულ ნივთიერებებს მოიხმარენ. დილით ადრე გავედი. ვხედავ, ჩემკენ სამი ადამიანი მოდის. ვიცი, 10 დოლარის გამოც კი შეუძლიათ სასიკვდილოდ გაგიმეტონ. არსებობს მწერი, რომელიც მიუხედავად იმისა, რომ სუსტია, ფრთებს გაშლის, გაიფხორება და ისეთ ხმებს გამოსცემს, თავს უძლიერესად მოგაჩვენებთ. მეც გავიხადე, ახალგაზრდობაში ნასწავლი რამდენიმე ილეთი გამოვიყენე და მათ ჩემკენ მოვუხმე. შეეშინდათ და უკან გაბრუნდნენ...წაიკითხეთ სრულად