ქართველი პარტიზანი ქალი, რომელიც გესტაპოს აგენტებმა წამებით მოკლეს - მეორე მსოფლიო ომში დაკარგული მეომრების ახალი გვარ-სახელები

მეორე მსოფლიო ომში უგზო-უკვლოდ დაკარგული მეომრების თემა AMBEBI.GE-ს მკითხველში მუდმივად იწვევს ინტერესს. გერმანიაში მცხოვრები ქართველი გოგონა მეგი სტემპენი, ყოველი შესაძლებლობისთანავე გვაწვდის ცაითჰაინის სასაფლაოზე დაკრძალული ქართველი მეომრების გვარ-სახელებს, რომლებიც დღემდე უგზო-უკვლოდ დაკარგულად ითვლებოდნენ.

ბანაკი შტალაგი იყო ერთ-ერთი ყველაზე სასტიკი ბანაკი, სადაც ტყვეების დიდი ნაწილი მძიმე შრომისგან, შიმშილისა და სიცივისგან დაავადდა და გარდაიცვალა. ტყვეთა დიდი ნაწილი ტუბერკულოზითა და პნევმონიით იყო დაავადებული. ქვემოთ მოცემული გვარების ნაწილი, სწორედ შტალაგის ტერიტორიაზე გარდაცვლილი ტყვეები არიან:

სერგეი ბაგრატის ძე ტოლმაზოვი (თოლმაზოვი) - დაბადებული 1898 წელს ნახშირგორში. მეუღლე ელიჩკა. ტყვედ ჩავარდა 1942 წლის 26 ივლისს, უკრაინაში, ვოროშილოგრადში, ახლანდელი ლუგანსკი. ბანაკი შტალაგი IV, ბანაკის ნომერი: 205662; წოდება: რიგითი.

ალექსანდრე ამბაკოს ძე რობაქიძე - დაბადებული 1918 წლის 4 მაისს, თერჯოლის რაიონის სოფელ ალისუბანში. ტყვედ ჩავარდა 1941 წლის 28 ივნისს, მინსკში; ბანაკი: შტალაგი IV; ბანაკის ნომერი: 103607, წოდება: რიგითი გარდაცვალების თარიღი 02.12.1941. გარდაიცვალა პნევმონიით...

გიორგი იოსების ძე კურკაციშვილი - დაბადებული 1920 წლის 15 მაისს, საგარეჯოს რაიონის სოფელ პატარძეულში; ტყვედ ჩავარდა 1941 წლის 23 ივნისს, ბრეს-ლიტოვსკში. ბანაკი: შტალაგი IV, ბანაკის ნომერი: 104095; წოდება: რიგითი; გარდაიცვალა 1941 წლის 18 დეკემბერს.

შამშათი ტახტირიძე - დაბადებული 1907 წლის 15 მაისს, ადიგენის რაიონის სოფელ ციხისუბანში. ტყვედ ჩავარდა 1942 წლის აპრილში, სმოლენსკის ოლქში. ბანაკი: შტალაგი IV (304). ბანაკის ნომერი: 32800. წოდება - რიგითი; გარდაიცვალა ტუბერკულოზით.

დავით ივანეს ძე შერაზადიშვილი - დაბადებული 1920 წელს, ონის რაიონის სოფელ ონჭევში. ტყვედ ჩავარდა 1941 წლის 10 ოქტომბერს, სმოლენსკის ოლქის აღმოსავლეთით მდებარე ქალაქ ვიაზმაში. ბანაკი, შტალაგი. IV H304) ბანაკის ნომერი: 30336; წოდება - რიგითი. გარდაიცვალა 1942 წლის 27 იანვარს.

პეტრე ლაზარეს ძე მექოშვილი - დაბადებული 1916 წელს, ასპინძის რაიონის სოფელ ხიბაზავრაში. ტყვედ ჩავარდა 1941 წლის 13 ოქტომბერს, ქალაქ ვიაზმაში. ბანაკი: შტალაგი IV (304) - ბანაკის ნომერი: 30890; წოდება, - რიგითი. გარდაიცვალა 1941 წლის 11 ნოემბერს.

ახალ მონაცემებს გვაწვდის ქერჩის კომისიაც. მათი ინფორმაციით, ნოვოროსიისკის საზღვაო აკადემიის ეზოში ახლახან გახსნილ საერთო სამარხში ქართველების საფლავები აღმოჩნდა. ამასთან, ქერჩის კომისია გვაწვდის ანაპის 414 დივიზიის ქართველი მეომრების უნიკალურ ფოტოებს, რომელშიც თანამებრძოლებთან ერთად ასახულია ქართველი ქალი, სევასტოპოლში მებრძოლი პარტიზანი, 1916 წელს დაბადებული ზოია მათეს ასული რუხაძე.

მეორე მსოფლიო ომის დროს, კრასნოდარის მხარეში მდებარე ქალაქი ანაპა გერმანელ დამპყრობთაგან საბჭოთა არმიის სხვა ნაწილებთან ერთად გაათავისუფლა 414-ე წითელდროშოვანმა ქართულმა მსროლელმა დივიზიამ, რომელსაც შემდგომ ანაპის დივიზია ეწოდა.

რაც შეეხება ზოია რუხაძეს, მისი ოჯახი ყირიმში ცხოვრობდა. გოგონას მამა ადრეულ ასაკში დაეღუპა. ზოია სიმფეროპოლის 9-წლიან გიმნაზიაში სწავლობდა. მეორე მსოფლიო ომის დაწყებისას ადგილობრივ რესტორანში დაიწყო მუშაობა, საიდანაც ის გერმანელების წინააღმდეგ მებრძოლ პარტიზანებს ეხმარებოდა და გერმანელი ოკუპანტების წინააღმდეგ სიმფეროპოლში მოქმედი კომკავშირული ორგანიზაციის აქტიური წევრი იყო.

ზოია გერმანელთა ყაზარმებზე აკრავდა სსრკ საინფორმაციო ბიუროს ცნობებს და ანტიფაშისტურ ფურცლებს, აგროვებდა სადაზვერვო ხასიათის ცნობებს მტრის დისლოკაციასა და მოძრაობებზე.

1944 წლის 10 მარტს გესტაპოს აგენტებმა დააპატიმრეს და ერთი თვის საშინელი წამების შემდეგ ჭაში ჩაახრჩვეს. ზოია რუხაძის სახელი ეწოდა სიმფეროპოლის მე-14 და თბილისის 42-ე საშუალო სკოლებს, ქუჩებს სიმფეროპოლსა და თბილისში... მის გმირობაზე შეიქმნა კინოსურათი "ზოია რუხაძე" (რეჟისორი დავით რონდელი), დაიწერა პოემა (იოსებ ნონეშვილი).

ზოია რუხაძე დაკრძალულია სიმფეროპოლის ძველ რუსულ სასაფლაოზე.

საერთო სამარხში ნაპოვნი ქართველი მეომრების გვარები კი ასე გამოიყურება:

აბრამ ლეონის (ლევანის) ძე ბზიკიშვილი, დაბადებული სიღნაღის რაიონში.

აკაკი ანისიმოს ძე თვარაძე, დაბადებული ამბროლაურის რაიონის სოფელ ჩერებანაში, მეუღლე ნინა რომანის ასული თვარაძე.

ტროფი (ტრიფონი) მიხეილის ძე ასანიძე, დაბადებული ჭიათურის რაიონის სოფელ მერევში. მეუღლე თამარა.

მიხეილ გოგოხია, დაბადებული 1902 წელს წყალტუბოს რაიონის სოფელ პახულში (?!)

გაითვალისწინეთ, რომ ომის პერიოდში არასწორად შევსებული პირადი მონაცემების გამო, მეომრების გვარ-სახელებსა და მისამართებში, ასევე სოფლის სახელებში შესაძლოა, შეცდომები იყოს!