ოდესმე გიფიქრიათ რატომ იცინით? - სიცილის ეპიდემია და სხვა საინტერესო ფაქტები

არისტოტელემ სიცილი ადამიანის განმსაზღვრელ თვისებად აღიარა, რომ სიცილით აზროვნებასა და მეტყველებასთან ერთად, პიროვნების თავისუფალი სული ვლინდება. ბერძენი ფილოსოფოსის განმარტებით, სიცილი თავისუფალი რეაქციაა ამა თუ იმ შეუსაბამობაზე. სიცილი სხვადასხვა ფორმით ვლინდება - ქირქილი, კისკისი, რასაც ზოგადად ღიმილი უძღვის წინ, სახის გამომეტყველება, რომელიც ძირითადად ბედნიერებას ან სიამოვნებას გამოხატავს.

ღიმილი კულტურის, რასისა და რელიგიის მიუხედავად, ყველასთვის გასაგებია და კომუნიკაციის ერთ-ერთი საშუალებაა.

კისკისი მაღალი, წვრილი ხმით გულიანი სიცილია, ხოლო ხარხარი - ბრიყვული სიცილი. არსებობს ჩაბჟირებული სიცილიც და ისტორია "სიცილის ეპიდემიასაც" ინახავს:

ტანზანიაში 1962 წელს მასობრივი სიცილის, ეპიდემიის შემთხვევა დაფიქსირდა, როდესაც სოფელ კაშაშაში, ქალთა სკოლა-ინტერნატში სამმა მოსწავლემ უკონტროლო სიცილი დაიწყო. ის 95 მოსწავლეს გადაედო და 16 დღე გაგრძელდა. ამ ფაქტის გამო სკოლა-ინტერნატი დროებით დაიხურა. სიცილის ეპიდემია სოფლის ფარგლებსაც გასცდა და კიდევ 217 ახალგაზრდა "ჩაითრია". საბოლოოდ, ეპიდემია 18 თვეში დასრულდა, თუმცა ამ დროის განმავლობაში მისი გავლენის ქვეშ 14 სკოლა და 1 000 ადამიანი აღმოჩნდა.

სიცილის გამო, ბევრი უხერხული სიტუაციაც შექმნილა, ასე მაგალითად, დანიელი ტელეწამყვანი ერიკ ჰარტმანი 17 წლის წინ გადაცემა "ბუმერანგის" წამყვანი იყო და პირდაპირ ეთერში თოქშოუ მიჰყავდა. მისმა ერთ-ერთმა შოუმ კი დიდი ხმაური გამოიწვია. გადაცემაში მასთან სტუმრად იყვნენ ადამიანები, რომლებსაც ექიმების შეცდომების გამო ჯანმრთელობა ჰქონდათ შერყეული. სტუდიაში მოწვეული სტუმრებიდან მამაკაცი საუბრობდა იმაზე, რომ გლანდების ოპერაციისას ხმის სიმები დაუზიანდა, გოგონას კი ხერხემალზე სიმსივნის ამოსაკვეთად ჩატარებულ ოპერაციაზე ხერხემალი დაუზიანეს. ამ ყველაფერმა მათ ხმის ტემბრზე სერიოზული გავლენა იქონია.

როდესაც ერიკ ჰარტმანი სტუმრებს უსმენდა, უეცრად ისტერიკული სიცილი აუტყდა ისე, რომ ვერაფრით გაჩერდა. არადა, გადაცემა სულაც არ იყო სასაცილო, ადამიანები საკუთარ ტრაგედიებზე საუბრობდნენ, თუმცა წამყვანისთვის მათი უცნაური ხმა საოცარ სიცილს იწვევდა. ყველაფერი კი იმით დასრულდა, რომ მას გადაცემა დაუხურეს და სამსახური დაკარგა.

რა არის სიცილი, რა იწვევს მას, არის თუ არ ის გადამდები და რას უწოდებენ სიცილის თერაპიას? - ამ თემაზე დაწვრილებით გვესაუბრება ფსიქოლოგი ნანა ჩაჩუა.

"სიცილი ფიზიკურის და ფსიქიკურის სინქრონული რეაქციაა ამა თუ იმ შეუსაბამობაზე ან პირიქით, უჩვეულოდ, უზუსტესად მოცემულ შესაბამისობაზე. ადამიანი იცინის სხვებთან ერთად და მარტო მყოფიც. მარტოდმყოფი ადამიანის სიცილი საკუთარ თავთან ემოციური კომუნიკაციის ერთგვარი გამოვლენაა.

- ხშირად სიცილი გადამდებია. რა იწვევს ამას?

- ემოციური ინტელექტის გარკვეული დონე. ემოციური ინტელექტი არის ემოციის აღქმის, გაგების, გამოხატვის, მართვისა და რეგულირების უნარი. იქ, სადაც ემოციური ინტელექტია (EQ), ყოველთვის ხდება როგორც საკუთარი, ასევე სხვისი აზრობრივი და ემოციური მოცემულობის მიმღებლობა.

- სიცილის გამოხატულება სხვადასხვანაირია და ეს რაზეა დამოკიდებული?

- ადამიანის ბუნებას სიცილიც ამჟღავნებს. ქირქილი, ღიმილი, კისკისი, ხარხარი, ჩაბჟირება და ა.შ. ადამიანის მთელ რიგ პიროვნულ ნიშნებზეც მიუთითებს. მათ შორის ხასიათზეც, ტემპერამენტზეც, შინაგან კულტურაზეც, ღირებულებათა სისტემაზეც და ა.შ. სად, როდის, როგორ, ვისთან, რაზე იცინიან ადამიანები, ამით ისინი სრულად ამჟღავნებენ საკუთარ თავს.

- თუმცა არიან ადამიანები, რომლებიც არასდროს იცინიან, მაგრამ სულ იღიმებიან.

- ასეთი იყო მერი შერვაშიძე, იღიმებოდა, ხმამაღალი სიცილი კი არ ახასიათებდა...

- როგორც ამბობენ, სიცილი თერაპიაა, აჯანსაღებს ორგანიზმს და იმუნურ სისტემაზეც დადებითად მოქმედებს...

- სიცილის თერაპიის სამშობლო ამერიკის შეერთებული შტატებია. ის ჰელოტოლოგიის სახელითაა ცნობილი. ცნობილი ექსპერიმენტია: 6-7 თვის ბავშვთან დედა ე.წ. გაყინული სახით ურთიერთობს. 3-4 შემთხვევის შემდეგ, ბავშვმა დედას აღარ შეხედა, თავი განზე გასწია. დიახ, ბავშვი იმთავითვე ითხოვს ღიმილს, ანუ თბილ დამოკიდებულებას.

იაპონელები განსაცდელის შემთხვევებსაც ღიმილით ხვდებიან, ეს თვითგადარჩენის ინსტიქტითაა ნაკარნახევი. კი, იაპონური მითოლოგიის მიხედვით, სწორედ მზის ქალღმერთიდან ამატერასუსაგან იშვა მითიური იმპერატორი ძიმუ. ქალღმერთი ამატერასუ, რომელიც ბნელ გამოქვაბულში იმყოფებოდა, სწორედ სიცილმა გამოიყვანა გარეთ. ამიტომ, პირველი, რაც უნდა ვისწავლოთ, ეს ღიმილია. ის სიცილის პირველი ტალღაა. ღიმილში ყველაფერია - თანაგრძნობა, სიყვარული, მზაობა, ღიაობა, გახსნილობა.

ამიტომ, მნიშვნელოვანია მშობლებმა, აღმზრდელებმა, ძიძებმა, განსაკუთრებით დედებმა ბავშვებთან გაიღიმონ! ადამიანებს, რომლებსაც ამა თუ იმ ფაქტზე, მოვლენაზე მუდმივად ღიმილით აქვთ რექცია, შინაგანი ბავშვის გამომხატველები არიან, შინაგანი სითბო და მზაობა აქვთ და ეს კი იმას გამოხატავს, რომ სამყაროს კეთილს ვხედავ. გოეთეს ჰყავდა ძალიან მკაცრი მამა და დედა კი - ძალიან თბილი. ის წერდა, რომ ბავშვობა დედამ მაჩუქა... უნდა გავუღიმოთ ბავშვებს და ურთიერთობა მათთან ღიმილით დავიწყოთ. ისინი ამის მისაღებად მზად არიან. ღიმილი ეს არის ადამიანში არსებული ბავშვი - კეთილი, მიმნდობი, მიმტევებელი და სიყვარულით სავსე ბავშვი!