"არ არის გამორიცხული, საქართველოსთან საზღვარი დაიხუროს" - რა თამაშს თამაშობს ფაშინიანი და როგორ განვითარდება მოვლენები სომხეთის ირგვლივ

"არ არის გამორიცხული, რომ ირანსა და აშშ-ს შორის ურთიერთობების და რთული გეოპოლიტიკური სიტუაციის გამო, ირანთან საზღვარი დე ფაქტო დაიხუროს. იმავეს არ გამოვრიცხავთ საქართველოსთან. რა გამოდის, რომ სომხეთი კუნძულია ზღვის გარეშე და ასეთ შემთხვევაში, რა უნდა ვქნათ?" - განაცხადა გუშინ სომხეთის პრემიერ-მინისტრის მოვალეობის შემსრულებელმა ნიკოლ ფაშინიანმა.

მისივე თქმით, ერთ ძალიან გამოცდილ დიპლომატთან შეხვედრისას მან აღწერა ის სიტუაცია, რომელშიც სომხეთი იმყოფება - როდესაც ორი საზღვარი - თურქეთთან და აზერბაიჯანთან დახურულია, ხოლო ორი დარჩენილი საზღვარი, შეიძლება ითქვას, რომ ნახევრად არის გახსნილი. მისი ორაზროვანი განცხადების ამოხსნას ადგილობრივ პოლიტოლოგებში აზრთა სხვადასხვაობა მოჰყვა. ერთი ნაწილის თქმით, ფაშიანინი რუსეთსა და ამერიკას შორის ლავირებას ცდილობს, სხვები კი მიიჩნევენ, რომ ის დაბნეულია.

ექსპერტი კავკასიის საკითხებში მამუკა არეშიძე მიიჩნევს, რომ ფაშინიანის განცხადება ერთგვარი ტესტია მსოფლიო საზოგადოებისთვის.

- ეს განცხადება არის სიტუაციის ტესტირება საერთაშორისო საზოგადოებისთვის. ძალიან მნიშვნელოვანია რომელ დიპლომატს გულისხმობდა ფაშინიანი, თუ ირანთან საზღვრის ჩაკეტვაზეა საუბარი, შესაძლოა ვივარაუდოთ, რომ ჯონ ბოლტონს (ამერიკის ეროვნული უსაფრთხოების მრჩეველი) გულისხმობდა. ტრამპმა გაახმოვანა ძალიან მნიშვნელოვანი გზავნილი, როდესაც თქვა, რომ სომხეთის ხელისუფლების სათავეში ფაშინიანის მოსვლით, ყარაბაღის კონფლიქტის მოგვარების ახალი ფურცელი გადაიშალა, მას არ დაუკონკრეტებია რას გულისხმობდა, მაგრამ ბაქოსაც იგივე გზავნილი გაუგზავნა.

- რაც შეეხება, საქართველოს საზღვარს...

- სიმართლე გითხრათ, არ ვიცი საქართველოს საზღვარს რას ერჩის, - მაინც მგონია, ამით ფაშინიანს იმის თქმა უნდოდა, რომ იმ ამერიკელმა დიპლომატმა ისეთი პირობები წამომიყენა, რომ მე ამის გაკეთება მომიწევსო, ქვეყანა ძალიან მძიმე მდგომარეობაში ჩავარდებაო. ანუ ირანის მიმართულებით გაკეთებული განცხადება ამერიკას ეკუთვნოდა, მე თუ ამერიკელების მოთხოვნას შევასრულებ, იძულებული გავხდები რუსების მოთხოვნაც შევასრულოო, ამ შემთხვევაში კი ჩემს მეზობლებთან, პირველ რიგში კი, საქართველოსთან ურთიერთობა გამიჭირდება და იძულებული ვიქნები ჩავიკეტო საზღვრებში და კუნძულივით ვიცხოვროთო... ამ განცხადების შემდეგ, ის მიანიშნებს, რომ მოსკოვისგან, ვაშინგტონისა და თბილისისგან ზარებს ელოდება.

- ადგილობრივი მოსახლეობისგან ფაშინიანის მხარდამჭერა მისი ლიბერალური ხედვით იყო განპირობებული. 9 დეკემბერს სომხეთში ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნებია დანიშნული. როგორ ფიქრობთ, ასეთი ტიპის განცხადებებით ის მოსახლეობის მხარდაჭერას ხომ არ დაკარგავს?

- არა, სომხეთში ძალიან დიდი ეიფორიაა და ფაშინიანის გარშემო ისეთი დამოკიდებულებაა, როგორიც 2003 წლის საქართველოში მაშინდელი გუნდის მიმართ იყო. მე ვესაუბრე მის გარემოცვას აგვისტოში და ყველა, ვისაც შევხვდი მარწუნებდა, რომ ის სააკაშვილის შეცდომებს გაითვალიწინებდა, ანუ არ იქნებოდა უხეში და მოუქნელი, სხვადასხვა პირებთან და ბიზნესჯგუფებთან. ასე რომ, ჯერჯერობით მის მიმართ ნდობა, რომ სხვის შეცდომებზე ისწავლის, შენარჩუნებულია.

მას ერთი ძალიან საინტერესო მიდგომა აქვს - მის მოკავშირეებს, "უფროს ძმებს" აიძულებს, რომ კონტაქტი მასთან თავად დაამყარონ. ეს მისი ხელისუფლებაში მოსვლის პირველივე დღეებში შეიმჩნეოდა, ეს ეხება მოსკოვს, ბრიუსელსა და ვაშინგტონსაც და ამ მეთოდს განაგრძობს. ახლაც ამბობს, თუ მე მხარეების შეთავაზება მივიღე, კუნძულზე აღმოვჩნდებიო და ამ შემთხვევაში მან ერთი დიპლომატი კი არა, მხარე, ანუ ამერიკა იგულისხმა.

- როგორ ფიქრობთ, რას უნდა ელოდოს, როგორც ამერიკისგან, ისე რუსეთისგან?

- ფაშინიანი რუსეთთან ჰაერში ჩამოკიდულ განწყობას შეინარჩუნებს. გასაგებია, რაც სურს სომხეთს - იარაღი არ მიაწოდოს აზერბაიჯანს, რაც რუსეთისგან გამორიცხულია და მეორე, - სომხეთს მისცეს ფული, რომ ქვეყნის ეკონომიკა განავითაროს. შარშან კი მიიღო თანხა, მაგრამ ეს შეიარაღებას მოახმარა. ახლა ფაშინიანს იარაღი კი არა, ქვეყნის ეკონომიკური მდგომარეობა ადარდებს.

- საკმაოდ ჭკვიანი ადამიანის შთაბეჭდილებას ტოვებს...

- ჭკვიანი და მოქნილია. სხვათა შორის, როდესაც ბოლტონი იყო ჩასული სომხეთში, მათ ამერიკისგან იარაღის შესყიდვა შესთავაზა, რაზეც მან ძალიან დელიკატური უარი უთხრა, იმ მოტივით, რომ ამერიკული იარაღი უფრო ძვირია, ვიდრე რუსული, თუმცა, ეს არ იყო მიზეზი. სინამდვილეში, ფაშინიანის სვლა სწორია, რადგან სომხეთის სამხედრო მანქანა რუსულ იარაღზეა აგებული, გარდა ამისა, მოსკოვს აგრძნობინა, რომ ამ სეგმენტში თქვენს მოკავშირედ ვრჩებიო.