სო­ცი­ა­ლუ­რი პრო­ექ­ტი "ქა­ლე­ბი სა­ქარ­თვე­ლო­დან" წარ­მო­გიდ­გენთ 33 წლის ოლღა კა­ლი­ნას რუს­თა­ვი­დან, რო­მელ­საც 21 წლის ასაკ­ში პა­რა­ნო­ი­დუ­ლი ში­ზოფ­რე­ნი­ის დი­აგ­ნო­ზი და­უს­ვეს, რის გა­მოც მას გარ­კვე­უ­ლი პე­რი­ო­დის გან­მავ­ლო­ბა­ში ფსი­ქი­ატ­რი­ულ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში მკურ­ნა­ლო­ბა მო­უხ­და. თუმ­ცა ოლ­ღას მო­ნა­თხრო­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, "მკურ­ნა­ლო­ბა" გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლი ნათ­ქვა­მია. დღეს ის ფსი­ქი­ატ­რი­უ­ლი პრობ­ლე­მე­ბის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნებს თა­ვად ეხ­მა­რე­ბა. რისი გა­და­ტა­ნა მო­უხ­და გო­გო­ნას, რო­მე­ლიც ბავ­შვო­ბა­ში მეც­ნი­ე­რის კა­რი­ე­რა­ზე ოც­ნე­ბობ­და, ამის შე­სა­ხებ ოლღა კა­ლი­ნა თა­ვად გი­ამ­ბობთ:

"და­ვი­წყებ იქი­დან, რომ მაქვს პა­რა­ნო­ი­დუ­ლი ში­ზოფ­რე­ნი­ის დი­აგ­ნო­ზი. ეს დი­აგ­ნო­ზი მი­ვი­ღე 21 წლის ასაკ­ში, რო­დე­საც ვსწავ­ლობ­დი უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში. სულ მინ­დო­და მეც­ნი­ე­რუ­ლი კა­რი­ე­რა, ბი­ო­ლო­გია მა­ინ­ტე­რე­სებ­და. და­მა­ტე­ბით ლა­ბო­რა­ტო­რი­ა­შიც დავ­დი­ო­დი, როცა ბა­კა­ლავ­რი­ატ­ში ვსწავ­ლობ­დი იმი­სათ­ვის, რომ მი­მე­ღო შან­სე­ბი კა­რი­ე­რის გა­საგ­რძე­ლებ­ლად. იმ დროს ეკო­ნო­მი­კუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა სტა­ბი­ლუ­რი არ იყო, ანუ 90-იანი წლე­ბი იყო, თან მა­მაც გარ­და­მეც­ვა­ლა. შე­სა­ბა­მი­სად, ოჯა­ხი­დან არა­ნა­ი­რი მხარ­და­ჭე­რა არ მქონ­და, გარ­და ელე­მენ­ტა­რუ­ლი გზის ფუ­ლი­სა და ხში­რად მი­წევ­და ცუდ პი­რო­ბებ­ში მე­ცა­დი­ნე­ო­ბა იმი­სათ­ვის, რომ რა­ღაც შე­დე­გი მი­მე­ღო. ერთხელ მახ­სოვს კონ­ფე­რენ­ცი­ა­ზეც ფე­ხით წა­ვე­დი. მე რუს­თავ­ში ვცხოვ­რობ, კონ­ფე­რენ­ცია კი თბი­ლის­ში იმარ­თე­ბო­და და ორი სა­ა­თი მოყი­ნულ გზა­ზე მივ­დი­ო­დი, ძლივს მი­ვე­დი. მა­შინ შე­იძ­ლე­ბა ყვე­ლას უჭირ­და, მაგ­რამ მე მა­ინც გა­მო­ნაკ­ლი­სი ვი­ყა­ვი. თან მე ეროვ­ნუ­ლი უმ­ცი­რე­სო­ბა ვარ და იმ დროს მი­ჭირ­და ქარ­თუ­ლი ენა ძა­ლი­ან იმი­ტომ, რომ ნაკ­ლე­ბად სო­ცი­ა­ლუ­რი ვი­ყა­ვი, თან როცა სულ უცხო­ე­ნო­ვან წიგ­ნებ­ში ხარ და არც ტე­ლეპ­როგ­რა­მე­ბია... მოკ­ლედ, ძა­ლი­ან გა­მი­ჭირ­და კავ­ში­რი­სა და კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის დამ­ყა­რე­ბა. მა­ინ­ცდა­მა­ინც ამა­ზე აქ­ცენტს იმი­ტომ ვა­კე­თებ, რომ ეს პი­რო­ბე­ბი არის რისკ-ფაქ­ტო­რე­ბი, შემ­დგომ­ში რა­ღა­ცა პრობ­ლე­მე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის კუ­თხით. ბევ­რი ფსი­ქო-სო­ცი­ა­ლუ­რი ფაქ­ტო­რი მოქ­მე­დებს ადა­მი­ან­ზე და აუ­ცი­ლებ­ლად გა­სათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბე­ლია ყვე­ლა ეს ფაქ­ტო­რი ჯამ­ში, არა მხო­ლოდ გე­ნე­ტი­კუ­რი მიდ­რე­კი­ლე­ბე­ბი და ბიო-ქი­მი­უ­რი რე­აქ­ცი­ე­ბი. ჩემს შემ­თხვე­ვა­ში იყო ეს გა­რე­მო პი­რო­ბე­ბი, რა­მაც გა­მო­იწ­ვია და­ა­ვა­დე­ბის პრო­ვო­ცი­რე­ბა.

უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ვსწავ­ლობ­დი და იმ დროს გა­მიჩ­ნდა შეგ­რძნე­ბა, რომ ვერ შევ­ძლებ ჩემი მიზ­ნის მიღ­წე­ვას იმი­ტომ, რომ მა­გის­ტრა­ტუ­რა­ში უკვე ვი­ყა­ვი და უცებ გა­ვი­გე, რომ არ არის გზა წინ ჩემ­თვის, ანუ იყო იქ იდე­ე­ე­ბის დო­ნე­ზე ჩემი გაგ­ზავ­ნა მოს­კოვ­ში, მა­გა­ლი­თად, სწავ­ლის გა­საგ­რძე­ლებ­ლად, მაგ­რამ ფი­ნან­სუ­რი პრობ­ლე­მე­ბის გამო იყო შე­უძ­ლე­ბე­ლი. ეს უდი­დე­სი სტრე­სი იყო ჩემ­თვის და ძა­ლი­ან უცებ გან­ვი­თარ­და ასე­თი ფსი­ქი­კუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა, რის შე­დე­გა­დაც აღ­მოვ­ჩნდი ფსი­ქი­ატ­რი­ულ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში, თუმ­ცა ეს იყო ხან­მოკ­ლე პე­რი­ო­დით. ამის მერე მო­მი­წია ფსი­ქოტ­რო­პუ­ლი წამ­ლე­ბის მი­ღე­ბა. ყო­ველ­თვის ვა­კე­თებ­დი აქ­ცენტს ჩემს გო­ნებ­რივ შე­საძ­ლებ­ლო­ბებ­ზე და ის ფაქ­ტი, რომ შენი გო­ნე­ბა უკვე შენ არ გე­კუთ­ვნის და არ შე­გიძ­ლია, რო­გორც ბაზა გა­მო­ი­ყე­ნო, ეს იყო დიდი დარ­ტყმა ჩემ­თვის.

მე­ო­რე მხრივ, როცა აღ­მოვ­ჩნდი ფსი­ქი­ატ­რი­ულ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში, შოკ­ში ვი­ყა­ვი იმი­ტომ, რომ ძა­ლი­ან დიდი პრობ­ლე­მე­ბი იყო ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის კუ­თხით. ეს, თით­ქოს, იყო სა­ა­ვად­მყო­ფო, მაგ­რამ არა­ნა­ი­რი ინ­ფორ­მა­ცია, ვთქვათ, შენი ად­გილ-მდე­ბა­რე­ო­ბის შე­სა­ხებ, უფ­ლე­ბე­ბის შე­სა­ხებ, და­ა­ვა­დე­ბის ან მკურ­ნა­ლო­ბის შე­სა­ხებ იმ დროს არ იყო. ახ­ლაც ნაკ­ლე­ბად ხდე­ბა ინ­ფორ­მი­რე­ბა პა­ცი­ენ­ტე­ბის, რო­გორც ვიცი. მო­ნი­ტო­რინ­გი არ მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და და ძა­ლი­ან სა­ში­ნე­ლი პი­რო­ბე­ბი იყო. მა­გა­ლი­თად, აბა­ზა­ნა­ში არ იყო შუქი, ნა­ხე­ვა­რი მეტ­რი ჭუ­ჭყი იყო შიგ და ტი­ლე­ბი და­დი­ოდ­ნენ. ასე­ვე, ერთი ბიჭი გარ­და­იც­ვა­ლა უცებ, მხო­ლოდ ერთი მედ­და იყო იქ კე­თი­ლი მეტ-ნაკ­ლე­ბად და გვეხ­მა­რე­ბო­და, რო­მელ­მაც თქვა რომ ფსი­ქოტ­რო­პუ­ლი წამ­ლე­ბის ზე­დო­ზი­რე­ბის გამო მოკ­ვდა ეს ბიჭი. კი­დევ, ექი­მი ვინც იყო იმ დროს, დე­და­ჩემს წი­ნას­წარ სთა­ვა­ზობ­და გა­დახ­დას, რო­დე­საც დე­დამ თქვა, რომ მინ­და ჩემი შვი­ლის გაყ­ვა­ნა ფსი­ქატ­რი­უ­ლი­და­ნო და ა.შ.. ბევ­რი პრობ­ლე­მა იყო და არა­ნა­ი­რად არ ვი­ყა­ვით და­ცუ­ლე­ბი.

ნა­ხე­ვა­რი წელი გა­თი­შულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ვი­ყა­ვი მარ­თლა, ანუ ისე­დაც დიდ­ხანს მძი­ნავს და ფსი­ქოტ­რო­პუ­ლი წამ­ლე­ბის შემ­დეგ, სულ ძი­ლის ქვეშ ვი­ყა­ვი. უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში დავ­დი­ო­დი თან, ვაგ­რძე­ლებ­დი, ანუ მა­ნამ­დე იმ­დე­ნი გა­ვა­კე­თე უბ­რა­ლოდ ჯგუ­ფე­ლე­ბის­თვის და ა.შ., რომ მეხ­მა­რე­ბოდ­ნენ ჩემი ნაშ­რო­მის გა­კე­თე­ბა­ში. იმის შეგ­რძნე­ბა, რომ და­კარ­გუ­ლია შენი ყვე­ლა ად­გი­ლი, პლი­უს ოჯახ­შიც და­კარ­გუ­ლია ავ­ტო­რი­ტე­ტი და თვითრწმე­ნა, სა­ში­ნე­ლე­ბა იყო ჩემ­თვის. ვფიქ­რობ­დი, ალ­ბათ, ყვე­ლა მარ­თა­ლი იყო და არ იყო სა­ჭი­რო ასე­თი დიდი მიზ­ნის და­სახ­ვა, უბ­რა­ლოდ სა­ჭი­რო იყო ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ცხოვ­რე­ბით ცხოვ­რე­ბა და და­ქორ­წი­ნე­ბა-მეთ­ქი. არა­და მა­ნამ­დე მე სხვა სტი­ლით ვცხოვ­რობ­დი და მჯე­რო­და, რომ ეს არის სწო­რი და მე მარ­თა­ლი ვარ. ამ დარ­ტყმის შემ­დეგ, აღარ შე­მეძ­ლო დარ­წუ­ნე­ბით იგი­ვეს თქმა. სულ დე­დას­თან ერ­თად დავ­დი­ო­დი, ისე ვა­კე­თებ­დი ყვე­ლა­ფერს, რო­გორც სხვე­ბი თვლიდ­ნენ სა­ჭი­როდ, ჩაც­მუ­ლო­ბა­საც კი სხვე­ბის მი­თი­თე­ბით ვირ­ჩევ­დი.

ეს დიდ­ხანს არ გაგ­რძელ­და. ერთი კონ­ფე­რენ­ცია იმარ­თე­ბო­და თბი­ლის­ში, სა­დაც ჩემი მოხ­სე­ნე­ბა იყო სა­ჭი­რო. ძა­ლი­ან ვნერ­ვი­უ­ლობ ხოლ­მე პრე­ზენ­ტა­ცი­ე­ბის წინ, იმ დრო­საც ვნერ­ვი­უ­ლობ­დი და ფსი­ქი­ატრთან როცა მი­ვე­დი დის­პან­სერ­ში ვთქვი, რომ თუ შე­იძ­ლე­ბა რჩე­ვა მო­მე­ცით რა და­სამ­შვი­დე­ბე­ლი წა­მა­ლი მი­ვი­ღო, რომ არ ვი­ნერ­ვი­უ­ლო-მეთ­ქი. იმ დროს ჯერ მქონ­და რწმე­ნა ფსი­ქი­ატ­რე­ბის მი­მართ. ამის პა­სუ­ხად მან გა­მი­ორ­მა­გა ფსი­ქოტ­რო­პუ­ლი წამ­ლე­ბის დოზა. ნუ, ისე­დაც გა­თი­შუ­ლი დავ­დი­ო­დი და გა­ორ­მა­გე­ბა უკვე გა­სა­გე­ბი იყო ჩემ­თვის - სა­ერ­თოდ ვე­ღარ გა­ვალ სახ­ლი­დან ამ დო­ზის მი­ღე­ბის შემ­დეგ. ეს რომ ვუ­თხა­რი ფსი­ქი­ატრს, გულ­გრი­ლად მი­პა­სუ­ხა, რომ „შენ ავად­მყო­ფი ხარ. აბა რა გინ­დო­და?! წიგ­ნე­ბის კი­თხვა შენ რაში გჭირ­დე­ბა? წადი და დე­დას და­ეხ­მა­რე სამ­ზა­რე­უ­ლო­ში“. ასე­თი გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი სიმ­ძაფ­რით ხდე­ბა გენ­დერუ­ლი სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის გამ­ჟღავ­ნე­ბა, როცა საქ­მე ეხე­ბა შე­ზღუ­დუ­ლი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბის მქო­ნე ქალს. მოკ­ლედ, ამის შემ­დეგ არამ­ხო­ლოდ ეჭვი შე­მე­პა­რა, რომ ექი­მი მარ­თა­ლია, სა­ერ­თოდ გა­დავ­წყვი­ტე, რომ მას არ აინ­ტე­რე­სებ­და ჩემი, რო­გორც პა­ცი­ენ­ტის მდგო­მა­რე­ო­ბა და მეც აღარ უნდა მჯე­რო­დეს მისი დას­კვნე­ბის. სა­ერ­თოდ, შევ­წყვი­ტე წამ­ლე­ბის მი­ღე­ბა. ეს საკ­მა­ოდ სა­ხი­ფა­თო ნა­ბი­ჯია, შე­მიძ­ლია ვთქვა და ვიცი, რომ ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი და­ინ­ვა­ლიდ­და ამის შე­დე­გად. თუ უც­ბად წყვეტ, ეს ძა­ლი­ან ცუ­დია, ძა­ლი­ან.

ნა­ხე­ვა­რი წლის მერე მეტ-ნაკ­ლე­ბად გა­სუფ­თავ­და ჩემი ორ­გა­ნიზ­მი წამ­ლე­ბის­გან და უც­ბად და­ვი­წყე ლექ­სე­ბის წერა, პო­ე­მაც კი დავ­წე­რე, ანუ ტვინ­მა ისევ და­ი­წყო მუ­შა­ო­ბა, ანა­ლი­ზის და აზ­როვ­ნე­ბის უნა­რი და­მიბ­რუნ­და. მერე გა­დავ­წყვი­ტე, რომ უნდა გა­ვაგ­რძე­ლო მუ­შა­ო­ბა იმ თე­ო­რი­ა­ზე, რა­ზეც მა­ნამ­დე ვმუ­შა­ობ­დი ბი­ლო­ლო­გი­ა­ში და როცა გა­ვაგ­რძე­ლე მუ­შა­ო­ბა, დიდი დატ­ვირ­თვა წა­ვი­და ტვინ­ზე და ხელ­მე­ო­რედ მი­ვი­ღე ეს ფსი­ქო­ზუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა. აღ­მოვ­ჩნდი სხვა ფსი­ქი­ატ­რი­ულ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში, სა­დაც შე­და­რე­ბით უფრო უკე­თე­სი პი­რო­ბე­ბი იყო, მაგ­რამ კარ­გი არა ნად­ვი­ლად - ისევ ინ­ფორ­მა­ცი­ის არარ­სე­ბო­ბა, ისევ პა­ცი­ენ­ტე­ბი ეხ­მა­რე­ბოდ­ნენ ერ­თმა­ნეთს, სი­ცი­ვე და გა­სათ­ბო­ბად რე­ზი­ნის ფეხ­საც­მე­ლე­ბის დან­თე­ბა პა­ცი­ენ­ტე­ბის მიერ და შე­დე­გად ინ­ტოქ­სი­კა­ცია. ასე­ვე, იძუ­ლე­ბი­თი მკურ­ნა­ლო­ბა, ან რო­დე­საც ინექ­ცი­ე­ბი კეთ­დე­ბო­და სხვა პა­ცი­ენ­ტე­ბის თან­დას­წრე­ბით, ანუ ყუ­რა­დღე­ბას არ აქ­ცე­ვენ, რომ შენ სირ­ცხვი­ლის გრძნო­ბა გაქვს და არ გინ­და სხვე­ბის თან­დას­წრე­ბით ეს გი­კე­თონ.

იქი­დან ერთი თვის მერე გა­მო­ვე­დი. პა­ცი­ენ­ტე­ბი ძა­ლი­ან სა­ინ­ტე­რე­სო ადა­მი­ა­ნე­ბი იყ­ვნენ, კარ­გად გვეს­მო­და ერ­თმა­ნე­თის და ძა­ლი­ან დიდი მხარ­და­ჭე­რა მი­ვი­ღე მათ­გან იმ დროს. მეც მინ­დო­და დავ­ხმა­რე­ბო­დი, ერთ-ერთ გო­გოს ჰქონ­და ქო­ნე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი და რო­დე­საც გა­ვე­დი და­წე­სე­ბუ­ლე­ბი­დან, მის­თვის ად­ვო­კა­ტე­ბის მო­ძი­ე­ბა შე­ვე­ცა­დე. ერთ-ერთ არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას და­ვე­კონ­ტაქ­ტე, რო­მე­ლიც ამ ადა­მი­ა­ნე­ბის უფ­ლე­ბებ­ზე მუ­შა­ობ­და. ისი­ნი ძა­ლი­ან და­ინ­ტე­რეს­დნენ ჩე­მით და გარ­კვე­უ­ლი პე­რი­ო­დის შემ­დეგ მი­თხრეს, რომ ინ­გლის­ში ხომ არ წახ­ვა­ლო სე­მი­ნარ­ზე, რად­გან სჭირ­დე­ბო­და ინ­გლი­სუ­რის მცოდ­ნე დი­აგ­ნო­ზის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნი. თა­ვი­დან შიში მქონ­და, მაგ­რამ დავ­თან­ხმდი მა­ინც და წა­ვე­დი. ეს იყო სე­მი­ნა­რე­ბის სე­რია, სამ­ჯერ მო­მი­წია ინ­გლის­ში წას­ვლა. იქ ვიგ­რძე­ნი თავი ადა­მი­ა­ნად და და­მე­წყო რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის პრო­ცე­სი, პრინ­ციპ­ში, ფსი­ქო­ლო­გე­ბის, სოც-მუ­შა­კე­ბი­სა და ყვე­ლა­ნა­ი­რი დახ­მა­რე­ბის გა­რე­შე. მე გა­მი­მარ­თლა უბ­რა­ლოდ, მოვ­ხვდი სა­ინ­ტე­რე­სო ად­გი­ლას და გავ­ცო­ცხლდი. მერე უკვე სხვა არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ი­დან მი­ვი­ღე შე­მო­თა­ვა­ზე­ბა, რომ პრო­ექ­ტი იწყე­ბო­და და ხელ­მძღვა­ნე­ლი უნდა ყო­ფი­ლი­ყო დი­აგ­ნო­ზის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნი. ქარ­თუ­ლიც ძა­ლი­ან მი­ჭირ­და მა­შინ და ვთვლი­დი, რომ არც ჩემი გა­მოც­დი­ლე­ბა შე­ე­სა­ბა­მე­ბო­და იმ პო­ზი­ცი­ას, ამი­ტომ რთუ­ლი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა იყო ჩემ­თვის, მაგ­რამ მა­ინც დავ­თანხდი, რად­გან ყო­ველ­თვის იყო ჩემ­ზე სო­ცი­ა­ლუ­რი მდგო­მა­რე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე ზე­წო­ლა.

ახლა კი­დევ და­ი­წყო ახა­ლი ეტა­პი და დიდი ცვლი­ლე­ბა ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში, ეს არის ომ­ბუდსმენ­თან არ­სე­ბუ­ლი პრე­ვენ­ცი­ის ეროვ­ნუ­ლი მე­ქა­ნიზ­მის ჯგუფ­ში ჩარ­თუ­ლო­ბა და ვარ ერთ-ერთი ექ­სპერ­ტი. დავ­დი­ვარ ცი­ხე­ებ­ში, იზო­ლა­ტო­რებ­ში, მო­ხუ­ცე­ბულ­თა თავ­შე­საფ­რებ­ში, ბავ­შვთა სახ­ლებ­ში, ფსი­ქი­ატ­რი­ულ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­ში და მო­ნი­ტო­რინგს ვა­ხორ­ცი­ე­ლებ. ასე­ვე, ვარ ფსი­ქი­ატ­რი­უ­ლი პრობ­ლე­მე­ბის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო ქსე­ლის თავ­მჯდო­მა­რე, 2014 წელს ამირ­ჩი­ეს. მოკ­ლედ, მე უბ­რა­ლოდ გა­მი­მარ­თლა, რომ ჩემი პო­ტენ­ცი­ა­ლის რე­ა­ლი­ზე­ბა მო­ხერ­ხდა, ანუ მძი­მე ფსი­ქო-სო­ცი­ა­ლუ­რი პი­რო­ბე­ბის მოგ­ვა­რე­ბა მეტ-ნაკ­ლე­ბად და აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, გაქ­რა მაპ­რო­ვო­ცი­რე­ბე­ლი ფაქ­ტო­რე­ბი ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში. შე­დე­გად, არ მი­ვე­კუთ­ვნე­ბი მძი­მე პა­ცი­ენ­ტე­ბის ჯგუფს, ვი­საც მუდ­მი­ვად სჭირ­დე­ბა გარ­კვე­უ­ლი მხარ­და­ჭე­რა და თა­ვი­სუფ­ლად შე­მიძ­ლია ვი­ა­რო სერ­ვი­სე­ბის გა­რე­შე, მაგ­რამ ბევ­რი ადა­მი­ა­ნის შემ­თხვე­ვა­ში არის სა­ჭი­რო მხარ­დამ­ჭე­რი სერ­ვი­სე­ბი, რაც ჩვენ­თან პრაქ­ტი­კუ­ლად არ არის, სამ­წუ­ხა­როდ."

© 2017 სო­ცი­ა­ლუ­რი პრო­ექ­ტი "ქა­ლე­ბი სა­ქარ­თვე­ლო­დან" ხორ­ცი­ელ­დე­ბა ქალ­თა სა­ი­ნი­ცი­ა­ტი­ვო ჯგუ­ფის "ქა­ლის ხმა" მიერ. (ავტ. მა­ი­კო ჩი­ტა­ია; იდა ბახ­ტუ­რი­ძე; ნინო გა­მი­სო­ნია). ფოტო: ნინა ბა­ი­და­უ­რი; სა­ლო­მე ცო­ფუ­რაშ­ვი­ლი. პრო­ექ­ტი მიმ­დი­ნა­რე­ობს ეროვ­ნულ-დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი ინ­სტი­ტუ­ტის (NDI) მხარ­და­ჭე­რით და შვე­დე­თის გან­ვი­თა­რე­ბის სა­ა­გენ­ტოს (SIDA) ფი­ნან­სუ­რი მხარ­და­ჭე­რით. #ქა­ლე­ბი­სა­ქარ­თვე­ლო­დან