როგორ ვაკონტროლოთ და ვარეგულიროთ წნევა - თერაპევტის რჩევები

როგორ ვმართოთ და ვაკონტროლოთ არტერიული წნევა, ამის შესახებ თერაპევტი, მედიცინის დოქტორი ლია მინდიაშვილი გვესაუბრება.

- რა შეიძლება ჩაითვალოს არტერიული წნევის ნორმულ მაჩვენებლად და რა ფაქტორები ახდენს მასზე გავლენას?

- მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ ჩვენი სამუშაო ანუ ჩვეულებრივი წნევა. მიიჩნევა, რომ წნევა არ უნდა აღემატებოდეს 140/90 მმ ვწყ. სვ-ს. ზოგისთვის ნორმული მაჩვენებელი 100-ზე დაბალია, მაგალითად, 90/60 მმ ვწყ. სვ. სისხლის წნევის მაჩვენებლები ნორმის დროს შესაძლოა მერყეობდეს ასაკის, სქესის, პაციენტის რასობრივი კუთვნილების მიხედვით. ცვლილება დამოკიდებულია სიმპათიკური ნერვული სისტემის აქტივობაზე, პაციენტის პოზაზე, ჩონჩხის კუნთების ტონუსზე და სხვა. არტერიული წნევის მერყეობა აღინიშნება არა მხოლოდ ავადმყოფებში, არამედ ჯანმრთელებშიც, მაგალითად, ჯანმრთელი პირების სისხლის წნევის მერყეობის ამპლიტუდამ დღე-ღამის განმავლობაში შესაძლოა 30 მმ ვწყ. სვ-ს მიაღწიოს, ამიტომ ძნელია სისხლის წნევის ლიმიტის დადგენა ნორმის დროს და საზღვრის გავლება ნორმულ და მომატებულ მაჩვენებლებს შორის. ამის გამო მიღებულია პირობითი ნორმები, რომლებიც იძლევა იმ პირთა იდენტიფიკაციის საშუალებას, რომელთაც გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ამა თუ იმ გართულების აღმოცენების რისკი აქვთ. ეს ნორმები ითვალისწინებს სისხლის წნევის როგორც სისტოლურ, ისე დიასტოლურ მაჩვენებლებს. როგორც ითქვა, არტერიულ წნევაზე მრავალი ფაქტორი ახდენს გავლენას და მოცემულ შემთხვევაში ჩვენ არა დაავადებასთან, არამედ გარემოს ფაქტორებთან გვაქვს საქმე. მაგალითად, სიცხეში არტერიული წნევა შეიძლება დაქვეითდეს, რაც სითბოს მომატებული გაცემის მიზნით სისხლძარღვების რეფლექტორული გაფართოებით, აგრეთვე ოფლის გამოყოფის გამო ორგანიზმის მიერ სითხის კარგვით არის განპირობებული. მძიმე ფიზიკური დატვირთვის დროს არტერიული წნევის მატება გულისცემის გახშირებასა და გულის გაძლიერებულ მუშაობას უკავშირდება. კიდევ ერთი ფაქტორი, რომელიც არტერიულ წნევაზე ახდენს გავლენას, ორთოსტატიკური ეფექტია. ის აღინიშნება ჰორიზონტალურიდან ვერტიკალურ მდგომარეობაში სწრაფად გადასვლისას. ამ შემთხვევაში გული და სისხლძარღვების ტონუსი ვერ ასწრებს ახალ პირობებთან შეგუებას და წნევა ქვეითდება. ასეთ დროს შესაძლოა ადამიანს თვალთ დაუბნელდეს. გულისმანკიან პაციენტებში ეს ეფექტი უფრო ძლიერად ვლინდება.

- როგორ ვარეგულიროთ არტერიული წნევა?

- არტერიული წნევა ნერვული სისტემითა და ჰორმონული მექანიზმებით რეგულირდება. უკვე გითხარით, რომ დღის განმავლობაში წნევა შეიძლება მნიშვნელოვნად შეიცვალოს. ჩვეულებრივ, ძილის დროს ის უფრო დაბალია, ხოლო ღვიძილისას, ასევე - სტრესის შემთხვევაში მაღლა იწევს. ძლიერ გავლენას ახდენს ემოციური მდგომარეობაც. ემოცია იწვევს სისხლში თირკმელზედა ჯირკვლის ჰორმონის - ადრენალინის გადასროლას. შედეგად გულისცემა ძლიერდება და ხშირდება, ხოლო სისხლძარღვებში წნევა იმატებს. წნევის ციფრებზე მოქმედებს თირკმელზედა ჯირკვლის მეორე ჰორმონი - კორტიზოლიც. ოღონდ ეს ჰორმონი, ადრენალინისგან განსხვავებით, ანტისტრესულია.

- არტერიულ წნევას ორი რიცხვით გამოსახავენ. რას აღნიშნავს ეს რიცხვები და მათი ცვლილება?

- დიახ, არტერიულ წნევას გამოსახავენ სისტოლური და დიასტოლური წნევის აღმნიშვნელი ორი რიცხვით. პირველი აღნიშნავს ძალას, რომლითაც გული სისხლს მარცხენა პარკუჭიდან სისხლძარღვებში გადაისვრის, ხოლო მეორე გამოხატავს სისხლძარღვთა ტონუსს, რომელიც დამახასიათებელია მათთვის გულის დიასტოლის დროს.

- რა შეიძლება იყოს მხოლოდ სისტოლური წნევის მატების მიზეზი?

- სისტოლური წნევა, როგორც მოგახსენეთ, გულის მუშაობას ასახავს. მისი ზედა ზღვარი 140 მმ ვწყ. სვ-ია. სისტოლური წნევის იზოლირებული მატებისას დიასტოლური წნევა 90 მმ ვწყ. სვ-ზე დაბალია. ასეთი მდგომარეობა დამახასიათებელია ხანდაზმული ადამიანებისთვის. ამასთან, აღინიშნება ე.წ. პულსური წნევის მომატება. პულსური წნევა არის სხვაობა სისტოლურ და დიასტოლურ წნევათა შორის. ნორმაში იგი 40-დან 50 მმ ვწყ. სვ-მდე მერყეობს. პულსური წნევის მატება ორგანიზმში ზოგიერთი დარღვევის წინმსწრებ მდგომარეობად მიიჩნევა...განაგრძეთ კითხვა