ტრა­გე­დია, რო­მე­ლიც ჩვე­ნი დე­და­ქა­ლა­ქის დამ­ღად იქცა, 30 წლის წინ მოხ­და, მისი პერ­სო­ნა­ჟე­ბი კი კვლავ 20 წლი­სა­ნი არი­ან - გარ­დაც­ვლი­ლი ბი­ჭე­ბი­სა და მათი მე­გობ­რე­ბის­თვის ბავ­შვო­ბა იმ დღეს დამ­თავ­რდა... ხუთი მე­გო­ბა­რი: გოგ­ლი­კო ჩო­გო­ვა­ძე, გიგი ხა­ბე­იშ­ვი­ლი, ვახო დუ­ჩი­ძე და ძმე­ბი - გო­გი­ტა და კახა ჩხა­ი­ძე­ე­ბი 1984 წლის 27 მა­ისს ბე­დის­წე­რამ თბი­ლი­სის ზღვა­ზე მი­იყ­ვა­ნა. ბი­ჭებ­მა იალ­ქნი­ა­ნი იახ­ტით გა­და­წყვი­ტეს გა­სე­ირ­ნე­ბა, რო­მე­ლიც უეც­რად წყალ­ზე დაშ­ვე­ბულ ელექტრო­სა­დენს გა­მო­ე­დო. იმის გა­სარ­კვე­ვად, რა აფერ­ხებ­და იახ­ტას, ვახო დუ­ჩი­ძის გარ­და, ყვე­ლა­ნი წყალ­ში გა­დახ­ტნენ. გოგ­ლი­კო ჩო­გო­ვა­ძე და ძმე­ბი გო­გი­ტა და კახა ჩხა­ი­ძე­ე­ბი დენ­მა მა­შინ­ვე იმ­სხვერ­პლა. ვა­ხოს გარ­და, სიკ­ვდილს სას­წა­უ­ლით გა­და­ურ­ჩა გიგი ხა­ბე­იშ­ვი­ლი, რო­მელ­საც დე­ნის დარ­ტყმის შე­დე­გად ე.წ. რეტ­როგ­რა­დუ­ლი ამ­ნე­ზია გა­ნუ­ვი­თარ­და - მომ­ხდარ ფაქ­ტამ­დე ორი დღით ადრე და შემ­დე­გი ათი დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში რა მოხ­და, დღემ­დე არ ახ­სოვს.

ტრა­გე­დი­ამ შეძ­რა მთე­ლი სა­ქარ­თვე­ლო... ჭავ­ჭა­ვა­ძის გამ­ზი­რი ხალ­ხსა და ყვა­ვი­ლებს ვერ იტევ­და - გოგ­ლი­კო ჩო­გო­ვა­ძე და ძმე­ბი ჩხა­ი­ძე­ე­ბი მე­ზობ­ლე­ბიც იყ­ვნენ და სა­მი­ვეს ერ­თად ეთხო­ვე­ბო­და მთე­ლი ქა­ლა­ქი.

"მშობ­ლის­თვის დრო მკურ­ნა­ლად ვერ გა­მოდ­გე­ბა", - ამ­ბობს ჩხა­ი­ძე­ე­ბის დედა, ქალ­ბა­ტო­ნი ია ჩი­ჩუა, რო­მელ­მაც ერთ დღეს ორი შვი­ლი და­კარ­გა.

- კვი­რა დღე იყო ის ავადსახ­სე­ნე­ბე­ლი 27 მა­ი­სი. იმ­ხა­ნად ჭავ­ჭა­ვა­ძის გამ­ზირ­ზე ვცხოვ­რობ­დით, აი­ვან­ზე ვი­დე­ქი და შვი­ლებს ვე­ლო­დი. ჩემი მე­უღ­ლე, გუ­რა­მი, შე­მო­ვარ­და ღრი­ა­ლით - და­ი­ღუპ­ნენ, და­ი­ღუპ­ნე­ნო. ჩემი რე­აქ­ცია რომ და­ი­ნა­ხა, ნათ­ქვა­მი გა­და­ა­კე­თა - არა­ფე­რი ვიცი, ბი­ჭე­ბი სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში არი­ა­ნო. ყვე­ლა­ნი მი­მა­ლავ­დნენ, რომ ორი­ვე შვი­ლი დავ­კარ­გე... მიკ­ვირს, რო­გორც დე­დას, წი­ნათ­გრძნო­ბა რომ არ მქო­ნია. მერე გა­მახ­სენ­და, რომ ტრა­გე­დი­ამ­დე ორი თვით ადრე და­მე­სიზ­მრა - ყვე­ლა კბი­ლი დამ­ცვივ­და.

გო­გი­ტა სა­მე­დი­ცი­ნო­ზე სწავ­ლობ­და, კახა კი უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ის­ტო­რი­უ­ლი ფა­კულ­ტე­ტის სტუ­დენ­ტი იყო. გო­გი­ტა, გოგ­ლი­კო და გიგი კვი­რა­ო­ბით და­დი­ოდ­ნენ თბი­ლი­სის ზღვა­ზე, იახ­ტით სე­ირ­ნობ­დნენ. კახა და ვახო იმ დღეს პირ­ვე­ლად ავიდ­ნენ მათ­თან ერ­თად. ბი­ჭებ­მა თვი­თონ შე­ა­კე­თეს ის ძვე­ლი იახ­ტა. რო­გორც ჩანს, ელექტრო­სა­დე­ნი შეც­დო­მით იყო წყალ­ზე გა­დაყ­ვა­ნი­ლი, წე­სით, იქ არ უნდა ყო­ფი­ლი­ყო... ვა­ხოს გარ­და, ყვე­ლა­ნი წყალ­ში ჩახ­ტნენ, რომ ენა­ხათ, რამ შე­ა­ფერ­ხა იახ­ტა. გიგი სხვა მხა­რეს გა­დამხტა­რა, ნა­პირ­თან ახ­ლოს და ალ­ბათ, ამან გა­და­არ­ჩი­ნა. გGოგი­ტა, კახა და გოგ­ლი­კო ნა­პი­რი­დან შორს იყ­ვნენ და ვე­რა­ვინ შე­ვი­დო­და საშ­ვე­ლად, რად­გან წყალ­ში დენი გა­დი­ო­და. სა­მი­ვეს იქვე გა­უს­კდა გული... გი­გის დე­ნის დარ­ტყმის შე­დე­გად ამ­ნე­ზია და­ე­მარ­თა, არ ახ­სოვს, იქ რა მოხ­და. მას კარ­გა ხანს მკურ­ნა­ლობ­დნენ. ამ უბე­დურ შემ­თხვე­ვა­ზე სა­უ­ბა­რი მხო­ლოდ ვახო დუ­ჩი­ძეს შე­უძ­ლია, მაგ­რამ ამ­დე­ნი წლის შემ­დე­გაც ვე­რა­ფერს ჰყვე­ბა. ამ ბი­ჭე­ბი­სა და მთე­ლი სა­მე­გობ­როს­თვის ბავ­შვო­ბა იმ დღეს დამ­თავ­რდა...

მა­შინ მეც და გუ­რამ­საც თა­ვის მოკ­ვლა გვინ­დო­და, მაგ­რამ პატ­რი­არ­ქი დაგ­ვეხ­მა­რა სი­ცო­ცხლის აზ­რდა­კარ­გუ­ლებს. მთე­ლი ქვე­ყა­ნა გარს გვეხ­ვია და გვა­ნუ­გე­შებ­და. მა­ნა­ნამ, ლადო ასა­თი­ა­ნის ქა­ლიშ­ვილ­მა, მი­თხრა: ახლა გა­ჩერ­დი, შვი­ლებს პატ­რო­ნო­ბა უნ­დათ, დაკ­რძა­ლე და მერე მე თვი­თონ მო­გი­ტან სა­წამ­ლავს, ოღონდ არა­ვის­თან თქვაო. ეს ისე და­მა­ჯე­რებ­ლად მი­თხრა, ეჭვი არ შემ­პარ­ვია, მერე კი ამა­ზე აღარ მი­ფიქ­რია... მა­მა­ჩემ­მა დარდს ვერ გა­უძ­ლო და მა­ლე­ვე გარ­და­იც­ვა­ლა. გუ­რა­მიც გუ­ლით და­ა­ვად­მყოფ­და და, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ამ ამ­ბავს გა­დაჰ­ყვა. ყვე­ლა­ზე გამ­ძლე მე გა­მოვ­დე­ქი...

...ძა­ლი­ან კარ­გი შვი­ლე­ბი მყავ­და, თუმ­ცა ეს მათ­თვის არა­სო­დეს მით­ქვამს. კახა სულ მსაყ­ვე­დუ­რობ­და, ჩვე­ნი არა­ფე­რი მოგ­წონ­სო. რა ვქნა, დედა ვარ და უფრო მეტს მო­ვი­თხოვ­დი მათ­გან. ახლა ვფიქ­რობ, რომ გო­გი­ტა და კახა უც­ნა­უ­რად კარ­გე­ბი იყ­ვნენ. გა­რეგ­ნო­ბა, ნი­ჭი­ე­რე­ბა, სა­ო­ცა­რი იუ­მო­რი, ზრდი­ლო­ბა, წე­სი­ე­რე­ბა... არა­ფე­რი აკ­ლდათ. სპორ­ტსმე­ნე­ბი იყ­ვნენ, ძლი­ე­რე­ბი. გო­გი­ტა კა­ლათ­ბურ­თე­ლი იყო, კახა - ნიჩ­ბო­სა­ნი, და ორი­ვე - მო­თხი­ლა­მუ­რე­თა ნაკ­რე­ბის წევ­რი. გარ­და ამი­სა, არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვად ცუ­რავ­დნენ. კა­ხამ ტრა­გე­დი­ამ­დე ორი დღით ადრე შე­ჯიბ­რე­ბა­შიც მი­ი­ღო მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა, პირ­ვე­ლი ად­გი­ლი აუ­ღია. როცა აღარ იყო, მერე მო­მი­ტა­ნეს ეს ამ­ბა­ვი. არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი ურ­თი­ერ­თო­ბა ჰქონ­დათ ძმებს, თა­ნაც ძა­ლი­ან ჰგავ­დნენ ერ­თმა­ნეთს - სხვა­დას­ხვა­ნა­ი­რი, მაგ­რამ თან სა­ოც­რად ერ­თნა­ი­რე­ბი იყ­ვნენ, ხალ­ხს ერ­თმა­ნეთ­შიც კი ერე­ო­და. რას წარ­მო­ვიდ­გენ­დი, ორი­ვეს ერთ დღეს თუ დავ­კარ­გავ­დი... ყვე­ლა­ფერ­ში მეხ­მა­რე­ბოდ­ნენ, ყვე­ლა­ფე­რი ეხერ­ხე­ბო­დათ. ერთ დღეს გო­გი­ტას ფარ­დის და­კი­დე­ბა ვთხო­ვე. უცებ მი­მი­ტო­ვა საქ­მე, ჩა­მოხ­ტა და გა­რეთ გა­ვარ­და. თურ­მე ფან­ჯრი­დან და­უ­ნა­ხავს, რომ მე­ზო­ბე­ლი ასა­კო­ვა­ნი კაცი ავ­ტო­ბუ­სი­დან ტვირ­თით ჩა­მო­ვი­და, გა­იქ­ცა, გა­მო­არ­თვა და სახ­ლამ­დე მი­ა­ტა­ნი­ნა.

...გოგ­ლი­კო და გო­გი­ტა უახ­ლო­ე­სი მე­გობ­რე­ბი იყ­ვნენ. ჩვენ და გოჩა ჩო­გო­ვა­ძე (იმ­ხა­ნად ელჩი იყო საფ­რან­გეთ­ში) მე­ზობ­ლე­ბი ვი­ყა­ვით და ერთი ოჯა­ხი­ვით ვცხოვ­რობ­დით. გოგ­ლი­კო და გო­გი­ტა ერთ კლას­ში სწავ­ლობ­დნენ, სა­მე­დი­ცი­ნო ინ­სტი­ტუ­ტშიც ერ­თად ჩა­ა­ბა­რეს. ბევ­რი სა­ერ­თო მე­გო­ბა­რი ჰყავ­დათ, ყვე­ლა­ნი 55-ე სკო­ლე­ლე­ბი იყ­ვნენ.

22 აპ­რილს გო­გი­ტაა და­ბა­დე­ბუ­ლი, 28-ში - კახა. ამ­დე­ნი წლის შემ­დე­გაც ყო­ველ­თვის მო­დი­ან ჩვენ­თან მათი მე­გობ­რე­ბი რო­გორც და­ბა­დე­ბის, ასე­ვე გარ­დაც­ვა­ლე­ბის დღეს. ის კი არა, სა­მე­გობ­რო­დან ვინც კი ცოლი მო­იყ­ვა­ნა, ხე­ლის მო­წე­რის შემ­დეგ ყვე­ლამ პირ­და­პირ მათ საფ­ლავ­ზე აიყ­ვა­ნა პა­ტარ­ძა­ლი. სას­წა­უ­ლია, ამ­დე­ნი დრო გა­ვი­და და ჩემს შვი­ლებს არა­ვინ ივი­წყებს. გოგ­ლი­კოს მამა გოჩა გა­მოგ­ვივ­ლის ხოლ­მე მან­ქა­ნით და ახალ წელს, რო­გორც წესი, სა­საფ­ლა­ო­ზე ვხვდე­ბით. თბი­ლი­სის ომის დროს მე, გუ­რა­მი და გოგ­ლი­კოს მშობ­ლე­ბი ვი­ყა­ვით საფ­ლავ­ზე ასუ­ლე­ბი, ტყვი­ე­ბი ჩვენ წინ ცვი­ო­და და ახ­ლაც მიკ­ვირს, არც ერთი რომ არ მოგ­ვხვდა. მე­გობ­რე­ბიც 8 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ბი­ჭე­ბის საფ­ლავ­ზე ჩვენ­თან ერ­თად ხვდე­ბოდ­ნენ ახალ წელს. ომი რომ და­ი­წყო, და­ვუ­რე­კე მათ და ვთხო­ვე, ჩემი და ბი­ჭე­ბის ხათ­რი თუ გაქვთ, აღარ მოხ­ვი­დეთ, თქვენს საქ­მეს და ოჯა­ხებს მი­ხე­დეთ-მეთ­ქი. მე­ში­ნო­და, რამე არ შემ­თხვე­ო­დათ. და­მი­ჯე­რეს, სა­მა­გი­ე­როდ, და­დი­ან აღ­დგო­მას. რო­დე­საც ჩემს შვი­ლებ­თან ავ­დი­ვარ, იქ მუ­დამ მხვდე­ბა ყვა­ვი­ლე­ბი და ჩამ­წვა­რი სან­თლე­ბი...

...ამ უბე­დუ­რე­ბი­დან რამ­დე­ნი­მე თვე­ში ჩვენს ცხოვ­რე­ბა­ში გა­მოჩ­ნდა პა­ტა­რა ეკო (ელე­ნე) - გვი­თხრეს, თით­ქოს შვი­ლი კა­ხას პო­ლო­ნე­ლი ქა­ლის­გან ეყო­ლა. ეკომ იცის ყვე­ლა­ფე­რი და ჩვენც ეჭ­ვად გვაქვს, რომ შე­იძ­ლე­ბა არც არის კა­ხას შვი­ლი. ჩვენ ამის გარ­კვე­ვის სა­შუ­ა­ლე­ბა და სურ­ვი­ლი არ გვქო­ნია და არც შე­იძ­ლე­ბო­და გვქო­ნო­და - ბავ­შვს გე­ნე­ტი­კურ ანა­ლიზს ხომ არ გა­ვუ­კე­თებ­დით? და­ვუშ­ვათ და არ ყო­ფი­ლი­ყო კა­ხას შვი­ლი, უარი უნდა გვეთ­ქვა ღვთის სა­ჩუ­ქარ­ზე? ის ქალი ეკოს გა­ჩე­ნის­თა­ნა­ვე გა­ი­პა­რა სამ­შო­ბი­ა­რო­დან. არა­ვის სჯე­რო­და, რომ კა­ხას შვი­ლი იყო, მაგ­რამ ბავ­შვი ყვე­ლამ ისე­ვე მი­ი­ღო, რო­გორც ჩვენ - ახ­ლაც თან ჰყვე­ბი­ან. წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, იმ­ხა­ნად რა დღე­ში ვი­ყა­ვი, მაგ­რამ იძუ­ლე­ბუ­ლი გავ­ხდი, ჩვილ­ზე მეზ­რუ­ნა - რომ ტი­რო­და, ავ­მდგა­რი­ყა­ვი და მი­მე­ხე­და. გაგ­ვი­მარ­თლა ელე­ნემ, ძა­ლი­ან კარ­გი შვი­ლია. ჩემს შვი­ლებ­ზე ყო­ველ­თვის მე­ტი­რე­ბო­და და ახ­ლაც მე­ტი­რე­ბა, მაგ­რამ თავს ვი­კა­ვებ­დი, არ მინ­დო­და, ეკოს ჩემი ცრემ­ლი და­ე­ნა­ხა, ისე­დაც ლა­მის სა­საფ­ლა­ო­ზე გავ­ზარ­დეთ. იას მე­ძა­ხის, მის­თვის დედა არ მის­წავ­ლე­ბია, რა­ტომ­ღაც ასე მი­ვაჩ­ვიე... ეკო ჟურ­ნა­ლის­ტია და ორი სა­ო­ცა­რი ბავ­შვის - ლუ­კას და ნი­ტას დე­დაა. თან­და­თან გა­მო­მი­მუ­შავ­და ხა­სი­ა­თი, ჩემი სევ­და სხვე­ბის­თვის თავს არ მო­მეხ­ვია. ჩემი სტუ­დენ­ტე­ბი, რომ­ლებ­მაც იცოდ­ნენ ჩემი უბე­დუ­რე­ბის ამ­ბა­ვი, მიფრ­თხილ­დე­ბოდ­ნენ, მე კი ყო­ველ­თვის მახ­სოვ­და, რომ ჩემი მო­ვა­ლე­ო­ბა ემო­ცი­ე­ბის გა­რე­შე უნდა შე­მეს­რუ­ლე­ბი­ნა.

...ხან­და­ხან ფიქ­რი მო­მე­ძა­ლე­ბა, ჩემი შვი­ლე­ბის მო­ნატ­რე­ბა ღა­მე­ებს მა­თე­ნე­ბი­ნებს. შემ­ძულ­და ზღვა, თხი­ლა­მუ­რებს ტე­ლე­ვი­ზორ­შიც კი ვერ ვუ­ყუ­რებ­დი. მას შემ­დეგ არ ვიცი თბი­ლი­სის ზღვის გზა... რო­გორ ეცა­და პატ­რი­არ­ქი, ძა­ძებ­ზე უარი ეთ­ქმე­ვი­ნე­ბი­ნა ჩემ­თვის... ეკოც ცდი­ლობს, მაგ­რამ ვე­რა­ფერს მი­აღ­წია - შავი ვერ გა­ვი­ხა­დე. ყვე­ლა­ზე ძა­ლი­ან მა­ინც ახა­ლი წლის გა­და­ტა­ნა მი­ჭირს - ყვე­ლა მხი­ა­რუ­ლობს, რა­ღა­ცას ელის, მე კი არა­ფე­რი მინ­და და არა­ფე­რი მა­ხა­რებს. ვერ ვი­ვი­წყებ, რო­გორ უყ­ვარ­დათ, მო­უთ­მენ­ლად ელოდ­ნენ და ემ­ზა­დე­ბოდ­ნენ ახა­ლი წლის­თვის ჩემი ლა­მა­ზი ბი­ჭე­ბი. რომ ამ­ბო­ბენ, დრო ყვე­ლაფ­რის მკურ­ნა­ლი­აო, ტყუ­ი­ლია, ჩემს უბე­დუ­რე­ბას­თან დრო ვე­რა­ფერს გახ­და.

კო­მენ­ტარ­ზე დაგ­ვთან­ხმდა სას­წა­უ­ლებ­რი­ვად გა­დარ­ჩე­ნი­ლი გიგი ხა­ბე­იშ­ვი­ლი:

- ეს იყო უბე­დუ­რი შემ­თხვე­ვა. არ მახ­სოვს ტრა­გე­დი­ის წინა 2 და შემ­დგო­მი 10 დღე. ეს პე­რი­ო­დი სა­ერ­თოდ წაშ­ლი­ლია ჩემი მეხ­სი­ე­რე­ბი­დან...

მე­გობ­რე­ბი ხში­რად დავ­დი­ო­დით თბი­ლი­სის ზღვა­ზე და სპორ­ტულ იახ­ტას ვმარ­თავ­დით. ვახო იმ დღეს პირ­ვე­ლად წა­მო­ვი­და ჩვენ­თან ერ­თად. მა­ი­სის ბოლო იყო, არ­და­დე­გე­ბი გვქონ­და... მერე რაც მოხ­და, სხვე­ბის­გან ვიცი. იახ­ტის ანძა დე­ნის მავ­თულს გა­მო­ე­დო. იახ­ტა­ზე ყვე­ლა­ფე­რი რკი­ნი­საა, ჩვენ წყალ­ში არ გა­დავმხტარ­ვართ, რო­გორც მი­თხრეს, გა­დავცვივ­დით... ალ­ბათ, იმან გა­და­მარ­ჩი­ნა, რომ ახ­ლოს ვი­ყა­ვი ნა­პირ­თან და დრო­ზე ამო­მათ­რი­ეს წყლი­დან. დე­ნის დარ­ტყმის შე­დე­გად გა­ვი­თი­შე და მეხ­სი­ე­რე­ბა დავ­კარ­გე, კარ­გა ხანს რე­ა­ნი­მა­ცი­ა­ში ვი­წე­ქი. ჩემი მე­გობ­რე­ბის და­ღუპ­ვის ამ­ბა­ვი ერთი თვის შემ­დეგ შე­ვი­ტყვე, სა­ნამ გონს არ მო­ვე­დი, მი­მა­ლავ­დნენ... ისე­თი შოკი იყო, დღე­საც მიმ­ძიმს სა­უ­ბა­რი, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ იმ ტრა­გე­დი­ი­დან თით­ქმის 30 წე­ლია გა­სუ­ლი. ჩვენ კარ­გი მე­გობ­რე­ბი ვი­ყა­ვით, არ მინ­და, არ შე­მიძ­ლია მათ­ზე ლა­პა­რა­კი, მა­პა­ტი­ეთ...

ნანა ფი­ცხე­ლა­უ­რი

"კვი­რის პა­ლიტ­რა"