100 წლის წინ ამერიკაში წასული რაჭველი ემიგრანტის ემოციური ისტორია: "ათი შვილიდან ორს - რაჭა და რიონი დაარქვა..."
"მინდა, მოგითხროთ ამბავი, რომელიც ჩემი დიდი ბებიის ოლღა ჩიკვილაძის ძმას, პართენ ჩიკვილაძეს ეხება. იგი XX საუკუნის დასაწყისში, 1917 წლამდე, 16 წლის ასაკში ბედის და სამუშაოს საძებნელად რაჭიდან წავიდა. აღმოჩნდა გემზე და იმის მერე, მისი არსებობის შესახებ არავინ არაფერი იცოდა, ყველას დაღუპული ეგონა..." - გვეუბნება ნატო მდინარაძე ბრიტანულ-ქართული სკოლის პედაგოგი.
ცნობილია, რომ 1910-1913 წლებში ამერიკაში რაჭველი მიწის მუშები მასობრივად ჩავიდნენ. ადგილობრივ მრეწველებს რკინიგზის მშენებლობაზე, მთიანი რაჭიდან და ჩრდილოეთ კავკასიიდან ჯგუფებად ჩაჰყავდათ ხალხი. შესაძლოა, პართენ ჩიკვილაძის ამერიკაში ჩასვლა ამ ფაქტს უკავშირდებოდეს, თუმცა მისი ოჯახისთვის, რეალური მიზეზი უცნობია.
"რამდენიმე ათწლეულის განმავლობაში, საქართველოში მის შესახებ არაფერი იცოდნენ. 1956 წელს რაჭაში პართენისგან წერილი მოვიდა. ბებიაჩემს ოლღას სწერდა, რომ ცოცხალი იყო, ცხოვრობდა ამერიკაში, ცოლად ჰყავდა მდიდარი ფერმერის ქალი, რომელთანაც 10 შვილი შეეძინა. იმ დროისთვის, ბებია ცოცხალი აღარ იყო, მაგრამ საპასუხო წერილი ჩემმა ბაბუამ და მისმა დებმა გაუგზავნეს, რის შემდეგაც უკვე ოჯახთან ერთად გადაღებული სურათი და წერილი გამოუგზავნია, სადაც ასე წერდა: "თქვენი წერილი მივიღე, ძალიან ბევრი ვიტირე. თუ არ მოვკვდი, ვეცდები, აუცილებლად გნახოთ".
საქართველოდან რომ წავიდა, ეს და-ძმა დაბადებულებიც არ იყვნენ. მოკლედ, შალვას, ზინას, სონიას დაჰპირდა, რომ მათ აუცილებლად მოინახულებდა, მაგრამ ვერ დასცალდა, გარდაიცვალა... სურათზე აღბეჭდილი იყო მისი ოჯახი - მეუღლე და 10 შვილი (6 ვაჟი და 4 ქალიშვილი), უმეტესობისთვის ქართული სახელები დაურქმევია: რიონი, რაჭა, ნესტორი, პელაგია...
უმცროს შვილს ჯერი დაარქვა და მასვე დაუტოვა ანდერძად, რომ საქართველოში ჩასულიყო და ნათესავები გაეცნო. ჯერიმ მამას თხოვნა აუსრულა. ის საქართველოს 1979 წელს ეწვია... ჩვენს ოჯახში ინფორმაცია მოსულა, რომ ამერიკელი ტურისტები, რომლებიც სასტუმრო `ივერიაში~ იყვნენ დაბინავებულები, სავარაუდოდ, ჩვენ გვეძებდნენ...
- საბჭოთა კავშირის დროს, როგორ მოახერხეს აქ ჩამოსვლა?
- ეს ჩვენთვისაც დიდი გამოცანაა... მათ სანახავად ჩვენები - დედაჩემი, ბაბუაჩემი, მამიდები წავიდნენ, წაიღეს სურათები, ნამდვილად ისინი იყვნენ თუ არა. დედა ჰყვება, რომ სასტუმროს ფოიეში შთამბეჭდავი და გულისამაჩუყებელი სცენა იყო, მიუხედავად იმისა, რომ ენის ბარიერი არსებობდა, კომუნიკაცია რთული არ იყოო. აღმოჩნდა, რომ მათაც იგივე ფოტო ჰქონიათ თან, რაც ჩვენ... ის იყო ცრემლიანი შეხვედრა... ქართველებს რომ შეგვეფერება, ჩვენებმა ასეთი დასამახსოვრებელი და შთამბეჭდავი მასპინძლობა გაუწიეს.
იმის მერე, 2 წელიწადში ისევ დაბრუნდა უკვე თავის ძმის - მეინარდის ოჯახთან ერთად. იყო მისი ცოლი ბარბარა და 2 შვილი - ნატაშა და ჯერემი... ჯერემის ფოტო ქართულ ჩოხაში გადაუღია, რითაც თურმე ამაყობდა. მათი წასვლის შემდეგ, ჩვენი ოჯახი "კაგებეს" მუდმივი მეთვალყურეობის ქვეშ იყო. სულ ანგარიშის ჩაბარება უწევდათ - თუ რა მიზნით იყვნენ აქ ჩამოსულები, რა დაუტოვეს და ა.შ. ეს ამბავი წლების განმავლობაში, 1989 წლამდე გაგრძელდა.
- თქვენმა ოჯახმა მათთან კონტაქტი განაგრძო?
- კი, მიმოწერა, სურათების გაცვლა 90-იან წლებამდე გრძელდებოდა. მერე ქვეყანა აირია, მისამართები შევიცვალეთ... თუმცა, მანამდე ტელეფონითაც კი რეკავდნენ და ჩვენებს ასეთი კომუნიკაციაც ჰქონდათ, განსაკუთრებით, დედაჩემის მამიდაშვილთან, რომელმაც ინგლისური იცოდა. ის კი არა, ცოლი რომ მოიყვანა, საქორწილო კაბაც იქიდან გამოუგზავნეს. მერე კი, ხომ გითხარით, კავშირი დავკარგეთ.
როცა უკვე თანამედროვე ტექნოლოგიები ჩვენშიც განვითარდა, შეიქმნა სოციალური ქსელები, დედაჩემი სულ მთხოვდა, მოგვეძებნა ჩიგლოების ოჯახი (პართენ ჩიკვილაძე ამერიკაში პიტერ ჩიგლო გახდა). მოკლედ, სოციალურ ქსელში ძებნისას, უამრავი ჩიგლო ვნახეთ, მაგრამ დედას ძალიან გაუჭირდა წლების მერე მათი ამოცნობა. ამიტომ, ძებნა შევწყვიტეთ. შემდეგ ჩემმა ბიძაშვილმა განაახლა და გაუმართლა. თურმე, ჩიგლოებსაც ჰქონიათ ჩვენი მოძებნის მცდელობა და პროფილის სურათზე სწორედ ჯერემის ჩოხიანი სურათი დაუყენებიათ, რითაც მოხდა კიდეც მათი ამოცნობა...
- ახლა რა ხდება?
- განსაკუთრებით აქტიურობს ჯერის მეუღლე, ბარბარა. ჯერი ცოცხალი აღარ არის, ის საქართველოში მეორედ ჩამოსვლის შემდეგ, ამერიკაში დაბრუნებული ავტოკატასტროფაში გაურკვეველ სიტუაციაში დაიღუპა. ესეც კითხვის ნიშანს აჩენს - მათი ასეთი გამოჩენის შემდეგ, იმ პერიოდში რკინის ფარდის გარღვევა ხომ სერიოზული ამბავი იყო და მერე ამ ადამიანის ტრაგიკული გარდაცვალება... თუმცა, ეს ფაქტი მაინც დაბეჯითებით არაფრის თქმის საშუალებას არ იძლევა.
მინდა გითხრათ, რომ 3 აგვისტოს ქალბატონი ბარბარა ისევ აპირებს საქართველოში ჩამოსვლა, ამ საქმეში თავად იაქტიურა. შვილებთან (ნატაშა, ქორთნი) და მეუღლესთან ერთად ჩამოვა. ბარბარა ქმრის გარდაცვალების შემდეგ გათხოვდა, მაგრამ მიუხედავად ამისა, არ ივიწყებს პირველი ქმრის მამის ნათესავებს.
ამბობს, რომ ბედნიერია, რადგანაც საშუალება ეძლევა, საქართველოში ისევ ჩამოვიდეს, რადგანაც ყოფილ მამამთილს, პართენ ჩიკვილაძეს შეჰპირდა, რომ მის ნათესავებს აუცილებლად მოძებნიდა და მათთან კონტაქტი ექნებოდა. ამიტომ, უხარია, რომ ისევ გვიპოვა და ამბობს, ჩემი მამამთილი ალბათ იქედან მლოცავსო.
ნატო მდინარაძე
ლაჩთა რაჭაში ჩიკვილაძეების სოფელია და ითხოვა, იქნებ იქ ჩამიყვანოთ და ვნახო ადგილი, სადაც პიტერი გაიზარდა, იქაურობა ჩემს შვილიშვილებსაც მინდა ვაჩვენო, თუნდაც იქ ახლა არაფერი იყოსო. შევპირდით, რომ ყველანი ერთად წავალთ და იქაურობას მოვინახულებთ. ეს ყველაფერი, რა თქმა უნდა, გვახარებს, გულსაც გვიჩუყებს. ამ ქალისგან საოცარ მუხტს, სითბოს და სიყვარულს ვგრძნობთ. 37 წლის წინანდელ ამბებს თბილად იხსენებს, თონის პურის სუნიც კი ახლაც მკაფიოდ მახსოვსო... მოკლედ, აგვისტოში ოკეანის გაღმიდან შორეულ-ახლობელ ნათესავებს ველოდებით.