პოლიტიკა
მსოფლიო
Faceამბები
სამართალი
კონფლიქტები
სამხედრო
სპორტი
კულტურა/შოუბიზნესი
მოზაიკა
მეცნიერება
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
630 ათასი მოქალაქე ბანკის ვალებში - როგორ აპირებს მთავრობა მოვალეთა "შავი სიიდან" ხალხის დახსნას
630 ათასი მოქალაქე ბანკის ვალებში - როგორ აპირებს მთავრობა მოვალეთა "შავი სიიდან" ხალხის დახსნას

"ჭარბვა­ლი­ა­ნო­ბა ახ­რჩობს ქვე­ყა­ნას" - ეს გან­ცხა­დე­ბა პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრმა მა­მუ­კა ბახ­ტა­ძემ ცოტა ხნის წინ, პარ­ლა­მენ­ტში მთავ­რო­ბის დამ­ტკი­ცე­ბი­სას გა­ა­კე­თა.

ახა­ლი პრე­მი­ე­რი ფიქ­რობს, რომ ჭარბვა­ლი­ა­ნო­ბაა სი­ღა­რი­ბის გავ­რცე­ლე­ბის ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი წყა­რო, რად­გან, ერთი მხრივ, ის ამ­ცი­რებს მო­სახ­ლე­ო­ბის გან­კარ­გვად შე­მო­სა­ვალს, ხოლო, მე­ო­რე მხრივ, ვალ­ში ჩა­ვარ­დნი­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი ამო­ვარ­დნი­ლი არი­ან აქ­ტი­უ­რი ეკო­ნო­მი­კუ­რი ცხოვ­რე­ბი­დან. და­სა­ხელ­და მო­ნა­ცე­მი, რო­მე­ლიც აქამ­დე გა­სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბუ­ლი იყო და "კრე­დი­ტინ­ფოს" სა­ქარ­თვე­ლოს ეროვ­ნუ­ლი ბან­კის­თვის მი­უ­წო­დე­ბია - დღეს ე.წ. შავ სი­ა­ში 630 ათა­სი მო­ქა­ლა­ქეა. ეს ნიშ­ნავს, რომ თუ ქვე­ყა­ნა­ში 19-დან 70 წლამ­დე ასა­კის 2,6 მლნ კაცი ცხოვ­რობს, მათი და­ახ­ლო­ე­ბით მე­ო­თხე­დი ეკო­ნო­მი­კუ­რად უმოქ­მე­დოა.

არა­ნაკ­ლებ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რამ მი­იყ­ვა­ნა ისი­ნი ამ მდგო­მა­რე­ო­ბამ­დე? პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი ერთ-ერთ მი­ზე­ზად უპა­სუ­ხის­მგებ­ლო დაკ­რე­დი­ტე­ბის სის­ტე­მას ასა­ხე­ლებს. სწო­რედ სეს­ხებ­ზე ხელ­მი­საწ­ვდო­მო­ბა ახა­ლი­სებს ლუ­დო­მა­ნი­ას, და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას აზარ­ტუ­ლი თა­მა­შე­ბის მი­მართ. ასე რომ, სა­თა­მა­შო ბიზ­ნე­სი 5-მი­ლი­არ­დი­ა­ნი­ ბრუნ­ვით ერთ-ერთი ხვრე­ლია, სა­დაც ბან­კე­ბი­დან თუ სხვა საკ­რე­დი­ტო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი­დან სეს­ხად აღე­ბუ­ლი თან­ხე­ბი მი­ე­დი­ნე­ბა და იმე­დია, ახა­ლი სამ­თავ­რო­ბო გუნ­დი ამ სა­კი­თხი­თაც და­ინ­ტე­რეს­დე­ბა. მა­ნამ­დე კი სა­ინ­ტე­რე­სოა, რო­გორ აპი­რებს მთავ­რო­ბა სა­ვა­ლო ორ­მო­დან 630 ათა­სი კა­ცის ამოყ­ვა­ნას და და­ეხ­მა­რე­ბა თუ არა მას სხვა ქვეყ­ნე­ბის გა­მოც­დი­ლე­ბა.

ლაშა ბა­ღა­თუ­რია, "კრე­დი­ტინ­ფო სა­ქარ­თვე­ლოს" ბიზ­ნე­სის გან­ვი­თა­რე­ბის მე­ნე­ჯე­რი:

- "შავი სია" არ არ­სე­ბობს, ეს არის ნე­გა­ტი­უ­რი საკ­რე­დი­ტო ჩა­ნა­წე­რე­ბი. 630 ათას კაცს, სულ მცი­რე, ერთი ნე­გა­ტი­უ­რი საკ­რე­დი­ტო ჩა­ნა­წე­რი მა­ინც აქვს. ეს არ ნიშ­ნავს, რომ ისი­ნი "შავ სი­ა­ში" არი­ან. შე­საძ­ლოა ერთ პირს ათი სეს­ხი ჰქონ­დეს, მაგ­რამ იქი­დან მხო­ლოდ ერთი იყოს პრობ­ლე­მუ­რი.ნე­გა­ტი­უ­რი ჩა­ნა­წე­რე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა იზ­რდე­ბა, რად­გან ძვე­ლი სეს­ხე­ბი ბევ­რია, მათ შო­რის, ჩა­მო­წე­რი­ლი და შე­სა­ბა­მი­სად, მზარ­დია ნე­გა­ტი­უ­რი ჩა­ნა­წე­რე­ბის დი­ნა­მი­კა. ერთი რამ არის ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი - საკ­რე­დი­ტო ბი­უ­რო იმის­თვის არ­სე­ბობს, რომ ინ­ფორ­მა­ცი­ის ასი­მეტ­რი­უ­ლო­ბა აღ­მო­ი­ფხვრას. ყვე­ლა ორ­გა­ნი­ზა­ცია, ვინც ჩვე­ნი კლი­ენ­ტია, სი­მეტ­რი­ულ ინ­ფორ­მა­ცი­ას უნდა ფლობ­დეს. კრი­ტე­რი­უ­მებს ჩვენ არ ვად­გენთ, ჩვენ მხო­ლოდ ვფლობთ ინ­ფორ­მა­ცი­ას, რო­მელ­საც ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს ვაწ­ვდით და კრი­ტე­რი­უ­მებს ისი­ნი თა­ვად ად­გე­ნენ.

მა­გა­ლი­თად, 10 წლის წინ "ტაო ბან­კში", რო­მე­ლიც აღარ არ­სე­ბობს, ავი­ღე "მარ­წყვი ბა­რა­თი" და 50-ლა­რი­ა­ნი საკ­რე­დი­ტო ბა­რა­თის გა­და­უხ­დე­ლო­ბის გამო "გა­შა­ვე­ბუ­ლი" ვარ. ფი­ნან­სუ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცია ამ ინ­ფორ­მა­ცი­ას იღებს "კრე­დი­ტინ­ფოს­გან", თუმ­ცა ის არ აძ­ლევს რამე მი­ნიშ­ნე­ბას, გას­ცეს თუ არა სეს­ხი. თუ ამ­გვა­რი ინ­ფორ­მა­ცია ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს არ მი­ვა­წო­დეთ, მა­შინ სეს­ხის გა­ცე­მის რის­კე­ბი გა­იზ­რდე­ბა. შე­საძ­ლოა გან­სა­ზღვრუ­ლი კო­რექ­ტი­რე­ბა მი­სა­ღე­ბი იყოს, მა­გა­ლი­თად, დღეს არ­სე­ბუ­ლი 30 დღე სეს­ხის ვა­და­გა­და­ცი­ლე­ბი­დან აღარ იყოს ადა­მი­ა­ნის საკ­რე­დი­ტო ის­ტო­რი­ა­ში ნე­გა­ტი­უ­რი ჩა­ნა­წე­რის შე­ტა­ნის სა­ფუძ­ვე­ლი და ეს ვადა გა­ი­ზარ­დოს; ან შე­თან­ხმდნენ და ხუთი წლის წინ აღე­ბუ­ლი და­ვა­ლი­ა­ნე­ბე­ბი აპა­ტი­ონ ხალ­ხს.

ამ 630 ათა­სი ჩა­ნა­წე­რი­დან ბევ­რია ხან­დაზ­მუ­ლი და­ვა­ლი­ა­ნე­ბა და შე­საძ­ლე­ბე­ლია ამ მო­ნა­ცე­მე­ბის დე­ტა­ლუ­რი შეს­წავ­ლა და­ი­წყოს. როცა მო­ქა­ლა­ქე მოგ­ვმარ­თავს, რომ მისი სეს­ხი ხან­დაზ­მუ­ლია ან სრუ­ლად და­ფა­რა ვა­და­გა­და­ცი­ლე­ბუ­ლი და­ვა­ლი­ა­ნე­ბა და ამის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცი­ას სეს­ხის გამ­ცე­მი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­აც გვი­დას­ტუ­რებს, მხო­ლოდ ხუთი წლის შემ­დეგ წა­იშ­ლე­ბა მის შე­სა­ხებ ნე­გა­ტი­უ­რი ჩა­ნა­წე­რი.

ლია ელი­ა­ვა, ეკო­ნო­მი­კის მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა დოქ­ტო­რი:

- "შავ სი­ა­ში" შე­სუ­ლი მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბის და­სახ­სნე­ლად ერ­თა­დერ­თი გა­მო­სა­ვა­ლი შე­იძ­ლე­ბა იყოს მათი საკ­რე­დი­ტო და­ვა­ლი­ა­ნე­ბის გა­დახ­და, მაგ­რამ მე ეს კონ­ტრპრო­დუქ­ტი­უ­ლად მი­მაჩ­ნია. და­ვი­წყოთ იმით, რომ ეს ძა­ლი­ან დიდ ფი­ნან­სურ რე­სურსს მო­ი­თხოვს. გარ­და ამი­სა, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ამ ნა­ბიჯს მო­რა­ლურ-ეთი­კუ­რი დატ­ვირ­თვაც ექ­ნე­ბა - გა­მო­დის, სა­ხელ­მწი­ფომ ვა­ლე­ბი უნდა და­უ­ფა­როს იმ მო­ქა­ლა­ქე­ებს, ვინც ბან­კი­დან სეს­ხად აღე­ბუ­ლი ფული უკვე მო­იხ­მა­რა, მა­შინ როცა მთავ­რო­ბა სო­ცი­ა­ლურ გა­სა­ცემ­ლებ­ზე და­მა­ტე­ბით თან­ხებს არ ხარ­ჯავს. ამის ნი­ა­დაგ­ზე შე­საძ­ლე­ბე­ლია მო­სახ­ლე­ო­ბის სხვა­დას­ხვა სო­ცი­ა­ლურ ფე­ნას შო­რის კონ­ფლიქ­ტი წარ­მო­იქ­მნას. ერ­თა­დერ­თი შემ­თხვე­ვა აშშ-ის მა­გა­ლით­ზე მახ­სენ­დე­ბა - მო­სახ­ლე­ო­ბის დიდი ნა­წი­ლი, ვი­საც იპო­თე­კუ­რი სეს­ხი ჰქონ­და, უბი­ნა­ოდ დარ­ჩა და მინ­დვ­რებ­ში გა­შა­ლეს კარ­ვე­ბი წა­ი­კი­თხეთ მეტი

დღის ვიდეო
00:00 / 00:00
ევროკავშირმა რუსეთის წინააღმდეგ ყირიმის ანექსიისთვის დაწესებული სანქციები ერთი წლით გაახანგრძლივა

630 ათასი მოქალაქე ბანკის ვალებში - როგორ აპირებს მთავრობა მოვალეთა "შავი სიიდან" ხალხის დახსნას

630 ათასი მოქალაქე ბანკის ვალებში - როგორ აპირებს მთავრობა მოვალეთა "შავი სიიდან" ხალხის დახსნას

"ჭარბვალიანობა ახრჩობს ქვეყანას" - ეს განცხადება პრემიერ-მინისტრმა მამუკა ბახტაძემ ცოტა ხნის წინ, პარლამენტში მთავრობის დამტკიცებისას გააკეთა.

ახალი პრემიერი ფიქრობს, რომ ჭარბვალიანობაა სიღარიბის გავრცელების ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი წყარო, რადგან, ერთი მხრივ, ის ამცირებს მოსახლეობის განკარგვად შემოსავალს, ხოლო, მეორე მხრივ, ვალში ჩავარდნილი ადამიანები ამოვარდნილი არიან აქტიური ეკონომიკური ცხოვრებიდან. დასახელდა მონაცემი, რომელიც აქამდე გასაიდუმლოებული იყო და "კრედიტინფოს" საქართველოს ეროვნული ბანკისთვის მიუწოდებია - დღეს ე.წ. შავ სიაში 630 ათასი მოქალაქეა. ეს ნიშნავს, რომ თუ ქვეყანაში 19-დან 70 წლამდე ასაკის 2,6 მლნ კაცი ცხოვრობს, მათი დაახლოებით მეოთხედი ეკონომიკურად უმოქმედოა.

არანაკლებ მნიშვნელოვანია, რამ მიიყვანა ისინი ამ მდგომარეობამდე? პრემიერ-მინისტრი ერთ-ერთ მიზეზად უპასუხისმგებლო დაკრედიტების სისტემას ასახელებს. სწორედ სესხებზე ხელმისაწვდომობა ახალისებს ლუდომანიას, დამოკიდებულებას აზარტული თამაშების მიმართ. ასე რომ, სათამაშო ბიზნესი 5-მილიარდიანი ბრუნვით ერთ-ერთი ხვრელია, სადაც ბანკებიდან თუ სხვა საკრედიტო ორგანიზაციებიდან სესხად აღებული თანხები მიედინება და იმედია, ახალი სამთავრობო გუნდი ამ საკითხითაც დაინტერესდება. მანამდე კი საინტერესოა, როგორ აპირებს მთავრობა სავალო ორმოდან 630 ათასი კაცის ამოყვანას და დაეხმარება თუ არა მას სხვა ქვეყნების გამოცდილება.

ლაშა ბაღათურია, "კრედიტინფო საქართველოს" ბიზნესის განვითარების მენეჯერი:

- "შავი სია" არ არსებობს, ეს არის ნეგატიური საკრედიტო ჩანაწერები. 630 ათას კაცს, სულ მცირე, ერთი ნეგატიური საკრედიტო ჩანაწერი მაინც აქვს. ეს არ ნიშნავს, რომ ისინი "შავ სიაში" არიან. შესაძლოა ერთ პირს ათი სესხი ჰქონდეს, მაგრამ იქიდან მხოლოდ ერთი იყოს პრობლემური.ნეგატიური ჩანაწერების რაოდენობა იზრდება, რადგან ძველი სესხები ბევრია, მათ შორის, ჩამოწერილი და შესაბამისად, მზარდია ნეგატიური ჩანაწერების დინამიკა. ერთი რამ არის ძალიან მნიშვნელოვანი - საკრედიტო ბიურო იმისთვის არსებობს, რომ ინფორმაციის ასიმეტრიულობა აღმოიფხვრას. ყველა ორგანიზაცია, ვინც ჩვენი კლიენტია, სიმეტრიულ ინფორმაციას უნდა ფლობდეს. კრიტერიუმებს ჩვენ არ ვადგენთ, ჩვენ მხოლოდ ვფლობთ ინფორმაციას, რომელსაც ორგანიზაციებს ვაწვდით და კრიტერიუმებს ისინი თავად ადგენენ.

მაგალითად, 10 წლის წინ "ტაო ბანკში", რომელიც აღარ არსებობს, ავიღე "მარწყვი ბარათი" და 50-ლარიანი საკრედიტო ბარათის გადაუხდელობის გამო "გაშავებული" ვარ. ფინანსური ორგანიზაცია ამ ინფორმაციას იღებს "კრედიტინფოსგან", თუმცა ის არ აძლევს რამე მინიშნებას, გასცეს თუ არა სესხი. თუ ამგვარი ინფორმაცია ორგანიზაციებს არ მივაწოდეთ, მაშინ სესხის გაცემის რისკები გაიზრდება. შესაძლოა განსაზღვრული კორექტირება მისაღები იყოს, მაგალითად, დღეს არსებული 30 დღე სესხის ვადაგადაცილებიდან აღარ იყოს ადამიანის საკრედიტო ისტორიაში ნეგატიური ჩანაწერის შეტანის საფუძველი და ეს ვადა გაიზარდოს; ან შეთანხმდნენ და ხუთი წლის წინ აღებული დავალიანებები აპატიონ ხალხს.

ამ 630 ათასი ჩანაწერიდან ბევრია ხანდაზმული დავალიანება და შესაძლებელია ამ მონაცემების დეტალური შესწავლა დაიწყოს. როცა მოქალაქე მოგვმართავს, რომ მისი სესხი ხანდაზმულია ან სრულად დაფარა ვადაგადაცილებული დავალიანება და ამის შესახებ ინფორმაციას სესხის გამცემი ორგანიზაციაც გვიდასტურებს, მხოლოდ ხუთი წლის შემდეგ წაიშლება მის შესახებ ნეგატიური ჩანაწერი.

ლია ელიავა, ეკონომიკის მეცნიერებათა დოქტორი:

- "შავ სიაში" შესული მოქალაქეების დასახსნელად ერთადერთი გამოსავალი შეიძლება იყოს მათი საკრედიტო დავალიანების გადახდა, მაგრამ მე ეს კონტრპროდუქტიულად მიმაჩნია. დავიწყოთ იმით, რომ ეს ძალიან დიდ ფინანსურ რესურსს მოითხოვს. გარდა ამისა, ხელისუფლების ამ ნაბიჯს მორალურ-ეთიკური დატვირთვაც ექნება - გამოდის, სახელმწიფომ ვალები უნდა დაუფაროს იმ მოქალაქეებს, ვინც ბანკიდან სესხად აღებული ფული უკვე მოიხმარა, მაშინ როცა მთავრობა სოციალურ გასაცემლებზე დამატებით თანხებს არ ხარჯავს. ამის ნიადაგზე შესაძლებელია მოსახლეობის სხვადასხვა სოციალურ ფენას შორის კონფლიქტი წარმოიქმნას. ერთადერთი შემთხვევა აშშ-ის მაგალითზე მახსენდება - მოსახლეობის დიდი ნაწილი, ვისაც იპოთეკური სესხი ჰქონდა, უბინაოდ დარჩა და მინდვრებში გაშალეს კარვები წაიკითხეთ მეტი

"ბავშვის დედა კართან მუხლებზე მდგომი დამხვდა, სიტყვებს თავს ვერ უყრიდა" - სცენიდან ომში და ომიდან სამაშველო სამსახურში წასული ბიჭის ამბავი

"ბავშვის ოპერაცია 300 000 ევრო ჯდება და სანამ თანხას არ გადავურიცხავთ, არაფერს უკეთებენ" - პატარა ანიტას დახმარება სჭირდება

"ვაჟა გაფრინდაშვილი მონაწილეობდა 2008 წლის აგვისტოს მოვლენებში, როგორც ექიმი" - ე.წ.სამხრეთ ოსეთის დე ფაქტო КГБ