ქარ­თვე­ლი პრო­ფე­სო­რი ზუ­რაბ პა­პას­კი­რი, რო­მე­ლიც სო­ხუ­მის და­ცე­მის შემ­დეგ, აფხა­ზებ­მა ტყვედ აიყ­ვა­ნეს, ტყვე­ო­ბა­ში 100 დღე იმ­ყო­ფე­ბო­და... რამ­დენ­ჯერ­მე დახ­ვრე­ტი­თაც და­ე­მუქრნენ, თუმ­ცა, აფხა­ზი სტუ­დენ­ტე­ბის წყა­ლო­ბით ის გა­დარ­ჩა. მათ შო­რის იყო აფხა­ზე­თის ახ­ლან­დე­ლი ლი­დე­რი რაულ ხა­ჯიმ­ბა...

ქარ­თვე­ლი ის­ტო­რი­კო­სი AMBEBI.GE-სთან ინ­ტერ­ვი­უ­ში ტყვე­ო­ბის მძი­მე დღე­ებს იგო­ნებს:

"მე არას­დროს უარ­ვყოფ­დი, რომ აფხა­ზე­ბი თა­ნა­მედ­რო­ვე აფხა­ზე­თის მკვიდ­რი მო­სახ­ლე­ო­ბაა და იქ ქარ­თვე­ლებ­თან (ძი­რი­თა­დად მეგ­რე­ლებ­თან) ერ­თად, სულ ცოტა ბოლო 2 ათა­სი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ცხოვ­რობ­დნენ... ამი­ტო­მა­ცაა, რომ ამ­ჟა­მინ­დელ აფხაზ­თა თით­ქმის ნა­ხე­ვარს გა­ა­ფხა­ზე­ბუ­ლი ქარ­თვე­ლე­ბი, მათ შო­რის, ჩემი და თქვე­ნი მოგ­ვა­რე­ე­ბი შე­ად­გე­ნენ. სო­ხუმ­ში არ­სე­ბობს ივა­ნე პა­პას­კი­რის სა­ხე­ლო­ბის ეროვ­ნუ­ლი ბიბ­ლი­ო­თე­კა და მის ღვაწლ­ზე აფხა­ზე­ბი სი­ა­მა­ყით სა­უბ­რო­ბენ, თუმ­ცა ის აფხა­ზუ­რი ფეს­ვე­ბი­დან არ მო­დის... ყვე­ლამ ვნა­ხეთ რო­გორ გაგ­რძელ­და ეს და­პი­რის­პი­რე­ბა და ამა­ზე ნუ შევ­ჩერ­დე­ბით... სო­ხუ­მის და­ცე­მის შემ­დეგ, აფხა­ზე­ბის ტყვე­ო­ბა­ში 100 დღე გა­ვა­ტა­რე და ამ პე­რი­ოდ­მა ჩემი ცხოვ­რე­ბა მთლი­ა­ნად შეც­ვა­ლა...

ჯან­მრთე­ლო­ბა არ მი­წყობ­და ხელს. თან, მე­ომ­რის სუ­ლიც არ არის ჩემ­ში. თუმ­ცა, თსუ-ში სწავ­ლის დროს სამ­ხედ­რო კა­თედ­რა გა­ვი­ა­რე, თა­და­რი­გის ოფი­ცე­რი ვი­ყა­ვი. ამი­ტო­მაც სამ­ხედ­რო და­პი­რის­პი­რე­ბის და­წყე­ბის შემ­დეგ, მეც სამ­შობ­ლოს დამ­ცველ­თა რი­გებ­ში ჩავ­დე­ქი, სა­ქარ­თვე­ლოს შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ძა­ლე­ბის II სა­არ­მიო კორ­პუ­სის პი­რად შე­მად­გენ­ლო­ბას­თან მუ­შა­ო­ბის გან­ყო­ფი­ლე­ბა­ში უფ­რო­სი ოფი­ცე­რი ვი­ყა­ვი.

ასევე დაგაინტერესებთ

15:45 / 31-08-2018

"საქმე არც ისე ცუდადაა, როგორც შამბა ამბობს..." - ხაჯიმბა ოპონენტებს პასუხობს და ენგურის "გამშვები პუნქტის" გახსნას აანონსებს

ბო­ლომ­დე მჯე­რო­და, რომ ომი მალე დამ­თავ­რდე­ბო­და და შევ­რიგ­დე­ბო­დით, რად­გან ვიც­ნობ­დი აფხა­ზებს. ვი­ცო­დი, ისი­ნი პო­ლი­ტი­კურ­ზე წინ ადა­მი­ა­ნურ ურ­თი­ერ­თო­ბებს და­ა­ყე­ნებ­დნენ. როცა აფხა­ზურ­მა მხა­რემ ცე­ცხლის შე­წყვე­ტის შე­სა­ხებ მიღ­წე­უ­ლი შე­თან­ხმე­ბა და­არ­ღვია, ძა­ლი­ან გან­ვი­ცა­დე... სო­ხუ­მის II მიკ­რო­რა­ი­ო­ნი, სა­დაც ჩვენ ვცხოვ­რობ­დით, ყვე­ლა­ზე ბო­ლოს და­ე­ცა. დარ­ჩე­ნის­კენ სხვებს მო­ვუ­წო­დებ­დი, აქა­უ­რო­ბა რო­გორ დავ­ტო­ვო-მეთ­ქი და წას­ვლა არც კი მიც­დია... დე­და­სა და მე­უღ­ლეს­თან ერ­თად სახ­ლში ვი­ყა­ვი.

მახ­სოვს, სო­ხუ­მის და­ცე­მის შემ­დეგ, 10 დღე ჩემი აფხა­ზი და სო­მე­ხი მე­ზობ­ლე­ბის მფარ­ვე­ლო­ბის ქვეშ ვი­ყა­ვით. რამ­დენ­ჯერ­მე კა­რე­ბის შე­მომტვრე­ვა და ჩემი მოკ­ვლა სცა­დეს, მაგ­რამ მე­ზობ­ლე­ბი გა­და­უდ­გნენ. მახ­სოვს, ლა­მის რო­გორ ჩა­უ­ვარ­და მუხ­ლებ­ში ჩემს გამო ჩემი სო­მე­ხი მე­ზო­ბე­ლი კა­ლა­ი­ჯი­ა­ნი თა­ვის თა­ნაკ­ლა­სელ აფხაზს - უშიშ­რო­ე­ბის სამ­სა­ხუ­რის ოფი­ცერს, ავად­მყო­ფია და არ წა­იყ­ვა­ნოო... ბო­ლოს 7 ოქ­ტომ­ბერს უშიშ­რო­ე­ბის სამ­სა­ხუ­რის თა­ნამ­შრო­მელ­მა მა­ინც იძა­ლა...

სო­ხუ­მის უშიშ­რო­ე­ბამ­დე მიყ­ვა­ნა ახ­ლო­ბელ აფხაზს ვთხო­ვე. იმ დღე­ებ­ში არა­ერ­თი ცნო­ბი­ლი ქარ­თვე­ლი მწე­რა­ლი, სა­ზო­გა­დო მოღ­ვა­წე, ასა­კო­ვა­ნი ხალ­ხი უდა­ნა­შა­უ­ლოდ დახ­ვრი­ტეს და ვერ ვი­ტყვი, როცა იქ მივ­დი­ო­დი არ მე­ში­ნო­და-მეთ­ქი... უშიშ­რო­ე­ბის სამ­სა­ხურ­ში, იმ პირ­თა სამ­გვერ­დი­ა­ნი სია და­მი­დეს, რო­მელ­თაც გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი გავ­ლე­ნა ჰქონ­და ქარ­თულ მო­სახ­ლე­ო­ბა­ში. ჩემი გვა­რი მე­ო­რე გვერ­დზე ეწე­რა.

ვნერ­ვი­უ­ლობ­დი. ჩემს ყო­ფილ აფხაზ სტუ­დენ­ტებ­საც მოვ­კა­რი თვა­ლი. ერ­თმა თვა­ლი ამა­რი­და, მაგ­რამ მე­ო­რე, გვა­რად აგრბა, გა­და­მეხ­ვია და თბი­ლად მო­მი­კი­თხა. როცა აფხაზ­მა მა­ი­ორ­მა ია­რა­ღი სა­ხე­ში ჩა­მარ­ტყა, ის და მისი მოგ­ვა­რე, გა­და­მე­ფარ­ნენ... ძა­ლი­ან მიმ­ძიმს იმ წუ­თე­ბის გახ­სე­ნე­ბა... იმ დღეს ჩემი დახ­ვრე­ტაც უნ­დო­დათ, მაგ­რამ დრო­ე­ბი­თი და­კა­ვე­ბის იზო­ლა­ტო­რის უფ­როს­მა ოთარ დელ­ბამ გა­და­მარ­ჩი­ნა...

- იცოდ­ნენ, რომ საბ­რძო­ლო მოქ­მე­დე­ბებ­ში მო­ნა­წი­ლე­ობ­დით?...

- დიახ, თუმ­ცა, მათი აგ­რე­სი­ის მთა­ვა­რი მი­ზე­ზი მა­ინც ჩემი სა­მო­ქა­ლა­ქო საქ­მი­ა­ნო­ბა იყო, იდე­ო­ლო­გი ხარო, მი­თხრეს, 1989 წელს უნი­ვერ­სი­ტე­ტის გახ­ლე­ჩა და სის­ხლისღვრა შენს კი­სერ­ზე­აო... ერთი სი­ტყვით, ბრა­ლად ორი მუხ­ლი - ერთა შო­რის შუღ­ლის გაღ­ვი­ვე­ბა და ომის პრო­პა­გან­და წა­მი­ყე­ნეს. თა­ვის დაც­ვა არ გამ­ჭირ­ვე­ბია. ღიად ვამ­ბობ­დი, რომ ქარ­თულ მხა­რეს მთე­ლი ომის გან­მავ­ლო­ბა­ში არას­დროს უთ­ქვამს, რომ აფხა­ზი ჩვე­ნი მტე­რია, ეს და­პი­რის­პი­რე­ბა ძმა­თამ­კვლელ ომად მიგ­ვაჩ­ნდა და აფხა­ზებს “შეც­დე­ნილ” მოძ­მე­ებს ვუ­წო­დებ­დით-მეთ­ქი....

- სა­კან­ში რო­გო­რი ვი­თა­რე­ბა იყო?

- მძი­მე. სა­კან­ში ჩემ­თან ერ­თად ძი­რი­თა­დად ქარ­თვე­ლე­ბი (აქა იქ, სომ­ხე­ბი, რუ­სე­ბი და უკ­რა­ი­ნე­ლე­ბიც) იყ­ვნენ... ჩემი ჯან­მრთე­ლო­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბა სულ უფრო კრი­ტი­კუ­ლი ხდე­ბო­და. ისე­თი ნეს­ტი იყო, ფაქ­ტობ­რი­ვად სველ ლე­ი­ბებ­ზე ვი­წე­ქით, მაგ­რამ ეს ფსი­ქო­ლო­გი­ურ სტრეს­თან რა მო­სა­ტა­ნია... მე­უღ­ლემ მო­ა­ხერ­ხა და ჩემი და­პა­ტიმ­რე­ბი­დან ერთი კვი­რის შემ­დეგ, დე­და­ჩე­მი ზუგ­დიდ­ში გა­მო­ამ­გზავ­რა. რამ­დე­ნი­მე დღის შემ­დეგ კი, ჩემს სა­ნა­ხა­ვად მო­ვი­და... დე­დას რა­ტომ არ გა­ყე­ვი-მეთ­ქი, ვიდ­რე არ დავ­რწმუნ­დე­ბო­დი, რომ ნამ­დვი­ლად ცო­ცხა­ლი იყა­ვი, ვერ წა­ვი­დო­დიო. მან ჩემს ყო­ფილ სტუ­დენტს, სე­პა­რა­ტის­ტუ­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მა­ღალ­ჩი­ნო­სან, ტყვე­თა გაც­ვლის კო­მი­სი­ის აფხა­ზუ­რი მხა­რის თავ­მჯდო­მა­რეს ბეს­ლან კო­ბა­ხი­ას დახ­მა­რე­ბა სთხო­ვა და ბო­ლოს, მე­ზობ­ლე­ბის დახ­მა­რე­ბით, ჭუ­ბურ­ხინ­ჯის გზით გა­იყ­ვა­ნეს...

- რაულ ხა­ჯიმ­ბამ რა როლი ითა­მა­შა თქვენს იქ ყოფ­ნა­ში?

- რაულ ხა­ჯიმ­ბას სა­ქარ­თვე­ლოს ის­ტო­რი­ას ვას­წავ­ლი­დი აფხა­ზე­თის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში. ის “სა­მარ­თალმცოდ­ნე­ო­ბის” სპე­ცი­ა­ლო­ბის რუ­სულ სექ­ტორ­ზე სწავ­ლობ­და ქარ­თვე­ლებ­თან, რუ­სებ­თან და სომ­ხებ­თან ერ­თად. ძა­ლი­ან ნი­ჭი­ე­რი, ნა­კი­თხი, ანა­ლი­ტი­კუ­რი აზ­როვ­ნე­ბის მქო­ნე (აფხა­ზურ აუ­დი­ტო­რი­ა­ში ასე­თი ცოტა შემ­ხვედ­რია) და კე­თილ­შო­ბი­ლი ახალ­გაზ­რდა იყო. მის კურსთან გან­სა­კუთ­რე­ბით ახლო ურ­თი­ერ­თო­ბა მქონ­და... ამას­თან მე ვი­ყა­ვი ერ­თა­დერ­თი არა­ი­უ­რის­ტი ლექ­ტო­რი, რო­მე­ლიც კურ­სმა გა­მოშ­ვე­ბის სა­ღა­მო­ზე მი­იწ­ვია. სუ­რა­თიც გვაქვს გა­და­ღე­ბუ­ლი, რო­მელ­ზეც იუ­რისტ კო­ლე­გებ­თან და სტუ­დენ­ტებ­თან (მათ შო­რის რაულ ხა­ჯიმ­ბას­თან) ერ­თად ვარ.

უნი­ვერ­სი­ტე­ტის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ, არ შემ­ხვედ­რია. შემ­დეგ გა­ვი­გე, რომ უშიშ­რო­ე­ბა­ში მუ­შა­ობ­და... ჩემ­თან პირ­ვე­ლად, და­პა­ტიმ­რე­ბი­დან თვე­ნა­ხევ­რის შემ­დეგ მო­ვი­და, სა­ტე­ლე­ვი­ზიო ინ­ტერ­ვი­უს ჩა­წე­რი­სას ჩემ­თან ერ­თად რომ ყო­ფი­ლი­ყო. ეს ინ­ტერ­ვიუ აფხაზ­მა სა­მარ­თალ­დამ­ცვე­ლებ­მა “შე­მომ­თა­ვა­ზეს”. მა­შინ­დე­ლი “გე­ნე­რა­ლუ­რი პრო­კუ­რო­რის” მო­ვა­ლე­ო­ბის შემ­სრუ­ლებ­ლის სერ­გეი ბგან­ბას დაკ­ვე­თა იყო, რო­მელ­მაც დამ­კი­თხა... შვი­ლი ომში მო­უკ­ლავთ და აგ­რე­სი­უ­ლად იქ­ცე­ო­და. დახ­ვრე­ტით და­მე­მუქ­რა, მაგ­რამ 5-სა­ა­თი­ა­ნი და­კი­თხვი­სას ჩემი მე­უღ­ლის დე­ი­და ვახ­სე­ნე. ვი­ცო­დი, რომ ეთერ კო­მა­ხი­ძე (80-იან წლებ­ში სა­ქარ­თვე­ლოს ვაჭ­რო­ბის მი­ნის­ტრის მო­ად­გი­ლე) მისი დის ლილი ბგან­ბას (იმა­ვე პე­რი­ოდ­ში აფხა­ზე­თის ვაჭ­რო­ბის მი­ნის­ტრის) ახლო მე­გო­ბა­რი იყო.

პრო­კუ­რო­რი ერ­თბა­შად მოლ­ბა, იცით, ეთე­რი დე­და­ჩე­მის დაკ­რძალ­ვა­ზე იყოო... ისეთ მძი­მე ვი­თა­რე­ბა­შიც კი, ადა­მი­ა­ნუ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი გა­დამ­წყვე­ტი აღ­მოჩ­ნდა და უკვე იმა­ზე და­ვი­წყეთ ლა­პა­რა­კი, ცი­ხი­დან გას­ვლის შემ­დეგ, აფხა­ზე­თი­დან გა­ლის გავ­ლით გა­მოვ­სუ­ლი­ყა­ვი თუ ად­ლე­რი­დან.

ჰოდა, სწო­რედ მა­შინ, დამ­შვი­დო­ბე­ბი­სას, ბგან­ბამ უშიშ­რო­ე­ბის სამ­სა­ხუ­რის მა­ღალ­ჩი­ნო­სანს ზუ­რაბ აგუ­მა­ვას, რო­მელ­საც თავ­და­პირ­ვე­ლად მიჰ­ყავ­და ჩემი საქ­მე, ჩემ­თან სა­ტე­ლე­ვი­ზიო ინ­ტერ­ვი­უს ჩა­წე­რა და­ა­ვა­ლა, პრო­ფე­სო­რია, ვი­ღა­ცა ხომ არ არის, თქვას თა­ვი­სი აზ­რიო?.. ეს სი­ტყვე­ბი არ მე­სი­ა­მოვ­ნა, მაგ­რამ რას ვი­ზამ­დი? ისღა ვუ­თხა­რი, რომ ინ­ტერ­ვი­უს გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის შემ­დეგ მივ­ცემ და მხო­ლოდ იმას ვი­ტყვი, რა­საც აქამ­დე ვამ­ბობ­დი-მეთ­ქი.

აი ამ საქ­მის ორ­გა­ნი­ზე­ბა ჰქონ­და და­ვა­ლე­ბუ­ლი ხა­ჯიმ­ბას. როცა საკ­ნი­დან გა­მო­მიყ­ვა­ნეს და იზო­ლა­ტო­რის სა­მო­რი­გეო ოთახ­ში შე­მიყ­ვა­ნეს, იქ დამ­ხვდა რა­უ­ლი. თბი­ლად შემ­ხვდა, ისე გა­და­ვეხ­ვი­ეთ ერ­თმა­ნეთს, ზე­დამ­ხედ­ვე­ლე­ბი გა­ო­ცე­ბუ­ლი გვი­ყუ­რებ­დნენ. შემ­დეგ გა­და­მიყ­ვა­ნა სა­მი­ნის­ტროს შე­ნო­ბა­ში, სა­დაც უკვე ცნო­ბი­ლი ტე­ლეჟურ­ნა­ლის­ტი გი­ორ­გი გუ­ლია მე­ლო­დე­ბო­და (დი­მიტ­რი გუ­ლი­ას შვი­ლიშ­ვი­ლი). ის 5 წელი ჩემი სტუ­დენ­ტი იყო, შემ­დეგ კი, მოს­კოვ­ში სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­ა­გენ­ტო “ინ­ტერ­ფაქ­სის” ერთ-ერთი უფ­რო­სი.

გავ­ბე­დე და კა­მე­რას ხელი და­ვა­ფა­რე - ჩემი პი­რო­ბე­ბი მაქვს-მეთ­ქი. ჩემი საქ­ცი­ე­ლი გა­უკ­ვირ­და... ვუ­თხა­რი, რომ ამის შე­სა­ხებ რაულ ხა­ჯიმ­ბამ იცო­და. მა­ნაც და­უ­დას­ტუ­რა. გი­ორ­გი ინ­ტერ­ვი­უს “ჩა­ვარ­დნამ” ძა­ლი­ან გა­აბ­რა­ზა და თავ­ხე­დუ­რად მე­ლა­პა­რა­კა. წავ­კა­მათ­დით კი­დეც. რა არ გყოფ­ნი­დათ ქარ­თვე­ლებს, ყვე­ლა­ფე­რი თქვენს ხელ­ში იყოო, რა­ზეც სა­კად­რი­სი პა­სუ­ხი გა­ვე­ცი... ტე­ლე­ვი­ზი­ით გა­მოს­ვლას ასე გა­და­ვურ­ჩი. რა­უ­ლი შემ­დე­გაც მო­დი­ო­და მო­სა­კი­თხად. დღემ­დე ყუ­რებ­ში ჩა­მეს­მის მისი და ზუ­რაბ აგუ­მა­ვას სი­ტყვე­ბი - “ვა­ლე­რი­ა­ნო­ვიჩ, ხომ არა­ფე­რი გა­წუ­ხებ­თო?.."

მა­ნამ­დე ჩემ­თან იზო­ლა­ტორ­ში ზე­მოთ­ნახ­სე­ნე­ბი ბეს­ლან კო­ბა­ხი­აც მო­ვი­და, ერთ ყო­ფილ სტუ­დენტ დაურ მარ­ღა­ნი­ას­თან და უნი­ვერ­სი­ტე­ტელ კო­ლე­გას­თან, მა­შინ­დე­ლი უმაღ­ლე­სი საბ­ჭოს დე­პუ­ტატ დაურ ბარ­გან­ჯი­ას­თან ერ­თად... რა­ღაც სა­კი­თხებ­ზე სე­რი­ო­ზუ­ლად ვი­კა­მა­თეთ, მაგ­რამ მათი “ვი­ზი­ტი” ჩემ­თვის მა­ინც ძალ­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი იყო - ამის შემ­დეგ ჩემს მი­მართ იზო­ლა­ტო­რის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა შე­იც­ვა­ლა. ისიც უნდა ვთქვა, რომ აფხა­ზებს ეში­ნო­დათ, ცი­ხი­დან გას­ვლის მერე ვინ­მეს არ მო­ვე­კა­ლი... 100-დღი­ა­ნი ტყვე­ო­ბის ბო­ლოს, “წი­თე­ლი ჯვრის” დახ­მა­რე­ბით ად­ლერ­ში ჩა­მიყ­ვა­ნეს, სა­ი­და­ნაც თვითმფრი­ნა­ვით თბი­ლის­ში ჩა­მო­ვე­დი...