სა­ქარ­თვე­ლოს და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის აღ­დგე­ნი­დან დღემ­დე, სა­ქარ­თვე­ლოს სულ 15 პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი ჰყავ­და. მათ­გან ორი - ზუ­რაბ ჟვა­ნია და გი­ორ­გი არ­სე­ნიშ­ვი­ლი გარ­დაც­ვლი­ლე­ბი არი­ან, მე-16 კი გი­ორ­გი კვი­რი­კაშ­ვი­ლია, რო­მე­ლიც თა­ნამ­დე­ბო­ბას ახ­ლაც იკა­ვებს.

1995-2004 წლებ­ში სა­ქარ­თვე­ლო­ში არა პრე­მი­ე­რის, არა­მედ სა­ხელ­მწი­ფო მი­ნის­ტრის თა­ნამ­დე­ბო­ბა არ­სე­ბო­ბა, რო­მე­ლიც არა მთავ­რო­ბის მე­თა­ურს, არა­მედ პრე­ზი­დენ­ტის კან­ცე­ლა­რი­ის უფ­როსს ნიშ­ნავ­და. სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბის შე­მად­გენ­ლო­ბის ხშირ ცვლას­თან ერ­თად, იც­ვლე­ბო­და სა­ხელ­მწი­ფო მი­ნის­ტრე­ბის თა­ნამ­დე­ბო­ბე­ბი და და­სა­ხე­ლე­ბე­ბი.

ზო­გი­ერ­თი პრე­მი­ე­რი თუ სა­ხელ­მწი­ფო მი­ნის­ტრი აღ­ნიშ­ნუ­ლი თა­ნამ­დე­ბო­ბის და­კა­ვე­ბამ­დეც პო­ლი­ტი­კურ პრო­ცე­სებ­ში იყო ჩარ­თუ­ლი, ზოგ­მა კი პო­ლი­ტი­კა­ში ბიზ­ნე­სი­დან ან სა­მო­ქა­ლა­ქო სექ­ტო­რი­დან გა­და­ი­ნაც­ვლა. ყო­ფი­ლი პრე­მი­ე­რე­ბის ნა­წი­ლი თა­ნამ­დე­ბო­ბი­დან წას­ვლის შემ­დეგ ისევ ბიზ­ნეს სექ­ტორს და­უბ­რუნ­და, ნა­წი­ლი კი უკვე სა­პენ­სიო ასაკ­შია.

თენ­გიზ სი­გუა

და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს პირ­ვე­ლი პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი, უფრო კონ­კრე­ტუ­ლად კი სა­ქარ­თვე­ლოს რეს­პუბ­ლი­კის მი­ნის­ტრთა საბ­ჭოს თავ­მჯდო­მა­რე, ზვი­ად გამ­სა­ხურ­დი­ას პრე­ზი­დენ­ტო­ბის პე­რი­ოდ­ში თენ­გიზ სი­გუა იყო, რომ­ლის სტა­ტუ­სი 1990-1991 წელს სა­ქარ­თვე­ლოს მი­ნის­ტრთა საბ­ჭოს თავ­მჯდო­მა­რე გახ­ლდათ. თენ­გიზ სი­გუ­ამ პრე­მი­ე­რის სტა­ტუ­სით მი­ნის­ტრთა კა­ბი­ნეტს კი­დევ ერთხელ, 1992-1993 წლებ­ში უხელ­მძღვა­ნე­ლა. ამ პე­რი­ოდ­ში სა­ქარ­თვე­ლოს პრე­ზი­დენ­ტი ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძე იყო.

პირ­ვე­ლი პრე­მი­ე­რი, თენ­გიზ სი­გუა ამ­ჟა­მად 83 წლი­საა, ოჯახ­თან ერ­თად ცხოვ­რობს და დე­პუ­ტა­ტის პენ­სი­ას იღებს. რო­გორც თა­ვად გან­მარ­ტავს, აღარ მუ­შა­ობს, რად­გან ხელს არც ასა­კი და არც ჯან­მრთე­ლო­ბა არ უწყობს.

"ინ­ფარ­ქტი მაქვს გა­და­ტა­ნი­ლი, ინ­სტულ­ტის ნიშ­ნე­ბიც მქონ­და და ექი­მებ­მა მუ­შა­ო­ბა ამიკ­რძა­ლეს. 3 წელი ვი­ყა­ვი პრე­მი­ე­რი, ხელ­ფა­სი კი და­ახ­ლო­ე­ბით 60 დო­ლა­რის ოდე­ნო­ბით მქონ­და. ვარ მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა დოქ­ტო­რი, პრო­ფე­სო­რი,“ - გან­მარ­ტავს სი­გუა. რო­გორც თენ­გიზ სი­გუა ამ­ბობს, მისი პო­ლი­ტი­კუ­რი წარ­სუ­ლი­დან, ყვე­ლა­ზე ტრა­გი­კუ­ლი იყო ის, რომ „გამ­სა­ხურ­დი­ამ ვერ გა­ა­მარ­თლა.“

"პირ­ვე­ლი 6 თვე რომ გა­ვი­და, უკვე მივ­ხვდი, რომ რა­ღა­ცას ურევ­და, პრე­მი­ე­რად რომ დამ­ნიშ­ნეს, ზვი­ად­მა მკი­თხა, რამ­დენ სა­მი­ნის­ტროს აპი­რებ, მე 18-ს დავ­ტო­ვებ და სულ ცოტა 12 მი­ნის­ტრი თქვენ აირ­ჩი­ე­თო. ძა­ლი­ან მენ­დო­ბო­და, მაგ­რამ ისე­თი მი­ნის­ტრე­ბი წარ­მო­ად­გი­ნა, რომ უკვე მივ­ხვდი, რომ არც შე­სა­ბა­მი­სი გა­ნათ­ლე­ბა და არც გა­მოც­დი­ლე­ბა არ ჰქონ­დათ" - იხ­სე­ნებს თენ­გიზ სი­გუა (იხი­ლეთ ყო­ფილ პრე­მი­ერ­თან ინ­ტერ­ვიუ ვრცლად)

ბე­სა­რი­ონ გუ­გუშ­ვი­ლი

სა­ქარ­თვე­ლოს მომ­დევ­ნო პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი ბე­სა­რი­ონ გუ­გუშ­ვი­ლი გახ­ლდათ, რო­მე­ლიც მთავ­რო­ბას 1991-1992 წლებ­ში ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და. მა­ნამ­დე კი კულ­ტუ­რის მი­ნის­ტრის პირ­ვე­ლი მო­ად­გი­ლის თა­ნამ­დე­ბო­ბას იკა­ვებ­და, იმავდრო­უ­ლად კი სა­ხელ­მწი­ფო-კერ­ძო კომ­პა­ნი­ის, „სა­ქარ­თვე­ლოს კორ­პო­რა­ცი­ის“ პრე­ზი­დენ­ტი იყო. პრე­მი­ე­რი „მრგვა­ლი მა­გი­და - თა­ვი­სუ­ფა­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს“ წევ­რი გახ­ლდათ, 1991-1992 წლე­ბის ომის დროს კი ზვი­ად გამ­სა­ხურ­დი­ას­თან ერ­თად დევ­ნი­ლო­ბა­ში წა­ვი­და. ბე­სა­რი­ონ გუ­გუშ­ვი­ლი 1945 წელს საბ­ჭო­თა სა­ქარ­თვე­ლო­ში და­ი­ბა­და, შე­სა­ბა­მი­სად, მან უკვე სა­პენ­სიო ასაკს მი­აღ­წია. ის ფი­ნე­თის მო­ქა­ლა­ქეა და ამ­ჟა­მად სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ იმ­ყო­ფე­ბა.

ოთარ ფა­ცა­ცია

პრე­მი­ე­რის პო­ზი­ცი­ას 1993-1995 წლებ­ში იკა­ვებ­და. ყო­ფი­ლი კო­მუ­ნის­ტი ბი­უ­როკ­რა­ტი და ქა­ღალ­დის სა­წარ­მოს მე­ნე­ჯე­რი პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრად ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძის პრე­ზი­დენ­ტო­ბის პე­რი­ოდ­ში მუ­შა­ობ­და. ოთარ ფა­ცა­ცია 1929 წლის 15 მარტს და­ი­ბა­და, ის ამ­ჟა­მად სა­პენ­სიო ასაკ­შია და 88 წლი­საა.

ნი­კო­ლოზ ლე­კიშ­ვი­ლი

სა­ხელ­მწი­ფო მი­ნის­ტრის თა­ნამ­დე­ბო­ბას 1995-1998 წლებ­ში იკა­ვებ­და. მა­ნამ­დე კი პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის მო­ად­გი­ლე და თბი­ლი­სის მერი იყო. ნიკო ლე­კიშ­ვილს სა­ხელ­მწი­ფო მი­ნის­ტრო­ბამ­დე პო­ლი­ტი­კუ­რი გა­მოც­დი­ლე­ბა უკვე დაგ­რო­ვი­ლი ჰქონ­და, ის სხვა­დას­ხვა დროს კომ­კავ­ში­რის თბი­ლი­სის პირ­ვე­ლი მა­ი­სის რა­ი­კო­მის მდი­ვა­ნი, კომ­კავ­ში­რის თბი­ლი­სის კო­მი­ტე­ტის პირ­ვე­ლი მდი­ვა­ნი და რა­ი­აღ­მას­კო­მის თავ­მჯდო­მა­რე, ასე­ვე თბი­ლი­სის სა­ქა­ლა­ქო საბ­ჭოს თავ­მჯდო­მა­რე იყო.

ლე­კიშ­ვი­ლი სა­ხელ­მწი­ფო მი­ნის­ტრის პოსტს ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძის პრე­ზი­დენ­ტო­ბის პე­რი­ოდ­ში იკა­ვებ­და. რო­გორც AMBEBI.GE-სთან სა­უ­ბარ­ში თა­ვად გან­მარ­ტავს, ის არ იყო მთავ­რო­ბის მე­თა­უ­რი, არ ატა­რებ­და მთავ­რო­ბის სხდო­მებს, აღ­ნიშ­ნუ­ლი მო­ვა­ლე­ო­ბე­ბი ამ პე­რი­ოდ­ში პრე­ზი­დენტს ჰქონ­და, თა­ვად კი ქვეყ­ნის პირ­ვე­ლი პი­რის კან­ცე­ლა­რი­ას ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და.

ამ­ჟა­მად ნიკო ლე­კიშ­ვი­ლი ბიზ­ნეს­საქ­მი­ა­ნო­ბი­თაა და­კა­ვე­ბუ­ლი. კერ­ძოდ, მარ­თავს ღვი­ნის სა­წარ­მოს და დე­ვე­ლო­პე­რუ­ლი კომ­პა­ნი­ის დამ­ფუძ­ნე­ბე­ლია.

„მე სამ­სა­ხუ­რი არ მაქვს, რამ­დე­ნი­მე პირ­თან ერ­თად მაქვს ღვი­ნის ქარ­ხა­ნა რა­ჭა­ში, ღვი­ნის და მეტი არა­ფე­რი ისე­თი. ჩემ­თან ერ­თად ღვი­ნის ბიზ­ნეს­ში კი­დევ 5 პი­რია ჩარ­თუ­ლი, ეს არის კომ­პა­ნია "ხვან­ჭა­კა­რა პრე­მი­უ­მი", რა­ჭა­ში გვაქვს ვე­ნა­ხე­ბი. ასე­ვე ვარ კომ­პა­ნია GRDC-ის დამ­ფუძ­ნე­ბე­ლი, რო­მე­ლიც 2003 წელს შე­იქ­მნა. ეს არის დიდი კოპმ­პა­ნია, რო­მელ­მაც მშე­ნებ­ლო­ბე­ბი გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლა ბა­კუ­რი­ან­ში, კუ­რორტ მი­ტარ­ბი­ში... კომ­პა­ნია აშე­ნებს და მარ­თავს. რომ ვთქვა, რომ მე აღ­ნიშ­ნუ­ლი კომ­პა­ნი­ის საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში ჩარ­თუ­ლი ვარ, ასე არ არის, დამ­ფუძ­ნე­ბე­ლი ვარ, მაგ­რამ არ ვმარ­თავ. GRDC-ის საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში ძა­ლი­ან ბევ­რი ხალ­ხია, ეს არის სა­აქ­ციო სა­ზო­გა­დო­ე­ბა. მაქვს ჩემი პრო­ცენ­ტე­ბი იქ და სხვა არა­ფერს ვა­კე­თებ,“ - გან­მარ­ტა ნიკო ლე­კიშ­ვილ­მა. ყო­ფი­ლი სა­ხელ­მწი­ფო მი­ნის­ტრი, რო­მე­ლიც პო­ლი­ტი­კა­ში ყოფ­ნის დროს „მო­ქა­ლა­ქე­თა კავ­ში­რის“ წევ­რი იყო, ამ­ჟა­მად 70 წლი­საა.

ასე­ვე და­გა­ინ­ტე­რე­სებთ: სა­ქარ­თვე­ლოს 15 პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი­დან 11 გა­დად­გა - სა­ინ­ტე­რე­სო ფაქ­ტე­ბი ქვეყ­ნის ყვე­ლა პრე­მი­ერ­ზე

ვაჟა ლორ­თქი­ფა­ნი­ძე

ის ასე­ვე „მო­ქა­ლა­ქე­თა კავ­ში­რის“ წევ­რი იყო, სა­ხელ­მწი­ფო მი­ნის­ტრის თა­ნამ­დე­ბო­ბას იკა­ვებ­და. აღ­ნიშ­ნულ პო­ზი­ცი­ას ისიც ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძის პრე­ზი­დენ­ტო­ბის პე­რი­ოდ­ში 2 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში 1998-2000 წლებ­ში იკა­ვებ­და. ვაჟა ლორ­თქი­ფა­ნი­ძე ამ­ჟა­მად სა­პენ­სიო ასაკ­შია, ის 69 წლი­საა.

ავ­თან­დილ ჯორ­ბე­ნა­ძე

2001-2003 წლებ­ში სა­ხელ­მწი­ფო მი­ნის­ტრის თა­ნამ­დე­ბო­ბას ასე­ვე „მო­ქა­ლა­ქე­თა კავ­ში­რის“ წევ­რი, ავ­თან­დილ ჯორ­ბე­ნა­ძე იკა­ვებ­და. პრო­ფე­სი­ით ექი­მი, ავ­თან­დილ ჯორ­ბე­ნა­ძე, რო­მე­ლიც ამ­ჟა­მად 67 წლი­საა, თავ­და­პირ­ვე­ლად ჯან­დაც­ვის მი­ნის­ტრის, შემ­დეგ კი სა­ხელ­მწი­ფო მი­ნის­ტრის პოსტს იკა­ვებ­და. პო­ზი­ცია მან ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ის შემ­დეგ და­ტო­ვა. ამ­ჟა­მად ავ­თან­დილ ჯორ­ბე­ნა­ძე გ. ჩა­ფი­ძის სა­ხე­ლო­ბის სა­ა­ვად­მყო­ფოს დი­რექ­ტო­რია.

ზუ­რაბ ნო­ღა­ი­დე­ლი

ზუ­რაბ ჟვა­ნი­ას მო­უ­ლოდ­ნე­ლი და­ღუპ­ვის შემ­დეგ და­ნიშ­ნა, სა­ქარ­თვე­ლოს მა­შინ­დელ­მა პრე­ზი­დენ­ტმა მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვილ­მა ნო­ღა­ი­დე­ლი და­ნიშ­ნა სა­ქარ­თვე­ლოს პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრად. პოსტზე მან 2007 წლის 16 ნო­ემ­ბრამ­დე იმუ­შა­ვა. პარ­ტი­უ­ლი კუთ­ვნი­ლე­ბა - "ერ­თი­ა­ნი ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბა", თა­ნამ­დე­ბო­ბას ნო­ღა­ი­დე­ლი 1002 დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში იკა­ვებ­და.

უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბის შე­წყვე­ტის მი­ზე­ზი მის შემ­თხვე­ვა­ში გა­დად­გო­მა იყო, რის შემ­დე­გაც ის დრო­ე­ბით ჩა­მო­შორ­და პო­ლი­ტი­კას და კახა კა­ლა­ძის ბიზ­ნესს ჩა­უდ­გა სა­თა­ვე­ში. 2008 წლის შე­მოდ­გო­მა­ზე ნო­ღა­ი­დელ­მა პო­ლი­ტი­კა­ში დაბ­რუ­ნე­ბა გა­და­წყვი­ტა და ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბა პარ­ტია - "მოძ­რა­ო­ბა სა­მარ­თლი­ა­ნი სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის".

იმის გა­სარ­კვე­ვად, თუ ამ­ჟა­მად რას საქ­მი­ა­ნობს ყო­ფი­ლი პრე­მი­ე­რი, AMBEBI.GE თა­ვად ზუ­რაბ ნო­ღა­ი­დელს და­უ­კავ­შირ­და, რო­მელ­მაც გა­ნა­ცხა­და, რომ მე­დი­ას­თან კო­მუ­ნი­კა­ცია აღარ აქვს და არც სა­ქარ­თვე­ლო­ში იმ­ყო­ფე­ბა.

ვლა­დი­მერ გურ­გე­ნი­ძე

ნო­ღა­ი­დე­ლის შემ­ცვლე­ლი ბან­კი­რი ლადო გურ­გე­ნი­ძე გახ­და, რო­მე­ლიც არ­ცერ­თი პარ­ტი­ის წევ­რი არ ყო­ფი­ლა. პრე­მი­ე­რის თა­ნამ­დე­ბო­ბას ის 2007-2008 წლებ­ში იკა­ვებ­და.

თა­ნამ­დე­ბო­ბი­დან წას­ვლის შემ­დეგ, 2009 წლის სექ­ტემ­ბერ­ში გურ­გე­ნი­ძემ რუ­მი­ნელ მი­ლი­არ­დერ ბიზ­ნეს­მენ დინუ პატ­რი­ჩი­უს­თან ერ­თად და­ა­არ­სა სა­ინ­ვეს­ტი­ციო კომ­პა­ნია Liberty Investments, რომ­ლის ძი­რი­თა­დი მი­ზა­ნი ფი­ნან­სუ­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბის კომ­პა­ნი­ებ­ში ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბას წარ­მო­ად­გენს. ამა­ვე წელს Liberty Investments-მა შე­ი­ძი­ნა „ლი­ბერ­თი ბან­კის“ (ყო­ფი­ლი სა­ხალ­ხო ბან­კი) აქ­ცი­ე­ბის 91,2%.

2017 წელს ლადო გურ­გე­ნი­ძე „ლი­ბერ­თი ბან­კი­დან“ 4Finance-ში გა­და­ვი­და და კომ­პა­ნი­ის სა­მეთ­ვალ­ყუ­რეო საბ­ჭოს თავ­მჯდო­მა­რე გახ­და. 4Finance ევ­რო­პა­ში უმ­სხვი­ლე­სი და ყვე­ლა­ზე სწრა­ფად მზარ­დი ონ­ლა­ინ საკ­რე­დი­ტო კომ­პა­ნი­აა, რო­მე­ლიც 2008 წელს და­არ­სდა და დღე­ის­თვის არა­ერთ ქვე­ყა­ნა­ში, მათ შო­რის სა­ქარ­თვე­ლო­შიც საქ­მი­ა­ნობს. კომ­პა­ნი­ის ბრენ­დე­ბია Vivus, SMSCredit და Zaplo.

გრი­გოლ მგა­ლობ­ლიშ­ვი­ლი

ლადო გურ­გე­ნი­ძის შემ­დეგ პრე­მი­ე­რის პოს­ტი დიპ­ლო­მატ­მა გრი­გოლ (გეგა) მგა­ლობ­ლიშ­ვილ­მა და­ი­კა­ვა, რო­მე­ლიც თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე 2008 წლის 1 ნო­ემ­ბრი­დან 2009 წლის იან­ვრამ­დე მუ­შა­ობ­და. წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში მგა­ლობ­ლიშ­ვი­ლი დიპ­ლო­მა­ტი­ურ საქ­მი­ა­ნო­ბას ეწე­ო­და. ის იყო თურ­ქე­თის რეს­პუბ­ლი­კა­ში სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ელ­ჩოს მდი­ვა­ნი, შემ­დეგ მრჩე­ვე­ლი, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით მუ­შა­ობ­და სა­გა­რეო საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტროს პირ­ვე­ლი ევ­რო­პუ­ლი დე­პარ­ტა­მენ­ტის მრჩევ­ლად, იყო აშშ-ს, კა­ნა­დი­სა და ლა­თი­ნუ­რი ამე­რი­კის დე­პარ­ტა­მენ­ტის დი­რექ­ტო­რის მო­ად­გი­ლე, ევ­რო­პულ საქ­მე­თა და ევ­რო­ინ­ტეგ­რა­ცი­ის დე­პარ­ტა­მენ­ტის დი­რექ­ტო­რი, 2004 წლი­დან კი სა­ნამ პრე­მი­ე­რი გახ­დე­ბო­და იყო სა­ქარ­თვე­ლოს სა­გან­გე­ბო და სრუ­ლუფ­ლე­ბი­ა­ნი ელჩი თურ­ქეთ­ში, ალ­ბა­ნეთ­სა და ბოს­ნია-ჰერ­ცო­გო­ვი­ნა­ში.

პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი, რო­მელ­მაც თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე ყვე­ლა­ზე ცოტა - 97 დღე დაჰ­ყო, 2009 წლის 30 იან­ვარს გა­დად­გა. ამის შემ­დეგ კი ნა­ტო­ში სა­ქარ­თვე­ლოს წარ­მო­მად­გენ­ლის პოსტს იკა­ვებ­და. მან აღ­ნიშ­ნუ­ლი თა­ნამ­დე­ბო­ბა რამ­დე­ნი­მე წლის წინ და­ტო­ვა, რის შემ­დე­გაც მე­დი­ას­თან აღარ გა­მო­ჩე­ნი­ლა.

ნიკა გი­ლა­უ­რი

მომ­დევ­ნო პრე­მი­ე­რი ნიკა გი­ლა­უ­რი გახ­ლდათ, რო­მე­ლიც თა­ნამ­დე­ბო­ბას 2009-2012 წლებ­ში იკა­ვებ­და. ამ­ჟა­მად ნიკა გი­ლა­უ­რი სა­კონ­სულ­ტა­ციო კომ­პა­ნი­ას უდ­გას სა­თა­ვე­ში. Reformatics სა­ჯა­რო სექ­ტორ­ში და­საქ­მე­ბულ ლი­დე­რებ­თან 2012 წლი­დან თა­ნამ­შრომ­ლობს. რო­გორც ნიკა გი­ლა­ურ­მა ქარ­თუ­ლე­ნო­ვან Forbes-ს გა­ნუ­ცხა­და, მათი უპი­რა­ტე­სო­ბა პრაქ­ტი­კუ­ლი რჩე­ვე­ბის შე­თა­ვა­ზე­ბაა, რი­თაც ქვეყ­ნე­ბი იხელ­მძღვა­ნე­ლე­ბენ. ამი­სათ­ვის გი­ლა­ურ­მა ახა­ლი წიგ­ნიც და­წე­რა - „პრაქ­ტი­კუ­ლი ეკო­ნო­მი­კა“, რო­მელ­საც სა­ვი­ზი­ტო ბა­რათს უწო­დებს და რო­მე­ლიც მარ­თა­ლია არ არის მე­მუ­ა­რე­ბი, მაგ­რამ მის პი­როვ­ნულ ის­ტო­რი­ა­საც მო­ი­ცავს.

Reformatics ყო­ფილ­მა პრე­მი­ერ­მა ეკო­ნო­მი­კის სა­კი­თხებ­ში თა­ვის ყო­ფილ მრჩევ­ლებ­თან, თა­მარ კოვ­ზი­რი­ძე­სა და „თა­ვი­სუ­ფა­ლი უნი­ვერ­სი­ტე­ტის“ რექ­ტორ­თან, ვახ­ტანგ ლეჟა­ვას­თან ერ­თად და­არ­სა. გი­ლა­უ­რი მე­უღ­ლეს­თან და შვი­ლებ­თან ერ­თად ძი­რი­თა­დად თურ­ქეთ­ში ცხოვ­რობს.

ვანო მე­რა­ბიშ­ვი­ლი

ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე ხან­მოკ­ლე გა­მოდ­გა ყო­ფი­ლი ში­ნა­გან საქ­მე­თა მი­ნის­ტრის ვანო მე­რა­ბიშ­ვი­ლის პრე­მი­ე­რო­ბა. ამას­თან, ის ერ­თა­დერ­თია, რო­მელ­მაც ყვე­ლა­ზე დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი - არ­ჩევ­ნე­ბის გზით და­ტო­ვა პოს­ტი. მე­რა­ბიშ­ვი­ლის პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრო­ბა მხო­ლოდ 113 დღეს გაგ­რძელ­და. ამ­ჟა­მად მე­რა­ბიშ­ვი­ლი პა­ტიმ­რო­ბა­ში იმ­ყო­ფე­ბა. გა­მო­ძი­ე­ბა ყო­ფილ პრე­მი­ერს მოს­ყიდ­ვას, გაფ­ლან­გვა­სა და უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბის გა­და­მე­ტე­ბას ედა­ვე­ბა.

მე­რა­ბიშ­ვი­ლი პარ­ტია „ერ­თი­ა­ნი ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბის“ ერთ-ერთი დამ­ფუძ­ნე­ბე­ლი და გე­ნე­რა­ლუ­რი მდი­ვა­ნი იყო. პრე­მი­ე­რო­ბამ­დე 2004-2012 წლებ­ში ის ში­ნა­გან საქ­მე­თა მი­ნის­ტრის პოსტს იკა­ვებ­და.

ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი

2012 წლის არ­ჩევ­ნე­ბის შემ­დეგ, რო­დე­საც ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში „ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა“ მო­ვი­და, პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის პოს­ტი ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილ­მა და­ი­კა­ვა, რო­მელ­მაც თა­ნამ­დე­ბო­ბა 2013 წელს და­ტო­ვა და თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე ყო­ფი­ლი შს მი­ნის­ტრი, ირაკ­ლი ღა­რი­ბაშ­ვი­ლი და­ი­ნიშ­ნა. თა­ნამ­დე­ბო­ბის და­ტო­ვე­ბის შემ­დეგ, 2014 წელს ივა­ნიშ­ვილ­მა ორ­გა­ნი­ზა­ცია "მო­ქა­ლა­ქე" ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბა. არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის წეს­დე­ბის თა­ნახ­მად, მისი მთა­ვა­რი მი­ზა­ნი სა­ქარ­თვე­ლო­ში სა­მო­ქა­ლა­ქო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბაა, ამ მიზ­ნის მი­საღ­წე­ვად კი ორ­გა­ნი­ზა­ცია ხელს შე­უ­წყობს ქვეყ­ნის დე­მოკ­რა­ტი­ულ, ეკო­ნო­მი­კურ, სო­ცი­ა­ლურ, სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და კულ­ტუ­რულ გან­ვი­თა­რე­ბას.

ამ­ჟა­მად, ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი ისევ ბიზ­ნეს-საქ­მი­ა­ნო­ბა­შია ჩარ­თუ­ლი. Forbes-ის 2018 წლის რე­ი­ტინ­გის მი­ხედ­ვით, სა­ქარ­თვე­ლოს უმ­დიდ­რე­სი ადა­მი­ა­ნი 456-ე ად­გილ­ზეა 4,6 მი­ლი­არ­დის ქო­ნე­ბით. 2016 წლის მი­ლი­არ­დე­რე­ბის რე­ი­ტინ­გში ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის ქო­ნე­ბა 4,8 მი­ლი­არდ დო­ლარს შე­ად­გენ­და, შე­სა­ბა­მი­სად ორ წე­ლი­წად­ში ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის ქო­ნე­ბა 200 მი­ლი­ო­ნით შემ­ცირ­და. აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის სა­ხე­ლი ფი­გუ­რი­რებს თბი­ლის­ში მდე­ბა­რე Bitfury Group-ის დატა ცენ­ტრთა­ნაც, რომ­ლის ძი­რი­თა­დი საქ­მი­ა­ნო­ბაც ე.წ. "მა­ი­ნინ­გი" ანუ კრიპ­ტო­ვა­ლუ­ტის გა­მო­მუ­შა­ვე­ბა და სხვა კომ­პა­ნი­ე­ბის­თვის ბლო­კჩე­ინ სერ­ვი­სის მი­წო­დე­ბაა.

კრიპ­ტო­ვა­ლუ­ტებ­თან ივა­ნიშ­ვი­ლის სა­ვა­რა­უ­დო კავ­ში­რე­ბის შე­სა­ხებ, სა­უბ­რე­ბი მას შემ­დეგ და­ი­წყო, რაც ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის მიერ და­არ­სე­ბულ­მა თა­ნა­ინ­ვეს­ტი­რე­ბის ფონდმა 2015 წელს სა­ქარ­თვე­ლო­ში შე­მო­სულ კომ­პა­ნია Bitfury-ს ამ დატა ცენ­ტრის ასა­შე­ნებ­ლად 20 მი­ლი­ო­ნი აშშ დო­ლა­რის სეს­ხი მის­ცა. სხვა­დას­ხვა მო­ნა­ცე­მე­ბით, ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილს უძ­რავ ქო­ნე­ბა­ში ჯამ­ში 45 მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რი აქვს და­ბან­დე­ბუ­ლი, ხოლო მისი ხე­ლოვ­ნე­ბის ნი­მუ­შე­ბის პი­რა­დი კო­ლექ­ცია ღი­რე­ბუ­ლე­ბით მი­ლი­არდ დო­ლარს უტოლ­დე­ბა.

ირაკ­ლი ღა­რი­ბაშ­ვი­ლი

ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის შემ­დეგ პრე­მი­ე­რის თა­ნამ­დე­ბო­ბა ირაკ­ლი ღა­რი­ბაშ­ვილ­მა და­ი­კა­ვა, რო­მე­ლიც პოსტზე და­ნიშ­ვნი­დან და­ახ­ლო­ე­ბით 3 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მუ­შა­ობ­და, 2016 წლის დად­გო­მამ­დე რამ­დე­ნი­მე დღით ადრე კი თა­ნამ­დე­ბო­ბა და­ტო­ვა. ამ­ჟა­მად, ყო­ფი­ლი პრე­მი­ე­რი ჩი­ნე­თის ერთ-ერთი უმ­სხვი­ლე­სი კონ­გლო­მე­რა­ტის CEFC Energy Company Limited-ის რე­გი­ო­ნუ­ლი პრო­ექ­ტე­ბის მარ­თვის კომ­პა­ნი­ის სა­მეთ­ვალ­ყუ­რეო საბ­ჭოს მრჩე­ვე­ლად მუ­შა­ობს. აღ­ნიშ­ნუ­ლი კომ­პა­ნია ჩი­ნე­თის მე-8 ყვე­ლა­ზე მსხვილ კომ­პა­ნი­ად და­სა­ხელ­და, მისი წლი­უ­რი ბრუნ­ვა წე­ლი­წად­ში 40 მი­ლი­არდ აშშ დო­ლარს აღ­წევს.