4
ივნისიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
თბილისში, ეთნოგრაფიის მუზეუმში მეგრული ოდა დგას. წლების წინ ეს სახლი ნადარეიშვილების ეზოში, აბაშის რაიონის სოფელ ონტოფოში იდგა. იმ ეზოში ახლა ორსართულიანი სახლია და ორი საყვარელი მოხუცი ცხოვრობს: 90 წლის რევაზ ნადარეიშვილი და მისი მეუღლე. ბატონი რევაზი იხსენებს, სახლი ლაზმა ოსტატებმა ისე ააშენეს, ლურსმანი არ გამოუყენებიათო. ამ ჭერქვეშ თურმე ბევრი ცნობილი ადამიანი გაიზარდა. ჩვენ კი ერთ-ერთი მათგანის, ბერი გრიგოლ ნადარეიშვილის საინტერესო ცხოვრების დეტალებზე მის ძმისშვილთან ვისაუბრეთ.
- ეთნოგრაფიის მუზეუმში გამოხარშული წაბლის ხისგან ულურსმნოდ დამზადებული კოლხური ოდა დგას. ალბათ ბევრმა არ იცის ამ სახლის ისტორია. ამ სახლში გიგო ნადარეიშვილმა და სოფიო ჭანტურიამ 3 ვაჟი და 2 ქალიშვილი გაზარდეს. უფროსი შვილი ბერი გრიგოლი გახლდათ, ერისკაცობაში ვასილი, შინაურები ბატას ეძახდნენ. მეორე ვაჟს ვლადიმერი ერქვა, მამაჩემს კი ნესტორი. ჰყავდათ ორი და, ჩატუ (პარასკევა) და პელაგია. დიდებული მამიდები მყავდა, ძალიან ლამაზები. ბაბუას მეექვსე შვილი ჰყოლია - ფილიპე, ჩვილი გარდაცვლილა. შვილიშვილებიც იმ ოდაში გავიზარდეთ. ჩემი ინიციატივით ეს სახლი მერე მუზეუმს გადაეცა. ბაბუა საეკლესიო გლეხი იყო, რეფორმები რომ ჩატარდა და ბატონყმობა გაუქმდა, სოხუმში გადასულა, იქ წაიყვანა უფროსი შვილი, ვასილი და გიმნაზიაში სწავლობდა ბატა ბიძია. ბაბუა შეძლებული კაცი ყოფილა, მამულების გარდა სოხუმის ცენტრში საკუთარი დუქანი ჰქონდა. აფხაზეთში მდგარ რუსეთის ჯარს ამარაგებდა, სამეგრელოდან მიჰყავდა ცოცხალი საქონელი. სავაჭრო სახლებიც ჰქონია, ერთი სიტყვით, კომერციას ეწეოდა და საკმაოდ მდიდარიც იყო. როგორც ვიცი, XIX საუკუნის 90-იან წლებში ააშენეს ის ოდა. თურმე 3 წელი აშენებდნენ, ერთი ლურსმანიც კი არ გამოუყენებიათ. სახლს უნიკალური ორნამენტები ჰქონდა, მუზეუმის ხალხს გავატანეთ, მაგრამ სამწუხაროდ დაუკარგავთ.
ბაბუა მოულოდნელად გარდაცვლილა, ოჯახის უფროსი შვილი ბატა, მაშინ სრულწლოვანი არ ყოფილა, ამიტომ მეურვედ ოჯახის ახლობელი დაუნიშნეს. მან თურმე ბაბუის ქონების მითვისება სცადა, მიწის ნაკვეთის შემოღობვაც კი დაიწყო. 14 წლის ბატას ოჯახის ღირსება დაუცავს, გადმოუღია მამის თოფი და სროლა აუტეხია. ის კაცი გაქცეულა. ამის შემდეგ ბატამ სოფლის მამასახლისს მოსთხოვა, სოფლის კრება მოეწვია. მამასახლისიც იძულებული გამხდარა, არასრულწლოვანი დაენიშნა მამის ქონების განმკარგავად. სოხუმის გიმნაზიაში სწავლობდა ბატა და ამ მოვლენების გამო სწავლისთვის თავის დანებება მოუხდა. ბიძაჩემი ძალიან აქტიური და განათლებული ახალგაზრდა იყო, რევოლუციური იდეებით გატაცებული. მეგობრობდა კონსტანტინე გამსახურდიასთან, ალექსანდრე აბაშელთან და იმ დროის სხვა ცნობილ საზოგადო მოღვაწეებთან. გამორჩეული აღნაგობა ჰქონდა. არც მატერიალური პრობლემა აწუხებდა, კარგად ჩაცმული დადიოდა. ერთი სიტყვით, სასურველი სასიძო იყო. თურმე თავად მიქელაძეს იმდენად მოსწონებია, მისთვის საკუთარ ქალიშვილზე დაქორწინება შეუთავაზებია, მაგრამ ბატას ამ დროს იტალიიდან ჩამოსული დიდი ვაჭრის მშვენიერი ქალიშვილი უყვარდა. ბებიაჩემი კი ტრადიციებზე აღზრდილი ქალი იყო და თურმე ამ სიყვარულს წინ აღუდგა.
- რატომ?
- შვილისთვის უთქვამს, კათოლიკე გადამთიელი რძალი არ მინდაო. არადა, ძალიან უყვარდა ბიძაჩემს იტალიელი ულამაზესი გოგო, გვარად სპრინქველი. გოგოს მამა ქსოვილებით ვაჭრობდა, ონტოფოში 1810 წელს ჩამოსულა და აქ ცხოვრობდნენ. ბიძაჩემი 1886 წელს არის დაბადებული. ის გოგო რომ გაიცნო, 27 წლის იყო. ძალიან უყვარდა, მაგრამ დედის უარს წინ ვერ აღუდგა, რელიგიამ შეუშალა ხელი მათ ქორწინებას. დაშორდნენ ისინი ერთმანეთს. სიყვარულზე უარმა მთლიანად შეცვალა ბატას ცხოვრება. ამას ისიც დაემატა, რომ რევოლუციონერმა მეგობრებმაც იმედი გაუცრუეს. იყო ძალიან აქტიური ერთობის წევრი 1905-07 წლებში. ამ ერთობის წევრი ყოფილა მაშინ პოეტი ალექსანდრე აბაშელი, რომელსაც ბიძაჩემთან კარგი ურთიერთობა ჰქონდა და ჩვენს სახლშიც დადიოდა. ბებიაჩემი იხსენებდა, ხაჭაპურს რომ გამოვუცხობდი, ოთახშიც არ მიშვებდნენ, მარტონი ისხდნენ და საუბრობდნენო. 1905 წლის მოვლენებმა დაარწმუნა, რომ რევოლუციურ მოძრაობაში პარტიული ტერორისტები დიდ როლს ასრულებდნენ.
მაღალი იდეალების კაცი იყო ბიძაჩემი და მათ მალე ჩამოშორდა. ეტყობა პესიმიზმში ჩავარდა და წავიდა სენაკში, ალექსი შუშანიას სავანეში. მას გაანდო თავისი გულისტკივილი და სწორედ მისი კურთხევით წავიდა ბერად. მორწმუნე ოჯახში აღზრდილმა, ეკლესიური ცხოვრება არჩია. მისი სულიერი მოძღვარი ბერი ალექსი შუშანია იყო, რომელსაც ბატასთან მიმოწერა ჰქონდა. დღემდე შემორჩენილია ლექსი, მიძღვნილი ალექსი ბერის მიერ მისდამი და იქიდან ჩანს, როგორ ამხნევებდა იგი მორჩილების გზაზე დამდგარ ბიძაჩემს. 27 წლის მოძღვრის კურთხევით წმინდა ათონის მთაზე წავიდა, სადაც მსახურობდა მამა გრიგოლი. არავისთვის არ უთქვამს, ბერად რომ მიდიოდა. ფოთიდან წავიდა, გემით უნდა წასულიყო ათონის მონასტერში. სამოქალაქო სურათი 1908 წელს გადაუღია თეთრ ჩოხაში და ეს დედანი შემორჩენილია, მუზეუმს გადავეცით... განაგრძეთ კითხვა
