იერუსალიმისთვის ბრძოლის ისტორია - რა იქნება ხვალ?...

ამერიკის პრეზიდენტის გადაწყვეტილებას, ისრაელის დედაქალაქად იერუსალიმი გამოცხადდეს, მსოფლიოში დიდი კამათი და აზრთა სხვადასხვაობა მოჰყვა. საერთაშორისო ექსპერტების ერთმა ნაწილმა ეს კიდევ ერთი კონფლიქტის დაწყების წინაპირობად მიიჩნია და ამის დასტურად ისრაელის პოლიციასა და პალესტინელ რადიკალებს შორის შეტაკებები მოიყვანა;

ამასთან, პალესტინელები და არაბული ქვეყნების ლიდერები, მათ შორის, ამერიკის წამყვანი მოკავშირეები და გაეროს გენერალური მდივანი, ტრამპს კიდევ ერთხელ აფრთხილებენ, რომ მისი განცხადების კვალდაკვალ, ახლო აღმოსავლეთში ძალადობის პროვოცირება დაიწყება...

იერუსალიმისთვის ბრძოლა, გუშინ არ დაწყებულა. პოლიტიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, ალექსანდრე შუმილინი, კონფლიქტების ისტორიის მიმოხილვისას ამბობს, რომ გაეროს 1947 წლის 29 ნოემბრის რეზოლუციის თანახმად, პალესტინის ტერიტორია ორ სახელმწიფოდ უნდა გაყოფილიყო, - ებრაულ და არაბულ, იერუსალიმს კი, განსაკუთრებული სტატუსი უნდა ჰქონოდა და სამი რელიგიის ქალაქი უნდა ყოფილიყო. თუმცა, ეს გეგმა არ გაიზიარა ხუთმა ქვეყანამ, - სირიამ, ეგვიპტემ, ლიბანმა, ირანმა და იორდანიამ და ომი გამოაცხადეს. მაშინ ომი ისრაელმა მოიგო და იერუსალიმის დასავლეთი ნაწილის ოკუპირება მოახდინა...

1967 წელს, რეგიონში, ახალი კონფლიქტი მოხდა, რომლის ფარგლებშიც, ისრაელმა ასევე "გაათავისუფლა" და მიიერთა იერუსალიმის აღმოსავლეთი ნაწილი. 13 წლის შემდეგ, 1980 წელს, ისრაელმა განაცხადა, რომ ერთიანი ისრაელის დედაქალაქი იერუსალიმი უნდა გამხდარიყო, რის შემდეგაც, მუსლიმი სასულიერო პირები იორდანიას დაუქვემდებარა, ქრისტიანები - რომის პაპს და ებრაელების მისი მფარველობის ქვეშ გამოაცხადა.

თუმცა, ამ გზით პრობლემა ვერ მოგვარდა, - 1990 წელს ისევ იყო მცდელობა, რომ იერუსალიმს სახელმწიფო ავტონომია მიეღო. თავის მხრივ, არაბული ქვეყნების მიერ მხარდაჭერილი პალესტინელები ირწმუნებოდნენ, რომ აღმოსავლეთ იერუსალიმი მათი ქვეყნის დედაქალაქი უნდა ყოფილიყო... მსოფლიო მოთამაშეებმა იერუსალიმის გაერთიანება არ აღიარეს, თუმცა, დათანმხდნენ, რომ ქალაქის დასავლეთი ნაწილი ისრაელს ეკუთვნის...

საკითხის გარშემო კამათი და დისკუსია წლების განმავლობაში გრძელდებოდა, თუმცა, უშედეგოდ... მსოფლიო ლიდერები ელოდნენ იმ დროს, როდესად პალესტინა და ისრაელი რამე კონკრეტულ შეთანხმებას მიაღწევდნენ. ამასობაში, ჩამოყალიბდა პალესტინელი რადიკალების შეიარაღებული ორგანიზაცია "ჰამასი", რომელიც ახლა ისრაელის განადგურებით იმუქრება..." - წერს პოლიტოლოგი, რომლის თქმითაც, ამ სიახლეს ორივე ქვეყნისთვის (და არა მარტო) სახიფათო შედეგი მოჰყვება...

მსოფლიო მედია - აშშ-ისრაელის მეგობრობაზე...

ამერიკის შეერთებული შტატები, როგორც მსოფლიო მოთამაშე, ამ პროცესების მიმართ გულგრილი, რა თქმა უნდა, ვერ დარჩა... 1995 წელს, ამერიკას პრეზიდენტი ბილ კლინტონი მართავდა, რომელმაც ხელი მოაწერა კანონს, გაერთიანებული იერუსალიმისა და თელ-ავივიდან ამერიკის საელჩოს იქ გადატანის შესახებ, თუმცა, კლინტონმა ხელმოწერილი საქმის ბოლომდე მიყვანა ვერ გარისკა, რადგან იმ შემთხვევაში, თუ ამერიკის ეროვნულ ინეტერესებს საფრთხე დაემუქრებოდა, ამაზე პასუხისმგებლობის აღება პრეზიდენტს მოუწევდა.

1995 წლის შემდეგ, კლინტონი, ჯორჯ ბუში და ბარაქ ობამა ამ საქმეს წლიდან წლამდე ინახავდნენ. ერთადერთი, ვინც ამ საქმის რეალიზება განიზრახა, - დონალდ ტრამპი აღმოჩნდა.

რა თქმა უნდა, მოვლენების მიმართ გულგრილი ვერ დარჩა რუსეთი, - რუსი აღმოსავლეთმცოდნის, ალექსეი მალაშენკოს შეფასებით, - ამერიკის პრეზიდენტმა ახლა ამ განცხადების გასაკეთებლად საუკეთესო დრო შეარჩია, - "დარწმუნებული ვარ, ამ განცხადების უკან, ამერიკის შორს მიმავალი გეგმები იმალება... ეს არის ტრამპის მორიგი ექსცენტრიკული ნაბიჯი, რომელმაც გაცნობიერებულად მიიღო ეს გადაწყვეტილება..." - აცხადებს მალაშენკო.

ამ შემთხვევაში, ვაშინგტონმა იმის დემონსტრირება გააკეთა, რომ ის მხარს უჭერს ისრაელს და ასეც გააგრძელებს. "ეს გარკვეული, დამამტკიცებელი ფორმაა იმისა, რომ მას რეგიონში გავლენის შენარჩუნება სურს" - წერს ექსპერტი.

რუსი ექსპერტების თქმით, ბოლო დროს ისრაელი, "სულ უფრო ცოტა ყურადღებას გრძნობდა" - იერუსალიმის საკითხი "არაბული გაზაფხულით", სირიის ომითა და "ისლამური სახელმწიფოს" მოვლენებით შეიცვალა. გაუგებარი და ამოუცნობი ვითარება რჩებოდა და ადრე თუ გვიან, მისი საკითხი ისევ წამოიჭრებოდა. რაც შეეხბა არაბულ რეაქციას, - ეს იქნება როგორც ჭავლის ამოფრქვევა, - "ჰამასის" გააქტიურებით, თუმცა, მთლიანობაში, "ერთგვარი ხმაურის შემდეგ" ყველაფერი ისევ ჩაწყნარდება...

მსოფლიოს რეაქციები

ტრამპის გადაწყვეტილებამ, ისრაელის გარდა, მთელი მსოფლიო შეაშფოთა. ისრაელის პრეზიდენტმა, 70-წლიანი ებრაული სახელმწიფოსთვის, ამერიკის ლიდერის გადაწვეტილებას "საუკეთესო საჩუქარი" უწოდა. პრემიერ-მინისტრის ბრძანების მიუხედავად, ჯერ უცხო ქვეყნის საელჩოები იერუსალიმში არ გადაუტანიათ.

ამ განცხადებამ, ლამის შოკში ჩააგდო პალესტინა. პრეზიდენტი მაჰმუდ აბასი ისევ მტკიცედ იმეორებს, რომ "იერუსალიმი პალესტინის მუდმივი დედაქალაქია"... "ჰამასის" ლიდერებმა უკვე დაიწყეს ამერიკის მიმართ მუქარის შემცველი მიმართვები. მათ, ლოცვების შემდეგ, მხარდამჭერები, მდინარე იორდანის დასავლეთ სანაპიროზე, "მრისხანების დღეზე" დაიბარეს, რათა "ყველა დასაშვები მეთოდით" დაიწყონ ბრძოლა. "ჰამასის" ლიდერმა ისმაილ ჰანიამ ახალი, მესამე "ინტიფადაც"... ("ინტიფადას" პალესტინელებსა და ისრაელელებს შორის უკვე ორჯერ მომხდარი ძალადობრივი ინციდენტების სერიას უწოდებენ, რომელსაც ხშირად ასევე "ქვათა ომითაც" მოიხსენიებენ).

ჯერ-ჯერობით მეტად თავშეკავებულია არაბული ლიგა, რომელშიც 22 ქვეყანაა გაერთიანებული, მათ შორის: ყატარი, იორდანია, ეგვიპტე, სირია, საუდის არაბეთი, ერაყი... მათი თქმით, მოლაპარაკების გზით კონფლიქტის მოგვარება უაზრობაა. ტრამპის გადაწყვეტილებას ეწინააღმდეგება სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზია, ინდონეზია და მალაიზია...

ტრამპის განცხადება არ მოიწონა ევროკავშირმა და გაერომ. დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრმა ტერეზა მეიმ ტრამპის ადმინისტრაციას, პალესტინა-ისრაელის შორის არსებული კონფლიქტის მოგვარების გზების გაცნობისკენ მოუწოდა. საფრანგეთის პრეზიდენტი, ემანუელ მაკრონი მიიჩნევს, რომ ტრამპის გადაწყვეტილება ერთდროულად არღვევს გაეროსა და საერთაშორისო პრინციპებს.

ტრამპის გადაწყვეტილება მიუღებელია მოსკოვისთვისაც. კრემლის განცხადებით, მას მიაჩნია, რომ ამით შესაძლოა, ვითარება სახიფათო და არაკონტროლირებადი გახდეს. რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებით, - ის იერუსალიმის დასავლეთ ნაწილს ისრაელის, აღმოსავლეთ კი - პალესტინის დედაქალაქად აღიარებს. თუმცა, ტრამპი, ჯერჯერობით მცირე მხარდამჭერების მიუხედავად, უკან დახევას არ აპირებს...

ლალი პაპასკირი

AMBEBI.GE