გასეირნება თბილისში ზურაბ ქარუმიძესთან ერთად - ქართველ მწერალზე და მის წიგნზე გერმანულმა რადიომ სიუჟეტი მოამზადა

ქართველი მწერლის ზურაბ ქარუმიძის ახალ რომანზე "დაგნი ანუ სიყვარულის ნადიმი", გერმანულმა რადიომ "Deutschlandfunk Kultur" სიუჟეტი მოამზადა.

მისი ავტორი ოლგა ჰოხვაისი თბილისს ეწვია და მწერალთან ერთად ქალაქის ის ნაწილი მოინახულა, სადაც რომანის გმირი დაგნი იუელი ცხოვრობდა.

ჰოხვაისი ამბობს, რომ "დაგნი ანუ სიყვარულის ნადიმი" კულტურული თამაშია სიყვარულის გარშემო მწერლის ემოციის, თავდადებულობის და კოსმიური ვიბრაციის ირგვლივ. ზურაბ ქარუმიძემ რომანის გერმანულენოვანი თარგმანი ოქტომბერში, ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობაზე წარადგინა.

"ქარუმიძის რომანი "დაგნი ანუ სიყვარულის ნადიმი“ შეუძლებელი შეხვედრების ადგილია. აქ ერთმანეთს სხვადასხვა ეპოქის ადამიანები ხვდებიან: სტალინი მისტიკურ გურჯიევს ხვდება. სცენა თბილისია. ქალაქში გასეირნება ავტორთან ერთად" - წერს სიუჟეტის ავტორი.

"როგორც 100 წლის წინ, თბილისში ტროტუარები ჯერ კიდევ უბრალო ცოცხებით იგვება. მერიის დასუფთავების სამსახურის თანამშრომლები, ნეონის ფერის სამოსი რომ არ ეცვათ, ზურაბ ქარუმიძის რომანის პერსონაჟები გეგონებათ. აქ არქიტექტურაც იძლევა საშუალებას, რომ დღევანდელი გაცრეცილი შარმით Fin de siècle (დეკადენტიზმი) აღმოაჩინო.

ზურაბ ქარუმიძე - წვეროსანი, გამჭრიახი მზერით, ყოველთვის მომარჯვებული სიგარეტით. იგი ბეჯითი, ენაწყლიანი გიდია. 1957 წელს თბილისში დაიბადა. მაშინ საქართველო საბჭოთა კავშირის ნაწილი იყო. მხოლოდ 25 წელია, რაც ქვეყანა დამოუკიდებელია. ამაყი, ათასწლიანი კულტურის მქონე ერი, ჯერ კიდევ მე-4 საუკუნეში გაქრისტიანდა, ბევრ დამპყრობელსაც გაუძლო, და ამან გავლენა მოახდინა კულტურაზე, - ამბობს ზურაბ ქარუმიძე.

ქართული კულტურა ძალიან ეკლექტიკურია და ქალაქიც აბსოლუტურად ეკლექტიკური, აქ ქართული, სომხური, სპარსული, რუსული, გერმანული, პოლონური, ებრაული კულტურაა შერწყმული. შორიდან მუსიკის ხმა ისმის. ვიღაც ფორტეპიანოზე შოპენს უკრავს თბილისის უმაღლეს სასწავლებელში. ზურაბ ქარუმიძე ქალაქის ისტორიას ჰყვება:

"ჩვენ ახლა ვართ მე-19 საუკუნის შუა პერიოდში ნაშენებ ალექსანდრეს ბაღში, რომელსაც რუსი მეფის სახელი უწოდეს. ჩვენ წინ ორი შენობაა და ხიდი, რომელსაც ახლა “მშრალი ხიდი” ჰქვია, იმიტომ, რომ მის ქვემოთ მდინარე აღარ მიედინება, თუმცა დაგნის დროს აქ მდინარე ჯერ კიდევ იყო. მარჯვნივ ის გრანდოტელია, სადაც დაგნი იყო გაჩერებული, ქუჩის მეორე მხარეს კი, ადრინდელი სასტუმრო ,,ლონდონია“, სადაც ორი წლით ადრე კნუტ ჰამსუნი ცხოვრობდა.

ფიგურებისა და ციტატების ეკლექტიკური ნაზავი

რომანის მთავარი გმირი ზურაბ ქარუმიძემ 12 წლის წინ შემთხვევით აღმოაჩინა. მეგობრებისაგან სხვათა შორის მოისმინა, რომ ნორვეგიელი პიანისტი და პოეტი ქალი დაგნი იუელი, ბევრი ისეთი ხელოვანისა და მწერლის მუზა, როგორიც იყვნენ ედვარდ მუნკი და აუგუსტ სტრინდბერგი, 1901 წელს, საკუთარ, ოცდამეთოთხმეტე დაბადების დღემდე სამი დღით ადრე, თავის ოთახში გასროლით მოკლეს. მკვლელი, მისი იმჟამინდელი საყვარელი იყო - პოლონელი პოეტი, რომელიც მის მეუღლესთან, პოეტ სტანისლავ პშიბიშევსკისთან მეგობრობდა. ეს ისტორია ზურაბ ქარუმიძეს მაშინ მოაგონდა, როდესაც ერთ დღეს, ტაქსის მოლოდინში, თბილისის ერთადერთ გრანდოტელთან მოულოდნელად მემორიალური დაფის წინ აღმოჩნდა.

რომანში "დაგნი ანუ სიყვარულის ნადიმი“ ქარუმიძე ისეთ ფიგურებს ახვედრებს ერთმანეთს, რომლებსაც ერთმანეთი არასდროს უნახავთ: ბერძენ-სომეხი ეზოთერიკოსი გურჯიევი, ასევე ქართველი სახალხო პოეტი ვაჟა-ფშაველა და ახალგაზრდა სტალინი...

ქარუმიძე ლიტერატურულ ნაწარმოებებს, განსაკუთრებით ქართველების ნაციონალურ ეპოსს, რუსთაველის “ვეფხისტყაოსანს”, ასევე დოსტოევსკისა და მანდელშტამის ფრაზებს ციტირებს. მისი წიგნი კულტურული თამაშია სიყვარულის გარშემო - მისი ემოციის, თავდადებულობის და კოსმიური ვიბრაციის ირგვლივ. რა როლს თამაშობს ამ ყველაფერში დაგნი იუელი? ქარუმიძე ხსნის, რამ დააინტერესა ხელოვანში:

"ის იყო მიზეზი! მაგრამ არა, არა მარტო, უბრალოდ უფრო მეტად და მეტად მაინტერესებდა ინტერკულტურული ურთიერთობები. მასში კულტურული საზღვრების გადალახვა და რაღაც ახალში, უფრო ღრმად ჩაძიება. აქ დაგნი უკვე ინსპირაცია იყო."

ულტრაკონსერვატორები აბრალებდნენ, რომ მისი ნამუშევარი პორნოგრაფიული იყო.

ზურაბ ქარუმიძე საკუთარ თავს მეტამოდერნისტად აღწერს, ისეთად, ვინც პოსტმოდერნისტული ელემენტების ლიტერატურულ მოდერნსა და წინწასულ მიმდინარეობებთან შეერთებითაა დაინტერესებული.

მას სალიტერატურო ენაშიც შემოაქვს სამშობლოს ეკლექტიკა და მაღალი ფილოსოფიური ტონიდან გადადის პირდაპირი სიტყვებით გამოხატულ ენაზე. ეს უკანასკნელი მას, რამდენიმე წლის წინ სამსახურის - დიდ ბრიტანეთში საქართველოს ელჩობის - საფასურად დაუჯდა. ულტრაკონსერვატორებმა და რელიგიურმა წრეებმა ამაში ბლასფემია და პორნოგრაფია ამოიკითხეს.

ახლა იგი საერთაშორისო კულტურული ღონისძიებებისთვის საქართველოს მთვარობის წევრთა გამოსვლების ტექსტებს წერს, მაგრამ საკუთარი რომანით თავისი ქვეყნის ერთგვარი ელჩი მაინც გახდა:

"ეს წიგნი ქართველებისთვის არ დამიწერია. მათ ეს ისტორია ჩემზე კარგად იციან. მე, რასაკვირველია, მოტივებით ვთამაშობ, საკმაოდ თავისუფლადაც, ხანდახან ისე, რომ მეუბნებიან: მოიცა, ძალიან შორს ნუ მიდიხარ. მე ეს წიგნი საქართველოს გარეთ მყოფი მკითხველისთვის დავწერე და მათი რაოდენობა საკმაოდ დიდია. მინდოდა, მათთვის საქართველოს ისტორია მეამბა, რადგან ის ბევრმა არ იცის. მინდოდა, საქართველო გლობალური გამეხადა. ნაწილობრივ ამ წიგნის არსიც ესაა, კარგად წარადგინოს ეს უცნობი კულტურა: ქართული ნარატივი, მისი საიდუმლო, ისტორია, კულტურა, იდენტობა, მისი თავისებურებების სრული სპექტრით, სულ ეს არის!"

წყარო: deutschlandfunkkultur.de