AMBEBI.GE აგ­რძე­ლებს თე­მას - ქარ­თვე­ლე­ბის კვა­ლი მე­ო­რე მსოფ­ლიო ომში და ვავ­რცე­ლებთ კი­დევ რამ­დე­ნი­მე ადა­მი­ა­ნის გვარ-სა­ხელს, რო­მელ­თა შო­რი­საც შე­საძ­ლოა, თქვე­ნი წი­ნა­პა­რი ამო­იც­ნოთ... თუმ­ცა, ასე­ვე დავ­ძენთ იმა­საც, რომ ბევ­რი მი­ზე­ზის, მათ შო­რის იმის გამო, რომ მე­ომ­რე­ბის აღ­რი­ცხვა რუ­სუ­ლად ხორ­ცი­ელ­დე­ბო­და, სი­ებ­ში არ­სე­ბობს უზუს­ტო­ბე­ბი...

ნა­პოვ­ნი ნეშ­ტე­ბის ახა­ლი სია ასე გა­მო­ი­ყუ­რე­ბა:

სუ­ლე­ი­მან ახ­მე­ტის ძე ბა­სი­ლა­ძე, და­ბა­დე­ბუ­ლი 1905 წელს, და­ი­ღუ­პა 1943 წლის 4 იან­ვარს როს­ტო­ვის ოლ­ქში, ვეტ­ჩი­ნოვ­კა­ში...

სა­კონ­ცენ­ტრა­ციო ბა­ნაკ­ში ნა­პოვ­ნი ქარ­თვე­ლე­ბის არას­რუ­ლი სია, რო­მელ­თა მო­ნა­ცე­მე­ბიც ქა­ლაქ ორელ­შია ნა­პოვ­ნი:

ასევე დაგაინტერესებთ

12:55 / 26-06-2018

ახალი ქართული გვარ-სახელები ნაცისტური ბანაკებიდან

აფ­ცი­ა­უ­რი გაბ­რო, (ან გაბო) და­ბა­დე­ბუ­ლი 1904 (ან 1905) წელს, თეთ­რი­წყა­როს რა­ი­ო­ნის სო­ფელ მა­ცე­ვან­ში.

აფ­ცი­ა­უ­რი გრი­გო­რი, და­ბა­დე­ბუ­ლი დუ­შე­თის რა­ი­ო­ნის სო­ფელ ახალ­ცი­ხე­ში, 1942 წლის, 12 მარტს.

აფ­ცი­ა­უ­რი ნო­კო­ლაი სო­ლო­მო­ნის ძე, და­ბა­დე­ბუ­ლი 1901 წელს, თეთ­რი­წყა­როს რა­ი­ო­ნის სო­ფელ მა­ცე­ვან­ში, 1942 წლის 19 მარტს.

ბად­რი­ძე მი­ხე­ილ ან მაქ­სი­მე ქი­ტე­სას ძე, და­ბა­დე­ბუ­ლი 1896 წელს თე­ლა­ვის რა­ი­ო­ნის სო­ფელ კონ­დოლ­ში. და­ი­ღუ­პა 1942 წლის 30 იან­ვარს.

ბუ­ტუ­ხაშ­ვი­ლი ან ბუ­თხაშ­ვი­ლი გი­ორ­გი პრუშ­კოს ძე, და­ბა­დე­ბუ­ლი 1905 წელს, დუ­შე­თის რა­ი­ო­ნის სო­ფელ მიგ­რი­ა­უ­ლე­ბი. და­ი­ღუ­პა 1942 წლის 18 იან­ვარს.

ჯა­ნაშ­ვი­ლი გი­ორ­გი ზა­ხა­რის ძე, და­ბა­დე­ბუ­ლი 1896 წელს, თბი­ლის­ში, ახალ და­სახ­ლე­ბა­ში, 117 ნო­მერ­ში, და­ი­ღუ­პა 1942 წლის 25 თე­ბერ­ვალს.

კა­რი­ნაშ­ვი­ლი, ან ყა­რა­მა­ნიშ­ვი­ლი ა.მ. და­ბა­დე­ბუ­ლი 1908 წელს, ქა­ლაქ გორი, სო­ფე­ლი დიცი. და­ი­ღუ­პა 1942 წლის 24 თე­ბერ­ვალს...

ყვე­ლა მათ­განს დარ­ჩა ოჯა­ხი და ახ­ლობ­ლე­ბი, ისი­ნი, ვინც მათ მთე­ლი ცხოვ­რე­ბა ელოდ­ნენ და მათ­გან მო­წე­რილ ბოლო წე­რილს სა­სო­ე­ბით ინა­ხავ­დნენ. ყვე­ლა ახა­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ის გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბის შემ­დეგ, ჩვენ გვი­კავ­შირ­დე­ბი­ან ადა­მი­ა­ნე­ბი, ვინც და­კარ­გუ­ლი მე­ომ­რე­ბის პოვ­ნას ცდი­ლობ­და და ამ ინ­ფორ­მა­ცი­ის შემ­დეგ, მათი "დაბ­რუ­ნე­ბის" იმე­დი უჩ­ნდე­ბათ. სამ­წუ­ხა­როდ, არის შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­დე­საც მათი იმე­დე­ბი ვერ მარ­თლდე­ბა ისევ და ისევ, თა­ვის დრო­ზე ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი არას­წო­რი აღ­რი­ცხვის გამო...

ასე­თი შემ­თხვე­ვე­ბის­თვის იქ­მნე­ბა ქა­ლაქ ორე­ლის სპე­ცი­ა­ლუ­რი კო­მი­სია, რო­მელ­თაც სურ­ვი­ლის შემ­თხვე­ვა­ში და­უ­კავ­შირ­დე­ბით და ის ად­გილ­ზე შე­ეც­დე­ბა მეტი ინ­ფორ­მა­ცი­ის მო­ძი­ე­ბას. მათ შო­რის იმის გარ­კვე­ვას, რა გზე­ბით უნდა მოხ­დეს და­კარ­გუ­ლი მე­ომ­რის ნეშ­ტის გად­მოს­ვე­ნე­ბა და ასე­ვე, სა­ერ­თოდ შე­საძ­ლე­ბე­ლია თუ არა ეს, რად­გან არის შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­დე­საც გად­მოს­ვე­ნე­ბა შე­უძ­ლე­ბე­ლია.

"მთე­ლი ცხოვ­რე­ბა ეძებ­და და ელო­და მა­მი­და­ჩე­მი ბა­ბუ­ას... მე მის სა­ხელს ვა­ტა­რებ, სან­დრო მჟა­ვა­ნა­ძე ვარ და რო­დე­საც მის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცია წა­ვი­კი­თხე, ეს სა­ოც­რად ამა­ღელ­ვე­ბე­ლი შეგ­რძნე­ბა იყო. საქ­მე ის არის, რომ მისი შვი­ლი, მა­მი­და­ჩე­მი, ახ­ლა­ხანს გარ­და­იც­ვა­ლა და საფ­ლავ­ში ჩაჰ­ყვა მა­მა­მის­ზე დარ­დი. ორი დღის შემ­დეგ კი, ეს ინ­ფორ­მა­ცია გავ­რცელ­და..." - გვიყ­ვე­ბა ჩვე­ნი მკი­თხვე­ლი სან­დრო მჟა­ვა­ნა­ძე.

"მისი ერ­თა­დერ­თი ფოტო გვქონ­და დარ­ჩე­ნი­ლი და ბე­ბი­ამ არ და­ტო­ვა, - და­ი­ბა­რა, თან ჩა­მა­ტა­ნე­თო და ოჯახ­მა შე­უს­რუ­ლა... მის ყვე­ლა ნივთს, ფო­ტოს და ფრონ­ტი­დან მო­სულ წე­რი­ლებს სა­სო­ე­ბით ინა­ხავ­და. მე არ მახ­სოვს, მაგ­რამ ჩემი უფ­რო­სი ბი­ძაშ­ვილ-მა­მი­დაშ­ვი­ლე­ბი იხ­სე­ნებ­დნენ, - რამე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი მოხ­დე­ბო­და, ბე­ბია თა­ვის ოთახ­ში შე­ი­კე­ტე­ბო­და და ბუ­ხარ­ზე შე­მოდ­გმულ ბა­ბუ­ას ფო­ტოს ესა­უბ­რე­ბო­და. ამ ამ­ბავს უყ­ვე­ბო­და ხა­ტოვ­ნად, ცო­ცხა­ლი­ვით. მა­შინ რწმე­ნა იდევ­ნე­ბო­და და ბე­ბი­ას ჩუ­მად, თა­ვი­სი ხე­ლით შე­კო­წი­წე­ბუ­ლი გულ­სა­კი­დი ჰქო­ნია, შიგ­ნით ფსალ­მუ­ნით და ბა­ბუ­ას ფო­ტო­თი... ყვე­ლა თა­ვი­სი მო­გო­ნე­ბა და სიყ­ვა­რუ­ლი თან წა­ი­ღო..." - იხ­სე­ნებს ჩვე­ნი ერთ-ერთი მკი­თხვე­ლი, რომ­ლის წი­ნა­პა­რიც სწო­რედ ახლა "გა­მოჩ­ნდა", მაგ­რამ სხვა­დას­ხვა მი­ზე­ზის გამო, მისი გად­მოს­ვე­ნე­ბა ვერ ხერ­ხდე­ბა.

მე­ო­რე მსოფ­ლიო ომის მო­ნა­წი­ლე­ებ­თან ძალ­ზე ემო­ცი­უ­რი მო­გო­ნე­ბე­ბი აქვს ჩვენს მკი­თხველ მა­მუ­კა კვა­რა­ცხე­ლი­ას.

"ბე­ბი­ას შევ­პირ­დი, ყი­რიმ­ში ჩა­გიყ­ვან და იქ შენი შვი­ლის საფ­ლავს გა­პოვ­ნი­ნებ-მეთ­ქი. ბებო ვერ ჩა­ვიყ­ვა­ნე, ვერ შე­ვუს­რუ­ლე თხოვ­ნა, მაგ­რამ მე ჩა­ვე­დი და იქ დაკ­რძა­ლუ­ლი ქარ­თვე­ლე­ბი მო­ვი­ნა­ხუ­ლე... ძა­ლი­ან ბევ­რნი იყ­ვნენ. უკ­რა­ი­ნელ ცოლ-ქმარს მათ­თვის ერ­თად მო­უყ­რია თავი...

ერთ სა­ო­ცარ, მაგ­რამ ნამ­დვილ ამ­ბავს მო­გიყ­ვე­ბით, ჩემს ნა­თე­სავს, საშა ცა­ქას ძე კვა­რა­ცხე­ლი­ას გა­დახ­და თავს. 1941 წელს, წა­ლენ­ჯი­ხის რა­ი­ო­ნის სო­ფელ ნა­კი­ფუ­ში, მე­ა­თე კლას­ში სწავ­ლობ­და. მე­ო­რე მსოფ­ლიო ომში 16 წლის გა­ი­პა­რა. ბრძო­ლე­ბის შემ­დეგ ხარ­კოვ­თან ტყვედ ჩა­ვარ­დნი­ლა. დაჭ­რი­ლი საშა სი­ცო­ცხლეს რომ ეთხო­ვე­ბო­და, ყურ­ში მეგ­რუ­ლად მკა­ფი­ოდ ჩა­ეს­მა თურ­მე - წიე, საშა რექო? (ბიჭო, საშა ხარო?) ბედი ჰქო­ნია, ამ­ხე­ლა ფრონ­ტის ხაზ­ზე მისი სოფ­ლი­დან, ნა­კი­ფუ­დან გაწ­ვე­უ­ლი ორი მებ­რძო­ლი, და­თი­კო ძი­ძა­რია და პოკ­რო გა­ხა­რია და­ად­გნენ თავს... მოკ­ლედ, სიკ­ვდილს კი გა­და­არ­ჩი­ნეს, მაგ­რამ ტყვე­ო­ბამ სა­შას შე­პე­ტოვ­კის, პრეს­კო­ვის, ოს­ვენ­ცი­მის, მა­ი­და­ნე­კის, მა­ტ­ჰა­უ­ზე­ნის სა­კონ­ცენ­ტრა­ციო ბა­ნა­კე­ბის მთე­ლი სი­სას­ტი­კე სა­კუ­თა­რი თვა­ლით ანა­ხა. დაჭ­რილ სა­შას, როცა მატ­ლე­ბი და­ე­სია ჭრი­ლო­ბა­ზე, პოკ­რომ ყვე­ლა­ზე ნაღ­დი დე­ზინ­ფექ­ცია ჩა­უ­ტა­რა, რომ არ და­ვა­კონ­კრე­ტოთ, ხალ­ხუ­რად უმ­კურ­ნა­ლა... მას მერე სუ­ლით ძლი­ე­რი და ჯან­მრთე­ლი საშა გერ­მა­ნე­ლებ­მა სხვე­ბის­გან გა­მო­არ­ჩი­ეს და შერ­ბურ­ში, გერ­მა­ნელ­თათ­ვის ციხე-სი­მაგ­რის ასა­შე­ნებ­ლად გაგ­ზავ­ნეს.

1944 წელს, საფ­რან­გე­თი მო­კავ­ში­რე­ებ­მა გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლეს... შემ­დეგ გა­უ­გი­ათ სა­შა­ზე, ფეხ­ბურ­თე­ლი რომ იყო და ქარ­თვე­ლი ემიგ­რან­ტე­ბის, მამა-შვი­ლი აღა­პიშ­ვი­ლე­ბი­სა და ვინ­მე კო­ბი­აშ­ვი­ლის და შაქ­რის ქარ­ხნის მფლო­ბელ აჩი­კო აჩი­ბა­ი­ას მიერ ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბულ ყო­ფილ საბ­ჭო­თა ტყვე­თა ნაკ­რებ­ში აიყ­ვა­ნეს. სა­შამ ამ გუნდთან ერ­თად, რო­მელ­შიც ძი­რი­თა­დად, რუ­სე­ბი და ეს­ტო­ნე­ლე­ბი იყ­ვნენ, მთე­ლი ევ­რო­პა მო­ი­ა­რა, ჩეხ, ინ­გლი­სელ, იუ­გოს­ლავ ტყვე­თა ნაკ­რე­ბებს შეხ­ვდა.

ყვე­ლა თა­მა­ში მო­ი­გეს და პა­რი­ზის ცნო­ბილ "პარკ დე პრენსზე" "ბორ­დომ" გა­მო­იწ­ვია. ფრან­გებ­მა 2-1 გა­ი­მარ­ჯვეს, ერ­თა­დერ­თი გოლი, სწო­რედ მეშ­ვი­დე ნომ­რად მო­თა­მა­შემ, საშა კვა­რა­ცხე­ლი­ამ შე­აგ­დო თურ­მე! თა­მა­შის დამ­თავ­რე­ბის­თა­ნა­ვე მო­ე­დან­ზე მისი თა­ნა­სოფ­ლე­ლი ძაკი კვა­რა­ცხე­ლია შე­ვარ­დნი­ლა და გულ­ში ჩა­უკ­რავს...

ემიგ­რან­ტთა გუნდს უამ­რა­ვი ფოტო გა­და­უ­ღეს თურ­მე, რო­გორც შემ­დეგ გა­ირ­კვა, ფო­ტოგ­რაფ­თა უმ­რავ­ლე­სო­ბა კგბ-ს აგენ­ტე­ბი ყო­ფი­ლან... 1945 წელს, ქარ­თვე­ლი ტყვე­ბი, სულ 13 000 კაცი(!), ვერ­სალ­ში შე­იკ­რი­ბა და ბჭო­ბა გა­მარ­თა, - დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლიყ­ვნენ თუ არა სამ­შობ­ლო­ში. ნა­წილ­მა, მათ შო­რის სა­შა­მაც, დაბ­რუ­ნე­ბა გა­და­წყვი­ტა... ქა­ლაქ ლა­იბ­ნიც­ში მი­სუ­ლან საბ­ჭო­თა ჯა­რებ­თან და იქვე და­უ­პა­ტიმ­რე­ბი­ათ: კგბ თურ­მე იქი­დან­ვე უპი­რებ­და გა­ციმ­ბი­რე­ბას, - ტყვედ რა­ტომ ჩა­ვარ­დი­თო, მაგ­რამ შემ­დეგ "შე­უ­წყა­ლე­ბი­ათ" და ია­პო­ნი­ის ფრონტზე გა­უგ­ზავ­ნი­ათ და­ნა­შა­უ­ლის გა­მო­სას­ყი­დად. სა­შას ეშე­ლო­ნი რუ­მი­ნეთ­ში ჩარ­ჩა...

1945 წლის დე­კემ­ბერს თბი­ლი­სის "დი­ნა­მო" ჩა­ვი­და რუ­მი­ნეთ­ში ამ­ხა­ნა­გუ­რი მატ­ჩე­ბის ჩა­სა­ტა­რებ­ლად და ლე­ი­ტე­ნენტ საშა კვა­რა­ცხე­ლი­ას თა­ვი­სი ნა­წი­ლით ქა­ლაქ ტი­მი­შო სტა­დი­ო­ნის გა­კონ­ტრო­ლე­ბა და­ა­ვა­ლეს. 26 დე­კემ­ბერს, სა­შამ თა­მა­შის წინ ოქ­როს სა­ა­თი გა­ყი­და და ქა­ლა­ქის გა­რე­უ­ბან­ში მო­ხუ­ცი ქა­ლის­გან ნა­ყი­დი ყვა­ვი­ლე­ბი გა­გა­ნია ზამ­თარ­ში, თა­მა­შის შემ­დეგ, "დი­ნა­მოს" კა­პი­ტანს, ბო­რის პა­ი­ჭა­ძეს (დი­ნა­მომ 5-0 მო­ი­გო) მი­არ­თვა... ბო­რია გა­და­რე­უ­ლა, - სა­ი­დან ხარო, - წა­ლენ­ჯი­ხი­და­ნო, უთ­ქვამს სა­შას... სა­ქარ­თვე­ლო­ში აუ­ცი­ლებ­ლად მნა­ხეო, უთხო­ვია ბო­რი­ას... მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, ერ­თწ­ლი­ა­ნი რუ­მი­ნუ­ლი ოდი­სე­ი­სა და იქა­ურ სამ­ხედ­რო ნაკ­რებ­ში თა­მა­შის შემ­დეგ, კვა­რა­ცხე­ლია ია­პო­ნი­ის ფრონტზე გაგ­ზავ­ნეს, მაგ­რამ სა­ნამ მისი მა­ტა­რე­ბე­ლი აღ­მო­სავ­ლე­თის­კენ მი­ი­წევ­და - ტრუ­მენ­მა ატო­მუ­რი ბომ­ბე­ბი ჩა­მო­ყა­რა ია­პო­ნი­ა­ში და სა­შას ეშე­ლო­ნიც უკან მო­აბ­რუ­ნეს... შემ­დეგ ის სამ­შობ­ლოს და­უბ­რუნ­და და ფეხ­ბურ­თის თა­მა­ში, წა­ლენ­ჯი­ხა­ში, მშობ­ლი­ურ "სქურ­ში" გა­ნაგ­რძო, რო­გორც სა­უ­კე­თე­სო მო­თა­მა­შე, კა­პიტ­ნა­დაც აირ­ჩი­ეს. თუმ­ცა, სტა­ლი­ნის რის­ხვას მა­ინც ვერ გა­და­ურ­ჩა, - 1950 წელს პირ­და­პირ მატ­ჩის და­წყე­ბამ­დე, სამ­ტრე­დი­ის სტა­დი­ონ­ზე, თა­მაშ­ზე გა­სას­ვლე­ლად რომ ემ­ზა­დე­ბო­და, გა­სახ­დე­ლი­დან კგბ-ს იზო­ლა­ტორ­ში წა­იყ­ვა­ნეს, ჯერ დახ­ვრე­ტა მი­უ­სა­ჯეს, მერე 10 წლით გა­ა­ციმ­ბი­რეს ტყვედ ჩა­ვარ­დნი­სათ­ვის.

სა­ბო­ლოდ რვა წელი მო­ი­ხა­და... იქი­დან დაბ­რუ­ნე­ბულ­მა 33 წლი­სამ, წა­ლენ­ჯი­ხის გუნდში ფეხ­ბურ­თი 1970 წლამ­დე, ანუ 12 წელი ითა­მა­შა, გუნ­დის კა­პი­ტა­ნიც ის იყო, მწვრთნე­ლიც და მა­მამ­თა­ვა­რიც. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, კლუ­ბის პრე­ზი­დენ­ტიც გახ­და და სა­კუ­თა­რი ხარ­ჯე­ბით, წა­ლენ­ჯი­ხა­ში არც მეტი, არც ნაკ­ლე­ბი, მსოფ­ლი­ოს სამ ჩემ­პი­ო­ნატ­ში მო­ნა­წი­ლე (1962, 1966, 1970) სპორ­ტის დამ­სა­ხუ­რე­ბუ­ლი ოს­ტა­ტი კი­ე­ვის დი­ნა­მო­ე­ლი ლე­ო­ნიდ ოს­ტროვ­სკი ჩა­მო­იყ­ვა­ნა და "სქურ­ში" რამ­დე­ნი­მე სე­ზო­ნი ათა­მა­შა!

საშა კვა­რა­ცხე­ლია ახ­ლა­ხანს, სამი წლის წინ გარ­და­იც­ვა­ლა... ხში­რად მხვდე­ბო­და და 1965 წელს ფეხ­ბურ­თის სამ­მარ­თვე­ლოს სა­დის­ციპ­ლი­ნო კო­მი­სი­ის სხდო­მას იგო­ნებ­და. ზეს­ტა­ფონ­თან გა­სა­ჩივ­რე­ბუ­ლი თა­მა­შის გამო თბი­ლის­ში ჩა­მო­ვი­და და ბო­რის პა­ი­ჭა­ძეს შე­ე­ჩე­ხა, რო­მე­ლიც მა­შინ სა­დის­ციპ­ლი­ნო კო­მი­სი­ის თავ­მჯდო­მა­რე ყო­ფი­ლა. ბო­რი­ას უცვნია ლე­ი­ტან­ტი, რო­მელ­მაც ოცი წლის წინ რუ­მი­ნეთ­ში ყვა­ვი­ლე­ბი მი­არ­თვა... მათ ემო­ცი­ურ შეხ­ვედ­რას მთე­ლი დარ­ბა­ზი აუ­ტი­რე­ბია..."

ლალი პა­პას­კი­რი

AMBEBI.GE