ლურჯი უფსკრულის ბინადარნი - ადამიანები, რომლებიც სასუნთქი აღჭურვილობის გარეშე ოკეანეების სიღრმეებს იპყრობენ
"გარშემო არსებულ იდეალურ სიჩუმეს მხოლოდ ზღვის ბინადართა იშვიათი ხმები არღვევენ. სიჩუმე და მაროტოობა - მხოლოდ ეს ორნი არიან შენი მეგზურნი. ქვემოთ - უკიდეგანო ლურჯი უფსკრულია, რომელიც მაგნიტივით გიზიდავს. სიღრმეში ჩასვლასთან ერთად ზედაპირიდან მომავალი შუქი თანდათანობით ფერმკრთალდება და ლურჯი მასა შავ იერს იძენს. წყლის მიერ შექმნილი უწონობის ეფექტი განუმეორებელ შეგრძნებას და სიამოვნებას განიჭებს. ისეთი გრძნობა გეუფლება თითქოს ცოტაც და ამლურჯ მასაში სრულად გაიხსნები და შენი სხეულის თითოეული ნაწილაკი ამ უფსკრულს სამუდამოდ შეერწყმება", - ასე აღწერენ საკუთარ მოღვაწეობას სიღრმეზე მყვინთავები (ფრიდაივერები) - ადამიანები, რომლებიც სასუნთქი აღჭურვილობის გარეშე ზღვებისა და ოკეანეების სიღრმეებს იპყრობენ.
სუნთქვის შეკავებით სიღრმეზე ყვინთვით ადამიანი უხსოვარი დროიდან არის დაკავებული. არქეოლოგიური გათხრებისას ძველი მესოპოტამიის ტერიტორიაზე ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 4 500 წლით დათარიღებულ მარგალიტებით გაწყობილ ნივთებს მიაკვლიეს. მარგალიტი კი, როგორც მოგეხსენებათ, მოლუსკის ნიჟარაში წარმოიქმნება, რომელიც თავის მხრივ ზღვის ფსკერზე ბინადრობს.
საუკუნეების განმავლობაში აპნოეს (სუნთქვის შეკავება) ხელოვნებას ადამიანი სხვადასხვა მიზნებში იყენებდა. თანამედროვე ფრიდაივინგის ისტორია დასაბამს 1949 წელს იღებს, როდესაც ფრანგმა რაიმონდო ბუშემ საკუთარი შესაძლებლობების დამტკიცებისთვის 30 მ-ზე ჩაყვინთა. მალევე ამ მიღწევის გაუმჯობესების მსურველებიც გამოჩნდნენ. დაწყებული პაექრობა დღემდე გრძელდება.
ფრიდაივინგის ფიზიოლოგია მაშინ თითქმის არ იყო შესწავლილი და ექიმები მიიჩნევდნენ, რომ 50 მეტრი მაქსიმალური ზღვარია. იმის იქით წყლის წნევა ადამიანს გულმკერდს გაუჭყლეტდა.
ეს თეორია 1961 წელს ენცო მაიორკამ დაამსხვრია - მან 51 მ-ის სიღრმეზე ჩაყვინთა. მეორე ცნობილი მყვინთავი ჟაკ მაიოლი, რომელმაც მთელი ცხოვრება სიღრმეზე ყვინთვას დაუთმო, ისტორიაში პირველი ადამიანია, რომელმაც 100 მ-იან ზღვარს მიაღწია.
ფრიდაივიინგის პოპულარიზაციას, 1988 წელს მსოფლიო კინოეკრანებზე გამოსულმა რეჟისორ ლუკ ბესონის ფილმმა "ლურჯი უფსკრული" შეუწყო ხელი. ფილმის ორი გმირი - ენცო მოლინარი და ჟაკ მაიოლი ერთმანეთს სიღრმეში ყვინთვაში ეჯიბრებიან. საგულისხმოა, რომ ფილმს და თავად მის გმირებს რეალური ადამიანების - ენცო მაიორკას და ჟაკ მაიოლის ცხოვრება უდევს საფუძვლად.
რეკორდების დამყარება ადამიანისგან დიდ ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურ შესაძლებლობებს მოითხოვს. 1973 წელს სიცილიასთან მორიგი რეკორდის დამყარებისას, სასუნთქი ვარჯიშების შემდეგ, ენცო მაიორკამ 23 კგ-იან ტვირთს მოკიდა ხელი და თავით ლურჯ უფსკრულში გადაეშვა. ყურის წნევის გათანაბრებისთვის 30 მ-ის სიღრმეზე ის 3 წმ-ით შეჩერდა. 50 მ-ზე 6 წმ-იანი დაყოვნების შედმდეგ ის პირდაპირ 80 მ-იანი ნიშნულისკენ გაეშურა. რეკორდის დამყარებას მან 2 წთ და 19 წმ მოანდომა.
2002 წელს ფრანგმა ლუკას ლეფებრმა უნიკალური რეკორდი დაამყარა. აკვალანგის გარეშე მან 162 მ-ზე ჩაყვინდა. მისი წინა რეკორდი 137 მ-ი იყო. 2004 წელს ლეფებრი საკუთარი რეკორდის გაუმჯობესებისას და 171 მ-ზე ჩასვლას შეეცადა, მაგრამ წყლიდან ის აღარ ამოსულა. ლურჯმა უფსკრულმა გაბედული მყვინთავი სამუდამოთ თავისთან დაიტოვა.
დიდ სიღრმეებზე ყვინთვა ბევრ საფრთხესთანაა დაკავშირებული. გარკვეული სიღრმის შემდეგ ადამიანის პულსი და გულისცემის რიტმი ორჯერ მცირდება. იცვლება სისხლის მიმოქცევის ხასიათი - სხეულის პერიფერიიდან ის სასიცოცხლო მნიშვნელობის ორგანოებისკენ მიედინება.
2012 წელს 253 მ-ზე ჩასვლის მცდელობა, ავსტრიელი ჰერბერტ ნიცშისთვის მძიმე ტრავმებით დასრულდა. ჩაყვინთვისას მან აზოტის ნარკოზი მიიღო. ნორმლური ატმოსფერული წნევის პირობებში აზოტი - ინერტული აირი, ორგანიზმში მიმდინარე პროცესებში არ მონაწილეობს. მისი შემცველობის ზრდას, ჩაყვინთვისას ჰიდროსტატიკური წნევის ზრდა იწვევს. გარკვეულ სიღრმეზე ორგანიზმი აზოტით ზედმეტად ჯერდება და გაზი ადამიანზე ნარკოზივით მოქმედებს. ნიცშემ გონება დაკარგა. ბაგირზე დამაგრებულმა მოწყობილობამ სპორტსმენი ზედაპირზე ავარიულად ამოიყვანა. ტრავმების არიდებისთვის, ბოლო 10-15 მ მყვინთავმა ნელა უნდა გაიაროს. ნიცშის შემთხვევაში ეს არ მოხდა და ზედაპირზე სწაფად ამოსულმა ყურების ტრავმები და დეკომპრესიული დაავადება მიიღო.
სიღრმეზე მყვინთავების ყველაზე გავრცელებული ტრავმები წნევის ცვალებადობასთანაა დაკავშირებული. არასწორი მოქმედების შემთხვევაში ადამიანმა კბილების, ტრაქეისა და ფილტვების, ყურების, თავის ქალის წიაღების ბაროტრავმები შეიძება მიიღოს.
ფატალური შედეგებისა და ექიმების გაფრთხილების მიუხედავად, ფრიდაივინგი პოპულაობას კვლავაც ინარჩუნებს. დღეს სიღრმეში ყვინთვაში საერთაშორისო ასპარაზების ორგანიზებას და მიღებული რეკორდების დაფიქსირებას ორი ორგანიზაცია ახდენს - CMAS და AIDA. ორივე მათგანს რამდენიმე დისციპლინა აქვს (ყვინთვა ლასტებით და მათ გარეშე, თავისუფალი სტილი, მუდმივი და ცვლადი წონით და ა.შ.). AIDA-ის ვერსიით, ფრიდაივინგის საუკეთესო მყვინთავი, 8 დისციპლინაში მსოფლიო რეკორდების მფლობელი ავსტრიელი ჰერბეტს ნიცშია. მისი საუკეთესო მაჩვენებელია - 214 მ-ის სიღრმე შეუზღუდავ დისციპლინაში.
ნუკრი მგელაძე
როგორ შეიძლება განვითარდეს მოვლენები ირანსა და აშშ-ს შორის და როგორი პოზიცია უნდა ჰქონდეს საქართველოს - ქართველი ექსპერტების პროგნოზები
იანვრის ფინანსური ჰოროსკოპი - ზოდიაქოს რომელ ნიშნებს ელით კარიერული წინსვლა
