სომხური ოპოზიცია ევრაზიული კავშირიდან გასვლაზე საუბრობს

ბოლო დროს სომხური საზოგადოება სულ უფრო ხშირად საუბრობს რუსეთისგან გამიჯვნის აუცილებლობაზე. არავინ იცის, მოიტანს თუ რეალურ შედეგს ეს მუხტი იმ ძლიერი იდეოლოგიის ფონზე, რომელსაც რუსეთი თავის მოკავშირე ქვეყანაში ჯერ კიდევ წარმატებით ახორციელებს. თუმცა რამდენიმე დღეა სომხეთში ევრაზიულ კავშირში გაწევრიანების "სიკეთეებზე" მსჯელობენ და კავშირიდან გამოსვლის აუცილებლობაზე საუბრობენ. ამის მიზეზად, ამერიკის მიერ რუსეთისთვის დაწესებული სანქციები გახდა, რომელიც ბოლო ეტაპზე, ენერგეტიკისა და საბანკო სექტორებს შეეხო.

ამ მხრივ პოლიტიკური ბლოკი Елк ("გამოსავალი") აქტიურობს, რომელმაც აპრილის არჩევნების დროს პარლამენტში 9 ადგილი მოიპოვა. მათი მტკიცებით, ამერიკის ზეწოლა რუსეთის ეკონომიკას კიდევ უფრო დააზარალებს. ევრაზიული კავშირის ალტერნატივად, პოლიტიკური ორგანიზაცია ქვეყანას ევროკავშირთან ასოციაციურ შეთანხმებას სთავაზობს.

ერთის მხრივ, პოლიტიკური რიტორიკა "ევროინტეგრაციის" მსურველებისთვის ეკონომიკური პრობლემების ერთბაშად მოგვარების მექანიზმად არ მიიჩნევა, თუმცა, იმაზე თანხმდებიან, რომ საერთაშორისო ბაზარზე სომხური პროდუქციის გასვლა აუცილებელია.

როგორც ადრე სომხეთის ფინანსთა მინისტრმა ვარდან არამიანმა აღნიშნა, სომხეთი პროდუქციის 92 %-ის ექსპორტს რუსეთის ბაზარზე ახორციელებს და მისი ძირითადი წილი სპირტიან სასმელებზე მოდის. ყოველ შემთხვევაში, გასულ წელს 64, 2% შეადგინა.

არამიანის თქმით, მსოფლიო ბანკის ადგილობრივ წარმომადგენელთან ერთად ევრაზიული კავშირიდან ეკონომიკური სარგებლის ანალიზი გაკეთდა და შედეგი გასაოცარი იყო. სომხეთი მხოლოდ 2,2-იან მოგებას იღებს. სრულიად სხვა, გაცილებით უკეთესი სურათის მიღება შეიძლებოდა იმ შემთხვევაში, თუ სომხეთი ამ მიმართულებით ევროკავშირთან იმუშავებდა...

ფრაქცია "გამოსავალის" დეპუტატის, მანე თანდილიანის თქმით, ევრაზიის ეკონომიკურ კავშირში შესვლა პოლიტიკური შეცდომა იყო, თუნდაც იმიტომ, რომ ამ კავშირის შემადგენლობაში სომხეთის სუვერენიტეტს საფრთხე ემუქრება. მან რამდენიმე მიზეზი დაასახელა, იმისთვის, რომ სომხეთმა ევრაზიის ეკონომიკური კავშირი დატოვოს:

"ევრაზიის ეკონომიკურმა კავშირმა სომხეთის ეკონომიკას სარგებელი არ მოუტანა; რუსეთი, რომელიც სომხეთის სტრატეგიული პარტნიორია, აზერბაიჯანისთვის იარაღის მიყიდვას განაგრძობს; ევრაზიის ეკონომიკურ კავშირში შესვლის შემდეგ, სომხეთი დამოუკიდებელ და თავისუფალ ქვეყანად არ აღიქმება...", - აცხადებს სომეხი დეპუტატი.

რუსი პოლიტიკოსების თქმით, რუსეთთან ურთიერთობის გადახედვაზე საუბარი დემაგოგიურად გამოიყურება. "ისეთ ქვეყანაში, როგორიც სომხეთია, ჩვენ ასეთი გამოსვლები არ გვაშინებს, იქამდე, ვიდრე შიდაპოლიტიკური ვითარება სერჟ სარგსიანს კონკრეტული არჩევანის წინაშე არ დააყენებს", – აცხადებს რუსეთის დუმის წევრი კონსტანტინე ზატულინი.

რუსი პოლიტიკოსის თქმით, ამ ეტაპზე გაურკვეველია "რომელ ალტერნატივას გულისხმობს სომხეთი ალტერნატივაში. ამასთან, საქმე ის არის, რომ სომხეთის შემთხვევაში, ეკონომიკური საკითხების გარდა, უსაფრთხოების ფაქტორებიც მნიშვნელოვანია, რაზეც იმედია, სომეხ პოლიტიკოსებს ნაფიქრი აქვთ..."- ამბობს ზატულინი.

პოლიტიკური ბლოკ "გამოსავალის" მტკიცებით, ალტერნატივად ნატოსთან თანამშრომლობის გაღრმავება მიიჩნევა. სომეხი ოპოზიციონერების თქმით, სხვა საკითხია, სურს თუ არა რუსეთს სომხეთმა ის ნატოთი შეცვალოს... "ამიტომაც დემაგოგობენ და ცდილობენ ხალხს უკეთესი მომავლის რწმენა დაუკარგონ", - ამბობენ ოპოზიციონერი პოლიტიკოსები.

მათი ეჭვები საფუძველსმოკლებული ნამდვილად არ არის,-  ამ თემაზე საუბრისას რუს პოლიტიკოსებს საქართველოს მაგალითი მოჰყავთ, "რომელიც რამდენიმეწლიანი მცდელობის მიუხედავად, ჯერჯერობით ვერ გახდა ალიანსის წევრი. თუმცა, ავღანეთის სამშვიდობო მისიაში აქტიურად არის ჩართული და ოპერაციების შესრულებისას, საქართველოს შეიარაღებულ ძალებს, 32 დაღუპულიც ჰყავს...ასე რომ, სხვა საკითხია, მეზობელი საქართველოს ასეთი სამწუხარო გამოცდილების ფონზე, რამდენად მოისურვებს სომხეთის ხელისუფლება თუნდაც გრძელვადიან პერსპექტივაში, შეცვალოს კურსი... ალბათ უფრო რეალური იქნება ტრადიციული პოლიტიკის გაგრძელება".                                               

თავის მხრივ, ისვ და ისევ რუსეთთან ახლო ურთიერთობის აუცილებლობაზე აკეთებს აქცენტს სომხეთის ხელისუფლება. რეფორმებისა და საერთაშორისო ეკონომიური ინტეგრაციის მინისტრ ვაჩე გაბრიელიანის განცხადებით, სიტუაციის შესაფასებლად, აუცილებლად უნდა იყოს გათვალისწინებული რიგი ფაქტორები. ამასთან, კონკრეტული ციფრები კი არა, თანამშრომლობის მთელი კონტექსტი. მისი თქმით, ბოლო წლების განმავლობაში სომხეთის რესურსები გაფართოვდა, ხოლო იმპორტირებული საქონლის ფასებმა დაიკლო. თუმცა,  სომხური მედია ამტკიცებს, რომ ეს შედეგი რატომღაც სომხეთის მოსახლეობის საშუალო ფენაზე არ ასახულა.

სომხური საზოგადოების პროდასავლურად განწყობილი ნაწილის თქმით, ევრაზიულ კავშირთან, კერძოდ კი რუსეთთან ურთიერთობის გაღრმავებით, რუსეთის ფედერაციაზე სომხეთის ეკონომიკური დამოკიდებულება კიდევ უფრო ძლიერდება და იქ მიმდინარე უარყოფითი პროცესების შედეგები, რომლებიც დასავლეთის მიერ დაწესებული სანქციებითა და ნავთობის ფასების შემცირებით არის განპირობებული, სომხეთის ისედაც მძიმე მდგომარეობაში მყოფ ეკონომიკაზე უფრო ცუდად აისახება.

ლალი პაპასკირი

AMBEBI.GE