თა­ნა­მედ­რო­ვე სამ­ყა­რო­ში საკ­მა­ოდ ხში­რია ავი­ა­კა­ტას­ტრო­ფე­ბი, რო­მელ­თა უმ­რავ­ლე­სო­ბა ფა­ტა­ლუ­რად სრულ­დე­ბა, თუმ­ცა, არის იღ­ბლი­ა­ნი, უნი­კა­ლუ­რი შემ­თხვე­ვე­ბიც და სწო­რედ ერთ-ერთი ასე­თია 2009 წლის 15 იან­ვარს, ნიუ-იორკში მომ­ხდა­რი ინ­ცი­დენ­ტი, რო­მე­ლიც მსოფ­ლიო ავი­ა­ცი­ის ის­ტო­რი­ა­ში "ჰუდსო­ნის სა­ოც­რე­ბის" სა­ხე­ლით შე­ვი­და, მფრი­ნავ­მა კი, რო­მელ­მაც 150 მგზავ­რის სი­ცო­ცხლე გა­და­არ­ჩი­ნა, "ეროვ­ნუ­ლი გმი­რის" ტი­ტუ­ლი და­იმ­სა­ხუ­რა.

უკი­დუ­რე­სი შემ­თხვე­ვა

სარ­კი­ნიგ­ზო და სა­ავ­ტო­მო­ბი­ლო გა­და­ზიდ­ვე­ბის გვერ­დით, სა­მო­ქა­ლა­ქო ავი­ა­ცია ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე უსაფრ­თხო სატ­რან­სპორ­ტო სა­შუ­ა­ლე­ბაა, რად­გან მრა­ვალ­გზის ტეს­ტი­რე­ბის წყა­ლო­ბით შე­საძ­ლე­ბე­ლი გახ­და კა­ტას­ტრო­ფე­ბის მი­ნი­მუ­მამ­დე დაყ­ვა­ნა, თუმ­ცა, ექ­სტრე­მა­ლუ­რი შემ­თხვე­ვე­ბის­გან, რო­მელ­თა შო­რის ერთ-ერთ ყვე­ლა­ზე სა­ხი­ფა­თოდ თვითმფრი­ნა­ვის წყალ­ზე დაფ­რე­ნა ით­ვლე­ბა, ყო­ველ­თვის ვერ ხერ­ხდე­ბა თა­ვის დაღ­წე­ვა.

უმაღ­ლე­სი კლა­სის მფრი­ნა­ვი

ტე­ხა­სე­ლი მო­ზარ­დი ჩელ­სი სა­ლენ­ბერ­გე­რი, რო­მე­ლიც საკ­მა­ოდ ად­რე­ულ ასაკ­ში გახ­და ქა­ლაქ მენ­სის ინ­ტე­ლექ­ტუ­ალ­თა სა­ზო­გა­დო­ე­ბის სრულ­ფა­სო­ვა­ნი წევ­რი, ავი­ა­ცი­ით 16 წლის ასაკ­ში და­ინ­ტე­რეს­და და ცნო­ბი­ლი აე­როკ­ლუ­ბის რი­გებ­შიც ჩა­ე­წე­რა, მერე კი, მფრი­ნა­ვის პრო­ფე­სი­ის სე­რი­ო­ზუ­ლად შეს­წავ­ლა გა­და­წყვი­ტა და18 წლის ასაკ­ში შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბის სამ­ხედ­რო სა­ა­ვი­ა­ციო ძა­ლე­ბის აკა­დე­მი­ა­ში ჩა­ი­რი­ცხა, რო­მე­ლიც რამ­დე­ნი­მე წე­ლი­წად­ში ყვე­ლა შე­საძ­ლო ჯილ­დო­თი და top flyer-ის (უმა­ღე­სი კლა­სის მფრი­ნა­ვის) კლა­სი­ფი­კა­ცი­ით და­ას­რუ­ლა.

არ­მი­ა­ში შვიდ­წ­ლი­ა­ნი სამ­სა­ხუ­რის და ურ­თუ­ლე­სი საბ­რძო­ლო და­ვა­ლე­ბე­ბის წარ­მა­ტე­ბით შეს­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ, სა­ლენ­ბერ­გერ­მა სა­მო­ქა­ლა­ქო ავი­ა­ცი­ა­ში გა­და­ი­ნაც­ვლა, სა­დაც სა­კუ­თა­რი სამ­ხედ­რო გა­მოც­დი­ლე­ბის და მა­ღა­ლი IQ-ს წყა­ლო­ბით, ავი­ა­კა­ტას­ტრო­ფე­ბის გა­მომ­წვევ მი­ზე­ზებს იძი­ებ­და, რამ­დე­ნი­მე წე­ლი­წად­ში კი, სა­კუ­თა­რი სა­კონ­სულ­ტა­ციო კომ­პა­ნია Safety Reliability Methods და­ა­არ­სა, თუმ­ცა, საყ­ვა­რელ საქ­მეს მა­ინც არ უღა­ლა­ტა და მთე­ლი 30 წელი, სე­რი­ო­ზუ­ლი ინ­ცი­დენ­ტე­ბის გა­რე­შე იმუ­შა­ვა ამე­რი­კულ ავი­ა­კომ­პა­ნია US Airways-ში, სა­დაც კო­ლე­გე­ბის ნდო­ბა და პა­ტი­ვის­ცე­მა და­იმ­სა­ხუ­რა. იხი­ლეთ არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი ის­ტო­რია palitranews.ge-ზე

უიღ­ბლო აფ­რე­ნა

2009 წლის 15 იან­ვა­რი 57 წლის გა­მოც­დი­ლი პი­ლო­ტის­თვის, რო­მე­ლიც ერთ კვი­რა­ში და­ბა­დე­ბის დღეს აღ­ნიშ­ნავ­და, ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი სა­მუ­შაო დღე უნდა ყო­ფი­ლი­ყო. ნიუ-იორკ - შარ­ლო­ტა - სი­ეტ­ლის რე­ისს ფრან­გუ­ლი წარ­მო­ე­ბის თვითმფრი­ნა­ვი Airbus A320 ახორ­ცი­ე­ლებ­და, რო­მე­ლიც ექ­სპლუ­ა­ტა­ცი­ა­ში რამ­დე­ნი­მე წლით ადრე შე­ვი­და, სის­ტე­მა­ტუ­რად გა­დი­ო­და გეგ­მი­ურ შე­მოწ­მე­ბას და ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე სა­ი­მე­დო სა­ჰა­ე­რო ხო­მალ­დის რე­პუ­ტა­ცი­ით სარ­გებ­ლობ­და.

კომ­პა­ნი­ო­ნო­ბას სა­ლენ­ბერ­გერს მე­ო­რე პი­ლო­ტი - 49 წლის ჯეფ­რი სქა­ილ­ზი უწევ­და, რო­მელ­საც US Airways-ში მუ­შა­ო­ბის 23-წლი­ა­ნი გა­მოც­დი­ლე­ბა ჰქონ­და, თუმ­ცა Airbus A320-ი მხო­ლოდ მე­ო­რედ უნდა ეფ­რი­ნა. თვითმფრი­ნა­ვი, რომ­ლის ბორტზე 150 მგზავ­რი და 3 ბორტგამ­ცი­ლე­ბე­ლი იყო, ნიუ-იორ­კის ლა გუ­არ­დი­ას აე­რო­პორ­ტი­დან ცუდი მე­ტე­ო­პი­რო­ბე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით რამ­დე­ნი­მე წუ­თის დაგ­ვი­ა­ნე­ბით აფ­რინ­და და თით­ქმის მა­შინ­ვე გა­ნი­ცა­და კა­ტას­ტრო­ფა.

სა­ზა­რე­ლი ჩი­ტე­ბი

ჩი­ტებ­თან შე­ჯა­ხე­ბა სე­რი­ო­ზულ საფრ­თხეს უქ­მნის ნე­ბის­მი­ერ პი­ლოტს და სწო­რედ ამი­ტომ, ყვე­ლა აე­რო­პორ­ტს ფრინ­ვე­ლის გან­დევ­ნის სპე­ცი­ა­ლუ­რი სის­ტე­მა აქვს. თუმ­ცა, Airbus A320 არა ერთ, არა­მედ კა­ნა­დუ­რი ბა­ტე­ბის მთე­ლი გუნდს გა­და­ე­ყა­რა, ვერ შეძ­ლო გვერ­დის აქ­ცე­ვა და აფ­რე­ნი­დან და­ახ­ლო­ე­ბით 90 წამ­ში, როცა თით­ქმის 800 მეტ­რის სი­მაღ­ლე აკ­რი­ფა, ფრინ­ველ­თა გუნდს ემსხვერ­პლა.

მარ­თა­ლია, ძრა­ვის მწყობ­რი­დან გა­მოს­ვლა ნე­ბის­მი­ერ შემ­თხვე­ვა­ში სა­ხი­ფა­თოა, მაგ­რამ ექ­სტრე­მა­ლურ პი­რო­ბებ­ში თა­ნა­მედ­რო­ვე ავი­ა­ლა­ი­ნერს ერთი გა­მარ­თუ­ლი ძრა­ვი­თაც შე­უძ­ლია ფრე­ნა, იმ ავ­ბე­დით დღეს კი, ბა­ტებ­მა ორი­ვე ძრა­ვა და­ა­ზი­ა­ნეს და მგზავ­რებ­მა ჯერ ყრუ დარ­ტყმის ხმა გა­ი­გეს, მერე არა­ს­ა­სი­ა­მოვ­ნო სუნი იგ­რძნეს, ზოგ­მა კი, ილუ­მი­ნა­ტო­რი­დან ცე­ცხლმო­კი­დე­ბუ­ლი ძრა­ვე­ბიც და­ი­ნა­ხა.

"ჩვენ წყალ­ზე ვეშ­ვე­ბით!"

სი­ტუ­ა­ცი­ის შე­ფა­სე­ბის შემ­დეგ, სა­ლიმ (სწო­რედ ასე მი­მარ­თავ­დნენ ჩელ­სი სა­ლენ­ბერ­გერს კო­ლე­გე­ბი), ავი­ა­დის­პე­ჩერს ნიუ-იორ­კის აე­რო­პორ­ტის და­საფ­რენ ბი­ლიკ­ზე დაჯ­დო­მის ნე­ბარ­თვის თხოვ­ნით მი­მარ­თა, თუმ­ცა, ცე­ცხლის ალი იმ­დე­ნად სწრა­ფად ვრცელ­დე­ბო­და, რომ პი­ლო­ტი მიხ­ვდა, აე­როდ­რომ­ზე და­საბ­რუ­ნებ­ლად უბ­რა­ლოდ დრო არ ეყო­ფო­და.

მე­ო­რე შე­საძ­ლო ვა­რი­ან­ტი, რო­მელ­საც პი­ლო­ტი და დის­პე­ჩე­რი გა­ნი­ხი­ლავ­დნენ უახ­ლო­ეს - ტე­ტერ­ბო­როს აე­რო­პორ­ტში დაფ­რე­ნა იყო, მაგ­რამ გაჩ­ნდა ეჭვი, რომ თვითმფრი­ნა­ვი ვერც მე­ზო­ბელ ქა­ლა­ქამ­დე შეძ­ლებ­და მიღ­წე­ვას.

მფრი­ნავ­მა შე­სა­ფე­რი­სი მო­ე­და­ნი აღ­მო­ა­ჩი­ნა ახ­ლომ­დე­ბა­რე პარკში, რო­მე­ლიც თა­ვი­სი ღია სივ­რცის და უზარ­მა­ზა­რი ტე­რი­ტო­რი­ით, ზუს­ტად ერ­გე­ბო­და A320-ის გა­ბა­რი­ტე­ბის თვითმფრი­ნავს, თუმ­ცა, დის­პე­ჩერ­მა არ მის­ცა სა­ლენ­ბერ­გერს ჩა­ნა­ფიქ­რის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის უფ­ლე­ბა, რად­გან პარკში სა­რე­მონ­ტო სა­მუ­შა­ო­ე­ბი მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და მძი­მე ტექ­ნი­კის გა­მო­ყე­ნე­ბით.

სტა­ჟი­ან პი­ლოტს არ­ჩე­ვა­ნი არ ჰქონ­და და მე­ტად სა­რის­კო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ი­ღო - ლა­ი­ნე­რი სამ­ხრე­თის­კენ მი­აბ­რუ­ნა და გეზი ჰუდსო­ნის მდი­ნა­რის­კენ აიღო. სა­ლენ­ბერ­გერ­მა სხვებ­ზე კარ­გად იცო­და, რომ წყალ­ზე დაშ­ვე­ბა ძა­ლი­ან რთუ­ლი, სა­ხი­ფა­თო იქ­ნე­ბო­და და შე­ში­ნე­ბულ მგზავ­რებს ჯერ შექ­მნი­ლი სი­ტუ­ა­ცი­ის შე­სა­ხებ აც­ნო­ბა, მერე კი მაქ­სი­მა­ლუ­რად ფრთხი­ლად მო­უ­წო­და:"მო­ემ­ზა­დეთ დარ­ტყმის­თვის! ჩვენ წყალ­ზე ვეშ­ვე­ბით!"

VIDEO: იხი­ლეთ არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი ის­ტო­რია palitranews.ge-ზე

მთა­ვარ სირ­თუ­ლეს ავი­ა­ლა­ი­ნე­რის კონ­სტრუქ­ცია წარ­მო­ად­გენ­და, რად­გან მისი ძრა­ვე­ბი ფრთე­ბის ქვეშ იყო მო­თავ­სე­ბუ­ლი და წყალ­ზე დაშ­ვე­ბი­სას სა­ლენ­ბერ­გერს პირ­ველ რიგ­ში სწო­რედ ძრა­ვე­ბი უნდა და­ეც­ვა წყალ­თან შე­ხე­ბის­გან, წი­ნა­აღ­მდეგ შემ­თხვე­ვა­ში თვითმფრი­ნა­ვი სწრა­ფად ჩა­ი­ძი­რე­ბო­და მდი­ნა­რე­ში. თუმ­ცა, პი­ლოტ­მა პრაქ­ტი­კუ­ლად შე­უძ­ლე­ბე­ლი შეძ­ლო - ბა­ლან­სი გა­ას­წო­რა და ამე­რი­კის ერთ-ერთი მთა­ვა­რი ღირ­სშე­სა­ნიშ­ნა­ო­ბის - ჯორჯ ვა­შინგტო­ნის ხი­დის გვერ­დის ავ­ლით, მი­ნი­მა­ლუ­რი სიჩ­ქა­რით და­ეშ­ვა და ავი­ა­ლა­ი­ნე­რი წყლის ზე­და­პირ­ზე გა­ა­ჩე­რა.

მარ­თა­ლია, თა­ვი­დან მა­სი­ურ თვითმფრი­ნავს მცი­რე ზო­მის ნა­წი­ლე­ბი მო­წყდა და წყლის შხე­ფე­ბით და­ი­ფა­რა, მდი­ნა­რის ნა­პირ­ზე თავ­მოყ­რილ ნიუ-იორ­კე­ლებს კი მო­ეჩ­ვე­ნათ, რომ თვითმფრი­ნა­ვი და­იმ­სხვრა ან წყალ­ში ჩა­ი­ძი­რა, მაგ­რამ ძა­ლი­ან სწრა­ფად გა­ირ­კვა, რომ მფრი­ნავ­მა წარ­მა­ტე­ბით გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლა ექ­სტრე­მა­ლუ­რი დაშ­ვე­ბა და კა­ტას­ტრო­ფის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბა მო­ა­ხერ­ხა. თუმ­ცა, მგზავ­რე­ბის სი­ცო­ცხლე ჯერ კი­დევ საფრ­თხე­ში იყო, რად­გან თვითმფრი­ნა­ვი, რომ­ლის სა­ლო­ნი წყლით ივ­სე­ბო­და, დიდ­ხანს ვერ შეძ­ლებ­და ზე­და­პირ­ზე ტივ­ტივს და ისიც გა­ურ­კვე­ვე­ლი იყო ჩა­ი­ძი­რე­ბო­და თუ უბ­რა­ლოდ აფეთ­ქდე­ბო­და.

მგზავ­რებ­მა სა­ა­ვა­რიო გა­სას­ვლე­ლი­დან სცა­დეს თა­ვის დაღ­წე­ვა, თუმ­ცა გა­საქ­ცე­ვი არ­სად იყო, რად­გან თვითმფრი­ნა­ვი მდი­ნა­რე­ში ტივ­ტი­ვებ­და, იან­ვრის თვე­ში ცივ წყალ­ში ბა­ნა­ო­ბა კი, ისე­დაც დამფრ­თხალ ადა­მი­ა­ნებს "ტი­ტა­ნი­კის" მგზავ­რე­ბის ბე­დის გა­ზი­ა­რე­ბით ემუქ­რე­ბო­და, რო­მელ­თა უმ­რავ­ლე­სო­ბა სწო­რედ წყალ­ში გა­ი­ყი­ნა.

კა­პი­ტა­ნი ბო­ლოს ტო­ვებს ლა­ი­ნერს!

არა­ნაკ­ლე­ბი შოკი გა­ნი­ცა­დეს ნიუ-იორ­კე­ლებ­მა, რო­მელ­თაც თვითმფრი­ნა­ვის კრი­ტი­კულ სი­მაღ­ლე­ზე ფრე­ნამ 11 სექ­ტემ­ბრის ცნო­ბი­ლი ტე­რო­რის­ტუ­ლი აქტი გა­ახ­სე­ნა. თუმ­ცა, როცა ავი­ა­ლა­ი­ნე­რის ფრთებ­სა და სა­ხუ­რავ­ზე ამძვრა­ლი მგზავ­რე­ბი და­ი­ნა­ხეს, ად­გი­ლობ­რივ პო­ლი­ცი­ა­სა და სა­მაშ­ვე­ლო სამ­სა­ხურ­თან ერ­თად, თვი­თო­ნაც და­იძ­რნენ და­ზა­რა­ლე­ბუ­ლე­ბის და­სახ­მა­რებ­ლად, მი­თუ­მე­ტეს, რომ თვითმფრი­ნა­ვი სწრა­ფად იძი­რე­ბო­და.

სა­ბედ­ნი­ე­როდ, ევა­კუ­ა­ცია ოპე­რა­ტი­უ­ლად გან­ხორ­ცი­ელ­და და ავი­ა­კა­ტას­ტრო­ფა მსხვერ­პლის გა­რე­შე დას­რულ­და. 150 მგზავ­რი­დან 83 და­შავ­და და მხო­ლოდ 5-მა მი­ი­ღო მძი­მე და­ზი­ა­ნე­ბა, და­ნარ­ჩე­ნე­ბი კი, მსუ­ბუ­ქი მოყინ­ვით გა­და­იყ­ვა­ნეს კლი­ნი­კა­ში. ჩელ­სი სა­ლენ­ბერ­გერ­მა, რო­გორც გა­მოც­დილ­მა კა­პი­ტან­მა, სა­ჰა­ე­რო ხო­მალ­დი ყვე­ლა­ზე ბო­ლოს და­ტო­ვა, როცა სა­ლო­ნი გულ­დას­მით შე­ა­მოწ­მა და დარ­წმუნ­და, რომ ბორტზე აღა­რა­ვინ დარ­ჩა.

ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი გმი­რი თუ უპა­სუ­ხის­მგებ­ლო პი­ლო­ტი

Airbus A320, რომ­ლის აღ­დგე­ნა შე­უძ­ლე­ბე­ლი აღ­მოჩ­ნდა, დღეს ქა­ლაქ შარ­ლო­ტას, კა­რო­ლი­ნას ავი­ა­ცი­ის მუ­ზე­უ­მის ერთ-ერთ ყვე­ლა­ზე პო­პუ­ლა­რულ ექ­სპო­ნა­ტად ით­ვლე­ბა, ჩელ­სი სა­ლენ­ბერ­გე­რი კი, სწრა­ფად იქცა ამე­რი­კის ნა­ცი­ო­ნა­ლურ გმი­რად და ნიუ-იორ­კის მე­რის­გან ქა­ლა­ქის სიმ­ბო­ლუ­რი გა­სა­ღე­ბიც ჩა­ი­ბა­რა, ექ­სპერტთა ნა­წი­ლის მტკი­ცე­ბას კი, თით­ქოს თვითმფრი­ნა­ვის სხვაგ­ვა­რად დაშ­ვე­ბა შე­იძ­ლე­ბო­და და პი­ლოტ­მა გა­უ­მარ­თლებ­ლად ჩა­აგ­დო მგზავ­რე­ბის სი­ცო­ცხლე საფრ­თხე­ში, ხან­გრძლივ­მა გა­მო­ძი­ე­ბამ უპა­სუ­ხა, რო­მელ­მაც და­ა­დას­ტუ­რა, რომ სა­კუ­თა­რი მდი­და­რი გა­მოც­დი­ლე­ბის და აუ­ღელ­ვე­ბე­ლი მოქ­მე­დე­ბის წყა­ლო­ბით, სა­ლენ­ბერ­გერ­მა მარ­თა­ლია სა­რის­კო, მაგ­რამ ერ­თა­დერ­თი სწო­რი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ი­ღო.

იხი­ლეთ არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი ის­ტო­რია palitranews.ge-ზე