გზა თბილისიდან ბერშუეთამდე: "ვერაფრით ვხვდები, რატომ არ დავსხედით იქვე, მიწაზე და არ ვიბღავლეთ მთელ ხმაზე..."

დილით მაღვიძარა მაღვიძებს. სამსახურიდან ბერშუეთში მგზავნიან. ამ სოფლის სახელწოდება პირველად ტელევიზიით გავიგე, მაშინ, როდესაც ოკუპანტებმა საზღვარი კიდევ ერთხელ გადმოსწიეს, ამჟამად ცეტრალურ მაგისტრალთან ძალიან ახლოს, სულ რაღაც 450 მეტრში. თანაც, აღმოსავლეთ და დასავლეთ საქართველოს დამაკავშირებელ ცენტრალურ გზასთან და არა სადმე ისეთ სოფელთან, აქამდეც რომ ბევრჯერ გაგვიგია, ისევ საინფორმაციოებიდან, მერე შევწუხებულვართ, შევშმუშნულვართ, გვიწუწუნია და მაშინვე დაგვვიწყებია პრობლემაც და სოფლის სახელებიც, როგორც კი საინფორმაციოებიდან გამქრალა მათი ხსენება.

სამსახურში მოსვლისას, როგორც წესი ინტერნეტში შევდივარ და სოციალურ ქსელებს ვამოწმებ. "ფეისბუქის" "რემაინდერმა" შემახსენა, რომ დღეს 2017 წლის 14 ივლისია და მცოცავი ოკუპაციის წინააღმდეგ დაგეგმილ აქციაზე ვაპირებ წასვლას. ჩემს მსგავსად, აქციაზე წამოსვლას აპირებს 958 ფეისბუქმომხმარებელი, დაინტერესებულია 2 800. საინტერესოა რამდენი ვიქნებით სინამდვილეში.

ცოტა ხანში მხვდება სხვა აქციის ანონსი. გამახსენდა, რომ დღეს "ქართველთა მარშის" აქციაცაა. მონაწილეები ითხოვენ საიმიგრაციო პოლიტიკის გამკაცრებას, ქვეყნიდან არალეგალების გაძევებას, ბინადრობის უფლების გაცემაზე და მოქალაქეობის მინიჭებაზე კონტროლის გამკაცრებას და ა.შ. ამ აქციაზე დასწრებითაც ზუსტად იმდენივეა დაინტერესებული, რამდენიც მცოცავი ოკუპაციის წინააღმდეგ დაანონსებული აქციით.

სამსახურიდან ოთხნი გავედით ბერშუეთში დაგეგმილ აქციაზე: მე, კიდევ ერთი ჟურნალისტი, ფოტოგრაფი და მძღოლი.

რადგან ჩემი რეპორტაჟი ეხება უშუალოდ გზას, რომელსაც სამსახურიდან ოკუპაციის ხაზამდე გავივლით, ვეცდები დეტალურად აღვწერო ყველაფერი, რაც ამ გზაზე შეგვხვდება. სწორედ ამიტომ ისევ უნდა შევეხო უკვე ნახსენები ორი აქციის ერთდროულად დაანონსებას, მათ მიზნებს და რეალურ შედეგებს. უნდა შევეხო, იმიტომ, რომ გზაში სწორედ ამაზე ვსაუბრობთ და სავარაუდოდ, მთელი გზა ამაზე ვისაუბრებთ. ერთხმად ვთანხმდებით, რომ დამნაშავე აუცილებლად უნდა დაისაჯოს, რომელი ეროვნებისაც არ უნდა იყო, სხვა დანარჩენზე კონსესუსის მიღწევა ჭირს, ისევე როგორც მთელს საქართველოში ამ ორი თემის ირგვლივ.

ცნობისათვის, 2016 წელს ემიგრანტების რაოდენობამ 98,3 ათასი ადამიანი შეადგინა, რაც 2015 წლის მაჩვენებელზე 2,4 პროცენტით მეტია. ციფრების მიხედვით, საქართველო ეჭვმიტანილი მოქალაქეების "წყალობით" მერვე ადგილზეა იმ ქვეყნებს შორის, რომლებიც გერმანიის პოლიციის ყურადღების ცენტრში მოხვდნენ, მაგრამ ქართველები, ჩადენილი დანაშაულის (ქონების მოპარვა, ბინების ძარცვა) რაოდენობის მიხედვით (3838), მესამე ადგილზე არიან - კოსოვოელებისა და მაროკოელების შემდეგ.

ამ მონაცემების გაცნობისა თუ შეხსნების შემდეგ ცოტა შერბილდა მოწინააღმდეგეების დამოკიდებულება საქართველოში მცხოვრები უცხოელების მიმართ. ასე თუ ისე, ყველამ კარგად ვიცით, რომ საქართველოს ეკონომიკა დიდწილად სწორედ ემიგრანტების მიერ გადმორიცხულ თანხებზე დგას და არ არსებობს ოჯახი, რომლის ერთი წევრი მაინც ემიგრაციაში არ არის.

თავდაპირველად, გორში, მერიასთან გავჩერდით, სადაც ჩემი კოლეგა პირდაპირ ეთერში ჩაერთო რესპოდენტთან ერთად. რესპოდენტი, გიორგი ახალკაცია, ჟურნალისტი, რომელიც დიდი ხანია ოკუპაციის თემაზე მუშაობს. პირად საუბარში მეუბნება, რომ ჯერ კიდევ 2014 წელს გააკეთა სიუჟეტი, სადაც ამბობდა, რომ ეს ადგილები, რომლებზეც დღეს გაგვიჩნდა პროტესტი, უკვე "ითვლებოდა" ოკუპირებულ ტერიტორიად და ახლა მხოლოდ ბანერების დამონტაჟება და მავთულხლართების გაბმა მოხდა.

გიორგის აზრით, ჩვენ ერთჯერადად კი არ უნდა გვახსენდებოდეს ეს თემა, არამედ რეგულარულად უნდა ჩავდიოდეთ ადგილზე, გვქონდეს კომუნიკაცია იქ მცხოვრებ ადამიანებთან, ჩვენი მოქმედება პერმანენტული ხასიათის უნდა იყოს და ამით დავანახოთ რეალური მხარში დგომა საზღვართან ახლოს მყოფ ქართველებს, რომელთა ყოფაც განსაკუთრებით გაუსაძლისი სწორედ ამ ერთჯერადი აქციების შემდეგ ხდება - გაღიზიანებული ოკუპანტები, კიდევ უფრო აგრესიულები ხდებიან და სწორედ ამ პერიოდში ხშირდება ადამიანთა მოტაცების ფაქტებიც.

გიორგის თქმით, მას ოსებმა ჯერ კიდევ 2014 წელს აჩვენეს საბჭოთა კავშირის დროინდელი რუკა, რომლის მიხედვითაც სწორედ ის ადგილებია მონიშნული სეპარატისტულ ტერიტორიებად, რაც ახლაა, ასე რომ ეს სტრატეგია და გეგმა ბევრ ათეულ წელს ითვლის და მასზე მუშაობა დიდი ხანია დაიწყო...

14:30 საათია. სოფელ ყარაფალასთან ამერიკის ელჩს, იან კელს ველოდებით. პრესსამსახურმა ჟურნალისტებს განგვიმარტა, რომ ელჩი არ უერთდება საპროტესტო აქციას, უბრალოდ სურს კარგად გაერკვეს განვითარებულ მოვლენებში და ადგილზე მოინახულოს ბანერები. ცოტა ხანში ელჩის მანქანაც მოვიდა, რეგისტრაცია გავიარეთ სამართალდამცველების მიერ სახელდახელოდ მოწყობილ ბარიერზე და იან კელს უკან გავყევით.

ჩვენი მანქანა ყველაზე გვიან დაიძრა ჩართვის ადგილისაკენ, ამიტომ სწრაფად გადავედით მანქანიდან და ელჩის გარშემო უკვე მობილიზებულ ოპერატორებსა და ჟურნალისტებს შევუერთდით. იმის შიშით, რომ რაიმე არ გამომრჩენოდა, გარშემო არც მიმიხედავს. მხოლოდ ელჩის წასვლის შემდგომ დავათვალიერე გარემო, ვიყურებოდი შორს (რამდენადაც ამას შეიძლება ეწოდოს "შორს"), მთებისკენ, იმისთვის რომ აქ ჩამოსვლის მიზეზი, ბანერი დამენახა, ერთ-ერთმა სამართალდამცველმა, რომელიც მიხვდა რასაც ვეძებდი, მომაბრუნა და სულ ახლოს, რამდენიმე მეტრში მდგარი ბანერი დამანახა.

ვიცოდი, რომ ოკუპაციას საშინლად საშიში სახე აქვს უკვე მიღებული და იმაზე ახლოსაა ვიდრე ჩვენ გვგონია, მაგრამ დამიჯერეთ, ადგილზე ეს შეგრძნება ნამდვილ კოშმარს ჰგავს. დაუჯერებელს ხდის ყველაფერს და გგონია, რომ ყოველივე უბრალოდ ცუდი სიზმარია. რომ 21-ე საუკუნეში შეუძლებელია მსგავსი რამ მოხდეს. ვერაფრით ვხვდები, რატომ არ დავსხედით იქვე, მიწაზე და რატომ არ ვბღაოდით მთელს ხმაზე. დასავლეთ საქართველოსკენ მიმავალს, ალბათ აუცილებლად გაგიჩნდებათ იგივე შეგრძნება, თუკი დაიჯერებთ, რომ ეს სიმართლეა და თქვენგან რამდენიმე მეტრში ე.წ. სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიაა.

მიუხედევად იმისა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების ელჩმა ოპტიმიზმისაკენ მოგვიწოდა, ჩვენი განწყობა ოდნავადაც არ ემთხვეოდა მის რჩევას.

გადავწყვიტეთ გორში დავლოდებოდით აქციის დაწყებას, რომელიც საღამოს 8 საათზე იყო დაგეგმილი სოფელ ბერშუეთთან. ყარაფალადან გორამდე მანქანაში ხმა არავის ამოუღია. განწყობა გვქონდა ძალიან მძიმე და უიმედო. გზიდან აქციის ერთ-ერთ ორგანიზატორს, დიპლომატ თათია დოლიძეს დავურეკეთ და ვკითხეთ, დაახლოებით რამდენი ადამიანი აპირებდა მოსვლას აქციაზე, თათიას პასუხი მაინცდამაინც დამაიმედებელი არ იყო, როგორც მან გვითხრა, 20 ადამიანი მხოლოდ ორგანიზატორებიდან იქნებოდა, მაგრამ წამომსვლელთა რაოდენობა სავარაუდოდ იმის 80%, რაც ფეისბუქზე იყო მითითებული. თათიას თქმით, აქცია იყო აუცილებელი, სწორედ "ქართველთა მარშის" პარალელურად, რათა დაგვენახა რა არის ნამდვილი საფრთხე და რეალურად რა უფრო საშიშია ქვეყნისათვის. ასევე მოხდა დილას დაგეგმილ აქციაზეც, მოსალოდნელზე გაცილებით ნაკლები რაოდენობის ადამიანმა გადაწყვიტა დაეცვა საკუთარი ქვეყნის საზღვრები.

საღამოს რვა საათი ახლოვდებოდა, გადავწყვიტეთ გორიდან სოფელ ბერშუეთში წავსულიყავით და უკვე სტუდენტების მიერ დაგეგმილ აქციას შევერთებოდით. ბერშუეთის მიგნება ადვილი საქმე არ გეგონოთ. სოფლის მკვიდრს გავესაუბრეთ. ზაქრო კვიძინაძის გაბრაზება გამოეწვია იმას, რომ ერთ-ერთ საინფორმაციო გადაცემაში გასულ სიუჟეტში, რომელიც დილის აქციას ეძღვნებოდა, ისაუბრა ადამიანმა, რომელმაც თავი ამავე სოფლის მკვიდრად გაასაღა, მაგრამ სინამდვილეში მას ბერშუეთელები ვერ ცნობენ. ზაქროს სასაცილოდ არ ყოფნიდა ჩვენი კითხვები და გვპასუხობდა, რომ ჩვენ უბრალოდ ქულების დაწერა გვინდა, ზოგს სამსახურში, ზოგს ხალხის თვალში და ამისათვის ჩამოვდივართ დროდადრო საზღვართან, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ვიღაც გაურკვეველ ადამიანებს კი არ ჩავწერდით, არამედ სოფელში მივიდოდით და სოფლის მოსახლეობისაგან გავიგებდით, რა უჭირთ და რა ულხინთ.

ზაქრო კვიძინაძის თქმით, თუ კარგად არ იცი ამ სოფლის გზა, ძნელია მოაგნო, რადგან არც ასფალტია დაგებული და არც რაიმე მანიშნებელია, რომ ადამიანმა გზა გაიგნოს. სანამ ინტერვიუს ჩაწერას დავიწყებდით, ზაქრომ თავად გვთხოვა ბანერთან დავდგებიო, ბანერზე თანასოფლელებს თავად დაუწერიათ "ბერშუეთი". ყველაზე მძიმე ჩვენთვის იმის მოსმენა იყო, რომ აქციების შემდეგ ოკუპანტები განსაკუთრებით აგრესიულები ხდებიან და თუ წლის სხვა დროს გარკვეულ პერიოდში ერთ ადამიანს იტაცებენ, ეს რიცხვი აქციების შემდეგ ხუთამდეც კი იზრდება. არ ვიცოდით რა გვეპასუხა მის საყვედურებზე...

მიუხედავად იმისა, რომ ზაქრომ დაწვრილებით აგვიხსნა საით უნდა წავსულიყავით, რომ ახალგაზრდების აქციას შევერთებოდით, გზა მაინც აგვებნა. რადგან, ე.წ. სამხრეთ ოსეთის საზღვართან მყოფ ოკუპირებულ სოფელს ვეძებდით და დავიკარგეთ, იძულებული გავხდით ყოველ 50 მეტრში გავჩერებულიყავით და შემხვედრისათვის გზა გვეკითხა. "გზა" ცხადია არაპიდაპირი მნიშნელობით, რადგან იმაზე, რაზეც ჩვენი მანქანა გაჭირვებით დადიოდა, ძნელია უწოდო გზა, ისიც 21-ე საუკუნეში და ისიც ისეთ ადგილას, სადაც შენს მტერს ესაზღვრები და გსურს დაუმტკიცო, რომ შენგან გარიყვა ცუდი აზრი იყო, რომ შენ ძლიერი და მოსახლეობაზე მზრუნველი ქვეყანა ხარ. ერთ ადგილას იძულებული გავხდით მანქანიდან გადმოვსულიყავით და მძღოლი მარტო გაგვეშვა გზის საძებნელად, რადგან დიდი იყო შანსი, სადმე ჩავრჩენილიყავით და ორმოდან ვეღარ ამოგვეყვანა მანქანა.

რამდენიმე ასეული მეტრი ფეხით ვიარეთ გაუდაბურებულ ყანებში, რომელთაც ეტყობოდა, რომ ცოტა ხნის წინ მოუხნავთ, დაუთესავთ და შემდეგ უპატრონოდ დაუგდიათ, ცხადია ეს იმაზე მეტყველებდა, რომ ტერიტორია მოსახლეობას შიშისაგან მიეტოვებინა. ცხადია ჩვენც გაგვიჩნდა შიში, მთელს სხეულზე ვგრძნობდით ვიღაცის მზერას, არ ვიცოდით სად "მთავრდებოდა" საქართველო და სად იწყებოდა ე.წ. სამხრეთ ოსეთი. შიშის გასაფანტად, ვმსჯელობდით იმაზე, თუ რამდენს მოითხოვდნენ სამი ადამიანის დაპატიმრების შემთხვევაში. გზად ფოტოგრაფმა ფოტოაპარატის დეტალი დაკარგა, რამდენიმე წამით გადავწყვიტეთ უკან დავბრუნებულიყავით და მოგვეძებნა, ბოლოს ისევ მან გადაგვაფიქრებინა და გვითხრა, რომ არ ღირდა ამისთვის გარისკვა. რამდენიმე წამით ჩუმად ვიყავით, არ ვიცი ისინი რაზე ფიქრობდნენ, მაგრამ მე მაინც არ მჯეროდა ის რაც ჩემს გარშემო ხდებოდა, არ მჯეროდა ისე, როგორც ახლობელი ადამიანის გარდაცვალებას ვერ იჯერებ თვეების მანძილზე, მანამ, სანამ არ შეეგუები. როგორც იქნა ჩვენი მანქანა გამოჩნდა, აგვიყვანა და ცოტა ხანში ჩვენს უკან გამოჩენილ "პიკაპის" ტიპის ავტომანქანებს ავედევნეთ. ცხადია ისინიც იქ მიდიოდნენ, სადაც ჩვენ. აქციის მონაწილეებმა დააგვიანეს, რადგან მათაც გაუჭირდათ გზის გაკვლევა.

აქციაზე იყო ძალიან ცოტა ხალხი. როგორ გითხრათ, ჩვენივე უსაფრთხოებისათვის მობილიზებული სამხედრო პოლიცია გაცილებით მეტი იყო ჩვენზე. ეს იყოს სირცხვილი. მთელი ერის სირცხვილი. ერის, რომელსაც სურს, ყველაფერი რომელიმე წმინდანმა, გმირმა და მისიონერმა მოუგვაროს, თავად კი ხელის განძრევა ეზარება.

ეს ყველაფერი ხდებოდა 14 ივლისს. სწორედ ამ დღეს, 156 წლის წინ, ჩარგალში დაიბადა ლუკა რაზიკაშვილი, შემდგომში საყოველთაოდ ცნობილი ვაჟა-ფშაველა, რომელმაც უამრავ საკულტო ლექსს, პოემასა და მოთხრობასთან ერთად გვაჩუქა "სტუმარმასპინძელი"....

მაგდა მარიდაშვილი

AMBEBI.GE