მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი ეკ­ლე­სია დღეს პეტ­რე-პავ­ლო­ბას, წმი­და­თა დი­დე­ბულ­თა და ყოვ­ლად­ქე­ბულ­თა თავ­თა მო­ცი­ქულ­თა პეტ­რეს და პავ­ლეს ხსე­ნე­ბის დღეს აღ­ნიშ­ნავს. რო­გორც "ინ­ტერპრეს­ნი­უსს" სა­ქარ­თვე­ლოს სა­პატ­რი­არ­ქო­დან აც­ნო­ბეს, აღ­ნიშ­ნულ­თან და­კავ­ში­რე­ბით, სრუ­ლი­ად სა­ქარ­თვე­ლოს კა­თო­ლი­კოს-პატ­რი­არ­ქი, უწ­მინ­დე­სი და უნე­ტა­რე­სი, ილია მე­ო­რე სა­ზე­ი­მო ლი­ტურ­გი­ას ყოვ­ლად­წ­მინ­და სა­მე­ბის სა­კა­თედ­რო ტა­ძარ­ში დღეს, 10.00 სა­ათ­ზე და­ი­წყებს.

პეტ­რე-პავ­ლო­ბის დღე­სას­წა­ულს წინ ერ­თთვი­ა­ნი მარ­ხვა უძღო­და, რო­მე­ლიც 12 ივ­ნისს და­ი­წყო. ოთხშა­ბა­თის გამო, დღეს მორ­წმუ­ნე­ე­ბის­თვის მარ­ხვა მხო­ლოდ თევ­ზი­თაა ხსნი­ლი.

ქრის­ტეს მო­წა­ფე­თა, მო­ცი­ქულ­თა შო­რის მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი ეკ­ლე­სია გან­სა­კუთ­რე­ბულ პა­ტივს წმინ­და პეტ­რე და წმინ­და პავ­ლე მო­ცი­ქუ­ლებს მი­ა­გებს. მათ თავ­მო­ცი­ქუ­ლე­ბი ეწო­დე­ბათ.

წმინ­და მო­ცი­ქუ­ლი პეტ­რე წმინ­და მო­ცი­ქულ ან­დრია პირ­ველ­წო­დე­ბუ­ლის უფ­რო­სი ძმა იყო. უფ­ლის მო­წო­დე­ბამ­დე ისი­ნი გა­ლი­ლე­ის ტბას­თან მდე­ბა­რე პა­ტა­რა ქა­ლაქ ბეთ­სა­ი­დის მე­თევ­ზე­ე­ბი იყ­ვნენ. პეტ­რეს სა­ხე­ლად სვი­მო­ნი ეწო­დე­ბო­და. მისი რწმე­ნის გამო უფალ­მა მას პეტ­რე უწო­და, რაც კლდეს ნიშ­ნავს.

წმინ­და პეტ­რე მო­ცი­ქუ­ლი ჯვარ­ზე აღეს­რუ­ლა. მისი სურ­ვი­ლით იგი თავ­და­ყი­რა და­კი­დეს, რათა ჯვარ­ზე ისე არ ყო­ფი­ლი­ყო გაკ­რუ­ლი, რო­გორც ქრის­ტე.

წმინ­და მო­ცი­ქუ­ლი პავ­ლე წარ­მო­შო­ბით ბე­ნი­ა­მე­ნი­დან იყო. მას სავ­ლე ერ­ქვა და მღვდელთმთა­ვარ­თა და­ვა­ლე­ბით მარ­თლმა­დი­დებ­ლებს დევ­ნი­და. ღვთის გან­გე­ბით იგი უეც­რად დრო­ე­ბით დაბრმავ­და, რომ­ლის დრო­საც ღმერ­თმა მას თა­ვის­კენ მო­უ­წო­და. წმინ­და მო­ცი­ქულ­მა სი­ცო­ცხლე თა­ვის­კვე­თით და­ას­რუ­ლა.

წმინ­და თავ­თა მო­ცი­ქულ­თა პეტ­რე­სა და პავ­ლეს სა­ხელ­ზე, პირ­ვე­ლი ტაძ­რე­ბი რომ­სა და კონ­სტან­ტი­ნე­პოლ­ში IV სა­უ­კუ­ნე­ში წმინ­და მო­ცი­ქულ­თას­წორ­მა კონ­სტან­ტი­ნე დიდ­მა აღ­მარ­თა.

ლოც­ვა წმი­და­თა თავ­თა მო­ცი­ქულ­თა პეტ­რე­სა და პავ­ლეს მი­მართ

ჰოჲ, ყოვ­ლად­დი­დე­ბულ­ნო მო­ცი­ქულ­ნო პეტ­რე და პავ­ლე, რო­მელ­თა სულ­ნი ქრის­ტესთჳს წა­რი­წყმი­დე­ნით და სის­ხლი­თა თქუ­ე­ნი­თა აგა­რა­კი მისი გა­ნა­პო­ხი­ე­რე­ნით! შე­ი­წი­რეთ ვედ­რე­ბა­ნი და სულთქმა­ნი, გუ­ლი­თა შე­მუსრჳლითა აწ მი­ძღუ­ა­ნე­ბულ­ნი თქუ­ენ­და. რა­მე­თუ უს­ჯუ­ლო­ე­ბი­თა დაბ­ნე­ლე­ბულ­ვართ და ამისთჳსცა გან­საც­დელ­თა, ვი­თარ­ცა ღრუ­ბელ­თა, გა­რე­მო­უ­ცავთ, ზე­თი­სა­გან კე­თი­ლი­სა ცხო­რე­ბი­სა და­ცა­ლი­ე­რე­ბულ­ვართ ფრი­ად და ვერ­შემ­ძლე­ბელ­ვართ წი­ნა­აღ­დგო­მად მგელ­თა მტა­ცე­ბელ­თა, რო­მელ­ნი­ცა მი­ტა­ცე­ბად სამკჳდრე­ბელ­სა ღმრთი­სა­სა სი­ლა­ღით ის­წრაფ­ვი­ან. ჰოჲ ძლი­ერ­ნო! თავს იდეთ უძ­ლუ­რე­ბა­ნი ჩუ­ენ­ნი, სუ­ლი­თა ნუ გან­გუ­ე­შო­რე­ბით ჩუენ, და ნუ გან­ვე­შო­რე­ბით სი­ყუ­ა­რულ­სა ღმრთი­სა­სა, არა­მედ მე­ო­ხე­ბი­თა თქუ­ე­ნი­თა დაგჳფა­რე­ნით ჩუენ, ჰოჲ შეგჳწყა­ლეთ ჩუენ ყო­ველ­ნი, ლო­ცუ­ა­თა თქუ­ენ­თა გამო, ეგ­რეთ გან­ხეთ­ქოს ხე­ლი­თწე­რი­ლი აუ­რა­ცხელ­თა ცოდ­ვა­თა ჩუ­ენ­თა­ნი, და ღირსგუყვნეს ყო­ველ­თა წმი­და­თა თანა სუ­ფე­ვა­სა სა­ნატ­რელ­სა და ქორ­წილ­სა კრა­ვი­სა თჳსი­სა­სა, რო­მელ­სა ჰშუ­ე­ნის პა­ტი­ვი და დი­დე­ბა და მად­ლო­ბა და თა­ყუ­ა­ნის­ცე­მა, სა­უ­კუ­ნე­თა უკუ­ნი­სამ­დე, ამინ.

თავ­თა მო­ცი­ქულ­თა თაყვნის­ცე­მის ად­გილ­ნი

თუ რომ­ში მოხ­ვდე­ბით, აუ­ცი­ლებ­ლად თაყ­ვა­ნი ეცით ორი უდი­დე­სი მო­ცი­ქუ­ლის წმინ­და ნა­წი­ლებს

მო­ცი­ქულ­თა თავ­ნი წმინ­და პეტ­რე და წმინ­და პავ­ლე მარ­თლაც უაღ­რე­სად მას­შტა­ბუ­რი ფი­გუ­რე­ბი არი­ან ქრის­ტი­ა­ნო­ბის ის­ტო­რი­ა­ში და შემ­თხვე­ვი­თი არ არის, რომ ეკ­ლე­სი­ამ მათ მოღ­ვა­წე­ო­ბას და დიდ ძა­ლის­ხმე­ვას ქრის­ტი­ა­ნო­ბის მთელ მსოფ­ლი­ო­ში გავ­რცე­ლე­ბა­ში სწო­რი და ადეკ­ვა­ტუ­რი შე­ფა­სე­ბა მის­ცა და უწო­და მო­ცი­ქულ­თა თა­ვე­ბი, არა მათი რა­ი­მე იერ­არ­ქი­უ­ლი, სუ­ბორ­დი­ნა­ცი­უ­ლი მე­ტო­ბის სა­ზო­მით, არა­მედ ღვაწ­ლის მი­ხედ­ვით, რო­მე­ლიც გა­ნუ­ზომ­ლად დი­დია დედა ეკ­ლე­სი­ის წი­ნა­შე და, აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, მსოფ­ლიო ეკ­ლე­სია მათ წი­ნა­შე ქედს იდ­რეკს და შე­სა­ბა­მის თაყ­ვა­ნის­ცე­მას აღავ­ლენს.

***

ქრის­ტი­ან­თა სას­ტი­კი და და­უნ­დო­ბე­ლი დევ­ნის დროს პეტ­რე და პავ­ლე მო­ცი­ქუ­ლე­ბი რომ­ში ჩა­ვიდ­ნენ და სა­ხა­რე­ბას უშიშ­რად ქა­და­გებ­დნენ. ჭეშ­მა­რი­ტი სი­ტყვის ძა­ლამ თვით იმ­პე­რა­ტო­რის სა­სახ­ლე­შიც შე­აღ­წია, - პავ­ლე მო­ცი­ქულ­მა ნე­რო­ნის ერთ-ერთი საყ­ვა­რე­ლი ცოლი ქრის­ტი­ა­ნო­ბა­ზე მო­აქ­ცია. რო­გორც გად­მოგ­ვცე­მენ, ამ დროს რომ­ში ცნო­ბი­ლი თვალ­თმაქ­ცი სი­მონ მოგ­ვიც იმ­ყო­ფე­ბო­და, რო­მე­ლიც პეტ­რე მო­ცი­ქულ­მა ჯერ კი­დევ სა­მა­რი­ა­ში ქა­და­გე­ბი­სას ამ­ხი­ლა. მას ქრის­ტი­ა­ნე­ბი ჭი­რის დღე­სა­ვით სძულ­და. სა­ტა­ნუ­რი ამ­პარ­ტავ­ნე­ბით შე­პყრო­ბი­ლი სი­მო­ნი თავს ხან ღმერ­თად, ხან სამ­ყა­როს შემ­ქმნელ ღმრთე­ებ­რივ ძა­ლად აცხა­დებ­და! ცრუ სას­წა­უ­ლე­ბით მრა­ვა­ლი რო­მა­ე­ლი აც­დუ­ნა და, რაც მთა­ვა­რია, იმ­პე­რა­ტორ ნე­რონ­ზეც დიდი ზე­გავ­ლე­ნა მო­ი­პო­ვა. სწო­რედ მისი მცდე­ლო­ბით შე­ი­ძუ­ლა იმ­პე­რა­ტორ­მა ქრის­ტი­ა­ნე­ბი.

ძვე­ლი მწერ­ლე­ბი მოგ­ვი­თხრო­ბენ პეტ­რე მო­ცი­ქულ­თან მის პა­ექ­რო­ბა­ზე. სი­მო­ნი ამ­ტკი­ცებ­და, რომ ღმერ­თი, რო­მე­ლიც სამ­ყა­როს სიბ­ნე­ლი­დან და­სახ­სნე­ლად ზე­ცი­დან ჩა­მო­ვი­და, თვი­თონ იყო. თა­ვის ყოვ­ლის­შემ­ძლე­ო­ბა­ში რო­მა­ე­ლე­ბის და­სარ­წმუ­ნებ­ლად მან გა­ნა­ცხა­და, რომ ყვე­ლას თვალ­წინ ზე­ცა­ში ამაღ­ლდე­ბო­და. და­ნიშ­ნულ დღეს ამ "სას­წა­უ­ლის" სა­ნა­ხა­ვად უამ­რა­ვი ხალ­ხი შე­იკ­რი­ბა - მო­ცი­ქუ­ლე­ბიც იქ იყ­ვნენ. ისი­ნი მხურ­ვა­ლედ ლო­ცუ­ლობ­დნენ და უფალს წარ­მარ­თე­ბის ცდო­მი­ლე­ბის­გან დახ­სნას, მტრუ­ლი და უწ­მინ­დუ­რი ძა­ლის დამ­ხო­ბას ევედ­რე­ბოდ­ნენ, რო­მე­ლიც სი­მონს ეხ­მა­რე­ბო­და.

მოგ­ვი რა­ღაც დო­ნემ­დე მარ­თლაც ამაღ­ლდა, მაგ­რამ შემ­დეგ ჩა­მო­ვარ­და და ფეხი მო­ი­ტე­ხა. ცრუ­მორ­წმუ­ნე წარ­მარ­თებ­მა მისი მარ­ცხი მო­ცი­ქუ­ლე­ბის იქ ყოფ­ნას მი­ა­წე­რეს და ქრის­ტი­ან­თა დევ­ნა გა­აძ­ლი­ე­რეს.

სი­მონ მოგ­ვის სიკ­ვდი­ლით გა­ღი­ზი­ა­ნე­ბულ­მა ნე­რონ­მა მო­ცი­ქუ­ლე­ბის შე­პყრო­ბა და სიკ­ვდი­ლით დას­ჯა ბრძა­ნა. მოგ­ვი­თხრო­ბენ, როცა ქრის­ტი­ა­ნე­ბის თხოვ­ნი­თა და შე­გო­ნე­ბით პეტ­რე მო­ცი­ქუ­ლი ქა­ლა­ქი­დან გა­დი­ო­და, მან რო­მის­კენ მო­მა­ვა­ლი უფა­ლი და­ი­ნა­ხა და გა­ო­ცე­ბულ­მა ჰკი­თხა: "უფა­ლო, საით მი­დი­ხარ?" მა­ცხო­ვარ­მა უპა­სუ­ხა, რომ­ში, რათა ჯვარ­ზე ხელ­მე­ო­რედ გა­ვეკ­რაო. ამ გა­მო­ცხა­დე­ბამ მი­ახ­ვედ­რა პეტ­რე, რომ იგი ქა­ლაქ­ში უნდა დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი­ყო და მო­წა­მებ­რი­ვი სიკ­ვდი­ლით ქრის­ტე გა­ნე­დი­დე­ბი­ნა. მარ­თლაც, უკან დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი მო­ცი­ქუ­ლი შე­ი­პყრეს და ისე­ვე, რო­გორც პავ­ლე მო­ცი­ქუ­ლი, მა­მერ­ტი­ნის სა­პყრო­ბი­ლე­ში ჩას­ვეს, სა­დაც მათ ათი თვე დაჰ­ყვეს. ამ ხნის მან­ძილ­ზე მე­დი­ლე­გე­ე­ბი მო­აქ­ცი­ეს და მრა­ვა­ლი სას­წა­უ­ლი ჩა­ი­დი­ნეს. პეტ­რე მო­ცი­ქულს ჯერ ცოლი და­უ­სა­ჯეს; მან მე­უღ­ლეს, რო­მე­ლიც და­სას­ჯე­ლად მიჰ­ყავ­დათ, გზა შემ­დე­გი სი­ტყვე­ბით და­უ­ლო­ცა: "გახ­სოვ­დეს უფა­ლი, ცოლო!" თვი­თონ მო­ცი­ქუ­ლი ჯვარ­ზე გა­აკ­რეს, ოღონდ მი­სი­ვე თხოვ­ნით - თავ­და­ყი­რა, რად­გან უფ­ლის მსგავ­სი ჯვარ­ცმის ღირ­სად თავს არ თვლი­და; პავ­ლე მო­ცი­ქულს კი თავი მოჰ­კვე­თეს, რად­გან მისი, რო­გორც რო­მა­ე­ლი მო­ქა­ლა­ქის, ჯვარ­ზე გაკ­ვრა არ შე­იძ­ლე­ბო­და. ეკ­ლე­სი­ის ის­ტო­რი­ის მკვლე­ვარ­თა­გან ნა­წილს მი­აჩ­ნია, რომ ისი­ნი ერთ დღეს აღეს­რულ­ნენ, ნა­წი­ლი თვლის, რომ პავ­ლე მო­ცი­ქუ­ლი პეტ­რეს დას­ჯი­დან ზუს­ტად ერთი წლის შემ­დეგ აღეს­რუ­ლა. ვა­რა­უ­დო­ბენ, რომ ქრის­ტი­ა­ნებ­მა მათი გვა­მე­ბი რო­მის კა­ტა­კომ­ბებ­ში და­მარ­ხეს.

მარ­თა­ლია, პეტ­რე მო­ცი­ქუ­ლის შე­სა­ხებ "საქ­მე­ში" არა­ფე­რია მო­თხრო­ბი­ლი, მაგ­რამ წმინ­და გად­მო­ცე­მე­ბით ვი­ცით, რომ იგი აზი­ა­ში გა­ფან­ტულ ებ­რა­ელ­თა შო­რის ქა­და­გებ­და და რამ­დე­ნი­მე წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ან­ტი­ო­ქი­ის ეკ­ლე­სი­ას გა­ნა­გებ­და. პეტ­რე მო­ცი­ქულ­მა ორი ეპის­ტო­ლე დაგ­ვი­ტო­ვა, რო­მელ­თა­გან ერთი მო­წა­მებ­რივ აღ­სას­რუ­ლამ­დე ცოტა ხნით ადრე და­წე­რა.

ზო­გი­ერ­თი მკვლე­ვა­რი ფიქ­რობს, რომ პეტ­რე რო­მის ეპის­კო­პო­სიც იყო, მაგ­რამ სარ­წმუ­ნო ცნო­ბე­ბი ამის თა­ო­ბა­ზე არ მოგ­ვე­პო­ვე­ბა. პეტ­რე მო­ცი­ქუ­ლი უფრო იუ­დე­ვე­ლებ­თან ქა­და­გებ­და, პავ­ლე კი წარ­მარ­თებ­თან, რის გა­მოც მას წარ­მარ­თე­ბის მო­ცი­ქულ­საც უწო­დე­ბენ.

დღეს­დღე­ო­ბით პეტ­რე­სა და პავ­ლეს დაკ­რძალ­ვის ად­გი­ლი იდენ­ტი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლია და მომ­ლოც­ვე­ლე­ბი ეთაყ­ვა­ნე­ბი­ან ამ ად­გი­ლებს.

წმინ­და პეტ­რეს ტა­ძა­რი ვა­ტი­კან­ში აშე­ნე­ბუ­ლია პეტ­რე მო­ცი­ქუ­ლის სა­ვა­რა­უ­დო საფ­ლავ­ზე. ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი გად­მო­ცე­მით, კონ­სტან­ტი­ნეს უძ­ვე­ლე­სი რო­მა­უ­ლი ბა­ზი­ლი­კა იდგა პეტ­რე მო­ცი­ქუ­ლის სა­მარხზე. შემ­დგომ­ში აქვე აა­შე­ნეს ვა­ტი­კა­ნის წმინ­და პეტ­რეს ტა­ძა­რი. 1939-1949 წლებ­ში ტაძ­რის ქვეშ არ­ქე­ო­ლო­გებ­მა იპო­ვეს უძ­ვე­ლე­სი რო­მა­უ­ლი სა­საფ­ლა­ოს ნაშ­თე­ბი. 1952 წელს გა­მოქ­ვეყ­ნდა დაწ­ვრი­ლე­ბი­თი ან­გა­რი­ში, რო­მე­ლიც მოწ­მობ­და, რომ სა­საფ­ლა­ოს ერთ-ერთი საფ­ლა­ვი თაყ­ვა­ნის­ცე­მის ობი­ექ­ტი იყო უკვე I-II სა­უ­კუ­ნე­ე­ბი­დან. შემ­დეგ სა­საფ­ლა­ოს იკ­ვლევ­და იტა­ლი­ე­ლი არ­ქე­ო­ლო­გი მარ­გა­რი­ტა გუ­ად­რუ­ჩი. 1964 წელს გა­მო­ი­ცა მისი წიგ­ნი "ვა­ტი­კა­ნის წმინ­და პეტ­რეს ბა­ზი­ლი­კის სა­აღმსა­რებ­ლოს ქვეშ მდე­ბა­რე რე­ლიკ­ვი­ე­ბი", რო­მელ­შიც ლა­პა­რა­კია, რომ ამ სა­მარ­ხის პეტ­რე მო­ცი­ქუ­ლის დაკ­რძალ­ვის ად­გილ­თან იდენ­ტო­ბის ალ­ბა­თო­ბა ძა­ლი­ან დი­დია. არ­ქე­ო­ლო­გი­უ­რი გა­მოკ­ვლე­ვე­ბის შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბე­ბით აღ­სავ­სე პაპ­მა პავ­ლე VI-მ 1968 წელს გა­მო­ა­ცხა­და, მო­ცი­ქუ­ლის საფ­ლა­ვი ნა­პოვ­ნი­აო.

პეტ­რე მო­ცი­ქუ­ლის სა­მარ­ხი მდე­ბა­რე­ობს წმინ­და პეტ­რეს სა­ხე­ლო­ბის ტაძ­რის ცენ­ტრა­ლურ გუმ­ბათ­ქვეშ, ია­ტა­კის ქვე­მოთ. ქვის კე­დელ­ში და­ტა­ნე­ბუ­ლი სარ­კმლის სა­შუ­ა­ლე­ბით შე­იძ­ლე­ბა და­ვი­ნა­ხოთ იესო ქრის­ტეს დი­დე­ბუ­ლი მო­წა­ფის წმინ­და ნა­წი­ლე­ბი.

სულ ახ­ლა­ხან ვა­ტი­კა­ნის არ­ქე­ო­ლო­გებ­მა რო­მის სი­დი­დით მე­ო­რე ტაძ­რის წმინ­და პავ­ლე მო­ცი­ქუ­ლის ბა­ზი­ლი­კის გა­თხრე­ბის შე­დე­გად ქვის აკ­ლდა­მას­თან მი­სას­ვლე­ლი აღ­მო­ა­ჩი­ნეს, რო­მელ­შიც შე­საძ­ლე­ბე­ლია (დღე­ის­თვის უკვე არა­ვის ეეჭ­ვე­ბა) ლე­გენ­და­რუ­ლი მო­ცი­ქუ­ლი იყოს დაკ­რძა­ლუ­ლი. თვი­თონ სარ­კო­ფაგს ათა­რი­ღე­ბენ ახ.წ.აღ. 390 წლით. უძ­ვე­ლე­სი დრო­ი­დან ივა­რა­უ­დე­ბო­და, რომ სა­დღაც ამ ად­გი­ლებ­ში გა­ნის­ვე­ნე­ბენ წმინ­და პავ­ლე მო­ცი­ქუ­ლის წმინ­და ნა­წი­ლე­ბი, რო­მელ­საც ეფა­რა ტაძ­რის სა­კურ­თხევ­ლის ტრა­პე­ზი. ტაძ­რის თა­ნა­მედ­რო­ვე ნა­გე­ბო­ბა აშენ­და 1823 წელს ძვე­ლი, IV სა­უ­კუ­ნის ტაძ­რის ად­გილ­ზე, იმ ტაძ­რის ად­გი­ლას აშე­ნე­ბუ­ლი­სა, რო­მე­ლიც პავ­ლე მო­ცი­ქუ­ლის საფ­ლავ­ზე იდგა. მრა­ვა­ლი რე­კონ­სტრუქ­ცია-აშე­ნე­ბის შე­დე­გად მო­ცი­ქუ­ლის საფ­ლა­ვი თა­ნა­მედ­რო­ვე ია­ტა­კის დო­ნი­დან 130 სან­ტი­მეტ­რით ქვე­ვით აღ­მოჩ­ნდა. გა­თხრე­ბი 2002 წელს და­ი­წყო და 2008 წლის და­სა­წყის­ში დამ­თავ­რდა. ბოლო სამი წლის მან­ძილ­ზე არ­ქე­ო­ლო­გე­ბის­თვის მთა­ვარ დაბ­რკო­ლე­ბას წარ­მო­ად­გენ­და ტაძ­რის ტრა­პე­ზის ქვეშ ორი უზარ­მა­ზა­რი მარ­მა­რი­ლოს ფილა. რო­გორც იქნა, მათი მო­შო­რე­ბა შეძ­ლეს. პირ­ვე­ლად 1700 წლის შემ­დეგ სარ­კო­ფაგ­მა დღის სი­ნათ­ლე იხი­ლა, რომ­ლის სა­ხუ­რა­ვის წარ­წე­რა გვამ­ცნობს Pაულო Aპოს­ტო­ლო Mარ­ტყრ ("პავ­ლე მო­ცი­ქუ­ლი მო­წა­მე"). თვი­თონ სარ­კო­ფაგ­ზე მო­ჩანს ხვრე­ლე­ბი, რო­მელ­შიც ძველ მომ­ლოც­ვე­ლებს შე­ეძ­ლოთ ქსო­ვი­ლის ნაჭ­რე­ბი შე­ე­ყოთ, რათა სიწ­მინ­დეს შე­ხე­ბოდ­ნენ.

დღე­ის­თვის რო­მის ეს უდი­დე­სი სიწ­მინ­დე­ე­ბი ყვე­ლა მნახ­ვე­ლის­თვის გახ­სნი­ლია და თუ რომ­ში მოხ­ვდე­ბით, აუ­ცი­ლებ­ლად თაყ­ვა­ნი ეცით ორი უდი­დე­სი ადა­მი­ა­ნის, ორი მო­ცი­ქუ­ლის, მო­ცი­ქულ­თა თავ­თა წმინ­და ნა­წი­ლებს.

წყა­რო: karibche.ge