ადოლფ ჰიტლერს შვილები არ ჰყავდა. იოსეფ და მაგდა გებელსებმა თავი მოიკლეს, მანამდე კი, ციანიდის კალიუმით მოწამლეს საკუთარი შვილები. როგორ წარიმართა სხვა ნაცისტი ლიდერების შთამომავლების ცხოვრება? რას გრძნობდნენ ისინი, როცა გააცნობიერეს, რომ სასტიკი მკვლელების შვილები და შვილიშვილები არიან?
"იყო ჰიოსი - განაჩენია და მნიშვნელობა არ აქვს იქნება ეს ბაბუა, მამა თუ მე, რადგან სასჯელს ვერცერთი ვერ გავექცევით", - წარსულს ვერ ივიწყებს რაინერ ჰიოსი, ცნობილი ჯალათის რუდოლფ ჰიოსის შვილიშვილი.
"მამაჩემი ჩამოახრჩვეს, მე კი, თითქოს სამუდამო პატიმრობა მომისაჯეს და სიცოცხლის ბოლომდე პასუხი უნდა ვაგო იმაზე, რაც არ ჩამიდენია", - სინანულით ამბობს ნიკოლას ფრანკი, "პოლონელ ყასაბად" წოდებული ჰანს ფრანკის შვილი.
რაინერ ჰიოსი და რუდოლფ ჰიოსი
ოჯახურ რელიქვია - მასიურ ხის სკივრი, რომელიც რაინერ ჰიოსს (ღეინერ Höß) მამისგან (რუდოლფ-ჰანსისგან), მას კი, თავის მხრივ საკუთარი მამისგან (უფროსი რუდოლფ ჰიოსისგან) ერგო მემკვიდრეობად, ათწლეულების მანძილზე ინახებოდა საკუჭნაოში. უმცროსი ჰიოსი დიდხანს გაურბოდა სკივრის გახსნას, რადგან იქ ბარაკების და ეკლიანი მავთულის, კრემატორიუმის საკვამურების და გაზის კამერების შემზარავი ფოტოების აღმოჩენის ეშინოდა, თუმცა სკივრში მსგავსი არაფერი აღმოჩნდა. პირიქით, მდიდრული სახლის და მოვლილი ბაღის, პატარა აუზის და ვერანდაზე მხიარული ბავშვების შავ-თეთრი ფოტოები ბედნიერი ოჯახის იდილიურ ცხოვრებას ასახავდა.
მოგვიანებით, რაინერ ჰიოსმა თავად მოინახულა სიკვდილის ბანაკად წოდებული ოსვენციმი და ის სახლი, სადაც მისი ბაბუა - ბანაკის კომენდანტი რუდოლფ ჰიოსი ცოლთან და შვილებთან (ერთ-ერთი სწორედ რაინერის მამა) ერთად ცხოვრობდა. უმცროსი ჰიოსი ყველაზე მეტად 200 მეტრის კედელმა გააოგნა, რომელიც ერთგვარი გამყოფი ზოლი იყო ორ სამყაროს - ნაცისტი კომენდანტის ოჯახის სამოთხესა და სიკვდილის ბანაკის ტუსაღების ჯოჯოხეთს შორის. რაინერის მამა, ჰანს-რუდოლფი არასდროს იხსენებდა საკუთარ ბავშვობას. არადა, სანამ ის მხიარულად თამაშობდა ეზოში, მაღალი კედლის მიღმა ადამიანები იღუპებოდნენ, თუმცა, მას არაფრის გაგონება არ სურდა.
ევროპელი ებრაელების გენოციდის მთავარ სიმბოლოდ წოდებული ოსვენციმის კომენდანტად რუდოლფ ჰიოსი 1940-1943 წლებში მსახურობდა, 1944-ში კი, სპეციალურად დაბრუნდა ბანაკში, რათა უნგრელი ებრაელების ლიკვიდაციის პროცესი პირადად გაეკონტროლებინა. 56 დღეშიჰიოსმა 430 ათასი ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა და მესამე რეიხის უმაღლესი ჯილდოც დაიმსახურა. საერთო ჯამში კი, ოსვენციმში მილიონზე მეტი ებრაელი, რამდენიმე ათეული ათასი პოლონელი პარტიზანი და წინააღმდეგობის მოძრაობის მონაწილე, სამხედრო ტყვე, ბოშა და ჰომოსექსუალი დაიღუპა.
სწორედ ჰიოსემ - სისასტიკით სახელგანთქმულმა ჯალათმა, რომელიც საკუთარ სამფლობელოში გამუდმებით ატარებდა ექსპერიმენტებს და იგონებდა ადამიანთა მასობრივი განადგურების ახალ მეთოდებს, აქცია "ციკლონ B"-დ წოდებულ მხუთავი აირი ნაცისტური რეჟიმის მთავარ იარაღად.
კაპიტულაციის გამოცხადების შემდეგ, რუდოლფ ჰიოსი გერმანიის ჩრდილოეთში იმალებოდა და საკუთარ თავს ბოცმან ფრიც ლანგად ასაღებდა, თუმცა 1946 წლის მარტში ბრიტანულმა პოლიციამ ის ფლესბურგთან ახლოს, პატარა ფერმაზე დააპატიმრა.
ნიურნბერგის პროცესზე ჰიოსი მოწმედ წარსდგა, საკონცენტრაციო ბანაკის შემზარავი კინოქრონიკის ნახვის შემდეგ, ბრალდების მხარე მის შეურაცხადად გამოცხადებას მოითხოვდა, თუმცა, სამხედრო ტრიბუნალმა დაცვის მოთხოვნა არ დააკმაყოფილა და ჰიოსი პოლონეთის მთავრობას გადასცა. 1947 წელს ვარშავაში, პოლონეთის უმაღლესმა ნაციონალურმა სასამართლომ ჰიოსის საქმე განიხილა და განაჩენიც გამოუტანა - ყოფილი კომენდანტი თავისივე საკონცენტრაციო ბანაკში, კრემატორიუმთან ახლოს ჩამოახჩო. სიკვდილის წინ დაწერილ წერილში ჰიოსმა აღიარა, რომ საზარელი ტკივილი მიაყენა ადამიანებს და პოლონელებს პატიება სთხოვა, თუმცა მისი აღსარება ბევრმა არ დაიჯერა, ბევრმა კი, უბრალოდ არ მიიღო.
რაინერ ჰიოსმა 12 წლის ასაკში გაიგო, თუ რას წარმოადგენდა მისი ბაბუა სინამდვილეში. ინტერნატში ცხოვრებისას, კლასელებთან ერთად მოზარდმა სამზარეულოდან ბუტერბროდები მოიპარა. მებაღემ ბავშვები დაიჭირა და მხოლოდ რაინერი სცემა, რადგან ოსვენციმის ყოფილმა ტუსაღმა სხვებზე კარგად იცოდა, ვინ იყო მისი ბაბუა, "მან ჩემზე იძია შური ყველა იმ დამცირებისთვის, რომელიც თვითონ გამოიარა. იყო ჰიოსი - განაჩენია და მნიშვნელობა არ აქვს იქნება ეს ბაბუა, მამა თუ მე, რადგან სასჯელს ვერცერთი ვერ გავექცევით", - იხსენებს ჰიოსი.
თავზარდაცემულმა რაინერმა მშობლებს მიმართა, თუმცა პასუხი ვერ მიიღო. "მე არაფერი ვიცოდი ბაბუას საქმიანობაზე. მეუბნებოდნენ, თითქოს მილიონობით სხვა გერმანელივით ისიც ომში დაიღუპა, მეც კი, მჯეროდა და დარწმუნებული ვიყავი, რომ ჩემი ბაბუა გმირი თუ არა, რიგითი ჯარისკაცი მაინც იყო". იხილეთ რუბრიკა "არაჩვეულებრივი ისტორიები"
რეალური ისტორია ჰიოსმა საკუთარი მასწავლებლის, წარმოშობით ჩეხი ქალბატონის დახმარებით გაიგო, რომელმაც მართალია, არაფერი უთხრა ახალგაზრდას, თუმცა რამდენიმე წიგნი მისცა წასაკითხად და რაინერიც სწორედ მაშინ მიხვდა, თუ ვინ იყო რუდოლფ ჰიოსი სინამდვილეში. "ვკითხულობდი ბაბუაჩემის ჩადენილ დანაშაულებებზე და ვტიროდი", - აღიარებს რაინერი, რომელმაც საზარელი სიმართლის გაგების შემდეგ ორჯერ სცადა თვითმკვლელობა, ბოლო წლებში კი, სამჯერ გადაიტანა გულის შეტევა. "მე ასთმით ვარ დაავადებული. საკმარისია, თავით გადავეშვა წარსულში და ავადმყოფობაც მწვავდება. ოჯახის წარსული მძიმე ტვირთი აღმოჩნდა ჩემთვის. ბაბუა მკვლელი იყო, მე კი, მრცხვენია ვიყო მისი შვილიშვილი. თუმცა, ნათესავებისგან განსხვავებით, არ მინდა თვალი დავხუჭო სიმართლეზე და ისე ვიცხოვრო, თითქოს არაფერი მომხდარა, რადგან აუცილებლად უნდა განვთავისუფლდე იმ წყევლისგან, რომელიც წლებია ჩემს ოჯახს თან სდევს. მე ეს საკუთარი თავისთვის და პირველ რიგში საკუთარი შვილებისთვის უნდა გავაკეთო", - ამბობს უმცროსი ჰიოსი, რომელსაც ნათესავები მოღალატედ თვლიან, უცხოები კი, სიძულვილით უყურებენ, "ისეთი გრძნობა მაქვს, თითქოს ადამიანებს ჰგონიათ, რომ სისასტიკე მე მისგან მემკვიდრეობით მივიღე", - დანანებით ამბობს ჰიოსი, რომელსაც მართალია, არ ჩაუდენია დანაშაული, მაგრამ მაინც ყველას მაგივრად უწევს ბოდიშის მოხდა.
ნათესავების გაკიცხვის მიუხედავად, რომელთაც არ სურდათ წარსულის გახსენება, უმცროსმა ჰიოსმა რამდენიმე ათწლეული დაუთმო ნაციზმის ისტორიის შესწავლას, ბოლოს კი, ოსვენციმიც მოინახულა, სადაც ებრაელი სტუდენტების ჯგუფს შეხვდა, "ეს ყველაზე რთული დღე იყო ჩემს ცხოვრებაში, თუმცა შვება ვიგრძენი, რადგან მივხვდი, რომ ნაცისტების ხელით დაღუპული ებრაელების შთამომავლები მე არაფერში მადანაშაულებდნენ", - იხსენებს ჰიოსი, რომელიც სულ თან ატარებს ებრაელი გოგონას საჩუქარს - ნიჟარას დავითის ვარსკვლავით.
ოსვენციმის მონახულების შემდეგ, რაინერი იოსეფ პაჩინსკის, ბანაკის ყოფილ ტუსაღს და რუდოლფ ჰიოსის პირად დალაქსაც შეხვდა იმ იმედით, რომ ის მაინც ეტყოდა რაიმე დადებითს ბაბუაზე, თუმცა "მან ჯერ ადგომა და ოთახში გავლა მთხოვა, მერე კი, დანანებით მითხრა, რომ ძალიან ვგავარ ბაბუას", ამბობს უმცროსი ჰიოსი, რომელიც აღიარებს, რომ ბაბუა ყოველთვის მისი ცხოვრების ნაწილი იქნება.
დღეს რაინერ ჰიოსი მეუღლესთან და ოთხ შვილთან ერთად, მოკრძალებულად ცხოვრობს დიდი სახლის მანსარდის ბინაში, რადგან რიგითი მოსამსახურის ხელფასი არ აძლევს საშუალებას იცხოვროს ხელგაშლილად. მამასთან არ ურთიერთობს, რადგან ომის დასრულების და უფროსი ჰიოსის სიკვდილით დასჯის შემდეგ, ის მაინც ნაცისტად დარჩა, ადამიანებს ისევ არიელებად და არაარიელებად ჰყოფდა, არ სცნობდა დაბალი სოციალური ფენის წარმომადგენლებს და უარს ამბობდა მათთან მუშაობაზე. რაინერმა აღიარა, რომ საერთოდ არ იცის ცოცხალია თუ არა ის, "ჩემს ფეხებთან რომ კვდებოდეს და დახმარებას მთხოვდეს, ჭიქა წყალს არ მივაწოდებ, ბაბუას კი, საკუთარი ხელით მოვკლავდი", - ამბობს რაინერი და ცდილობს თავი დააღწიოს წარსულის აჩრდილებს.
იხილეთ რუბრიკა "არაჩვეულებრივი ისტორიები"
ნიკოლას ფრანკი და ჰანს ფრანკი
ერთ-ერთი მდიდრული წვეულების დროს, ჰანს ფრანკი ფეხზე წამოდგა და სტუმრებს ხუმრობით უთხრა: "ჩემს ასტროლოგს თუ დავუჯერებ, ვარსკვლავები კარგს არაფერს მპირდებიან, სიკვდილი კი, საზარელი მექნება".
წინასწარმეტყველება რამდენიმე წელიწადში ახდა, როცა ჰანს ფრანკი უფროს შვილთან, ნორმანთან ერთად, სიამაყით შეხვდა ამერიკელ ჯარისკაცებს: "მე ერთადერთი ვარ, ვინც კარგი განწყობით ელოდება დაპატიმრებას. სასამართლოს აუცილებლად გადავცემ ჩემს დღიურებს, სადაც ყოველი დღე დეტალურად მაქვს აღწერილი. მიხარია, რომ ჩანაწერები შემოვინახე და არაფრის მეშინია", - უთხრა შვილს და სახლში გაუშვა, ამერიკელ ოფიცრებს კი, ის დღიური გადასცა, რომელიც მისი აზრით, ალიბი უნდა გამხდარიყო, სინამდვილეში კი, დეტალურად აღწერილმა დანაშაულებებმა სწორედ მის წინააღმდეგ იმუშავა. "არ მესმის, რატომ ეგონა, რომ დღიური მის დანაშაულს შეამსუბუქებდა. ბოლოსდაბოლოს, ის ხომ იურისტი იყო", - გაკვირვებით იხსენებს ნიკოლასი, ჰანს ფრანკის უმცროსი ვაჟიშვილი.
ნიურნბერგის საერთაშორისო სამხედრო ტრიბუნალის ერთ-ერთი მთავარი ბრალდებული, 1940-1945 წლებში პოლონეთის გენერალ-გუბერნატორი ჰანს ფრანკი, ოკუპირებულ პოლონეთში, უზარმაზარ ციხე-სიმაგრეში, ოჯახთან, დაცვასთან და მოსამსახურეებთან ერთად ცხოვრობდა. გერმანიაში უმაღლესი რანგის ჩინოვნიკი სპეცმატარებლით მგზავრობდა, რომელსაც არავინ აკონტროლებდა და მასაც თავისუფლად გადაჰქონდა პოლონეთში ნაძარცვი ქონება, მისი მეუღლე ქალბატონი ფრანკი კი, ამასობაში ადგილობრივ გეტოებს სტუმრობდა და მდიდარ ებრაელებს ძვირფას ქურქებს, სამკაულს და ხელოვნების ნიმუშებს ართმევდა. "მამას კაბინეტში ლეონარდო და ვინჩის ტილოები ეკიდა"- ირონიით ამბობს ნიკოლასი, რომელიც ნოსტალგიის გარეშე იხსენებს ბავშვობას. იხილეთ რუბრიკა "არაჩვეულებრივი ისტორიები"
მის მშობლებს არასდროს ჰყვარებიათ ერთმანეთი. განქორწინებასაც კი აპირებდნენ, თუმცა, ჰიტლერმა აუკრძალა და ისინიც იძულებული გახდნენ დამორჩილებოდნენ ფიურერის ბრძანებას. "მამაჩემს ჰიტლერი უფრო უყვარდა, ვიდრე საკუთარი ოჯახი. მან მართლაც დაიმსახურა სასიკვდილით დასჯა და ნიურნბერგში რომ არ გაესამართლებინათ, ალბათ მე თვითონ მოვკლავდი", - სინანულის გარეშე ამბობს ნიკოლასი.
საზოგადების ყურადღება "შტერნ"-ის სტაჟიანმა რეპორტიორმა ნიკოლას ფრანკმა, წიგნის "მამა. ანგარიშსწორება" გამოცემის შემდეგ მიიპყრო, სადაც ის საკუთარ მამას სიძულვილით იხსენებდა და "პოლონელ ყასაბს" მშიშარა და ანგარებიან, სასტიკ და უნებისყოფო, ძალაუფლებაზე შეშლილ ადამიანად ახასიათებდა. უმცროსი ფრანკის განცხადებით, მამას არცერთი დადებითი თვისება არ ჰქონდა, მის სიმხდალეს კი, საკუთარ თავშიც გრძნობს და ყველაზე მეტად სწორედ ამიტომ სძულს.
1980-იან წლებში ფრანკის წიგნმა უზარმაზარი რეზონანსი გამოიწვია. მხარდაჭერა ნაკლები იყო, რადგან გერმანელებმა უარი უთხრეს შვილს მამის გასამართლებაზე, საყვედური მიიღო ნიკოლასმა ახლობლებისგანაც. "არ ღირს წარსულის ქექვა", - ხშირად ეუბნებოდნენ ბავშვობაში, წიგნის გამოსვლის შემდეგ კი, ოჯახის წევრებმა (უფროსო ძმის გარდა) ზურგი შეაქციეს, რადგან მან პირობა დაარღვია და მშობლების სიყვარულს უღალატა. "მამაჩემი ჩამოახრჩვეს, მე კი, თითქოს სამუდამო პატიმრობა მომისაჯეს და სიცოცხლის ბოლომდე პასუხი უნდა ვაგო იმაზე, რაც არ ჩამიდენია", - ამბობს ნიკოლასი, რომელმაც დღემდე ვერ დაძლია მამის სიძულვილი და შვილიშვილების ფოტოებთან ერთად ყველგან თან ატარებს ჩამომხვრჩალი მამის შავ-თეთრ ფოტოს.
არ გაუმართლათ ფრანკის დინასტიის სხვა წარმომადგენლებსაც. ნორმანმა, რომელიც მამას ყველაზე მეტად უყვარდა, ნიურნბერგის პროცესის დასრულების შემდეგ განაცხადა: "მე ნაცისტი დამნაშავეს შვილი ვარ და არ მაქვს შთამომავლობის გაგრძელების უფლება". მან პირობა შეასრულა და სრულ მარტოობაში გარდაიცვალა, მანამდე კი, არგენტინაში ცხოვრობდა, სადაც ჯერ მუსიკალური ინსტრუმენტების საწყობის უფროსად მუშაობდა, მერე კი, ტყვიას მოიპოვებდა მაღაროში. საკუთარ წარმომავლობას რა თქმა უნდა იქაც მალავდა, რადგან არგენტინაშიც ისევე სძულდათ ნაცისტები, როგორც დანარჩენ მსოფლიოში.
ბრიგიტა 46 წლის ასაკში გარდაიცვალა. ოჯახი დარწმუნებულია, რომ მან თავი მოიკლა, რადგან ბავშვობიდანვე უცნაური მანია ჰქონდა - არ უნდოდა ოდესმე მამაზე უფროსი ყოფილიყო, ჰანს ფრანკი კი, სწორედ 46 წლის ასაკში დასაჯეს სიკვდილით.
თავისი აჩემება ჰქონდა უმცროს მიხაილსაც. ბავშვობაში სილამაზით გამორჩეულმა, ზრდასრულ ასაკში უკონტროლოდ დაიწყო რძის სმა და დღეში სულ ცოტა 10 ლიტრს მაინც სვამდა. ექიმების კატეგორიული აკრძალვის მიუხედავად, მიხეილი შეპყრობილივით აგრძელებდა ჭარბი ცხიმის მიღებას, რამაც ჯერ წონაში მომატება და სრული ფიზიოლოგიური გადაგვარება, მერე კი, გარდაცვალება გამოიწვია.
თავად ფრანკი კი, გერმანიის ჩრდილოეთში, საკუთარ სამსართულიან სახლში ცხოვრობს, ფერმერობითაა გატაცებული და ყველაფერს აკეთებს, რათა საუკეთესო მამა და ბაბუა იყოს ერთადერთ ქალიშვილსა და მრავალრიცხოვან შვილიშვილებსთვის.