ბოლო კვირების კრიმინალური ქრონიკა თბილისში - როგორ აფასებენ კრიმინოგენურ მდგომარეობას იურისტები
ბოლო დროს ხშირად ვრცელდება ინფორმაცია მკვლელობის, დაჭრის, ყაჩაღობის, ძარცვის, თუ ქურდობის ფაქტებზე. სამწუხაროდ, ქუჩურ გარჩევებს ისევ ეწირებიან ახალგაზრდები, ქუჩაში ისევ გადაადგილდებიან ცეცხლსასროლი იარაღით შეიარაღებულები და ერთმანეთს სასიკვდილოდ იმეტებენ.
ბოლო დღეებში ზედიზედ რამდენიმე შემთხვევა მოხდა. 25 ივნისს, შუაღამისას ვაჟა-ფშაველას გამზირზე ახალგაზრდა ბიჭი მოკლეს. მოსახლეობა ამბობს, რომ იარაღიდან 10 გასროლის ხმა გაიგეს. მიზეზად შურისძიება სახელდება. იმავე დღეს, მეტრო "გურამიშვილის" მიმდებარედ ახალგაზრდებს შორის მომხდარი ჩხუბი მძიმე შედეგით დასრულდა: 4 ახალგაზრდა, მათ შორის ორი სპორტსმენი, ახალგაზრდა მამაკაცმა ცივი იარაღით დაჭრა. 14 ივნისს, ქუჩაში ფიზიკურად გაუსწორდნენ იუმორისტ დავით როსტომაშვილს, რამდენიმე კვირის წინ გაიტაცეს ბიზნესმენი, ერთ-ერთი სამშენებლო კომპანიის დამფუძნებელი, რომელსაც გამტაცებლები ფულს სძალავდნენ...
ეს მხოლოდ ბოლო ერთი თვის კრიმინალური ქრონიკაა და მსგავსი შემთხვევების ჩამოთვლა შორს წაგვიყვანს, ფაქტია, საზოგადოება შეშფოთებულია. მართალია, შინაგან საქმეთა სამინისტროში აცხადებენ, რომ კრიმინალი ქვეყანაში გაზრდილი არ არის და საგანგაშო არაფერი ხდება, თუმცა IDFI-ს კვლევის თანახმად, 2014-2015 წლებთან შედარებით, 2016 წლის 9 თვის განმავლობაში რეგისტრირებული დანაშაულის ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი ფიქსირდება.
ასევე ფიქრობენ იურისტები. ლია მუხაშავრიას თქმით, ქვეყანაში კრიმინოგენური ვითარება გართულებულია. როგორც აღმოჩნდა, ცოტა ხნის წინ მისი სახლიც გაიქურდა, მაგრამ დანაშაული ჯერ გაუხსნელია.
იურისტი ლია მუხაშავრია:
- ქვეყანაში კრიმინოგენური ვითარება აშკარად დამძიმდა, ამის სერიოზული წინაპირობა ისაა, რომ არ მოხდა სამართლიანობის აღდგენა, ხელისუფლებამ არ შეასრულა თავისი ძირითადი ფუნქცია და არ აღადგინა დარღვეული უფლებები.
ჩემი ვარაუდია, ადამიანები აღარ ელოდებიან სამართლიანობის აღდგენას, არ აქვთ იმის იმედი, რომ სასამართლო სამართლიანად გადაწყვეტს მათ საქმეს და თვითონ ცდილობენ სამართალი აღასრულონ. ამ პრობლემაზე ვსაუბრობ 4-5 წელია, მაგრამ სამწუხაროდ, ვინც ეს უნდა გაიგონოს, იმათ არ ესმით. ჩემი აზრით, კიდევ უფრო დამძიმდება კრიმინოგენური ვითარება, რადგან საპირისპირო მოქმედება ხელისუფლების მხრიდან არ ჩანს. არ მინდა ხალხი შევაშინო, მაგრამ მერწმუნეთ, ძალიან სერიოზული პრობლემაა ეს და ჯობია მწარე სიმართლეს თვალი გავუსწოროთ.
ამდენი ავტომატი, ამდენი იარაღია ქუჩაში... არასოდეს არ ეყოფა პოლიციელის რაოდენობა და ძალისხმევა ამ ყველაფერს, სადაც სამართალი არ არის აღსრულებული და დარღვეული უფლებების აღდგენა სისტემური პრობლემაა, ეს პრობლემა იქ ყოველთვის იქნება. მერწმუნეთ, თუკი არ მოხდება სამართლიანობის აღდგენა და პროცესი მართლა არ დაიწყება, ადამიანები აღარ დაელოდებიან "კეთილ პოლიტიკურ ნებას" და იძულებული იქნებიან თავად იპოვონ სამართალი. კარგად ვიცით სააკაშვილის რეჟიმის დროს უამრავი ძალადობრივი უკანონო ფაქტი მოხდა, როგორც ციხის გარეთ, ისე ციხეში და ამ ადამიანებისთვის პასუხი არავის მოუთხოვია. ამიტომ ადამიანები გადავიდნენ პირდაპირ ძალადობაზე, საპასუხო ძალადობაზე. ხშირად გვესმის, რომ ვიღაცას ესროლეს, ვიღაცა ჩაცხრილეს, ვიღაცას დახვდნენ ქუჩაში, ვფიქრობ პირდაპირ ამასთან არის მიზეზობრივად დაკავშირებული. არავის არ უხარია ძალადობის გამოყენება, მაგრამ სხვა არჩევანს მათ სახელმწიფო არ უტოვებს.
- სასამართლო გადაწყვეტილებები უფრო ლოიალურია დღეს, ვიდრე ეს იყო ადრე. ესეც ხომ არ არის ერთ-ერთი მიზეზი დანაშაულის მატების?
- არა. მართლმსაჯულება უნდა იყოს ლოიალური და არ უნდა იყოს სასტიკი. სახელმწიფო კანონის სახელით ვიღაცას რომ სჯის, იქ დაზარალებულს არ უჩნდება მოტივაცია, რომ მას პირადად მოსთხოვოს პასუხი, მაგრამ როცა არ ისჯება, მაშინ იბრძვის. შეწყალების აქტიც და ვადამდე პირობით ადრე გათავისუფლებაც არ წარმოშობს იმ საფრთხეს, რაზედაც მე ახლა ვსაუბრობ. პრობლემა ისაა, რომ ვინც ჩაიდინა უმძიმესი დანაშაული, უკანონოდ დააპატიმრა ადამიანი, ციხეში უკანონოდ აწამა, არა თუ არ დასჯილა, პირიქით, ზოგიერთი დაწინაურდა კიდეც და გადასარევად გრძნობს დღეს თავს. ამის მოთმენა და ამასთან შეგუება კი პრაქტიკულად შეუძლებელია.
- რას ეტყოდით ხელისუფლებას?
- სასამართლო და მართლმსაჯულება საზოგადოებას სჭირდება, ხელისუფლება თუ ვერ შეისმენს, რომ დამოუკიდებელი და მიუკერძოებელი სასამართლოს შექმნა აუცილებელია და ეს თუ არ იქნება, მაშინ ადამიანები ოფიციალურ სასამართლოს სხვა მექანიზმებით ჩაანაცვლებენ, ეს კი არავისთვის ხელსაყრელი არ იქნება. არავის უხარია შიშით ცხოვრება და რაც მთავარია, ყველა ვერ მოახერხებს ისეთი დაცვა ჰყავდეს, რომ მას და მის ოჯახის წევრებს არავინ შეეხოს. ამიტომ საყოველთაო სურვილია, სამართლიანობა აღდგეს და დარღვეული უფლებები სახელმწიფომ მართლმსაჯულების გზით აღადგინოს. მერწმუნეთ, წინააღმდეგ შემთხვევაში ხელისუფლებაც გადაყვება ამ ამბავს, მაგრამ გადაყვება ასევე უამრავი სხვა ადამიანის სიცოცხლეც და ჯანმრთელობაც და ეს არავის არ გვჭირდება.
- შინაგან საქმეთა სამინისტროში აცხადებენ, რომ დანაშაულის სტატისტიკა გაზრდილი არ არის... თუმცა აღსანიშნავია, რომ 2016 წლის 9 თვის განმავლობაში რეგისტრირებული დანაშაულის ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი ფიქსირდება. კერძოდ, 2016 წლის 9 თვეში 2014 წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით რეგისტრირებულია 154 ერთეულით მეტი დანაშაული, ხოლო 2015 წელთან შედარებით 1394 ერთეულით მეტი...
- კარგად ნაცნობია ეს ტექნოლოგია, დიდი ხანია მაგით მანიპულირებს შესაბამისი ორგანოები. მე არ მჯერა, რომ არ არის დანაშაული გაზრდილი, ან მათი რეგისტრაცია სწორად არ ხდება, ან სტატისტიკა არ არის მართალი და სანდო. ფაქტია ყოველდღე გვესმის მძიმე დანაშაულებზე, არის გახშირებული ქურდობებიც, საქონელსაც კი პარავენ ხალხს, პირადად მე რაიონში 10 ტომარა თხილი მომპარეს, მაგრამ არავის არაფერი გაუხსნია. პოლიციას ხელი არ გაუნძრევია. დანაშაულია ისიც, რომ ქურდობას დანაშაულად არ თვლიან. როგორც დედამიწა არ არსებობს გრავიტაციის გარეშე, ისე საზოგადოება არ არსებობს სამართლიანობის გარეშე და თუ ეს სამართლიანობა რეალურად არ ხორციელდება, იქ დანაშაული იზრდება.
ყოფილი პროკურორი, ადვოკატი მირიან ნიკოლაძე:
- არ არის ოფიციალური სტატისტიკა, რომელიც ამ დინამიკაზე დაკვირვების საშუალებას მოგვცემდა, ან არ აქვეყნებენ, ან ყველა სუბიექტურად უდგება. სამწუხაროდ, ყოველდღიურად ვუყურებთ, რომ განსაკუთრებით ძალადობრივი ხასიათის დანაშაულები მომატებულია, ამიტომაც საზოგადოებამ უნდა მოითხოვოს შესაბამისი ორგანოებისგან სრული სურათი, რათა ვიცოდეთ რეალური სტატისტიკა.
- სასამართლო სტრუქტურებსაც აკრიტიკებენ, ამბობენ, რომ მოსამართლეები ძალიან მცირე სასჯელებს უსჯიან უმძიმესი დანაშაულებისთვის ბრალდებულებს...
- სამართალდამცავები ამბობენ, სასამართლო ლიბერალური გახდა, ჩვენ რა ვქნათ ისინი უშვებენო. სასამართლომ რეალურად, ასწია სტანდარტი. ვინც იტყვის, რომ სასამართლო არ არის სამართლიანი, ტყუის. საქართველოს ასეთი სასამართლო არ ჰყოლია. გამოვიარე სააკაშვილის დროინდელი სასამართლო, სადაც ყველაფერს აკანონებდნენ, ახლა ასე არ არის. დღეს მაქსიმალურად ობიექტურია და უხარისხო საქმეს აფასებს მაღალკვალიფიციური სპეციალისტი. გამამართლებელი განაჩენი გამამართლებელზე დგება, ხშირად ნამდვილ დამნაშავეებსაც ამართლებენ, რადგან იმასაც ვერ ახერხებენ, რომ საგამოძიებო კუთხით გაამაგრონ მტკიცებულებები, რათა ეს საკმარისი აღმოჩნდეს ბრალეულობის გასამყარებლად.
- თქვენ ამბობთ, რომ დამნაშავეებიც გარეთ გამოდიან?
- კი, ეს შეუქცევადი პროცესი გახდა, ამას ვერ აჩერებენ. არც კანონის სიმკაცრეშია პრობლემა, მოსამართლეები იძულებულები ხდებიან დამნაშავეები გამოუშვან გარეთ. შს სამინისტროს გამოძიებული საქმეები უხარისხოზე უხარისხოა, ეს ხდება განსაკუთრებით ძალადობრივ დანაშაულებზე, სადაც ყოველდღე მტკიცებულება უნდა მოიპოვოს ადამიანმა. ისევ სააკაშვილის დრო გონიათ, სადაც მიჩვეულები ვიყავით ყველა საქმეზე გამამტყუნებელი განაჩენი გამოდიოდა და პოლიციელები ჯერ ისევ ამ ტალღაზე არიან, მაგრამ სასამართლო ითხოვს მტკიცებულებებს. თავიდან მეც მეგონა, სასამართლო ბლოკირებას ხომ არ აკეთებს სამართლადამცავი სისტემის, მაგრამ საქმეები სხვას ადასტურებს. მარტო მე ერთ ადვოკატს ბევრი გამამართლებელი განაჩენი მაქვს და ასე არიან ჩემი კოლეგები. საქმეეში რომ ჩაიხედო, გული გაგისკდება, იმდენად არ აქვთ მტკიცებულებები და ისე მიაქვთ საქმე სასამართლოში.
უპირველესად აკადემიაში რომ ჰყავთ ნიჭიერი ახალგაზრდობა, ისინი უნდა მოიყვანონ და ფსიქოლოგიურად უნდა შეცვალოს დამოკიდებულება პოლიციელმა. პოლიციელმა მუშტებით კი არ უნდა სდიოს დამნაშავეს, თავისი კვალიფიკაციით უნდა სდიოს.
- დანაშაულების დიდი ნაწილი ცეცხლსასროლი იარაღით ხდება...
- შსს-მ მოაწყო არაერთი რეიდი, ამოიღო იარაღები და ამას მოყვა არასამთავრობოების ხმაური, ესეც არ არის სწორი. მათ ყველაფერში ვერ დავადანაშაულებთ, აბა რა ქნას, როგორ ებრძოლოს კრიმინალს? უფრო მძაფრი მეთოდები უნდა იყოს. მე მახსოვს ჩემი პროკურორობის დროს რამდენჯერმე დაუძახეს ოჯახებს, უთხრეს, თქვენს შვილებს იარაღები აქვთ, ამაზე გვაქვს ინფორმაცია და სანამ უბედურება მოხდება, მივხედოთ ამ პრობლემასო, მშობლებმა თქვეს, ეს რა გვაკადრესო და ატყდა ხმაური, მერე კი მოხდა დანაშაულები სწორედ იმ იარაღებით. ფაქტია, საზოგადოება და სტრუქტურები უნდა იყვნენ ერთსულოვანი და ჩვენს თავში ვეძებოთ დამნაშავე.
როგორც ჩანს, სახელმწიფოს კვალიფიკაცია არ ყოფნის. ხშირად ისმის ისიც, მეტი რა ქნან ბიჭებმა, დღე და ღამეს ათენებენო, კი ბატონო, მართლა იქ ცხოვრობენ პოლიციელები, მაგრამ ცალსახაა, არის პროფესიონალიზმის პრობლემა, არ იციან როგორ უნდა ებრძოლონ დამნაშავეს. უნდა ებრძოლონ, სხვა გზა არ არის, ვერ გადავულოცავთ კრიმინალებს ვითარებას".
AMBEBI.GE ქვეყანაში არსებულ კრიმინოგენურ მდგომარეობასთან დაკავშირებით, შინაგან საქმეთა სამინისტროს კომენტარის მიღებასაც შეეცადა. გვსურდა პასუხები მიგვეღო კითხვებზე: გაიზარდა თუ არა ქვეყანაში კრიმინალური ფაქტები და რატომ ეპარებათ იურისტებს ეჭვი იმ სტატისტიკის რეალურობაში, რომელსაც შინაგან საქმეთა სამინისტრო აქვეყნებს; რა მოქმედებებს ატარებს უკანონო იარაღის ამოსაღებად სამართალდამცავი უწყება და რა პერიოდულობით ატარებს რეიდებს ქვეყნის მასშტაბით. ამ კითხვებზე შსს-ს პასუხები ჯერჯერობით ვერ მივიღეთ...
თეა ხურცილავა
დაპირისპირება თბილისის ცენტრში - რამდენიმე მამაკაცი ფიზიკურად გაუსწორდა
"სათამაშო ბიზნესი "ქართულ ოცნებაში" ე.წ. შავ სალაროს ავსებს" - ვინ მფარველობს ონლაინკაზინოებს?
