12 მა­ი­სი მსოფ­ლი­ოს არა­ერ­თი ქვეყ­ნის­თვის კი­ბერ­თავ­დას­ხმის დღე იყო. The Independent ის ინ­ფორ­მა­ცი­ით, ჯერ იყო და ია­პო­ნურ­მა ავ­ტომ­წარ­მო­ე­ბელ­მა Nissan-მა გა­ნა­ცხა­და, რომ ინ­გლის­ში მათ სერ­ვერ­ზე კი­ბერ­შე­ტე­ვა გან­ხორ­ცი­ელ­და, შემ­დეგ მას სხვე­ბიც მიყ­ვნენ...

წა­ი­კი­თხეთ ასე­ვე: ევ­რო­პო­ლი ხვალ კი­დევ უფრო მას­შტა­ბუ­რი კი­ბერ­თავ­დას­ხმის მო­ლო­დინ­შია

კომ­პა­ნია Nissan-ის პრესმდივ­ნის გან­მარ­ტე­ბით, 12 მა­ისს დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში მდე­ბა­რე მათი კომ­პა­ნი­ის სერ­ვერ­ზე მა­სი­უ­რი ჰა­კე­რუ­ლი შე­ტე­ვა გან­ხორ­ცი­ელ­და, რო­მელ­მაც მსოფ­ლი­ოს მას­შტა­ბით 10 ათა­სი კომ­პი­უ­ტე­რი და­ა­ზა­რა­ლა. დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში კი­ბერ­თავ­დას­ხმა გან­ხორ­ცი­ელ­და სა­ა­ვად­მყო­ფოს სერ­ვის­ზე და მე­დი­კო­სე­ბი იძუ­ლე­ბუ­ლი გახ­დნენ ასო­ბით ოპე­რა­ცია და სხვა სა­ხის სა­მე­დი­ცი­ნო მა­ნი­პუ­ლა­ცი­ე­ბი გა­და­ე­დოთ... იგი­ვე პრობ­ლე­მის შე­სა­ხებ და­ი­ჩივ­ლა, ავ­ტომ­წარ­მო­ე­ბელ­მა Renault-მა რომ­ლის გან­ცხა­დე­ბი­თაც, მათ სერ­ვერ­ზე ჰა­კე­რუ­ლი შე­ტე­ვა გან­ხორ­ცი­ელ­და.

რუ­სეთ­ში ჰა­კე­რე­ბა შე­აღ­წი­ეს სა­ტე­ლე­კო­მუ­ნი­კა­ციო კომ­პა­ნია "მე­გა­ფო­ნი­სა" და "ვიმ­პელ­კო­მის", ასე­ვე ში­ნა­გან საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტროს სერ­ვე­რის ბა­ზა­ზე. რუ­სე­თის ში­ნა­გან საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტროს ოფი­ცი­ა­ლუ­რი წარ­მო­მად­გენ­ლის ირი­ნა ვოლ­კის გან­ცხა­დე­ბით, თავ­დას­ხმა იმ კომ­პი­უ­ტე­რებ­ზე გან­ხორ­ცი­ელ­და, რო­მელ­ზეც Windows-ის ოპე­რა­ცი­უ­ლი სის­ტე­მა იყო ჩაშ­ვე­ბუ­ლი. ჰა­კე­რებ­მა, ასე­ვე სცა­დეს რუ­სე­თის ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს სერ­ვე­რე­ბის გა­ტეხ­ვაც, მაგ­რამ რო­გორც რუ­სე­თის ჯან­დაც­ვის მი­ნის­ტრის მო­ად­გი­ლე, ნი­კი­ტა ოდინ­ცო­ვი აცხა­დებს, მის სის­ტე­მა­ში ვერ შე­აღ­წი­ეს. Kaspersky Lab-ის გან­ცხა­დე­ბით, კი­ბერ­შე­ტე­ვი­სას ჰა­კე­რებ­მა პროგ­რა­მა WannaCry გა­მო­ი­ყე­ნეს.

BBC-ის ინ­ფორ­მა­ცი­ით, მსოფ­ლიო სხვა­დას­ხვა ქვე­ყა­ნა­ში გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბულ კი­ბერ­თავ­დას­ხმა­ზე სრუ­ლი სუ­რა­თი დადო აშშ-ის ეროვ­ნუ­ლი უსაფრ­თხო­ე­ბის სა­ა­გენ­ტომ. გა­მო­ცე­მის ინ­ფორ­მა­ცი­ით, ინ­ფორ­მა­ცი­ით, კი­ბერ­თავ­დას­ხმა 99 ქვე­ყა­ნა­ში გან­ხორ­ცი­ელ­და, მათ შო­რის დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში, აშშ-ში, ჩი­ნეთ­ში, რუ­სეთ­ში, ეს­პა­ნეთ­ში, იტა­ლი­ა­ში, ტა­ი­ვან­სა და სა­ქარ­თვე­ლო­ში. ექ­სპერ­ტე­ბის მო­საზ­რე­ბით, ჰა­კე­რებს ეს ქვეყ­ნე­ბი შემ­თხვე­ვით არ აურ­ჩე­ვი­ათ, მათ კონ­კრე­ტუ­ლი სა­მიზ­ნე­ე­ბი ჰყავ­დათ და ამა თუ იმ ამ ქვეყ­ნებ­ში არ­სე­ბუ­ლი სხვა­დას­ხვა სფე­როს შე­სა­ხებ სრუ­ლი სუ­რა­თის მი­ღე­ბა სურ­დათ.

BBC-ის თქმით, ყვე­ლა­ზე მეტი კომ­პი­უ­ტე­რი, სა­ვა­რა­უ­დოდ, რუ­სეთ­ში და­ვირუს­და. ამე­რი­კის ეროვ­ნუ­ლი უსაფრ­თხო­ე­ბის სა­ა­გენ­ტო ცდი­ლობს, გა­არ­კვი­ოს, ვინ დგას კი­ბერ თავ­დას­ხმის უკან. ზუს­ტი დას­კვნის გა­კე­თე­ბამ­დე, გავ­რცელ­და ვერ­სი­ე­ბი, რომ­ლის თა­ნახ­მა­დაც, ჰა­კე­რებ­მა ეს შე­ტე­ვა "მა­იკ­რო­სოფ­თის" სის­ტე­მის და­სა­სუ­ტებ­ლად გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლეს. კი­დევ ერთი ვერ­სი­ით, - ამე­რი­კის ეროვ­ნუ­ლი უსაფრ­თხო­ე­ბის სა­ა­გენ­ტოს პროგ­რა­მუ­ლი ინ­სტრუ­მენ­ტე­ბი ჰა­კე­რებ­მა მო­ი­პა­რეს და და­შიფ­რუ­ლი ფა­ი­ლე­ბის სის­ტე­მის ონ­ლა­ინ-აუქ­ცი­ონ­ზე გა­ყიდ­ვას ცდი­ლობ­დნენ.

მსოფ­ლი­ო­ში ცნო­ბი­ლი კი­ბერ­შე­ტე­ვის მა­გა­ლი­თე­ბი

მას შემ­დეგ, რაც მსოფ­ლიო კომ­პი­უ­ტე­რულ სის­ტე­მებ­ზე გა­და­ერ­თო, სხვა­დას­ხვა დროს სხვა­დას­ხვა ქვე­ყა­ნა­ში გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი სიმ­ძი­მის კი­ბერ­და­ნა­შა­უ­ლე­ბი გან­ხორ­ცი­ელ­და. ამ მხრივ გა­მორ­ჩე­უ­ლი იყო, 2007-2012 წლე­ბი, რო­დე­საც ინ­ტერ­ნე­ტი­სა და კომ­პი­უ­ტე­რუ­ლი ვირუ­სე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლად და­ზი­ან­და სხვა­დას­ხვა ქვეყ­ნი­სა და კომ­პა­ნი­ის კრი­ტი­კუ­ლი, მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი

ინფრას­ტრუქ­ტუ­რა.

ჯერ კი­დევ, 2002 წელს ნა­ტომ, პრა­ღის სა­მიტ­ზე, შე­ი­მუ­შა­ვა კი­ბერ უსაფრ­თხო­ე­ბის პროგ­რა­მა, რაც გა­მოწ­ვე­უ­ლი იყო ნა­ტოს მო­კავ­ში­რე ქვეყ­ნებ­ზე რუ­სე­თის, სერ­ბე­თი­სა და ჩი­ნე­თის მხრი­დან გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი კი­ბერ­შე­ტე­ვე­ბით.

2007 წელს, რუ­სეთ-ეს­ტო­ნე­თის და­პი­რის­პი­რე­ბის შემ­დეგ, რუს­მა ჰა­კე­რულ­მა ჯგუ­ფებ­მა ეს­ტო­ნურ ინ­ტერ­ნეტ სივ­რცეს სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი შე­უქ­მნეს. გარ­კვე­უ­ლი დრო­ის გან­მავ­ლო­ბა­ში მი­უწ­ვდო­მე­ლი იყო ეს­ტო­ნუ­რი ინ­ტერ­ნეტ რე­სურ­სე­ბი, და­ზი­ან­და ეს­ტო­ნუ­რი სა­ი­ტე­ბი. ეს იყო იმ დრო­ის­თვის ყვე­ლა­ზე მძლავ­რი კი­ბერ­ნე­ტი­კუ­ლი შე­ტე­ვა, რო­მე­ლიც რო­გორც სა­ჯა­რო, ისე კერ­ძო სექ­ტორ­ზე გან­ხორ­ცი­ელ­და.

2008 წლის რუ­სეთ-სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ო­მა­რი მოქ­მე­დე­ბე­ბის დროს სა­ქარ­თვე­ლოს ინ­ტერ­ნეტ სივ­რცე სე­რი­ო­ზუ­ლი კი­ბერ შე­ტე­ვე­ბის წი­ნა­შე აღ­მოჩ­ნდა. მა­შინ მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლად გა­ტე­ხეს და და­ა­ზი­ა­ნეს არა­ერ­თი სა­ხელ­მწი­ფო სა­ი­ტი; ასე­ვე სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­ა­გენ­ტო­ე­ბის კუთ­ვნი­ლი ინ­ტერ­ნეტ-გვერ­დე­ბი. ზო­გი­ერ­თი სა­ხელ­მწი­ფო სა­ი­ტის ფუნ­ქცი­ო­ნი­რე­ბის აღ­სად­გე­ნად, მათი დრო­ე­ბი­თი ას­ლე­ბი ამე­რი­კულ და ევ­რო­პულ ინ­ტერ­ნეტ სივ­რცე­ებ­ში შე­იქ­მნა. ქარ­თუ­ლი ინ­ტერ­ნეტ-სივ­რცის მი­მარ­თუ­ლე­ბით იგ­ზავ­ნე­ბო­და დიდი რა­ო­დე­ნო­ბის ქსე­ლუ­რი პა­კე­ტე­ბი, რა­მაც გა­მო­იწ­ვია ინ­ტერ­ნეტ არ­ხე­ბის გა­დავ­სე­ბა და ქარ­თუ­ლი ინ­ტერ­ნეტ-სივ­რცის დრო­ე­ბი­თი და­ზი­ა­ნე­ბე­ბი.

გახ­მა­უ­რე­ბუ­ლი ფაქ­ტია ჩი­ნუ­რი კი­ბერშპი­ო­ნა­ჟი ტი­ბე­ტის მთავ­რო­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ. 2009 წელს, 10-თვი­ა­ნი გა­მო­ძი­ე­ბის შე­დე­გად დად­გინ­და, რომ მსოფ­ლი­ოს 103 ქვე­ყა­ნა­ში არ­სე­ბობ­და 1295 კომ­პი­უ­ტე­რის­გან შემ­დგა­რი ქსე­ლი. მათი უმე­ტე­სო­ბა სა­გა­რეო ურ­თი­ერ­თო­ბის სა­მი­ნის­ტრო­ებ­სა და უწყე­ბებ­ში, სა­ელ­ჩო­ებ­ში, სა­ერ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­ში, ახა­ლი ამ­ბე­ბის სა­ა­გენ­ტო­ებ­ში, არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­ში იყო გან­თავ­სე­ბუ­ლი. მა­შინ ათა­სო­ბით დიპ­ლო­მა­ტის, სამ­ხედ­რო წარ­მო­მად­გენ­ლის, მი­ნის­ტრის თა­ნა­შემ­წე­ე­ბის, ჟურ­ნა­ლის­ტი­სა და სა­ხელ­მწი­ფო მო­ხე­ლის კომ­პი­უ­ტე­რებ­ში მო­ი­პო­ვეს და გა­და­ი­წე­რეს პო­ლი­ტი­კუ­რი, ეკო­ნო­მი­კუ­რი, სამ­ხედ­რო სა­ი­დუმ­ლო ში­ნა­არ­სის დო­კუ­მენ­ტა­ცია.

2010 წელს ამე­რი­კა­ში და­ა­კა­ვეს რუ­სე­თის სა­ი­დუმ­ლო აგენ­ტი, ალექ­სეი კა­რეტ­ნი­კო­ვი, რო­მე­ლიც ცხრა თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში "მა­იკ­რო­სოფთში" პროგ­რა­მულ ტეს­ტე­რად მუ­შა­ობ­და. შემ­დეგ ის რუ­სეთ­ში დე­პორ­ტით გა­მო­უშ­ვეს.

2011-2012 წლებ­ში ჰა­კე­რე­ბის მიერ და­ინ­ფი­ცირ­და ქარ­თუ­ლი სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­ი­ტე­ბის მხო­ლოდ ის გვერ­დე­ბი, სა­დაც გან­თავ­სე­ბუ­ლი იყო ინ­ფორ­მა­ცია ნატო-ს დე­ლე­გა­ცი­ის ვი­ზი­ტე­ბის, სამ­ხედ­რო სი­ახ­ლე­ე­ბის, პრე­ზი­დენ­ტის გან­ცხა­დე­ბე­ბის, ამე­რი­კას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის შე­სა­ხებ. ვებ-გვერ­დე­ბის გახ­ნი­სას ინ­ტერ­ნეტ-მომ­ხმა­რებ­ლის კომ­პი­უ­ტე­რი ავ­ტო­მა­ტუ­რად ინ­ფი­ცირ­დე­ბო­და უც­ნო­ბი ვირუ­სუ­ლი პროგ­რა­მით. ვირუ­სი კომ­პი­უ­ტე­რის გე­ოგ­რა­ფი­ულ მდგო­მა­რე­ო­ბას დრო­ი­თი სარ­ტყე­ლის მი­ხედ­ვით ამოწ­მებ­და და კომ­პი­უ­ტერ­ში არ­სე­ბულ ფა­ი­ლებ­ში, დო­კუ­მენ­ტებ­ში წი­ნას­წარ გან­სა­ზღვრუ­ლი საკ­ვან­ძო სი­ტყვებს (სამ­ხედ­რო, სა­ი­დუმ­ლო, სა­დაზ­ვერ­ვო თე­მა­ზე) ეძებ­და. შემ­დეგ კი, ინ­ფორ­მა­ცი­ის შემ­ცველ ფა­ი­ლებს ვირუ­სის ავ­ტო­რის სა­მარ­თავ სერ­ვერ­ზე წერ­და.

2012 წელს მა­სობ­რი­ვი კი­ბერ შე­ტე­ვა გან­ხორ­ცი­ელ­და არა­ბულ სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­ზე. სპე­ცი­ა­ლუ­რად შექ­მნილ­მა კომ­პი­უ­ტე­რულ­მა ვირუ­სებ­მა და­ა­ინ­ფი­ცი­რეს სა­მიზ­ნე ქვეყ­ნე­ბის სა­ხელ­მწი­ფო უწყე­ბე­ბი. შემ­დგომ ეტაპ­ზე ვირუ­სუ­ლი ფა­ი­ლი კომ­პი­უ­ტე­რულ სის­ტე­მებ­ში ეძებ­და და იპა­რავ­და მნიშ­ვნე­ლო­ვან, სა­ი­დუმ­ლო ინ­ფორ­მა­ცი­ას (დო­კუ­მენ­ტე­ბი, ელ-ფოს­ტა და ა.შ.). ვირუსს ვი­დეო და აუ­დიო ჩა­ნა­წე­რის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის ფუნ­ქცია კომ­პი­უ­ტე­რის შე­სა­ბა­მი­სი მო­წყო­ბი­ლო­ბე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით ჰქონ­და. საქ­მე ის არის, რომ ასე­თი სა­ხის ვირუ­სი იყე­ნებს კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის და­შიფ­რულ არ­ხებ­სა და ტექ­ნი­კუ­რი დახ­ვე­წი­ლო­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, მისი "გა­შიფვ­რა" რთუ­ლია.

2011-2012 წლე­ბის კი­დევ ერთი, მას­შტა­ბუ­რი კი­ბერ­შე­ტე­ვა გან­ხორ­ცი­ელ­და სამ­ხრეთ ამე­რი­კუ­ლი სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­ზე, რა დრო­საც, ჰა­კე­რე­ბის მი­ზა­ნი, ვირუ­სის სა­შუ­ა­ლე­ბით, არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი პრო­ექ­ტე­ბის ხელ­ში ჩაგ­დე­ბა იყო: სა­ინ­ტე­რე­სო და მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი პროგ­რა­მის ფა­ი­ლე­ბი, ნა­ხა­ზე­ბი და პრო­ექ­ტე­ბი. მო­ძი­ე­ბუ­ლი ფა­ი­ლე­ბი გა­და­ი­ცე­მო­და ვირუ­სის ავ­ტო­რებს სხვა­დას­ხვა ქვეყ­ნებ­ში გან­თავ­სე­ბულ შემგრო­ვე­ბელ სერ­ვე­რებ­ზე. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, და­ვირუ­სე­ბუ­ლი ქვეყ­ნე­ბის სია გა­ფარ­თოვ­და და სხვა­დას­ხვა მიზ­ნე­ბით, ჰა­კე­რე­ბის სა­მიზ­ნე, აშშ, ჩი­ნე­თი, ტა­ი­ვა­ნი, ეს­პა­ნე­თი გახ­და.

ჰა­კე­რე­ბის მიერ "სუფ­თად ნა­მუ­შე­ვარ საქ­მედ" მი­იჩ­ნე­ვა სა­უ­დის არა­ბე­თი სა­ხელ­მწი­ფო ნავ­თობ-კომ­პა­ნის ARAMCO-ს კომ­პი­უ­ტე­რუ­ლი ქსე­ლის და­ინ­ფი­ცი­რე­ბა. მა­შინ კომ­პა­ნი­ის კუთ­ვნი­ლი უამ­რა­ვი კომ­პი­უ­ტე­რის ოპე­რა­ცი­უ­ლი სის­ტე­მა და­ზი­ან­და და ფუნ­ქცი­ო­ნი­რე­ბა დრო­ე­ბით შე­წყვი­ტა. მუ­შა­ო­ბის სრუ­ლად აღ­სად­გე­ნად, კომ­პა­ნი­ას უდი­დე­სი ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სი და დრო დას­ჭირ­და, რა­მაც გარ­კვე­უ­ლი ზა­რა­ლი მი­ა­ყე­ნა მსოფ­ლი­ოს ყვე­ლა­ზე მდი­დარ ნავ­თობ-კომ­პა­ნი­ას.

ასე­ვე, ცნო­ბი­ლი ფაქ­ტია, ამე­რი­კუ­ლი უპი­ლო­ტო საფ­რე­ნი აპა­რა­ტე­ბის ოპე­რა­ტო­რე­ბის კომ­პი­უ­ტე­რე­ბის და­ინ­ფი­ცი­რე­ბა. მა­შინ ჰა­კე­რებ­მა ავ­ღა­ნე­თის მი­სი­ის­თვის გან­კუთ­ვნი­ლი ამე­რი­კუ­ლი უპი­ლო­ტო საფ­რე­ნი აპა­რა­ტე­ბის სა­მარ­თა­ვი კო­დე­ბი მო­ი­პა­რეს. ამე­რი­კულ მხა­რეს ეს ინ­ფორ­მა­ცია არ გა­უხ­მა­უ­რე­ბია. საქ­მის სირ­თუ­ლი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, პრობ­ლე­მის ოპე­რა­ტი­უ­ლად მოგ­ვა­რე­ბა­ში უდი­დე­სი ფი­ნან­სუ­რი რე­სურ­სი და­ი­ხარ­ჯა.

და ბო­ლოს, უკ­რა­ი­ნე­ლი ჰა­კე­რუ­ლი ჯგუ­ფე­ბის მიერ ბოლო წლებ­ში მო­პო­ვე­ბუ­ლი რუ­სე­თის სა­ხე­ლი­სუფ­ლე­ბო პი­რე­ბი­სა და მა­ღალ­ჩი­ნოს­ნე­ბის, მათი მხარ­დამ­ჭე­რე­ბის ურ­თი­ერ­თმი­მო­წე­რა ახ­ლაც მსოფ­ლიო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გან­სჯის სა­გა­ნია. თუმ­ცა ამ მხრივ არც რუსი ჰა­კე­რე­ბი აკ­ლე­ბენ, მათი ან­გა­რიშ­ზეა არა­ერ­თი კი­ბერ-შპი­ო­ნა­ჟი და ან­ტი­სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი პრო­პა­გან­დის­ტუ­ლი კამ­პა­ნია, რო­მე­ლიც უკ­რა­ი­ნუ­ლი მე­დი­ი­სა და სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის, ასე­ვე ნა­ტოს სა­ი­ტე­ბის, არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ გან­ხორ­ცი­ელ­და. კონ­ფი­დენ­ცი­ა­ლუ­რი ელექტრო­ნუ­ლი მი­მო­წე­რის გა­სა­ჯა­რო­ე­ბა, სა­ტე­ლე­ფო­ნო მოს­მე­ნე­ბი, დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ის გავ­რცე­ლე­ბა ფო­რუ­მებ­სა და სო­ცი­ა­ლურ ქსე­ლებ­ში, სა­ინ­ფორ­მა­ციო სის­ტე­მა­ში შეღ­წე­ვა, - წლე­ბია მათი სა­მიზ­ნეა.

ლალი პა­პას­კი­რი

AMBEBI.GE