ის­რა­ე­ლის სა­დაზ­ვერ­ვო სამ­სა­ხუ­რი "მო­სა­დი", რო­გორც ის­რა­ე­ლის სხვა სპეც­სამ­სა­ხუ­რე­ბი, სა­ი­დუმ­ლო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­აა, თით­ქმის მი­თი­უ­რი. ის­რა­ე­ლის დაზ­ვერ­ვა­ზე ლე­გენ­დებს თხზა­ვენ. ის აშშ-ის დაზ­ვერ­ვის ცენ­ტრა­ლურ სა­ა­გენ­ტოს­თან (CIA), ბრი­ტა­ნულ MI-6-თან, რუ­სე­თის სა­გა­რეო დაზ­ვერ­ვის სამ­სა­ხურ­თან (СВР) ერ­თად მსოფ­ლი­ოს სა­უ­კე­თე­სო და ყვე­ლა­ზე ეფექ­ტუ­რი სპეც­სამ­სა­ხუ­რე­ბის სი­ა­ში შე­დის.

პა­ტა­რა ის­რა­ელ­ში დიდ პა­ტივს სცე­მენ თა­ვი­ანთ სპეც­სამ­სა­ხუ­რებს. წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია, რომ ვინ­მე აგ­დე­ბუ­ლად სა­უბ­რობ­დეს მათ­ზე. "თუ შენ პა­ტა­რა ტე­რი­ტო­რია გაქვს, შენ თვი­თონ უნდა შექ­მნა ოპე­რა­ტი­უ­ლი სივ­რცე, რო­მე­ლიც სა­ჭი­რო ტე­რი­ტო­რი­ის ნაკ­ლე­ბო­ბის კომ­პენ­სი­რე­ბას მო­ახ­დენს. ამი­ტო­მაც გვჭირ­დე­ბო­და ჩვენ კარ­გი და ძლი­ე­რი დაზ­ვერ­ვა", - გა­ნა­ცხა­და ერთ-ერთ ინ­ტერ­ვი­უ­ში მეირ ამიტ­მა, რო­მე­ლიც "მო­სა­დის" დი­რექ­ტო­რი გახ­ლდათ 1963-1968 წლებ­ში.

ადა­მი­ა­ნი, რო­მე­ლიც ის­რა­ე­ლის დაზ­ვერ­ვის პირ­ვე­ლი ხელ­მძღვა­ნე­ლი გახ­და, ძვე­ლი იე­რუ­სა­ლი­მის ორ­თო­დოქ­სა­ლურ უბან­ში და­ი­ბა­და და გა­ი­ზარ­და. მა­მა­მი­სი რა­ბი­ნი იყო და რა თქმა უნდა, სურ­და, მისი შვი­ლიც რა­ბი­ნი გამ­ხდა­რი­ყო. სა­უ­ბა­რია რე­უ­ვენ ში­ლო­აჰზე - ადა­მი­ან­ზე, ვინც ის­რა­ე­ლის დაზ­ვერ­ვა შექ­მნა. თავ­და­პირ­ვე­ლად "მო­სა­დი" გან­ლა­გე­ბუ­ლი იყო თელ-ავივ­ში, ბენ იუ­დას ქუ­ჩა­ზე მდე­ბა­რე პა­ტა­რა ორ­სარ­თუ­ლი­ან სახ­ლში, შე­სავ­ლელ კარ­ზე პა­ტა­რა წარ­წე­რით: "სა­კონ­სულ­ტა­ციო მომ­სა­ხუ­რე­ბე­ბი".

პირ­ვე­ლი აღი­ა­რე­ბა

ასევე დაგაინტერესებთ

20:36 / 09-04-2018

ქალად გადაცმული ისრაელის მომავალი პრემიერი და ისტორიული ოპერაცია ბეირუთში - 45 წელი „ახალგაზრდობის გაზაფხულიდან“

...ის­რა­ე­ლის პირ­ველ პრე­მი­ერ-მი­ნისტრს და­ვიდ ბენ-გუ­რი­ონს არ­ჩე­ვა­ნი გა­კე­თე­ბუ­ლი ჰქონ­და: ის ის­რა­ელს აშშ-სა და და­სავ­ლე­თის მო­კავ­ში­რედ ხე­დავ­და. სა­ა­მი­სოდ მას სჭირ­დე­ბო­და შან­სი, რათა და­ემ­ტკი­ცე­ბი­ნა, რომ ის­რა­ე­ლი სან­დო პარტნი­ო­რი და მო­კავ­ში­რეა. ამა­ში მას და­ეხ­მარ­ნენ ებ­რა­ე­ლი წარ­მო­შო­ბის ახალ­გაზ­რდა პო­ლო­ნე­ლი ჟურ­ნა­ლის­ტი და "მო­სა­დის" აგენ­ტე­ბი, რომ­ლებ­მაც იღ­ბა­ლი ხე­ლი­დან არ გა­უშ­ვეს. შემ­დგომ­ში, "მო­სა­დის" ამ ოპე­რა­ცი­ას "XX სა­უ­კუ­ნის ყვე­ლა­ზე გახ­მა­უ­რე­ბულ გა­ჟონ­ვას" უწო­დე­ბენ. ამ ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ ის­რა­ე­ლის ახალ­გაზ­რდა სპეც­სამ­სა­ხუ­რი, "მო­სა­დი" მსოფ­ლი­ოს აღი­ა­რე­ბას მი­ი­ღებს.

ეს ის­ტო­რია 1956 წლის 25 თე­ბერ­ვალს და­ი­წყო. სსრკ-ს კო­მუ­ნის­ტუ­რი პარ­ტი­ის მე-20 ყრი­ლო­ბის ბოლო დღე. ნი­კი­ტა ხრუშ­ჩოვ­მა უცხო­ელ სტუმ­რებ­სა და პრე­სას სხდო­მის და­ტო­ვე­ბა მოს­თხო­ვა. ის მოხ­სე­ნე­ბით გა­მო­ვა სტა­ლი­ნის კულ­ტის შე­სა­ხებ. ებ­რა­უ­ლი წარ­მო­შო­ბის პო­ლო­ნე­ლი ჟურ­ნა­ლის­ტი ვიქ­ტორ გრა­ევ­სკი იხ­სე­ნებს: "პო­ლო­ნეთ­ში გა­ვი­გე, რომ ამე­რი­კე­ლე­ბი ნი­კი­ტა ხრუშ­ჩო­ვის სი­ტყვით გა­მოს­ვლის ტექ­სტის­თვის 1,5 მი­ლი­ონ აშშ დო­ლარს იძ­ლე­ვი­ან და ამ დო­კუ­მენ­ტის ხელ­ში ჩაგ­დე­ბა სურთ".

ვიქ­ტორ გრა­ევ­სკი იმ დროს პო­ლო­ნე­თის პრე­სის სა­ა­გენ­ტო­ში სსრკ-ს გან­ყო­ფი­ლე­ბის მთა­ვა­რი რე­დაქ­ტო­რი იყო. "მე მყავ­და მე­გო­ბა­რი გოგო, ლუ­ცია ბა­რა­ნოვ­სკა­ია, რო­მე­ლიც პო­ლო­ნე­თის გა­ერ­თი­ა­ნე­ბულ მუ­შა­თა პარ­ტი­ის ცენ­ტრა­ლურ კო­მი­ტეტ­ში პარ­ტი­ის გე­ნე­რა­ლუ­რი მდივ­ნის რე­ფე­რენ­ტად მუ­შა­ობ­და" - იხ­სე­ნებს გრა­ევ­სკი. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, გრა­ევ­სკის თა­ვი­სუ­ფა­ლი წვდო­მა ჰქონ­და პარ­ტი­ის ცენ­ტრა­ლუ­რი კო­მი­ტე­ტის შე­ნო­ბა­ში. ერთ მშვე­ნი­ერ დღეს მან თა­ვის მე­გო­ბარ გო­გოს სამ­სა­ხურ­ში მი­ა­კი­თხა და შემ­თხვე­ვით და­ი­ნა­ხა მის სა­მუ­შაო მა­გი­და­ზე წი­თე­ლი ბრო­შუ­რა, რო­მელ­საც რუ­სულ ენა­ზე ეწე­რა: "Совершенно секретно". ეს ხრუ­შო­ვის სი­ტყვით გა­მოს­ვლის ტექ­სტის ეგ­ზემპლა­რი იყო, გან­კუთ­ვნი­ლი პო­ლო­ნე­თის გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი მუ­შა­თა პარ­ტი­ის გე­ნე­რა­ლუ­რი მდივ­ნის­თვის. ლუ­ცია ბა­რა­ნოვ­სკა­ი­ას არც კი ჰქონ­და წარ­მოდ­გე­ნა იმის შე­სა­ხებ, თუ რა დო­კუ­მენ­ტი ედო სა­მუ­შაო მა­გი­და­ზე. ამი­ტო­მაც, ყო­ველ­გვა­რი წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბის გა­რე­შე, რამ­დე­ნი­მე სა­ა­თით ეს დო­კუ­მენ­ტი თა­ვის მე­გო­ბარს, ვიქ­ტორ გრა­ევ­სკის გა­ა­ტა­ნა.

"ვი­ცო­დი, რომ ყვე­ლას სურ­და ამ მოხ­სე­ნე­ბის ხელ­ში ჩაგ­დე­ბა, გა­ე­გოთ თუ რა ეწე­რა მანდ. შე­მეძ­ლო წავ­სუ­ლი­ყა­ვი ამე­რი­კე­ლებ­თან და 1,5 მი­ლი­ო­ნი აშშ დო­ლა­რი ამე­ღო, მაგ­რამ გა­დავ­წყვი­ტე ის­რა­ე­ლის სა­ელ­ჩო­ში წას­ვლა" - იგო­ნებს პო­ლო­ნე­ლი ჟურ­ნა­ლის­ტი, რომ­ლის მშობ­ლე­ბი იმ დრო­ის­თვის უკვე ის­რა­ელ­ში ცხოვ­რობ­დნენ, თვი­თო­ნაც აპი­რებ­და სა­ცხოვ­რებ­ლად ის­რა­ელ­ში გა­დას­ვლას და ამ დო­კუ­მენ­ტის ის­რა­ე­ლის­თვის გა­და­ცე­მა, მშვე­ნი­ე­რი სა­ჩუ­ქა­რი იქ­ნე­ბო­და მისი მო­მა­ვა­ლი სამ­შობ­ლოს­თვის...

ის­რა­ე­ლის სა­ელ­ჩო­ში ვიქ­ტორ გრა­ევ­სკი ნი­კი­ტა ხრუ­შო­ვის სი­ტყვით გა­მოს­ვლის ტექ­სტის ასლს ვინ­მე ბარ­მორს გა­დას­ცემს ("მო­სა­დის" ოფი­ცე­რი), რო­მე­ლიც შემ­დგომ­ში და­უ­ყოვ­ნებ­ლივ გა­ემ­გზავ­რე­ბა ვე­ნა­ში, სა­დაც აღ­ნიშ­ნულ დო­კუ­მენტს ის­რა­ე­ლის კონ­ტრდაზ­ვერ­ვის ხელ­მძღვა­ნელს ამას მა­ნორს გა­დას­ცემს. ის­რა­ე­ლის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ არ გა­მო­აქ­ვეყ­ნა ეს დო­კუ­მენ­ტი. მათ სულ სხვა გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ი­ღეს: ნი­კი­ტა ხრუშ­ჩო­ვის სა­ი­დუმ­ლო მოხ­სე­ნე­ბა აშშ-ის დაზ­ვერ­ვის ცენ­ტრა­ლურ სა­ა­გენ­ტოს (CIA) გა­დას­ცეს. ამით ის­რა­ელ­მა სსრკ-სთან ურ­თი­ერ­თო­ბა არ გა­ი­ფუ­ჭა და ამავდრო­უ­ლად აშშ-სთან ნდო­ბით აღ­ჭურ­ვილ ურ­თი­ერ­თო­ბებს სა­ძირ­კვე­ლი ჩა­უ­ყა­რა.

გრა­ევ­სკი იგო­ნებს: "ის­რა­ელ­ში სა­ცხოვ­რებ­ლად გა­დას­ვლის შემ­დეგ, ერთ მშვე­ნი­ერ დღეს ჩემ­თან ვი­ღაც და­ბა­ლი მა­მა­კა­ცი მო­ვი­და, რო­მე­ლიც ჩემ­თან ცო­ტა­თი ივ­რით­ზე და ცო­ტა­თი პო­ლო­ნურ ენა­ზე სა­უბ­რობ­და. მან მი­თხრა: "ბა­ტო­ნო გრა­ევ­სკი, ჩვენ არ და­ვი­ვი­წყებთ თუ რა გა­ა­კე­თეთ ის­რა­ე­ლის სა­ხელ­მწი­ფოს­თვის". ჯილ­დოს სა­ხით, მან გუ­ლის ჯი­ბი­დან კა­ლა­მი გა­მო­ი­ტა­ნა და გად­მომ­ცა. თუ არ ვცდე­ბი, "მონბ­ლა­ნის" კა­ლა­მი იყო".

ჟურ­ნა­ლისტს წარ­მოდ­გე­ნაც კი არ ჰქონ­და, რომ ეს და­ბა­ლი მა­მა­კა­ცი, ხელ­ში "მონბ­ლა­ნის" კალ­მით, ის­რა­ელ­ში ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე გავ­ლე­ნი­ა­ნი პირი - "მო­სა­დის" ლე­გენ­და­რუ­ლი დი­რექ­ტო­რი, ისერ ჰა­რე­ლი იყო.

"მე მჭირ­დე­ბა ხალ­ხი, რომ­ლებ­საც ეზი­ზღე­ბათ მკვლე­ლო­ბა, თუმ­ცა მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, შე­იძ­ლე­ბა ას­წავ­ლო მოკ­ვლა"

"მო­სა­დის" ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბის გარ­და, ისერ ჰა­რე­ლი ასე­ვე ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და ის­რა­ე­ლის კონ­ტრდაზ­ვერ­ვას, "შინ-ბეთს" და უშიშ­რო­ე­ბის სფე­რო­ში გა­ნუ­სა­ზღვრე­ლი უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბით სარ­გებ­ლობ­და. მას მხო­ლოდ ორი უფ­რო­სი ჰყავ­და: ის­რა­ე­ლის პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი და­ვიდ ბენ-გუ­რი­ო­ნი და ღმერ­თი!

მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ "მო­სა­დის" პირ­ვე­ლი დი­რექ­ტო­რი რე­უ­ვენ ში­ლო­ა­ჰი იყო, რომ­ლის დრო­საც შე­იქ­მნა ეს ორ­გა­ნი­ზა­ცია, "მო­სა­დი" მსოფ­ლიო ბრენ­დად ზუს­ტად რომ ისერ ჰა­რელ­მა აქ­ცია. ისერ ჰა­რე­ლის "მო­სად­ში" მოს­ვლის დროს პერ­სო­ნა­ლი სამ ოთახ­ში იყო გან­ლა­გე­ბუ­ლი. თა­ნამ­დე­ბო­ბის და­კა­ვე­ბის შემ­დეგ ისერ ჰა­რელ­მა და­ვიდ ბენ-გუ­რი­ონს ბი­უ­ჯე­ტის ათ­მა­გად გაზ­რდა მოს­თხო­ვა, რა­ზეც და­დე­ბი­თი პა­სუ­ხი მი­ი­ღო პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის­გან. მან "მო­სა­დის" ძი­რე­უ­ლი სტრუქ­ტუ­რუ­ლი გარ­დაქ­მნა მო­ახ­დი­ნა. მის დროს შე­იქ­მნა აგენ­ტე­ბის მომ­ზა­დე­ბის სპე­ცი­ა­ლუ­რი სკო­ლა და მო­მა­ვა­ლი თა­ნამ­შრომ­ლე­ბის სე­ლექ­ცი­ის მკაც­რი სტან­დარ­ტე­ბი და­წეს­და.

"მე მჭირ­დე­ბა ხალ­ხი, რომ­ლებ­საც ეზი­ზღე­ბათ მკვლე­ლო­ბა, თუმ­ცა მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, შე­იძ­ლე­ბა ას­წავ­ლო მოკ­ვლა" - ამ­ბობ­და ჰა­რე­ლი, რო­მე­ლიც "მო­სა­დის" როლს შემ­დეგ­ნა­ი­რად ხე­დავ­და: "ჩვენ ირ­გვლივ მტრე­ბი არი­ან, რომ­ლე­ბიც რი­ცხობ­რი­ვად აღგ­ვე­მა­ტე­ბი­ან. ამი­ტო­მაც, იძუ­ლე­ბულ­ნი ვართ ჩვე­ნი დაზ­ვერ­ვა რაც შე­იძ­ლე­ბა წინ წავ­წი­ოთ. ის ჩვენ რო­გორც ერ­თგვა­რი გრძე­ლი ხელი გვემ­სა­ხუ­რე­ბა და დრო­ი­სა და სივ­რცის კომ­პენ­სი­რე­ბა­ში გვეხ­მა­რე­ბა".

"მო­სა­დის" ლე­გენ­და­რუ­ლი ოპე­რა­ცია - 20 წამი, რო­მელ­მაც 1960 წელს მსოფ­ლიო შეძ­რა

"მო­სა­დის" ოპე­რა­ცია, რო­მელ­მაც ისერ ჰა­რელს მსოფ­ლიო აღი­ა­რე­ბა მო­უ­ტა­ნა და ლე­გენ­დად აქ­ცია და რო­მელ­საც ის პი­რა­დად კუ­რი­რებ­და, 1960 წლის 11 მა­ისს არ­გენ­ტი­ნა­ში, ქა­ლაქ ბუ­ე­ნოს აი­რეს­ში გან­ხორ­ცი­ელ­და.

გა­სუ­ლი წლის 11 მა­ისს, როცა პი­რა­დად ვიმ­ყო­ფე­ბო­დი არ­გენ­ტი­ნა­ში, გა­ვი­ფიქ­რე: "დრო­ის მან­ქა­ნა რომ არ­სე­ბობ­დეს, აუ­ცი­ლებ­ლად გა­და­ვი­ნაც­ვლებ­დი 1960 წლის 11 მა­ისს, სან ფერ­ნან­დო­ში (ბუ­ე­ნოს აი­რე­სის პრო­ვინ­ცია), ზუს­ტად ამ ად­გი­ლას, გა­რი­ბალ­დის ქუ­ჩა­ზე, რათა მე-20 სა­უ­კუ­ნის ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე უპ­რე­ცე­დენ­ტო და უნი­კა­ლუ­რი სპე­ცო­პე­რა­ცი­ის მოწ­მე გამვხდა­რი­ყა­ვი, რომ­ლის შემ­სრუ­ლე­ბე­ლი "მო­სა­დი" იყო".

...1960 წლის 11 მა­ი­სი. ქ. სან ფერ­ნან­დო (28 კმ ბუ­ე­ნოს აი­რე­სი­დან). 20:05 სა­ა­თი. გა­რი­ბალ­დის ქუ­ჩი­სა და 202 ნო­მე­რი გზის გზაჯ­ვა­რე­დინ­ზე მდე­ბა­რე ავ­ტო­ბუ­სის გა­ჩე­რე­ბა­ზე, 203-ე ნო­მე­რი ავ­ტო­ბუ­სი­დან ვინ­მე რი­კარ­დო კლე­მენ­ტე ჩა­მო­ვა, სი­ნამ­დვი­ლე­ში კი Waffen-SS-ის ობერშტურმ­ბან­ფი­უ­რე­რი (ფა­შის­ტურ გერ­მა­ნი­ა­ში ესე­სე­ლე­ბის ოფიც­რის წო­დე­ბა), ჰო­ლო­კოს­ტის არ­ქი­ტექ­ტო­რი, ადოლფ აიხ­მა­ნი, რო­მე­ლიც მე­ო­რე მსოფ­ლიო ომის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ, წლე­ბია არ­გენ­ტი­ნა­ში იმა­ლე­ბა.

ავ­ტო­ბუ­სის გა­ჩე­რე­ბი­დან სახ­ლის­კენ მი­მა­ვა­ლი, გა­რი­ბალ­დის ქუ­ჩა­ზე რამ­დე­ნი­მე ათე­ულ მეტრს გა­ივ­ლის, რო­დე­საც ტრო­ტუ­არ­ზე გა­ჩე­რე­ბუ­ლი და ვი­თომ გა­ფუ­ჭე­ბუ­ლი მან­ქა­ნის ირ­გვლივ მყო­ფი მა­მა­კა­ცე­ბი­დან ერთ-ერთი, კერ­ძოდ, "მო­სა­დის" აგენ­ტი პი­ტერ მალ­კი­ნი, ეს­პა­ნუ­რად მი­მარ­თავს: Un momentito, señor. ამ ფრა­ზის წარ­მოთ­ქმი­დან ადოლფ აიხ­მა­ნის და­კა­ვე­ბამ­დე 20 წამი გავა. ის 20 წამი, რო­მე­ლიც 1960 წელს მსოფ­ლი­ოს შეძ­რავს.

ადოლფ აიხ­მანს კონ­სპი­რა­ცი­ულ ბი­ნა­ში გა­და­იყ­ვა­ნენ, სა­დაც "მო­სა­დის" აგენ­ტებს ის 9 დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში ეყო­ლე­ბათ დამ­წყვდე­უ­ლი. ისი­ნი სა­ბო­ლო­ოდ მი­ი­ღე­ბენ მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბებ­სა და აღი­ა­რე­ბას, რომ პირი, რო­მელ­საც წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ეძებ­დნენ და რო­მე­ლიც უშუ­ა­ლოდ კუ­რი­რებ­და 6 მი­ლი­ო­ნი ებ­რა­ე­ლის ფი­ზი­კურ გა­ნად­გუ­რე­ბას, რე­ა­ლუ­რად ადოლფ აიხ­მა­ნია.

20 მა­ისს, აიხ­მა­ნი ნარ­კო­ტი­კუ­ლი ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბის ზე­მოქ­მე­დე­ბის ქვეშ და ყალ­ბი დო­კუ­მენ­ტე­ბით (რო­გორც ის­რა­ე­ლის ავი­ა­ხა­ზე­ბის პი­ლო­ტი) არ­გენ­ტი­ნის ტე­რი­ტო­რი­ი­დან გა­იყ­ვა­ნეს. 22 მა­ისს, ის­რა­ე­ლის პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი და­ვიდ ბენ გუ­რი­ო­ნი გა­მო­ა­ცხა­დებს, რომ ადოლფ აიხ­მა­ნი ის­რა­ელ­შია და მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბას გა­და­ე­ცე­მა.

ეს იყო "მო­სა­დის" პირ­ვე­ლი მას­შტა­ბუ­რი და უნი­კა­ლუ­რი ოპე­რა­ცია და ერ­თგვა­რი მე­სი­ჯი, რომ ის­რა­ე­ლის სა­ხელ­მწი­ფო თა­ვი­სი მტრე­ბის დას­ჯა­ში მხო­ლოდ თა­ვი­სი ტე­რი­ტო­რი­ით არ შე­მო­ი­ფარ­გლე­ბა, რაც დამ­ტკიც­და მომ­დევ­ნო წლებ­ში, "მო­სა­დის" მიერ ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი არა­ერ­თი უპ­რე­ცე­დენ­ტო ოპე­რა­ცი­ე­ბის ფარ­გლებ­ში.

#1 აგენ­ტი "მო­სა­დის" ის­ტო­რი­ა­ში

ალ­ბათ, თავს ვერ ვა­პა­ტი­ებ­დი, რომ ამ სტა­ტი­ის წე­რი­სას არ შევ­ხე­ბო­დი "მო­სა­დის" ის­ტო­რი­ა­ში #1 აგენტს, ლე­გენ­და­რულ ელი კო­ენს, რომ­ლის კა­რი­ე­რა წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი იყო, ფი­ნა­ლი კი ტრა­გი­კუ­ლი.

ელი კო­ე­ნი 1924 წლის 16 დე­კემ­ბერს, ეგ­ვიპ­ტე­ში, ებ­რა­ე­ლი ემიგ­რან­ტე­ბის ოჯახ­ში და­ი­ბა­და. 1949 წელს მისი ოჯა­ხი ის­რა­ელ­ში გა­და­სახ­ლდა, თუმ­ცა ელი კო­ე­ნი ეგ­ვიპ­ტე­ში დარ­ჩა. 50-იანი წლე­ბის და­სა­წყის­ში ეგ­ვიპ­ტე­ში და­ა­კა­ვეს ის­რა­ე­ლის აგენ­ტე­ბი - მოშე მარ­ზუ­კი და სემი ეზე­რი, მათ­თან ერ­თად ელი კო­ე­ნიც. კო­ენს გა­უ­მარ­თლა. ის და­კი­თხვა­ზე არა "მუ­ჰა­ბა­რათ­ში" (სა­ხელ­მწი­ფო უშიშ­რო­ე­ბის სამ­სა­ხუ­რი), არა­მედ პო­ლი­ცი­ა­ში მოხ­ვდა და თავი გა­და­ირ­ჩი­ნა. პო­ლი­ცი­ელ­მა და­უ­ჯე­რა მის ვერ­სი­ას, რომ მხო­ლოდ ბი­ნის და­ქი­რა­ვე­ბა­ში და­ეხ­მა­რა ებ­რა­ელ მუ­შებს და არც კი იცო­და თუ რას საქ­მი­ა­ნობ­დნენ ისი­ნი ეგ­ვიპ­ტე­ში. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, 1956 წელს ეგ­ვიპ­ტის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ გა­ა­ძე­ვა ის ქვეყ­ნი­დან, რო­გორც "არა­სა­ი­მე­დო ებ­რა­ე­ლი".

ელი კო­ე­ნი იძუ­ლე­ბუ­ლი გახ­და დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი­ყო ის­ტო­რი­ულ სამ­შობ­ლო­ში. რო­გორც კი ის­რა­ელ­ში აღ­მოჩ­ნდა, "მო­სად­ში" შე­ი­ტა­ნა სა­ბუ­თე­ბი, თუმ­ცა უარი მი­ი­ღო. 1960 წელს ელი კო­ე­ნით ის­რა­ე­ლის სამ­ხედ­რო დაზ­ვერ­ვა "ამა­ნი" და­ინ­ტე­რეს­და. მან ინ­ტენ­სი­უ­რი მო­სამ­ზა­დე­ბე­ლი კურ­სი გა­ი­ა­რა, ინ­სტრუქ­ტო­რე­ბი აღ­ფრთო­ვა­ნე­ბულ­ნი იყ­ვნენ მისი ინ­ტე­ლექ­ტით, ერუ­დი­ცი­ით და არა­ბუ­ლი ენის ცოდ­ნით. კურ­სის დამ­თავ­რე­ბის­თა­ნა­ვე, ელი კო­ე­ნი "მო­სად­ში" ჩა­რი­ცხეს. "მო­სა­დის" ლე­გენ­დის თა­ნახ­მად, ელი კო­ე­ნი უნდა გამ­ხდა­რი­ყო სი­რი­ე­ლი ბიზ­ნეს­მე­ნი და ჩა­ნერ­გი­ლი­ყო სი­რი­ის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან და­ახ­ლო­ვე­ბულ წრე­ებ­ში. ამ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი და­ვა­ლე­ბის შეს­რუ­ლე­ბა ელი კო­ენ­მა არ­გენ­ტი­ნი­დან და­ი­წყო...

1961 წლის 6 თე­ბერ­ვალს, ელი კო­ე­ნი ბუ­ე­ნოს აი­რეს­ში გა­ემ­გზავ­რა ქა­მალ ამინ თა­ვა­თის სა­ხე­ლით, სა­დაც კონ­ტაქ­ტე­ბი და­ამ­ყა­რა სი­რი­ელ დიპ­ლო­მა­ტებ­თან და ბიზ­ნეს­მე­ნებ­თან. სულ ორი თვე დას­ჭირ­და ელი კო­ენს იმი­სათ­ვის, რომ ში­ნა­უ­რი გამ­ხდა­რი­ყო დიპ­ლო­მა­ტი­ურ მი­ღე­ბებ­ზე. და­უ­მე­გობ­რდა სი­რი­ის სა­ელ­ჩოს სამ­ხედ­რო ატა­შეს, ამინ ალ-ჰა­ფეზს, რო­მე­ლიც ფა­რუ­ლად იყო პარ­ტია "ბა­ა­სის" წევ­რი (იმ დროს ეს პარ­ტია არა­ლე­გა­ლუ­რად იყო გა­მო­ცხა­დე­ბუ­ლი სი­რი­ა­ში). 1961 წლის ზა­ფხულს, ამინ ალ-ჰა­ფე­ზი სი­რი­ა­ში დაბ­რუნ­და და პარ­ტი­ულ იერ­არ­ქი­ა­ში წამ­ყვა­ნი პო­ზი­ცი­ე­ბი და­ი­კა­ვა. 1962 წლის 10 იან­ვარს თვით ელი კო­ე­ნიც ჩა­ვი­და სი­რი­ა­ში. არ­გენ­ტი­ნა­ში გაც­ნო­ბი­ლი სი­რი­ე­ლი "მე­გობ­რე­ბის" დახ­მა­რე­ბით ის და­უ­ახ­ლოვ­და სი­რი­ის გე­ნე­რა­ლუ­რი შტა­ბის უფ­რო­სის ძმის­შვილს, ლე­ი­ტე­ნანტ კა­რიმ ზა­ჰე­რის, სამ­ხედ­რო ელი­ტის წარ­მო­მად­გენ­ლებს და რაც მთა­ვა­რია, ის უკვე იყო გე­ნე­რალ ამინ ალ-ჰა­ფე­ზის, პარ­ტია "ბა­ა­სის" ლი­დე­რის ახლო მე­გო­ბა­რი. მალე სი­რი­ის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის უმაღ­ლეს ეშე­ლო­ნებ­ში ელი კო­ენ­ზე, რო­გორც სი­რი­ის პატ­რი­ოტ­ზე ალა­პა­რაკ­დნენ.

1963 წლის მარტს, სი­რი­ა­ში მო­რი­გი სამ­ხედ­რო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბა მოხ­და. ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში პარ­ტია "ბა­ა­სი" მო­ვი­და. სი­რი­ის პრე­ზი­დენ­ტი კი ამინ ალ-ჰა­ფე­ზი გახ­და - ელი კო­ე­ნის მიერ არ­გენ­ტი­ნა­ში გაც­ნო­ბი­ლი სამ­ხედ­რო ატა­შე და "მე­გო­ბა­რი". აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ელი კო­ენს ხელი მი­უწ­ვდე­ბო­და სა­ხელ­მწი­ფო ინ­ფორ­მა­ცი­ა­ზე. უფრო მე­ტიც, მას შეს­თა­ვა­ზეს ოფიც­რის თა­ნამ­დე­ბო­ბა უშიშ­რო­ე­ბის მთა­ვარ სამ­მარ­თვე­ლო­ში, სა­დაც პოლ­კოვ­ნი­კის წო­დე­ბაც კი მი­ი­ღო. სი­რი­ის პრე­ზი­დენ­ტის­თვის ელი კო­ე­ნი ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე სან­დო ადა­მი­ა­ნი იყო, რო­მელ­საც ხში­რად რჩე­ვებ­საც სთხოვ­და სა­ხელ­მწი­ფო და სამ­ხედ­რო მნიშ­ვნე­ლო­ბის საქ­მე­ებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით. კო­ე­ნი მას რჩე­ვებს სწრა­ფად არა­სო­დეს აძ­ლევ­და. სთხოვ­და გარ­კვე­ულ დროს, რათა სა­კი­თხის არსში გარ­კვე­უ­ლი­ყო. ამ დროს კი ამ ინ­ფორ­მა­ცი­ას ცენ­ტრში გა­დას­ცემ­და და "მო­სა­დის" სამ­ხედ­რო სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბის მიერ მომ­ზა­დე­ბულ პა­სუხს, სი­რი­ის პრე­ზი­დენტს მე­გობ­რუ­ლი რჩე­ვის სა­ხით აწ­ვდი­და.

მალე სი­რი­ის პრე­ზი­დენ­ტმა ქა­მალ ამინ თა­ვა­თი (ელი კო­ე­ნი) თა­ვის სამ­ხედ­რო მრჩევ­ლად და­ნიშ­ნა. ეს კი ნიშ­ნავ­და იმას, რომ "მო­სა­დის" აგენ­ტი, ებ­რა­ე­ლი ელი კო­ე­ნი (ლე­გენ­დის თა­ნახ­მად ქა­მალ ამინ თა­ვა­თი) სი­რი­ის მა­ღალ ეშე­ლო­ნებ­ში სრუ­ლი სან­დო­ო­ბით სარ­გებ­ლობ­და. უფრო მე­ტიც, ის უკვე იმ სა­მე­ულ­ში შე­დი­ო­და, ვინც მო­მა­ვალ­ში სი­რი­ის პრე­ზი­დენ­ტად მო­ი­აზ­რე­ბო­და. ელი კო­ენს ჰქონ­და თა­ვი­სუ­ფა­ლი წვდო­მა ნე­ბის­მი­ერ სამ­ხედ­რო ნა­წილ­ზე ან ობი­ექ­ტზე, ის ნე­ბის­მი­ე­რი სამ­ხედ­რო მო­ლა­პა­რა­კე­ბე­ბის საქ­მის კურ­სში იყო. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ის­რა­ე­ლის დაზ­ვერ­ვა უნი­კა­ლურ ინ­ფორ­მა­ცი­ას იღებ­და იმ ქვე­ყა­ნა­ზე, რო­მე­ლიც მისი ერთ-ერთი უმ­თავ­რე­სი მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე იყო...

1964 წელს, ელი კო­ე­ნი ხში­რად გა­დას­ცემ­და რა­დი­ოგ­რა­მებს "მო­სად­ში", ვი­ნა­ი­დან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ინ­ფორ­მა­ცია მას­თან, მისი პო­ზი­ცი­ე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, თით­ქმის ყო­ველ­დღი­უ­რად მი­დი­ო­და. რა­დი­ოგ­რა­მე­ბის ხშირ­მა გაგ­ზავ­ნამ გარ­კვე­უ­ლი დაბ­რკო­ლე­ბა შე­უქ­მნა ინ­დო­ე­თის სა­ელ­ჩოს კავ­შირ­გაბ­მუ­ლო­ბას (ინ­დო­ე­თის სა­ელ­ჩოს შე­ნო­ბა ელი კო­ე­ნის სახ­ლის ქუ­ჩა­ზე მდე­ბა­რე­ობ­და). ეს კო­ენ­მა იცო­და, თუმ­ცა რა­დი­ოგ­რა­მე­ბის გაგ­ზავ­ნა არ შე­უ­წყვე­ტია. სი­რი­ის სპეც­სამ­სა­ხუ­რებ­მა ამ სა­კი­თხის შეს­წავ­ლა და­ი­წყეს, თუმ­ცა სა­თა­ნა­დო ტექ­ნი­კა არ გა­აჩ­ნდათ. ამ დროს საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი­დან მათ ახა­ლი პე­ლენ­გა­ტო­რე­ბი მი­ი­ღეს და მალე გა­ირ­კვა ინ­დო­ე­თის სა­ელ­ჩოს კავ­შირ­გაბ­მუ­ლო­ბის ხა­ზის დაბ­რკო­ლე­ბე­ბის მი­ზე­ზი. ამან სი­რი­ის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში ბევ­რი შოკ­ში ჩა­აგ­დო.

1965 წლის 18 იან­ვარს, დი­ლის 08:30 სა­ათ­ზე, კო­ე­ნი რო­გორც ყო­ველ­თვის რა­დი­ოგ­რა­მას ელო­დე­ბო­და ის­რა­ე­ლი­დან. უეც­რად კარ­ზე კა­კუ­ნის ხმა გა­ის­მა. ვერც კი მო­ას­წრო ორი ნა­ბი­ჯის გა­დად­გმა, რო­დე­საც მის ბი­ნა­ში შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ჯგუ­ფი შე­ვარ­და...

სი­რი­ის პრე­ზი­დენ­ტი სა­შინ­ლად იმედ­გაც­რუ­ე­ბუ­ლი იყო, რო­დე­საც გა­ი­გო, რომ მისი მე­გო­ბა­რი, რო­მელ­საც იც­ნობ­და რო­გორც სი­რი­ელს, რო­მელ­საც ენ­დო­ბო­და, უზი­ა­რებ­და სა­ი­დუმ­ლო სა­ხელ­მწი­ფო სა­კი­თხებს, რო­მელ­საც მემ­კვიდ­რედ და­ტო­ვე­ბას უპი­რებ­და, აღ­მოჩ­ნდა ებ­რა­ე­ლი და თა­ნაც "მო­სა­დის" აგენ­ტი... გა­მო­ძი­ე­ბი­სას ელი კო­ენს სას­ტი­კად აწა­მებ­დნენ. გა­ი­მარ­თა სა­სა­მარ­თლო პრო­ცე­სი. 1965 წლის 18 მა­ისს ელი კო­ე­ნი და­მას­კოს ცენ­ტრა­ლურ მო­ე­დან­ზე ჩა­მო­ახ­რჩვეს. დღემ­დე მისი ცხე­და­რი სი­რი­ა­შია - სი­რი­ის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა კა­ტე­გო­რი­ულ უარ­ზეა ის­რა­ელს ელი კო­ე­ნის გვა­მი გა­დას­ცეს...

შეც­დო­მა = სიკ­ვდილს

"მო­სადს" ყო­ველ­თვის უწევ­და ერ­თდრო­უ­ლად მო­სა­მარ­თლი­სა და ნა­ფიც მსა­ჯულ­თა ფუნ­ქცი­ე­ბის შეს­რუ­ლე­ბა. ეს არა­სო­დეს ყო­ფი­ლა ის­რა­ე­ლის სა­ხელ­მწი­ფოს არ­ჩე­ვა­ნი. ეს იყო ის აუ­ცი­ლე­ბე­ლი ზომა, რო­მე­ლიც პა­ტა­რა და გარ­შე­მო მტრე­ბით შე­მორ­ტყმულ სა­ხელ­მწი­ფოს თვით­გა­დარ­ჩე­ნის­თვის სჭირ­დე­ბო­და.

"მო­სა­დის" საქ­მი­ა­ნო­ბა­ზე ტო­მე­უ­ლე­ბის და­წე­რა შე­იძ­ლე­ბა, რის სა­შუ­ა­ლე­ბა­საც ამ სტა­ტი­ის ფორ­მა­ტი არ იძ­ლე­ვა. პა­ტა­რა სა­ხელ­მწი­ფოს სა­დაზ­ვერ­ვო სამ­სა­ხურს უნი­კა­ლუ­რი, გა­ბე­დუ­ლი და უპ­რე­ცე­დენ­ტო ოპე­რა­ცი­ე­ბი აქვს ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი, რაც მსოფ­ლი­ოს წამ­ყვა­ნი ქვეყ­ნე­ბის სპეც­სამ­სა­ხუ­რებ­საც კი შე­შურ­დე­ბო­დათ.

"მო­სა­დის" კა­ცე­ბი და ქა­ლე­ბი, რომ­ლე­ბიც რის­კის ქვეშ აყე­ნე­ბენ თა­ვი­ანთ სი­ცო­ცხლეს, თა­ვი­ან­თი ოჯა­ხე­ბის­გან შორს ცხოვ­რო­ბენ მო­გო­ნი­ლი სა­ხე­ლე­ბი­თა და ცხოვ­რე­ბის ის­ტო­რი­ით, მა­მაც და ხში­რად წარ­მო­უდ­გე­ნელ ოპე­რა­ცი­ებს ატა­რე­ბენ ის­რა­ე­ლი­სად­მი მტრუ­ლად გან­წყო­ბილ ქვეყ­ნებ­ში, სა­დაც უმ­ცი­რეს­მა შეც­დო­მამ შე­საძ­ლოა გა­მო­იწ­ვი­ოს მათი და­კა­ვე­ბა, წა­მე­ბა ან სიკ­ვდი­ლი.

"მო­სა­დის" აგენ­ტებს შეც­დო­მის უფ­ლე­ბა არ აქვთ, ვი­ნა­ი­დან მათ შემ­თხვე­ვა­ში დაშ­ვე­ბუ­ლი შეც­დო­მა ხში­რად ფა­ტა­ლურ შე­დეგს ნიშ­ნავს.

სპე­ცი­ა­ლუ­რად AMBEBI.GE-სთვის მო­ამ­ზა­და კახა დგე­ბუ­ა­ძემ