დიდი მარ­ხვის პე­რი­ოდ­ში ეკ­ლე­სი­ებ­ში ზე­თის კურ­თხე­ვის სა­ი­დუმ­ლო, ანუ რო­გორც მას დღეს უწო­დე­ბენ, "შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბა" სრულ­დე­ბა.

ეს არის შვი­დი­დან ერთ-ერთი სა­ეკ­ლე­სიო სა­ი­დუმ­ლო­თა­გა­ნი, რომ­ლის დრო­საც, მო­ცი­ქულ­თა სწავ­ლე­ბით, ადა­მი­ან­ზე ზე­თის­ცხე­ბის დროს, უფ­ლის მად­ლი გად­მო­დის და კურ­ნავს ადა­მი­ან­თა სუ­ლი­ერ და ხორ­ცი­ელ უძ­ლუ­რე­ბას. სა­ეკ­ლე­სიო ტრა­დი­ცი­ის მი­ხედ­ვით, ამ სა­ი­დუმ­ლოს შვი­დი მღვდელმსა­ხუ­რი აღას­რუ­ლებს.

ზე­თის­კურ­თხე­ვის სა­ი­დუმ­ლოს შე­სა­ხებ თა­ვის ეპის­ტო­ლე­ში, მე­ხუ­თე თავ­ში სა­უბ­რობს წმინ­და მო­ცი­ქუ­ლი ია­კო­ბი (უფ­ლის ხორ­ცი­ე­ლი ძმა - მარ­თა­ლი იო­სე­ბის ძე).

ია­კობ მო­ცი­ქუ­ლი გვამ­ცნობს, რომ თუკი ვინ­მე ეკ­ლე­სი­ის წევ­რი ავა­დაა, უხ­მოს ეკ­ლე­სი­ის მო­ძღვართ და ილო­ცონ მის­თვის, ზეთი სცხონ უფ­ლის სა­ხე­ლით: "რწმე­ნის ლოც­ვა იხ­სნის ავად­მყოფს, უფა­ლი აღად­გენს მას, და თუ ცოდ­ვა რამ ჩა­უ­დე­ნია, მი­ე­ტე­ვე­ბა"(იაკ.5:15).

თუმ­ცა, მა­ნამ­დე ამ სა­ი­დუმ­ლოს შე­სა­ხებ წმინ­და მარ­კოზ მა­ხა­რე­ბე­ლიც გვა­უ­წყებს, რო­დე­საც მა­ცხოვ­რის მიერ სი­ნა­ნუ­ლის სა­ქა­და­გებ­ლად თორ­მე­ტი მო­ცი­ქუ­ლის გაგ­ზავ­ნის შე­სა­ხებ სა­ხა­რე­ბა­ში გვე­სა­უბ­რე­ბა: "და წა­ვიდ­ნენ ისი­ნი სი­ნა­ნუ­ლის სა­ქა­და­გებ­ლად. აძე­ვებ­დნენ მრა­ვალ ეშ­მაკს, ზეთს სცხებ­დნენ და ჰკურ­ნავ­დნენ უამ­რავ სნე­ულს"(მრკ.6:12-13).

სა­ი­დუმ­ლოს შეს­რუ­ლე­ბის წესი

ეკ­ლე­სი­ა­ში იკი­თხე­ბა "სა­მო­ცი­ქუ­ლო­დან" და "სა­ხა­რე­ბი­დან" შვიდ-შვი­დი მო­ნაკ­ვე­თი. თი­თო­ე­უ­ლი ტექ­სტის წა­კი­თხის შემ­დეგ, მო­ძღვა­რი ადა­მი­ანს წი­თელ ღვი­ნო­ში არე­ულ ნა­კურთხ ზეთს სცხებს შუბ­ლზე, თვა­ლებ­ზე, ლო­ყებ­ზე, მკერ­დსა და ხე­ლებ­ზე. ბოლო სა­კი­თხა­ვის შემ­დეგ, მო­ძღვა­რი ავად­მყოფს თავ­ზე და­ა­დებს გა­დაშ­ლილ სა­ხა­რე­ბას და კი­თხუ­ლობს ლოც­ვას მის­თვის ცოდ­ვა­თა მი­ტე­ვე­ბის­თვის.

ცალ­კე­უ­ლი თე­ო­ლო­გი­უ­რი ლი­ტე­რა­ტუ­რის მი­ხედ­ვით, იმის გამო, რომ შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბა გან­კუთ­ვნი­ლია და აღეს­რუ­ლე­ბა მხო­ლოდ ავად­მყო­ფე­ბის მად­ლის­მი­ე­რი გან­კურ­ნე­ბის­თვის, ის, ერ­თის მხრივ, ვერ იქ­ნე­ბა ჯან­მრთე­ლი ადა­მი­ა­ნის­თვის გან­კუთ­ვნი­ლი; ასე­ვე ვერ აღეს­რუ­ლე­ბა გარ­დაც­ვლილ ადა­მი­ან­ზე. თუმ­ცა, ძვე­ლად, რო­დე­საც ჯან­მრთე­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი ეს­წრე­ბოდ­ნენ ავად­მყო­ფი ადა­მი­ა­ნის­თვის გან­კუთ­ვნი­ლი ზე­თის­ცხე­ბის სა­ი­დუმ­ლოს, მო­ძღვრებს სთხოვ­დნენ, რომ მათ­თვი­საც ეცხოთ ზეთი უფ­ლის მად­ლის მი­სა­ღე­ბად და სუ­ლი­ე­რი გა­სა­ჭი­რის შე­სამ­სუ­ბუ­ქებ­ლად. მო­ძღვრე­ბი მათ უარს არ ეუბ­ნე­ბოდ­ნენ და მა­თაც იმა­ვე ლოც­ვებს უკი­თხავ­დნენ, რაც სნე­უ­ლებს ეკი­თხე­ბო­დათ. ფიქ­რო­ბენ, რომ ამ წესს სა­ფუძ­ვე­ლი აღ­მო­სავ­ლე­თის ეკ­ლე­სი­ა­ში მე-5-6 სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში ჩა­ე­ყა­რა.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ არ­სე­ბუ­ლი პრაქ­ტი­კით, ზე­თის­ცხე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა უგო­ნოდ მყო­ფი ადა­მი­ა­ნე­ბის­თვის და ბავ­შვე­ბის­თვის.

ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი მო­ძღვრე­ბის სა­ფუძ­ვლებ­ში, რა­საც "მცი­რე კა­ტე­ხიზ­მო" ეწო­დე­ბა, ვკი­თხუ­ლობთ, რომ სი­ნა­ნუ­ლის სა­ი­დუმ­ლოს­თან ახ­ლოს დგას "შვიდ­ჯერ ზე­თის­ცხე­ბის" ანუ "ზე­თის­კურ­თხე­ვის" სა­ი­დუმ­ლო. ის სრულ­დე­ბა დიდ­მარ­ხვი­სას და ასე­ვე სპე­ცი­ა­ლუ­რად ავად­მყო­ფის­თვის სახ­ლში.

ზე­თის კურ­თხე­ვი­სას ადა­მი­ანს და­ვი­წყე­ბუ­ლი ცოდ­ვე­ბიც ეპა­ტი­ე­ბა

ეს სა­ი­დუმ­ლო, ისე­ვე რო­გორც ახა­ლი აღ­თქმის და­ნარ­ჩე­ნი სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბე­ბი, უფალ­მა ჩვენ­მა იესო ქრის­ტემ დაგ­ვი­წე­სა. ზე­თის კურ­თხე­ვის სა­ი­დუმ­ლოს შეს­რუ­ლე­ბის მი­ზა­ნია ავად­მყო­ფის ხორ­ცი­ე­ლი სნე­უ­ლე­ბი­სა­გან გან­კურ­ნე­ბა და ცოდ­ვა­თა მი­ტე­ვე­ბა.

თუ ავად­მყოფ­თან სა­ი­დუმ­ლოს ჩა­ტა­რე­ბი­სას ჩვე­ნი მთა­ვა­რი მი­ზა­ნი სნე­უ­ლე­ბის დათ­რგუნ­ვაა, ეკ­ლე­სი­ა­ში მას მორ­წმუ­ნე­ე­ბი ძი­რი­თა­დად ცოდ­ვა­თა მი­ტე­ვე­ბის გამო ეს­წრე­ბი­ან; თუმ­ცა, ცხა­დია, ორი­ვე შემ­თხვე­ვა­ში სა­ი­დუმ­ლოს ორი­ვე ზე­მოქ­მე­დე­ბა ძა­ლა­შია, რა­მე­თუ სნე­უ­ლე­ბის­გან სრუ­ლი გან­კურ­ნე­ბა ცოდ­ვა­თა მი­ტე­ვე­ბის გა­რე­შე ადა­მი­ა­ნის სუ­ლის­თვის, შე­იძ­ლე­ბა, დამ­ღუპ­ვე­ლი აღ­მოჩ­ნდეს.

სა­სურ­ვე­ლია, რომ მორ­წმუ­ნემ ზე­თის­კურ­თხე­ვა­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა ყო­ველ­წლი­უ­რად მი­ი­ღოს, რად­გან, თუ აღ­სა­რე­ბი­სას ადა­მი­ანს ის ცოდ­ვე­ბი მი­ე­ტე­ვე­ბა, რომ­ლე­ბიც აღი­ა­რა და მო­ი­ნა­ნია, ზე­თის კურ­თხე­ვი­სას, გად­მო­ცე­მით, და­ვი­წყე­ბუ­ლი ცოდ­ვე­ბიც ეპა­ტი­ე­ბა. ამის გამო სა­ი­დუმ­ლო­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა შე­უძ­ლი­ათ მხო­ლოდ მათ, ვი­საც აღ­სა­რე­ბა ერთხელ მა­ინც უთ­ქვამს - აღ­ნიშ­ნუ­ლია ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი მო­ძღვრე­ბის სა­ფუძ­ვლებ­ში.

სწო­რედ ამ ბოლო აზ­რთან და­კავ­ში­რე­ბით რუსი ღვთის­მე­ტყვე­ლი, მოს­კო­ვის სა­სუ­ლი­ე­რო აკა­დე­მი­ის პრო­ფე­სო­რი, ალექ­სეი ოსი­პო­ვი ამ­ბობს, რომ მოხ­და გარ­კვე­უ­ლი და­მა­ხინ­ჯე­ბა ამ სა­ი­დუმ­ლოს გა­გე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით.

ალექ­სეი ოსი­პო­ვი: "სა­ი­დუმ­ლოს ეკ­ლე­სი­ის მიერ და­ფუძ­ნე­ბა გა­მომ­დი­ნა­რე­ობს მო­ცი­ქულ ია­კო­ბის­გან, რო­მე­ლიც მკა­ფი­ოდ ამ­ბობს "უჭირს რო­მე­ლი­მე თქვენ­განს? ილო­ცოს. ულ­ხინს? ფსალ­მუ­ნი იგა­ლო­ბოს. ავა­დაა ვინ­მე? ეკ­ლე­სი­ის ხუ­ცესთ მო­უხ­მოს, რათა ილო­ცონ მის­თვის და ზეთი სცხონ უფ­ლის სა­ხე­ლით. რწმე­ნის ლოც­ვა იხ­სნის ავად­მყოფს, უფა­ლი აღად­გენს მას, და თუ ცოდ­ვა რამ ჩა­უ­დე­ნია, მი­ე­ტე­ვე­ბა."(იაკ.5:13-15). აქ, პირ­ველ რიგ­ში, ყუ­რა­დღე­ბა­მი­საქ­ცე­ვია: "ეკ­ლე­სი­ის ხუ­ცესთ მო­უხ­მოს" - ანუ ავად­მყოფს უკვე აღარ შე­უძ­ლია თა­ვად სი­ა­რუ­ლი, ანუ აქ სა­უ­ბა­რია მძი­მე ავად­მყო­ფო­ბა­ზე, რად­გან ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი გა­გე­ბით ადა­მი­ა­ნის­თვის საკ­მა­რი­სია, თუ ის ეზი­ა­რე­ბა და აღ­სა­რე­ბას აბა­რებს. ზი­ა­რე­ბა­ზე აღ­მა­ტე­ბუ­ლი სა­ეკ­ლე­სიო სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბა არ არ­სე­ბობს. შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბი­სას, კი ამ ეპის­ტო­ლის თა­ნახ­მად, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი ლოც­ვა ავად­მყო­ფი ადა­მი­ა­ნის­თვის და თა­ნაც, არა ერთი სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რის ლოც­ვა, არა­მედ რამ­დე­ნი­მე­სი ("ხუ­ცესთ მო­უხ­მოს"). თავ­და­პირ­ვე­ლად ეკ­ლე­სი­ა­ში ამის­თვის სა­ჭი­რო იყო შვი­დი სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რის მსა­ხუ­რე­ბა.

დღე­ვან­დელ დღეს კი პირ­და­პირ ზღაპ­რებს ყვე­ბი­ან: "შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბით და­ვი­წყე­ბუ­ლი ცოდ­ვე­ბი მო­გე­ტე­ვე­ბა­თო" - სა­ი­დან მო­ი­ტა­ნეს ეს აზრი? თა­ნაც აუ­ა­რე­ბა ადა­მი­ა­ნი მი­დის ამ ზე­თის­ცხე­ბა­ზე. ეს იქცა გარ­კვე­ულ რი­ტუ­ა­ლად. სა­ი­დან მო­ვი­და ეს აზრი, უც­ნო­ბია. მო­ცი­ქუ­ლი ია­კო­ბი ამ­ბობს, რომ "და თუ ცოდ­ვა რამ ჩა­უ­დე­ნია, მი­ე­ტე­ვე­ბა".

რა­ზეა აქ სა­უ­ბა­რი? - იმა­ზე, რომ ნე­ბის­მი­ერ სა­ეკ­ლე­სიო სა­ი­დუმ­ლო­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა რწმე­ნი­თა და სი­ნა­ნუ­ლით ხდე­ბა ცოდ­ვა­თა მი­ტე­ვე­ბა - აღ­სა­რე­ბა­შიც, ზი­ა­რე­ბა­შიც და ჯვრის­წე­რის, მღვდლო­ბის, მო­ნაზვნო­ბის, ზე­თის­ცხე­ბი­სას.

სამ­წუ­ხა­როდ, არის ასე­თი თქმუ­ლე­ბა და ეს აბ­რკო­ლებს ადა­მი­ა­ნებს. რო­დე­საც მძი­მე ავად­მყო­ფო­ბას­თან გვაქვს საქ­მე, შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბა არ არის ცუდი, მაგ­რამ რო­დე­საც ეს გარ­კვე­ულ­წი­ლად, ჩვე­უ­ლე­ბად იქ­ცე­ვა, ეს არ არის ნორ­მა­ლუ­რი. მო­ცი­ქულს ეს არ და­უ­ბა­რე­ბია".

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, ამას­თან და­კავ­ში­რე­ბით, მოს­კო­ვი­სა და სრუ­ლი­ად რუ­სე­თის პატ­რი­არქ კი­რი­ლის პატ­რი­არ­ქო­ბამ­დე პე­რი­ოდ­ში სა­ტე­ლე­ვი­ზიო ეთე­რით გა­მოთ­ქმუ­ლი მო­საზ­რე­ბა, რო­მე­ლიც ამ­ბობს, რომ "შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბის დროს, პირ­ველ­ყოვ­ლი­სა, ხდე­ბა ის, რაც სი­ნა­ნუ­ლის სა­ი­დუმ­ლოს დროს - ადა­მი­ანს მი­ე­ტე­ვე­ბა ცოდ­ვე­ბი, მაგ­რამ ივა­რა­უ­დე­ბა, რომ ეს სა­ი­დუმ­ლო შე­საძ­ლოა აღ­სრულ­დეს იმ ადა­მი­ა­ნებ­ზე, რომ­ლებ­საც გაც­ნო­ბი­ე­რე­ბუ­ლად აღარ შე­უძ­ლი­ათ უფ­ლი­სა და ეკ­ლე­სი­ის წი­ნა­შე სი­ნა­ნუ­ლი. ამი­ტო­მაც, სა­ი­დუმ­ლოს სა­ფუძ­ველ­ში დევს არა დი­ა­ლო­გი მო­ნა­ნულ­სა და მო­ძღვარს შო­რის, არა­მედ ეკ­ლე­სი­ის ლოც­ვა ავად­მყო­ფის­თვის. ეკ­ლე­სია თა­ვი­სი სა­ხე­ლით შე­უნ­დობს ცოდ­ვას მას, ვინც ზეთს იცხებს. ის უფ­ლის წი­ნა­შე მოწ­მონს, რომ არ აქვს ამ ადა­მი­ანს ცოდ­ვა ეკ­ლე­სი­ის­გან უპა­ტი­ე­ბე­ლი და ამ ადა­მი­ა­ნის სულს უფ­ლის ხელთ გა­დას­ცემს და ამ ადა­მი­ა­ნის­თვის უფალს ცოდ­ვა­თა მი­ტე­ვე­ბას სთხოვს. თა­ვად ნა­კურ­თხი ზე­თით ცხე­ბა მოწ­მობს, რომ ეკ­ლე­სია, ახორ­ცი­ე­ლებს რა ამ მოქ­მე­დე­ბას, უფალს ამ ადა­მი­ა­ნის ჯან­მრთელ­ბო­ას გა­მოს­თხოვს. უამ­რა­ვი ადა­მი­ა­ნი ზე­თის­ცხე­ბის შემ­დეგ გა­მო­ჯან­მრთელ­დე­ბა, თუმ­ცა, ზოგ­ჯერ, შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბა მო­მაკ­ვდა­ვი ადა­მი­ა­ნის ფი­ზი­კურ მდგო­მა­რე­ო­ბას რა­დი­კა­ლუ­რად არ აუ­ა­რე­სებს, მაგ­რამ სუ­ლი­ე­რად აძ­ლი­ე­რებს და ეხ­მა­რე­ბა - ღირ­სე­უ­ლად შეხ­ვდეს გარ­დაც­ვა­ლე­ბას.

თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­ეკ­ლე­სიო პრაქ­ტი­კა­ში შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბის სა­ი­დუმ­ლოს არას­წორ გა­გე­ბას ვა­წყდე­ბით. თით­ქოს, ის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის წინ აღ­სას­რუ­ლე­ბე­ლი სა­ი­დუმ­ლოა და მხო­ლოდ მო­მაკ­ვდავ ადა­მი­ან­ზე სრულ­დე­ბა, რაც არას­წო­რია. ამ სა­ი­დუმ­ლოს შეს­რუ­ლე­ბა იმ ადა­მი­ა­ნებ­ზეც შე­იძ­ლე­ბა, რომ­ლებ­საც არ აქვთ მძი­მე ავად­მყო­ფო­ბა და ტა­ძარ­შიც კი შე­უძ­ლი­ათ მის­ვლა. თუმ­ცა, აბ­სო­ლუ­ტუ­რად ჯან­მრთე­ლი ადა­მი­ა­ნი შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბა­ში არ უნდა მო­ნა­წი­ლე­ობ­დეს, რად­გან ამ სა­ი­დუმ­ლოს მთე­ლი ღირ­სე­ბა ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლია ადა­მი­ა­ნურ უძ­ლუ­რე­ბა­სა და ავად­მყო­ფო­ბა­ზე და თუკი ადა­მი­ანს მსგავ­სი ავად­მყო­ფო­ბა არ აქვს, ამ სა­ი­დუმ­ლოს აღ­სრუ­ლე­ბა მას­ზე უმარ­თე­ბუ­ლოა. ჯან­მრთე­ლი ადა­მი­ა­ნი უნდა მი­ვი­დეს აღ­სა­რე­ბა­ზე, რის შემ­დე­გაც ქრის­ტეს წმინ­და ნა­წი­ლებს ეზი­ა­როს".

შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბის სა­ი­დუმ­ლოს­თან და­კავ­ში­რე­ბით წე­სებს ვხვდე­ბით "ან­თი­მოზ ივე­რი­ე­ლის მო­ნას­ტრის ტი­პი­კო­ნის" ცალ­კე­ულ მუხ­ლებ­შიც.

22-ე თავ­ში აღ­ნიშ­ნუ­ლია: "ავად­მყოფ­თა ზრუნ­ვი­სათ­ვის იღუ­მე­ნი, მღვდელ­მო­ნა­ზონ­ნი და მღვდელ­ნი, რო­გორც კი შე­ი­ტყო­ბენ, რო­მე­ლი­მე ადა­მი­ა­ნის: ში­ნა­უ­რი­სა თუ უხ­ცოს, ქა­ლი­სა თუ კა­ცის, ამ, თუ სხვა უბ­ნის მა­ცხოვ­რებ­ლის ავად­მყო­ფო­ბის შე­სა­ხებ, ვალ­დე­ბუ­ლებ­ნი იქ­ნე­ბი­ან, რომ მი­ა­კი­თხონ თვი­თონ, ან გა­უგ­ზავ­ნონ ვინ­მე გა­მოც­დი­ლი მღვდე­ლი, რო­მე­ლიც შეძ­ლებს ავად­მყოფს ნუ­გე­ში სცეს და და­არ­წმუ­ნოს, რომ აუ­ცი­ლე­ბე­ლია აღ­სა­რე­ბის თქმა, შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბა, ზი­ა­რე­ბა და ან­დერ­ძის შედ­გე­ნა...".

ამას­თან, უნდა აღი­ნიშ­ნოს, რომ თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რე­ბი ცხა­დია, ადას­ტუ­რე­ბენ, რომ შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბა უპი­რა­ტე­სად ავად­მყოფ ადა­მი­ა­ნებ­ზე აღეს­რუ­ლე­ბა. თუმ­ცა, აქვე გან­მარ­ტა­ვენ, რომ დღეს ნე­ბის­მი­ე­რი ადა­მი­ა­ნი ცოდ­ვა­ში, ანუ სუ­ლი­ერ სნე­უ­ლე­ბა­ში იმ­ყო­ფე­ბა. შე­სა­ბა­მი­სად, სწო­რედ ამ სნე­უ­ლე­ბის გან­კურ­ნე­ბას ემ­სა­ხუ­რე­ბა შვიდგზის ზე­თის­ცხე­ბის სა­ი­დუმ­ლოს შეს­რუ­ლე­ბა დიდი მარ­ხვის პე­რი­ოდ­ში ყვე­ლა მოქ­მედ ტა­ძარ­ში, რა დრო­საც მორ­წმუ­ნე მრევ­ლი, აღმსა­რე­ბე­ლი და მა­ზი­ა­რე­ბე­ლი შვიდგზის ზეთს იცხებს.

მო­ამ­ზა­და ზუ­რაბ თვა­ურ­მა