პანთეონი ბერძნული სიტყვაა და თავდაპირველად "ყველა ღმერთის ტაძარს" აღნიშნავდა. ასეთი ტაძარი მდებარეობდა რომში და იქ წარმართული ღვთაებების კერპები იდგა. მოგვიანებით პანთეონი ეწოდა ასევე გამოჩენილ ადამიანთა სასაფლაოს ან აკლდამას. პანთეონებს, როგორც წესი, ტაძრებთან ახლოს, მის შემოგარენში აარსებდნენ. გამორიცხული არ არის, რომ იმ ადგილას, სადაც ახლა თბილისში, მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა მთაწმინდის პანთეონია, ქრისტიანობის ოფიციალურ რელიგიად გამოცხადებამდე რომელიღაც წარმართული ღვთაების კერპი მდგარიყო.
VI საუკუნეში აქ დასახლდა ცამეტ ასურელ მამათაგან ერთ-ერთი - დავითი, რომელმაც სამლოცველო ააგო. მოგვიანებით, ის გარეჯის უდაბნოში გადავიდა და მას შემდეგ ასურელ მამას დავით გარეჯელად მოიხსენიებენ. იმ ადგილას, სადაც დავითის სამლოცველო იდგა, ჯერ ღვთისმშობლის ეკლესია ააგეს, შემდეგ ბერად შემდგარმა ძმებმა დავით და ნიკოლოზ გაბაშვილებმა "წმინდა დავითის" სახელზე ღვთისმშობლის სახელობის სავანე ააღორძინეს. XVI საუკუნის ბოლოს კი ეკლესია ხელახლა ააშენეს ათონის წმინდა მთის სახელით ათონიდან მოსულმა ბერებმა. ეს ეკლესია შემდგომში დიდხანს იყო დანგრეული და უმოქმედო, მისი ხელახალი აგება 1810 წელს კათოლიკოს ანტონ მეორის სახელს უკავშირდება. 1817 წელს კავკასიის მთავარმართებლის, გენერალ ალექსანდრე ერმილოვის ბრძანებით, მთაზე ამავალი პატარა ბილიკის ადგილას ფართო გზა გაიჭრა. ეკლესიის ეზო გალავნით შემოღობეს და იქვე მცირე ზომის სამრეკლოც ააგეს, რომლის ადგილი მოგვიანებით ფერისცვალების პატარა ეკლესიამ დაიკავა.
დღესდღეობით არსებული წმინდა დავითგარეჯის ანუ მამადავითის ეკლესიის მშენებლობას ფინანსურად დედაქალაქის მცხოვრებნი ეხმარებოდნენ და ამავდროულად ფერდობზე საშენი მასალის აზიდვაშიც მონაწილეობდნენ. მიუხედავად ამისა, თანხა მაინც არ იყო საკმარისი, რომ მშენებლობა დროში არ გაწელილიყო და მალე დასრულებულიყო, ამიტომ მამადავითის ეკლესიის მშენებლობა 12 წელს გრძელდებოდა. დღესდღეობით არსებული წმინდა დავითგარეჯის ანუ მამადავითის ეკლესია 1859-1871 წლებში შენდებოდა, ხოლო გუმბათი რვა წლის შემდეგ დაადგეს. ინტერიერის მოწყობასაც გართულდა და ეტაპობრივად წარიმართა, მაგალითად კანკელი ანჩისხატის ეკლესიიდან წამოიღეს. კედლებიც მოგვიანებით მოიხატა, კერძოდ XIX საუკუნის ბოლოსა და XX-ს დასაწყისში.
სრულად წაიკითხეთ ჟურნალ "გზის" 16 თებერვლის ნომერში