2018 წლის 11 მარტს 76 წელი შე­უს­რულ­დე­ბო­და კომ­პო­ზი­ტორს, რო­მელ­მაც ქარ­თულ ესტრა­და­ზე ეპო­ქა შექ­მნა. ალექ­სან­დრე (ბუ­თხუზ) ბა­სი­ლა­ი­ას მუ­სი­კა­ზე (მი­უ­ზიკ­ლე­ბი, კი­ნო­მუ­სი­კა, მუ­სი­კა მულ­ტფილ­მე­ბის­თვის) თა­ო­ბე­ბი აღი­ზარ­და.

"ზღა­პა­რი სიყ­ვა­რუ­ლი­სა", "ყვე­ლა­ფე­რი და­ლაგ­დე­ბა", "გუდა გუდა", "ცი­სარ­ტყე­ლე­ბი", "სოფ­ლის მა­შე­ნე­ბელ­ნი", "არ­გო­ნავ­ტე­ბი" - ეს ის მცი­რე ჩა­მო­ნათ­ვა­ლია მისი დიდი შე­მოქ­მე­დე­ბი­დან, რო­მე­ლიც მსმე­ნელს დღემ­დე უყ­ვარს და სი­ა­მოვ­ნე­ბით ის­მენს. ათწლე­უ­ლე­ბი ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და ვო­კა­ლურ ინ­სტრუ­მენ­ტა­ლურ ან­სამ­ბლ "ივე­რი­ას"...

"კარ­გია, რომ ასეთ ადა­მი­ა­ნებს იხ­სე­ნებთ, თან, სა­ნამ გამ­ხსე­ნებ­ლე­ბი ჰყავს, თო­რემ იცით, რამ­დე­ნი ღვაწლ­მო­სი­ლი და კარ­გი პი­როვ­ნე­ბა მი­ე­ცა მი­ვი­წყე­ბას? მით უფრო, რომ დღეს­დღე­ო­ბით სა­ესტრა­დო ხე­ლოვ­ნე­ბა თით­ქმის აღარ არ­სე­ბობს და რაც არის, ისიც, და­უ­ფა­სე­ბე­ლი," - ამ­ბობს მუ­სი­კო­სი ნუგ­ზარ კვა­შა­ლი, რო­მე­ლიც ალექ­სან­დრე ბა­სი­ლა­ი­ამ წლე­ბის წინ თა­ვად აარ­ჩია მისი გუნ­დის წევ­რად...

AMBEBI.GE ბა­ტონ ნუგ­ზარ­თან ერ­თად ახლა ამ სა­ინ­ტე­რე­სო შე­მოქ­მედს გა­იხ­სე­ნებს...

"შე­ეძ­ლო სულ თა­ვი­სი სიმ­ღე­რე­ბით შე­ეკ­რა სა­კონ­ცერ­ტო პროგ­რა­მე­ბი, მაგ­რამ კო­ლე­გა კომ­პო­ზი­ტო­რებ­საც არ ივი­წყებ­და, აქ­ტი­უ­რად ვთა­ნამ­შრომ­ლობ­დით - ვაჟა აზა­რაშ­ვილ­თან, გია ყან­ჩელ­თან, გი­ორ­გი ცა­ბა­ძეს­თან, მათი არა­ერ­თი სიმ­ღე­რა აგ­ვიჟ­ღე­რე­ბია. ბა­სი­ლა­ია ხალ­ხუ­რი მუ­სი­კის დიდი მოყ­ვა­რუ­ლიც იყო, ისე­ვე რო­გორ ჯა­ზის და კლა­სი­კის. ბევ­რი ცნო­ბი­ლი კომ­პო­ზი­ცია და­უ­მუ­შა­ვე­ბია. თუნ­დაც მეგ­რუ­ლი თბი­ლი, ლა­მა­ზი და სათ­ნო მუ­სი­კა მის ხე­ლოვ­ნე­ბა­ში ხში­რად შე­იმ­ჩნე­ვა... არის 4 მი­უ­ზიკ­ლის ავ­ტო­რი, უამ­რა­ვი სა­კონ­ცერ­ტო პროგ­რა­მის, ცნო­ბი­ლია მისი კი­ნო­მუ­სი­კა, სე­რი­ო­ზუ­ლი წვლი­ლი აქვს ქარ­თულ მულ­ტიპ­ლი­კა­ცი­ა­ში.

ის მულ­ტფილ­მე­ბი დღე­საც ისე­თი­ვე პო­პუ­ლა­რუ­ლია, რო­გორც მა­შინ, წლე­ბის წინ, როცა შე­იქ­მნა და მგო­ნია, რომ ეს ყო­ველ­თვის ასე იქ­ნე­ბა, რო­გორც მის ერთ სიმ­ღე­რა­შია - "ჩვენ წა­ვალთ და ამ ქვეყ­ნად, სიმ­ღე­რე­ბი დარ­ჩე­ბა". დიახ, სიმ­ღე­რე­ბი დარ­ჩა. დიდი მე­ლო­დის­ტი იყო. სხვა ქვეყ­ნებ­შიც დიდ პა­ტივს სცემ­დნენ. გან­სა­კუთ­რე­ბით რუ­სეთ­ში, პო­პუ­ლა­რო­ბით სარ­გებ­ლობ­და, მას­თან ერ­თად მოს­კოვ­ში მი­მუ­შა­ვია და ვიცი, რო­გორ უყ­ვარ­დათ", - გვიყ­ვე­ბა ბა­ტო­ნი ნუგ­ზა­რი.

- ბა­ტო­ნი ალექ­სან­დრე "ივე­რი­ის" ხელ­მძღვა­ნე­ლი და და­მა­არ­სე­ბე­ლი იყო და რო­გორც ამ­ბო­ბენ, მისი დამ­სა­ხუ­რე­ბაა, რომ ან­სამ­ბლი წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში არ­სე­ბობ­და და პრაქ­ტი­კუ­ლად, დღე­საც არ­სე­ბობთ...

- ეს ბა­ტო­ნი ალექ­სან­დრეს და ჯე­მალ ბა­ღაშ­ვი­ლის დამ­სა­ხუ­რე­ბაა, რომ­ლე­ბიც ქმნიდ­ნენ ამ ყვე­ლა­ფერს, ანუ იმას, რაც ჩვენ შემ­დეგ უნდა შეგ­ვეს­რუ­ლე­ბი­ნა, თუმ­ცა ისი­ნი პი­რი­ქით ამ­ბობ­დნენ ყო­ველ­თვის, - თქვენ რომ არა, ეს ყვე­ლა­ფე­რი არ იქ­ნე­ბო­დაო... ერ­თმა­ნეთს ვაბ­რა­ლებ­დით ამ სიყ­ვა­რულს, მე­გობ­რო­ბას, კო­ლე­გი­ა­ლო­ბას და იმას, რაც ჩვენს კონ­ცერ­ტებ­ზე, სცე­ნა­ზე ხდე­ბო­და. ვინც კი "ივე­რი­ის" "სკო­ლა" გა­ი­ა­რა, ანუ ბა­სი­ლა­ია-ბა­ღაშ­ვი­ლის "აკა­დე­მია", ყვე­ლა, დღეს სა­დაც უნდა იყოს, მა­ინც "ივე­რი­ე­ლად" მი­იჩ­ნევს თავს, ზოგი ორი თვე იყო, ზოგი ორი-სამი წელი, ზოგი - 45 წე­ლი­წა­დი.

დღე­საც "ივე­რი­ის" სა­ხე­ლით გა­მოვ­დი­ვართ და სა­ნამ ბოლო "ივე­რი­ე­ლი" იქ­ნე­ბა, ეს სა­ხე­ლი მა­ნამ იარ­სე­ბებს. მოკ­ლედ, მი­უ­ხე­და­ვად ჩვე­ნი ასა­კი­სა, ან­სამ­ბლმა ყვე­ლა­ნი კარ­გად "შეგ­ვი­ნა­ხა". გარ­და იმი­სა, რომ სურ­ვი­ლი გვქონ­და, ჩვენს გუნდს ეარ­სე­ბა, მისი წევ­რე­ბი ნა­თე­სა­ვე­ბიც ვი­ყა­ვით. ნათ­ლი­ე­ბი, ნათ­ლუ­ლე­ბი, ძმე­ბი, მე­უღ­ლე­ე­ბი, სიძე-ცო­ლის ძმა, მამა-შვი­ლი, დედა-შვი­ლი და ა.შ. მოკ­ლედ, ჩვენს ურ­თი­ერ­თო­ბას უკვე სხვა რა­ღაც ერ­ქვა და ჰქვია...

- რო­გო­რი იყო მა­ესტრო, რო­დე­საც გა­ი­ცა­ნით?

- ან­სამ­ბლში რომ მი­ვე­დი, "ივე­რია" უკვე 4 წლის და­არ­სე­ბუ­ლი გახ­ლდათ. კონ­ცერ­ტზეც ნამ­ყო­ფი ვი­ყა­ვი და ბა­სი­ლა­ი­ას შე­სა­ხებ ვი­ცო­დი. პირ­ვე­ლად რომ ვნა­ხე, გა­და­ვი­რიე, - ეს ვინ არის, რო­ი­ა­ლი ლა­მის და­შა­ლა-მეთ­ქი. ქარ­თვე­ლი ოს­კარ პი­ტერ­სო­ნი იყო... მაგ დროს "ცი­ცი­ნა­თე­ლა­ში" ვი­ყა­ვი, გი­ტა­რა­ზე ვუკ­რავ­დი, და­სარ­ტყამ ინ­სტრუ­მენტზე მა­ნამ­დე ცხოვ­რე­ბა­ში არ და­მიკ­რავს და ერთხე­ლაც, ბა­სი­ლა­ი­ას­გან მიწ­ვე­ვა მი­ვი­ღე, და­სარ­ტყამ ინ­სტრუ­მენტზე მინ­და, რომ და­უკ­რა­სო. რად­გან ასეთ ჯგუფ­ში მე­პა­ტი­ჟე­ბოდ­ნენ, პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა დიდი იყო და 2 კვი­რა­ში მთე­ლი პროგ­რა­მა ვის­წავ­ლე. პირ­ვე­ლი­ვე გას­ტრო­ლი ბუ­და­პეშ­ტში გვქონ­და. ეს იყო 1972 წელი. თან­და­თან ან­სამ­ბლი ისე შე­იკ­რა, რომ ერ­თმა­ნე­თის სუნ­თქვაც კი გვეს­მო­და...

ბა­სი­ლა­ი­ას სა­კუ­თა­რი ახა­ლი სიმ­ღე­რა რომ მოჰ­ქონ­და, ზუს­ტად იცო­და, ვის რა უნდა გვემ­ღე­რა და ნა­მუ­შე­ვა­რიც 2 სა­ათ­ში მზად გვქონ­და. უძ­ლი­ე­რე­სი მუ­სი­კო­სი იყო. ყვე­ლას ხმის ნი­უ­ან­სი იცო­და და რო­დე­საც სიმ­ღე­რა შედ­გე­ბო­და ზუს­ტად ისე, რო­გორც წარ­მო­ედ­გი­ნა, ხე­დავ­და, ცრემ­ლე­ბი მო­ე­რე­ო­და, ემო­ცი­უ­რი და სა­ოც­რად გულ­ჩვი­ლი კაცი გახ­ლდათ. ამას­თან, იუ­მო­რით სავ­სეც, თუნ­დაც უმ­ნიშ­ვნე­ლო ანეგ­დოტს ისე მოყ­ვე­ბო­და, რომ სი­ცი­ლის­გან იტი­რებ­დი...

ის პე­რი­ო­დიც კარ­გად მახ­სენ­დე­ბა, სულ თა­ვი­დან, მის ერ­თო­თა­ხი­ან ბი­ნა­ში, ვაჟა-ფშა­ვე­ლა­ზე, პი­ა­ნი­ნო­ზე რო­გორ ვსწავ­ლობ­დით სიმ­ღე­რებს. ინ­სტრუ­მენტს ნა­ხევ­რად ჩა­ვარ­დნი­ლი კლა­ვი­შე­ბი ჰქონ­და...

მა­ესტრო ბა­სი­ლა­ი­ას ოჯა­ხი

"მისი შვი­ლი, ანრი ბა­სი­ლა­ი­აც ან­სამ­ბლის წევ­რი იყო, ჩვენს ხელ­ში გა­ი­ზარ­და. "ივე­რი­ა­ში" გი­ტა­რა­ზე უკ­რავ­და. ბუ­თხუ­ზი უმაგ­რე­სი მამა იყო, რო­გორც სხვე­ბის­თვის (სოსო პავ­ლი­აშ­ვი­ლი, ბესო კა­ლან­და­ძე...) ან­რის­თვი­საც წერ­და სიმ­ღე­რებს. ფილმში "ჩი­ო­რა" სწო­რედ ანრი მღე­რის შე­სა­ნიშ­ნავ სიმ­ღე­რას, "ყვე­ლა­ფე­რი და­ლაგ­დე­ბა", რო­მე­ლიც მა­მამ და­უ­წე­რა. მერე უკვე რო­გორც ემიგ­რანტს, სიმ­ღე­რა ისე შე­უქ­მნა, რად­გა­ნაც ანრი წლე­ბია, საფ­რან­გეთ­ში ცხოვ­რობს (შე­სა­ნიშ­ნა­ვი მხატ­ვა­რია) და ისიც უმაგ­რე­სად მღე­რო­და ამ სიმ­ღე­რას...

ბუ­თხუზს შვი­ლიშ­ვი­ლე­ბი სი­გი­ჟემ­დე უყ­ვარ­და ისი­ნი, მარ­თლა გიჟი ბა­ბუა იყო. სა­ერ­თოდ, ყვე­ლა­ფერ­ში მაქ­სი­მა­ლის­ტი გახ­ლდათ... რაც შე­ე­ხე­ბა მე­უღ­ლეს, ქალ­ბა­ტონ ლუ­ი­ზა კო­ბა­ლა­ძეს, უსაყ­ვარ­ლე­სი ადა­მი­ა­ნია, ამ­დე­ნი წელი მან და მის­მა მე­უღ­ლემ ერ­თად გა­ა­ტა­რეს...

გე­მოვ­ნე­ბი­ა­ნი ხე­ლო­ვა­ნი

"გე­მოვ­ნე­ბი­ა­ნი იყო და ეს ყვე­ლა­ფერ­ში ეტყო­ბო­და. მუ­სი­კა­ში, ჩაც­მის სტილ­ში - გა­მორ­ჩე­უ­ლად იც­ვამ­და, თან­ხას არ იშუ­რებ­და ხა­რის­ხი­ა­ნი ტან­საც­მე­ლის­თვის და, რა თქმა უნდა, ყო­ველ­თვის ლა­მაზ და მშვე­ნი­ერ მან­დი­ლოს­ნებს მოს­წონ­დათ. ლა­მაზ ქალ­ბა­ტო­ნებ­სა და კარგ სა­მოს­ზე უარს არას­დროს ამ­ბობ­და..."

სა­ზღვრებს მიღ­მა

2012 წელს რო­დე­საც მისი კონ­ცერ­ტი მოს­კოვ­ში გა­ვა­კე­თეთ, ისე­თი დიდი მუ­სი­კო­სი, რო­გო­რიც სპი­ვა­კო­ვი იყო, მო­ვი­და და გულ­თბი­ლი სი­ტყვე­ბი მი­უ­ძღვნა. ასე­ვე კობ­ზონ­მა, მე­გობ­რო­ბა აკავ­ში­რებ­და მოს­კო­ველ კი­ნო­ვარ­სკვლა­ვებ­თან, რე­ჟი­სორ ევ­გე­ნი გინსბურგთან, სწო­რედ მან გა­და­ი­ღო ჩვე­ნი ფილ­მე­ბიც... მა­გა­ლი­თად, "ჩხიკვთა ქორ­წი­ლი" 60-ზე მეტ­მა ქვე­ყა­ნამ იყი­და. ბა­სი­ლა­ი­ას სიმ­ღე­რა "არგო" მი­უ­ზიკ­ლი­დან "არ­გო­ნავ­ტე­ბი" უც­ნო­ბი­ლე­სია. თუ რუ­სეთ­ში ადრე "თბი­ლი­სო" და "სუ­ლი­კო" იცოდ­ნენ, დღეს "არ­გო­საც" მღე­რი­ან. ამ სიმ­ღე­რას რომ და­ვი­წყებ­დით, ხალ­ხი დარ­ბაზ­ში ფეხ­ზე დგე­ბო­და. ძა­ლი­ან მოს­წონ­დათ.

...რო­დე­საც ბუ­თხუზ ბა­სი­ლა­ი­ამ და ჯე­მალ ბა­ღაშ­ვილ­მა მო­რი­გი სა­ა­ხალ­წლო კონ­ცერ­ტის­თვის "თოვ­ლის ბე­ბოს ზრა­პა­რი" შექ­მნეს, სა­ო­ცა­რი მო­წო­ნე­ბა და გა­მოხ­მა­უ­რე­ბა მოჰ­ყვა. 163 კონ­ცერ­ტი ჩა­ვა­ტა­რეთ, არ გავ­ჩე­რე­ბულ­ვართ. ის კი არა, ივ­ლის­შიც ვთა­მა­შობ­დით იმ სა­ზამ­თრო კოს­ტი­უ­მებ­ში გა­მო­წყო­ბი­ლე­ბი და ოფლში ვცუ­რავ­დით...

მი­მაჩ­ნია, რომ მისი "ფი­როს­მა­ნის" ყვე­ლა არია შე­დევ­რია, ისე­ვე რო­გორც "არ­გო­ნავ­ტე­ბის"...

იმედ­გაც­რუ­ე­ბა

"ბო­ლომ­დე საყ­ვე­დუ­რი არ შე­ეძ­ლო, დიდი სა­კონ­ცერ­ტო დარ­ბა­ზის დი­რექ­ტო­რად რომ და­ნიშ­ნეს, იყო მო­თხოვ­ნა, რომ ადა­მი­ა­ნე­ბის გარ­კვე­უ­ლი რა­ო­დე­ნო­ბა სამ­სა­ხუ­რი­დან გა­ეშ­ვა, შე­ემ­ცი­რე­ბი­ნა, მაგ­რამ ეს არ გა­ა­კე­თა, ამ­ბობ­და, - სცე­ნის მუშა, სარ­თუ­ლის მო­რი­გე, რა­შიც 18 ლარს იღებს, სამ­სა­ხუ­რი­დან რო­გორ გა­ვუშ­ვაო?!

მოკ­ლედ, ისე აღ­მოჩ­ნდა, რომ ბა­სი­ლა­ი­ამ მთე­ლი შეგ­ნე­ბუ­ლი ცხოვ­რე­ბა დიდ სა­კონ­ცერ­ტო დარ­ბაზ­ში, და­არ­სე­ბის დღი­დან იმ­სა­ხუ­რა, 1000-ზე მეტი კონ­ცერ­ტი აქვს იქ ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი, თუმ­ცა იქა­უ­რო­ბას სხვა ადა­მი­ა­ნის სა­ხე­ლი მი­ა­ნი­ჭეს. ის კი არა, ბო­ლოს ისე მო­ექ­ცნენ, რო­გორ მოქ­ცე­ვა­საც ნამ­დვი­ლად არ იმ­სა­ხუ­რებ­და. ასე­თი მო­პყრო­ბის ღირ­სი არ იყო, გა­მო­უშ­ვეს. უბ­რა­ლოდ, სხვა დრო იყო და ეს არის... არა­და, ეგო­ნა, რომ ის ადა­მი­ა­ნე­ბი, ვინც ეს გა­ა­კე­თა, გვერ­დში ედგნენ და სწო­რედ ეს ეწყი­ნა, ცუ­დად მო­ექ­ცნენ. იმის მერე ძვე­ლე­ბუ­რი ხა­ლი­სით ვე­ღარ, თუმ­ცა სი­ცო­ცხლის ბო­ლომ­დე ქმნი­და მუ­სი­კას... დიდი ადა­მი­ა­ნი იყო და მად­ლო­ბა ღმერ­თს, რომ მის გვერ­დით მო­მი­წია ცხოვ­რე­ბამ, მოვ­ხვდი "ივე­რი­ა­ში" და დღემ­დე ვარ "ივე­რი­ე­ლი"...

სი­ცო­ცხლის ბოლო პე­რი­ო­დი

"მძი­მე დი­აგ­ნო­ზი რომ და­უს­ვეს, მა­შინ მის გვერ­დით ვი­ყა­ვი. არა­ფე­რი­აო, - თქვა, მხნედ იყო, თუმ­ცა ბოლო ორი თვე არა­ვის­თან კონ­ტაქ­ტობ­და, ონ­კო­და­ა­ვა­დე­ბა ადა­მი­ა­ნებს ასე კე­ტავს ხოლ­მე, მაგ­რამ მე მა­ინც ვა­კი­თხავ­დი, ვნა­ხუ­ლობ­დი... (ალექ­სან­დრე ბა­სი­ლა­ია 2009 წლის 3 ოქ­ტომ­ბერს, გერ­მა­ნი­ა­ში გარ­და­იც­ვა­ლა).

მისი წას­ვლა ჩვე­ნი ყვე­ლას ტკი­ვი­ლია, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ჩაგ­ვხო­ცა, მის გა­რე­შე ძა­ლი­ან გვი­ჭირს. მი­მაჩ­ნია, რომ ამ ადა­მი­ანს, ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში, მშობ­ლე­ბის შემ­დეგ უდი­დე­სი ად­გი­ლი უჭი­რავს, ერთ-ერთი მთა­ვა­რი პერ­სო­ნაა... რო­გორც შევ­პირ­დით, ისეთ სა­ხელს ვა­ტა­რებთ და ისე­თი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა გვაქვს, რო­მე­ლიც, თა­ვის დრო­ზე, პირ­ველ­მა თა­ვად აიღო, საქ­მეს ბო­ლომ­დე მი­ვიყ­ვანთ!

ამი­ტომ ახლა, დარ­ჩე­ნი­ლებს, მის მე­გობ­რებს, გვინ­და, რომ ბუ­თხუ­ზის 75 წლის იუ­ბი­ლე აღ­ვნიშ­ნოთ, ამის­თვის წე­რი­ლი გამ­ზა­დე­ბუ­ლი გვაქვს და იმე­დია, ეს საქ­მე გა­მოგ­ვი­ვა, რომ დიდ სა­კონ­ცერ­ტო დარ­ბაზ­ში მისი გე­ნი­ა­ლუ­რი მუ­სი­კა აჟ­ღერ­დეს..."