კვება - ცოცხალი ორგანიზმებისათვის სასიცოცხლო ფუნქციას ასრულებს, საკვები აძლევს მათ ფიზიკური არსებობისა და აქტიური ცხოველმოქმედების საშუალებას. ე.ი. იგი სიცოცხლის საფუძველი და ენერგიის წყაროა.
ადამიანის ჯანმრთელობისა და აქტიური სიცოცხლისუნარიანობისათვის აუცილებელია დაბალანსებული კვება: ცილების, ცხიმების, ნახშირწყლების მიღება დადგენილი ფიზიოლოგიური ნორმების შესაბამისი რაოდენობის მიხედვით, რაც მიიღწევა მრავალფეროვანი სურსათის მოხმარებით ანუ სრულფასოვანი კვებით.
საერთაშორისო ნორმატივების საფუძველზე საქართველოს გეოგრაფიული მდებარეობის, მოსახლეობის ტრადიციების, ეროვნული თვისებებისა და ჩვევების გათვალისწინებით, ჩვენი მოსახლეობისათვის დადგენილია შემდეგი ფიზიოლოგიური ნორმები ძირითადი სასურსათო პროდუქციის მოხმარების გათვალისწინებით:
პური - 350 გ/დღ (საერთაშორისო ნორმით იგი 200 გრამია დღეში, მაგრამ ჩვენი ტრადიციისა და ჩვევის გათვალისწინებით დადგინდა 350 გ/დღ), ხორცი და ხორცპროდუქტები - 200 გ/დღ, რძე და რძის პროდუქტები - 960 გ/დღ, თევზი - 50 გ/დღ, ბოსტნეული - 370 გ/დღ, კარტოფილი - 170 გ/დღ, ხილი - 210 გ/დღ, შაქარი - 100 გ/დღ, კვერცხი - 0,66 ც/დღ, მცენ. და ცხოვ. ცხიმი - 30 გ/დღ.
აღნიშნული ნორმები განსაზღვრულია ძირითადად გონებრივი შრომით დაკავებული საშუალო ასაკის, შრომისუნარიანი მამაკაცებისათვის, რაც დღეში იძლევა 2800 კკალორიას. ფიზიკური დატვირთვის მიხედვით სურსათის ნორმებიც შესაბამისად იზრდება.
ქვეყნის დამოუკიდებლობის აღდგენიდან დღემდე 25 წლიანმა კვლევებმა გვაჩვენა, რომ საქართველოს მოსახლეობის მიერ სასურსათო პროდუქციის მოხმარება ფიზიოლოგიური ნორმების მიხედვით მთელი ამ პერიოდის განმავლობაში კატასტროფულად დარღვეული იყო და არის დღესაც, კერძოდ, ძალზე დაბალია ცილოვანი პროდუქციის: ხორცის - 2,5-ჯერ, რძის პროდუქტების - 2-ჯერ, თევზის - 4-5-ჯერ, ვიტამინებითა და მიკროელემენტებით მდიდარი პროდუქციის ბოსტნეულისა და ხილის - 2-2,5-ჯერ, ხოლო ფიზიოლოგიურ ნორმაზე თითქმის 2-ჯერ მეტია ნახშირწყლებით მდიდარი, მაგრამ ცილებით, ცხიმებით, ვიტამინებითა და მიკროელემენტებით ღარიბი პროდუქტის პურის მოხმარება. ყოველივე ეს მიანიშნებს მასზე, რომ მოსახლეობა დაბალი სოციალური პირობების გამო ვერ ახერხებს ძვირადღირებული სასურსათო პროდუქციის (ხორცი, რძის პროდუქტები, თევზი, ბოსტნეული, ხილი) შეძენას და დაბალფასიანი, მაგრამ ყუათიანი საკვებით - პურით იკმაყოფილებს ძირითადად თავის მოთხოვნას საკვებზე (100 გრამი საშუალო სიმსუქნის ხორცი იძლევა 100 კკალ-ს, ხოლო პური - 210 კკალ-ს). ასეთ საკვებ რაციონში პურის წილი 60-70%-ს აღწევს, მაშინ როცა ზოგადად საერთაშორისო ნორმებით მიღებულია პურის დღიური ნორმა - 200 გ/დღეში, რაც საერთო რაციონის კალორიების 15%-ზე მეტს არ შეადგენს. ასეთი არასრულფასოვანი, დაუბალანსებელი კვება ცილოვან დეფიციტთან ერთად ორგანიზმის ვიტამინებითა და მიკროელემენტებით მწვავე ნაკლებობის გამო მთელ რიგ მძიმე დაავადებებს იწვევს. დადგენილია მსოფლიოში გავრცელებული დაავადებების 55% არასრულფასოვანი კვების შედეგია.
ყოველივე ამის შედეგია ის, რომ საქართველოში ყოველწლიურად 700 ბავშვი იღუპება, აქედან 400 ბავშვი დაბადებიდან 1 კვირაში, ხოლო 300 კი - დაბადებიდან 1 წლის განმავლობაში, რაც ძირითადად უკავშირდება კვების დეფიციტთან დაკავშირებულ ფაქტორებს: მცირე წონიანობა, იოდდეფიციტი, ანემია, ფოლიუმის მჟავის დეფიციტი და სხვა (საქართველოს ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი აქვს ბავშვთა სიკვდილიანობით ევროპაში). საქართველოს რეგიონებს შორის აჭარა და გურია გამოირჩევა ბავშვების ე.წ. "ფარული შიმშილით" - არასრულფასოვანი კვებით, რის შედეგად 20%-ს აღენიშნება შეფერხება ზრდაში, ხოლო რაჭასა და სვანეთში - 15%-ს. შედარებით უკეთესი მდგომარეობაა კახეთსა და თბილისში. ქვეყანაში ბავშვთა 32%-ს იოდდეფიციტური დაავადება, ხოლო ბავშვებისა და ორსული ქალების 25%-ს ანემია აღენიშნებათ (UNICEF-ის მონაცემები).
განსაკუთრებულ ყურადღებას იმსახურებს 2013 წლიდან ხელისუფლების მიერ განხორციელებული ღონისძიებები მოსახლეობის სოციალური პირობების, ცხოვრების დონის სურსათზე ხელმისაწვდომობის გაუმჯობესების მიმართულებით, რამაც ყოველწლიურად სახელმწიფო ბიუჯეტის მესამედზე მეტი შეადგინა. გაიზარდა პენსიები, ასაკოვანი პენსიონერებისათვის 65%-ით, შეზღუდული შესაძლებლობის პენსიონერებისათვის 80%-ით, ხელფასები, გაორმაგდა შემწეობები, გაიცა ფულადი დახმარებები, საბავშვო ბაღები გახდა უფასო, მოსწავლეთათვის ყოველწლიურად უფასოდ დარიგდა სახელმძღვალოები, უმაღლეს სასწავლებლებში 21 ფაკულტეტზე სწავლება გახდა უფასო, მშობიარობა გახდა უფასო, დაწესდა უფასო საყოველთაო სამედიცინო დაზღვევა, რის შედეგადაც პენსიონერების რიცხვმა 2013-2015 წლებში 40 ათასით მოიმატა, რაც უპრეცედენტოა დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში (ყოველ წელს ათასობით აკლდებოდა). სოფლის მოსახლეობისათვის (რაც მოსახლეობის თითქმის ნახევარს შეადგენს), კერძოდ მცირემიწიან 800 ათას ფერმერს ყოველწლიურად (უკვე 3-ჯერ) უფასოდ დაუხნეს მიწა, მისცეს თესლი, სასუქები, შხამქიმიკატები, პესტიციდები, სასოფლო-სამეურნეო იარაღები და სხვა, კახელმა მევენახეებმა 3 წელიწადში მოსავლისგან მიიღეს 400 მლნ ლარი), შეამცირეს სატრანსპორტო ხარჯები პენსიონერებისა და სოციალურად დაუცველთათვის, გაუორმაგდათ დახმარებები ლტოლვილებს, უნარშეზღუდულ ადამიანებს, 12 ათას ლტოლვილ ოჯახს გადაეცა პირად მფლობელობაში საცხოვრებელი ბინა, საომარ მოქმედებებში დაღუპულთა ოჯახებს დაურიგდათ 100 ათასი ლარი და ყოველთვიურად დაენიშნათ დახმარების სახით 1000 ლარი და სხვა.
ჩამოთვლილი უპრეცედენტო სოციალური პროგრამების განხორციელების მიუხედავად, რასაც ბუნებრივია უნდა გამოეწვია სურსათზე მათი ხელმისაწვდომობის შესამჩნევი გაუმჯობესება, გაკვირვებას იწვევს ის ფაქტი, რომ 2013-2015 წლებშიც მოსახლეობის კვების რაციონი ფაქტიურად არ გაუმჯობესებულა და თითქმის იგივე დარჩა. განსაკუთრებით საყურადღებოა ცილების ძირითადი მიმწოდებელი პროდუქტების: ხორცის, რძის პროდუქტების, კვერცხის, ასევე ვიტამინებისა და მიკროელემენტების წყაროს: ხილ-ბოსტნეულის მოხმარების მაჩვენებლები, რაც 1 სულ მოსახლეზე ამ პერიოდში შემდეგნაირად გამოიყურება (გ/დღეში):
2012 2013 2014 2015 ნორმა
ხორცი და ხორცპროდუქტები 71 74 79 81 200
რძე და რძის პროდუქტები 379 395 428 432 960
კვერცხი 0,3 ც 0,3 ც 0,3 ც 0,3 ც 0,66 ც
ბოსტნეული 150 153 162 158 370
ხილი 95 101 105 102 210