როგორ იყენებენ მთავრობები სახელმწიფო რესურსებსა და დაპირებებს ამომრჩეველთა "მოსასყიდად" საქართველოში

პოპულისტური განცხადებები, ბევრი დაპირება და მოსახლეობაზე "ზრუნვის" გააქტიურება - ამ და სხვა მსგავსი მახასიათებლებით გამოირჩევა და გამოირჩეოდა საქართველო არჩევნებიდან არჩევნებამდე. რატომღაც, ქართველ პოლიტიკოსთა უმრავლესობას მათ ქვეყანაში მცხოვრები ადამიანები, ძირითად შემთხვევაში, სწორედ ხელისუფლებაში მოსვლამდე ახსენდება. დაპირებათა დიდ ნაწილს კი სავარძელზე უკვე მყარად მოკალათებულები, მომავალ არჩევნებამდე ივიწყებენ.

წინასაარჩევნო პერიოდი ქართული მყიფე დემოკრატიისთვის სერიოზული გამოწვევაა. გამოცდის ჩაბარება ძველი მეთოდების "გადაწერის" გარეშე ყველა მთავრობას ძალიან უჭირს. აჩევნებთან დაკავშირებული პრეტენზიების უმრავლესობა, ხელისუფლების მიერ ადმინისტრაციული რესურსის ბოროტად გამოყენებას ეხება. საარჩევნო კამპანიების უკანონო გზებით მხარდაჭერის ცდუნება ძალიან დიდია.

"სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოების" იურისტი ნინო რიჟამაძე მიიჩნევს, რომ საქართველოში განსაკუთრებით მწვავედ დგას სახელისუფლებო პარტიის მიერ ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების პრობლემა.

"ზოგადად, საერთაშორისო სამართალში და იმ პრინციპებში, რომელიც არის დემოკრატიული არჩევნების ჩატარების საფუძველი, მნიშვნელოვანია, რომ პარტიასა და მთავრობას შორის ზღვარი მკაფიოდ იქნას გავლებული. ბიუჯეტით განხორციელებული პროექტები და საქმიანობა არ უნდა აღიქმებოდეს, როგორც პარტიის მიერ გამოჩენილი აქტივობა. საქართველოში ამ ზღვარის გავლება ძალიან რთულია. ვინაიდან წინასაარჩევნო პერიოდში აქტიურდება ხელისუფლება. იწყება როგორც სამთავრობო, ასევე ადგილობრივი მუნიციპალიტეტების პროექტები. ძირითადად კი ხორციელდება სოციალური და ინფრასტრუქტურული სამუშაოები. ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლები ამ პროექტების განხორციელებაში არიან ჩართულები და მოქალაქეებს უჩნდებათ განცდა, რომ ამას სახელისუფლებო პარტია აკეთებს და არა ბიუჯეტი, რომელიც სწორედ მის მიერ გადახდილი გადასახადებით საზრდოობს", - აღნიშნავს ნინო რიჟამაძე.

მისი თქმით, ასევე სხვადასხვა პარტიის მხრიდან იკვეთება ხოლმე ამომრჩევლების მოსყიდვის ნიშნები. რიჟამაძე განმარტავს, რომ დაპირებები ხშირად პოპულისტური და არარეალურია". როგორც წესი, მაჟორიტარობის კანდიდატები ადამიანებს ისეთი საკითხების მოგვარებას პირდებიან, რომლებიც მათ კომპეტენციაში არ შედის და რეალურად სხვა ორგანოების გადასაწყვეტია. მაგალითად, როდესაც სოფელში მოსახლეობას ხვდებიან პარლამენტის დეპუტატობის კანდიდატები, მათ გზების მოწესრიგების, სახლების გადახურვისა და სხვა პრობლემების მოგვარების სიტყვას აძლევენ. სინამდვილეში კი ეს საკითხები მომავალში სხვების გადასაჭრელი იქნება", - განმარტავს ნინო რიჟამაძე.

მისი თქმით, ამომრჩეველთა გულის მოგება და "მოსყიდვა" სახელისუფლებო პარტიისთვის განსაკუთრებით მარტივია და როგორც წესი, ინფრასტრუქტურული თუ სოციალური პროექტების განხორციელება წინასაარჩევნო კამპანიას ემთხვევა.

"ეს პრაქტიკა აქტუალური იყო ყოფილი ხელისუფლებების პირობებშიც და სამწუხაროდ, დღესაც გრძელდება. მაგალითად, წინა ხელისუფლება არჩევნებამდე ცდილობდა, წვდომა ჰქონოდა სხვადასხვა სოციალურ ჯგუფთან, სტუდენტებთან, პენსიონერებთან, პედაგოგებთან და ასე შემდეგ. გავიხსენებდი პროექტს - "ღიმილიანი საქართვეელო", რომელიც გათვლილი იყო პენსიონერებზე. ყველას ახსოვს სტუდენტური დასაქმებები ე.წ. suumer job. ახალგაზრდების მაისურებზე S იყო გამოსახული, რომელიც რეალურად გავდა 5-ს", - აღნიშნავს "სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოების" იურისტი.

ნინო რიჟამაძის თქმით, საერთაშორისო კვლევები ადასტურებს, რომ პენსიონერები არჩევნებში ყველაზე აქტიური ელექტორატი და მოწყვლადი ჯგუფია. მისი განმარტებით, მათი გულის მოგება მნიშვნელოვანია და სწორედ ამას უკავშირდება, წინასაარჩევნო პერიოდში პენსიებისა და სოციალური დახმარებების ზრდა.

პოლიტოლოგ რამაზ საყვარელიძის თქმით, როგორც წესი, ხელისუფლებაში მოსული პარტიის მიერ შესრულებული საქმე საგრძნობლად ნაკლებია ხოლმე წინასწარი დაპირებების რიცხვზე". ყველა არჩევნების დროს დაპირებები უხვადაა, ხელისუფლებაში თუ მოვიდა პარტია, მერე აეხილება თვალი და შემდეგ იწყებენ, არ ვიცოდით და შეუძლებელი ყოფილა თურმე გაკეთებაო. რადგან ამომრჩევლის გულია მოსაგები, როგორც წესი, ყველა პარტია, მიუხედავად მისი ორიენტაციისა, მოსახლეობის ფართო ფენების ინტერესების გათვალისწინების პირობას იძლევა. ზოგადად საარჩევნო პროცესს ეს ახასიათებს. რაც უფრო პოპულისტურია თემები, მით უფრო იკავებენ ისინი ადგილს პარტიების რიტორიკაში", - აღნიშნავს რამაზ საყვარელიძე.

საყვარელიძის თქმით, როგორც წესი საქართველოს მსგავს ქვეყნებში წინასაარჩევნოდ ეკონომიკური დაპირებები აქტიურდება. ზოგადად, დაპირებებს შორის კი ბევრი არარეალურია.

"არ გახსოვთ, ნაცმოძრაობის პოლიტიკური ლიდერები რომ ამბობდნენ, იანვარში შევალთ სოხუმშიო - ეს იყო სიტუაცია, რომელშიც დაპირების სიყალბე ძალიან მკაფიოდ ჩანდა. მანამდე, მოქალაქეთა კავშირი მილიონ სამუშაო ადგილს პირდებოდა მოსახლეობას, ქართული ოცნების წარმომადგენელი, ნარმანია მილიონი ხის დარგვას. იმ პერიოდში სამუშაო ადგილები ნამდვილად ვერ ავიდა მილიონამდე, ნარმანიას დარგული ხეების კი რა გითხრათ, რაც იყო, მგონი ისიც გახმა", - ამბობს რამაზ საყვარელიძე.

სახელმწიფო სახსრების ხარჯვით მოსახლეობის გულის მოგება უკვე მრავალჯერ ნაცადი და კარგად გამოცდილი ხერხია. ამ მეთოდებს პოლიტიკური პარტიები მანამ მიმართავენ, სანამ წინასაარჩევნო რიტორიკის მიმართ, ჩვენი საზოგადოება მეტად მომთხოვნი და კრიტიკული არ გახდება.

ქრისტინე გამთენაძე

AMBEBI.GE