როგორ იცავენ მსოფლიოს აეროპორტებს ტერაქტებისგან - უსაფრთხოების ნორმები ტერორისტების გამოსავლენად

ტერორისტების სამოქმედო არეალი ფართოვდება. სარკინიგზო სადგურებთან და საზოგადოებრივი თავშეყრის სხვა ადგილებთან ერთად, ბოლო დროს ტერორისტების სამიზნეში აეროპორტებიც მოექცა. 2011 წლიდან დღემდე საერთაშორისო აეროპორტებში 4 მსხვილი ტერაქტი განხორციელდა. ორი მათგანი წელს მოხდა. 22 მარტს ბრიუსელის აეროპორტში 3 ტერორისტის თავდასხმას 35 ადამიანი შეეწირა. 28 ივნისს, სტამბოლის ათათურქის სახელობის აეროპორტში ორმა თვითმკვლელმა ტერორისტმა თავი აიფეთქა. შედეგად დაიღუპა - 43 და დაშავდა 239 ადამიანი.

პოლიციისა და სპეცსამსახურების მხრიდან მზარდი კონტროლისა და დაცვის მეთოდების განვითარების მიუხედავად, ტერორისტები აეროპორტებში შეღწევას მაინც ახერხებენ. ambebi.ge შეეცადა გაერკვია, როგორ იცავენ ქვეყნები თავიანთ აეროპორტებს და უსაფრთხოების რა ზომების მიღება ხდება ტერაქტების თავიდან ასაცილებლად.

ევროპის ბევრი ქვეყნის აეროპორტში გაძლიერებული დაცვა უსაფრთხოების ნორმების ერთ-ერთი უმთავრესი პირობაა. აეროპორტის შენობაში შემსვლელ უკლებლივ ყველა ადამიანს - იქნება ეს მგზავრი თუ გამცილებელი - ამოწმებენ. ბარგს სპეციალური მოწყობილობებით სინჯავენ, ხელბარგს და პატარა ჩანთებს კი დაცვის სამსახური პირადად ამოწმებს.

უსაფრთხოების ზომებიდან გამომდინარე, ბევრი ავიაკომპანია თვითმფრინავების ბორტზე კრძალავს ხელბარგით გარკვეული სახის ნივთების შეტანას. მათ შორისაა ნებისმიერი სახის სითხეც. ბრიტანული Вritish Airways-ი კიდევ უფრო შორს წავიდა და აკრძალვა საკონტაქტო ლინზების სითხეზეც გაავრცელა.

2006 წლის აგვისტოში ბრიტანელებმა მსხვილი ტერაქტი აღკვეთეს. ტერორისტთა ჯგუფი "თხევადი" ასაფეთქებელი მასალების გამოყენებით, აშშ-ის მიმართულებით მიმავალი 20-მდე თვითმფრინავის აფეთქებას გეგმავდნენ. ბომბის კომპონენტების ლაინერებში შეტანას სასმელების სახით აპირებდნენ. სითხეზე აკრძალვა სწორედ ამ შემთხვევის შემდეგ ამოქმედდა.

აეროპორტებში ბევრი არასასიამოვნო პროცედურის გავლა გვიწევს, რაც მგზავრთა გაღიზიანების მიზეზი არაერთხელ გამხდარა. ხალხმა უნდა გაიგოს, რომ ყოველივე ეს მათი უსაფრთხოებისთვის კეთდება. ბევრი მგზავრი ფეხსაცმლის გახდის აუცილებლობას დამცირებად მიიჩნევს. 2001 წელს ტერორისტმა American Airlines-ის თვითმფრინავში, რომელიც პარიზიდან მაიამიში მიფრინავდა, ბომბი სწორედ ფეხსაცმლით შეიტანა. ასაფეთქებელი მოწყობილობა "ბათინკის" ქუსლსა და ლანჩაში იყო დამალული.

აშშ-ის მსხვილ საერთაშორისო აეროპორტებს უსაფრთხოების ფედერალური სამსახური იცავს. მგზავრთა ულევ ნაკადში სამოქალაქო ტანისამოსში გამოწყობილი და სპეციალური პროგრამით გაწვრთნილი აგენტები არიან შერეულნი. ისინი ყურადღებით აკვირდებიან მგზავრებს. განსაკუთრებით მათ, ვისაც სახეზე ნერვიულობა და ფსიქოლოგიური აშლილობა ეტყობა. საეჭვო პირები სპეციალურ ოთახში მიყავთ და დამატებით კითხვებს უსვამენ. ყოველწლიურად მსგავს "დაკითხვაზე" 100 ათას ადამიანს იბარებენ. მათგან საშუალოდ 1,000 - ტერორისტი თუ არა დამნაშავეა.

უსაფრთხოების საუკეთესო ნორმები ისრაელში, ბენ-გურიონის სახელობის აეროპორტშია. ის მსოფლიოში ყველაზე უსაფრთხო საჰაერო პორტია. აქ ჩანთების, ხელბარგის და თავად მგზავრების შემოწმება უსაფრთხოების ნორმების გიგანტური აისბერგის მხოლოდ მწვერვალია. თავად აეროპორტს წრიულად დიდი თხრილი და ღობე იცავს.

ნებისმიერი ადამიანი დაკვირვების ობიექტად ჯერ კიდევ აეროპორტში მოხვედრამდე იქცევა. კონტროლს ექვემდებარება აეროპორტისკენ მოძრავი უკლებლივ ყველა ავტომობილი. შორი მანძილიდან მათ კამერები აფიქსირებენ. მონიტორთან მჯდომი პირები დეტალურად ამოწმებენ ინტერიერს, ითვლიან მგზავრების რაოდენობას, აკვირდებიან მათ ჩაცმულობას.

სამანქანო შესასვლელთან დაცვის თანამშრომელი მძღოლს და მგზავრებს საბუთებს უმოწმებს და მათთვის შეუმჩნევლად "სხეულის ენას" აკვირდება - ნერვიულობენ თუ არა ისინი. ეჭვის შემთხვევაში დაცვა დამატებით - მოულოდნელ და ერთი შეხედვით ალოგიკურ კითხვებს სვამს. მაგალითად, "რა მიირთვით დღეს საუზმეზე?". რეალურად დაცვას ამ კითხვაზე პასუხი სულაც არ აინტერესებს. მისთვის მთავარი მხოლოდ - რეაქციაა.

მგზავრებზე "დაკვირვება" აეროპორტის შენობაშიც გრძელდება. არაა გამორიცხული თქვენს გვერდით მჯომი ბარგიანი მამაკაცი, რომელიც რეისის ლოდინში გაზეთს კითხულობს, უსაფრთხოების სამსახურის თანამშრომელი აღმოჩნდეს. გადაცმულ აგენტებთან ერთად ბენ-გურიონის აეროპორტში ფსიქოლოგებიც მუშაობენ. ისინი ხალხის ჟესტებს, სახის მიმიკებს, რეაქციებს აკვირდებიან. საჭროების შემთხვევაში, პროვოცირების გზით ისინი მგზავრებს ამ რეაქციების გამეორებას აიძულებენ.

კონტროლის და უსაფრთხოების ზომების გამკაცრების მიუხედავად, მთლიანი სისტემის მუშაობა მხოლოდ ერთ რამეზე - ადამიანურ ფაქტორზეა დამოკიდებული. ნებსით თუ უნებლიედ შეცდომას ყველა უშვებს. მათ შორის უსაფრთხოების სამსახურიც. აფსურდულია ზოგჯერ თავად კონტროლის სისტემაც - რა აზრი აქვს მგზავრის ხელბარგიდან ბასრი და მჭერლი საგნების ამოღებას თუ ბიზნესკლასის სალონში მას სადილთან ერთად მეტალის დანა-ჩანგალს მიართმევენ?

მოამზადა ნუკრი მგელაძემ

AMBEBI.GE