გაქვთ სესხი? ეს უნდა იცოდეთ - რა საფრთხეები იმალება საბანკო ხელშეკრულებებში

საქართველოში ფინანსური განათლების დონე დაბალია. ამაზე სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციის კვლევებიც ნათლად მოწმობს. მოქალაქეების ფინანსური განათლების დონის რეიტინგში, საქართველო, მსოფლიოს 144 ქვეყანას შორის 96-ე პოზიციაზეა. საერთაშორისო სარეიტინგო სააგენტო "სტანდარტ ენ პუარსის" ანგარიშის თანახმად, საქართველოში ზრდასრული მოსახლეობის მხოლოდ 30% არის ფინანსურად განათლებული. რეიტინგის თანახმად, საქართველოში რისკის დივერსიფიკაცია, სწორად ესმის მხოლოდ გამოკითხულთა 22%-ს, არასწორად კი - 31%-ს. ინფლაცია სწორად ესმის გამოკითხულთა 66%-ს. არასწორად - 12%-ს, ხოლო პროცენტი - სწორად ესმის 54%-ს, რთული პროცენტი კი - 32%-ს. ფინანსური განათლების დონის მსოფლიო რეიტინგის პირველ სამეულში - ნორვეგია, დანია და შვედეთი არიან. ბოლო საფეხურებზე კი ავღანეთი, ალბანეთი და იემენია.

ბიზნესისა და ეკონომიკის ცენტრის (BEC) მხარდაჭერით, Smart Campaing-ის და Bank-able Frotier Associates (BFA)-ის მიერ ჩატარებული კვლევის ანგარიშში მიკროსაფინანსო ორგანიზაციებსა და კლიენტთა ურთიერთობის პერიოდში მწვავე საკითხები გამოიკვეთა, თუმცა, მსგავსი პრობლემები არსებობს ყველა სახის საკრედიტო ინსტიტუტში, მათ შორის ბანკებში.

კერძოდ, კლიენტს ბოლომდე არ აქვს გააზრებული სესხის ვადები და პირობები. მართალია, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციების კლიენტთა 97%-ს მიღებული აქვს ვალის დაფარვის გრაფიკი, მაგრამ მომხმარებელთა 28%-მა არ იცის თავისი სესხის საპროცენტო განაკვეთი, 22%-ი კი ვერ იხსენებს საერთო ჯამში რამდენი გადაიხადა სესხის დასაფარად.

მომხმარებელთა ფინანსური განათლების დაბალი დონით კარგად სარგებლობენ საკრედიტო ორგანიზაციები, რომლებიც როგორც წესი კლიენტებს კაბალურ ხელშეკრულებებზე აწერინებენ ხელს. სამწუხაროდ, საქართველოში ხელშეკრულების კითხვის კულტურაც დაბალია. ანუ, ადამიანები ისე იღებენ სესხებს, რომ არ ეცნობიან საკრედიტო თუ სადებეტო ხელშეკრულებებს, რაც ხშირად სავალალო შედეგებით მთავრდება.

აი, მაგალითად, რა მუხლებია იმ საბანკო ხელშეკრულებებში, რომელსაც უმეტესობა ქართველი მომხმარებლებისა წაუკითხავად აწერს ხელს.

"ბანკი უფლებამოსილია ნებისმიერ დროს, საკუთარი შეხედულებისამებრ და ცალმხრივად:

* შეცვალოს საბანკო პროდუქტის მოცულობა;

* გაზარდოს ხელშეკრულებით დადგენილი საპროცენტო სარგებლის, საკომისიოს ან/და პირგასამტეხლოს ოდენობები არაუმეტეს არსებული განაკვეთის L ოდენობით;

* შეცვალოს ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული სხვა ხელშეკრულებ(ებ)ით დადგენილი საპროცენტო სარგებლის, საკომისიოს ან/და პირგასამტეხლოს ოდენობა ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ ფარგლებში;

* დაადგინოს ხელშეკრულებით ან/და ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული სხვა ხელშეკრულებებით გათვალისწინებული საბანკო პროდუქტებით სარგებლობასთან დაკავშირებული საკომისიოს ტიპები ან/და მათი განაკვეთების ოდენობა" - ამონარიდი ერთ-ერთი ბანკის განვადების ხელშეკრულებიდან (კონკრეტული ბანკების დასახელება მნიშვნელობას კარგავს, რადგან ბანკების სრულ უმრავლესობას მსგავსი ტიპის ან უფრო მძიმე მუხლები უდევთ ხელშეკრულებაში).

გაგრძელება