საქართველოში წმინდა ცეცხლის ჩამოტანის 22-წლიანი ისტორიის საინტერესო ეპიზოდები...

წმინდა ცეცხლი საქართველოში წელს ოცდამესამედ ჩამოვა. კათოლიკოს პატრიარქის საერთაშორისო ფონდის ხელმძღვანელი ლაშა ჟვანია, ის ადამიანია, რომელსაც ჩვენს ქვეყანაში წმინდა მიწიდან ღვთაებრივი ცეცხლის ჩამობრძანების ისტორია უკავშირდება.

- ღვთიური ცეცხლი პირველად საქართველოში 1995 წელს ჩამობრძანდა, როდესაც მეუფე დანიელის ხელმძღვანელობით იერუსალიმში ჯგუფი გაემგზავრა, რომლის შემადგენლობაშიც იყვნენ დედები: ანასტასია გელაშვილი, ეფემია მახარაძე, თეოდორა მახვილაძე და მათ შორის, მეც. მაშინ სტუდენტი ვიყავი და უწმინდესის ლოცვა-კურთხევით გახლდით იქ.

მანამდეც აღმოვჩნდი იერუსალიმში, როდესაც ჩვენმა პატრიარქმა, 1993 წელს იერუსალიმის ეკლესიების მოსალოცად და თან, იქ ურთიერთობის განსაახლებლად, გზების მოსაძიებლად გამგზავნა, რადგანაც საბჭოთა პერიოდში ისრაელთან საქართველოს ნაკლები ურთიერთობა ჰქონდა. ცეცხლის ჩამობრძანებაც არ ხდებოდა, თან, იმ ხანად პირდაპირი რეისებიც არ იყო და სხვადასხვა საშუალებებით (გადაჯდომა-გადმოჯდომით) გვიწევდა ცეცხლის აქ ჩამობრძანება.

- როგორც ვიცი, ჩარტერული რეისით, ცეცხლის საქართველოში ჩამობრძანება 1999 წელს მოხერხდა.

- კი, 1999 წლიდან სპეციალური რეისი სრულდება და უკვე 15 წელია, რაც წმინდა ცეცხლი ამ რეისით აღდგომის ღამეს ჩამოაქვთ. მანამდე, რეალურად კი 1995 წლიდან, ჩვენამდე სხვადასხვა ხერხით აღწევდა. მახსოვს, ერთხელ ბრწყინვალე სამშაბათსაც ჩამოვაბრძანეთ...

- ე.ი. საბჭოთა პერიოდში ეს არ ხერხდებოდა.

- ადრეულ წლებში ისტორიას არც აქვს შემონახული, თუ როდის ჩამობრძანდა 1995 წლამდე საქართველოში ცეცხლი. მოგეხსენებათ, მაშინ კომუნიკაციაც ნაკლები იყო, ამიტომ, გემით, ან ფეხით მოსიარულე პილიგრიმებს ცეცხლის ჩამოტანა გაუჭირდებოდათ. ეს საკითხი მხოლოდ კომუნიკაციების განვითარების შემდეგ მოგვარდა.

- ასე რომ, 2 ათწლეულია, ეს საქმე პირდაპირ თუ ირიბად თქვენ გიკავშირდებათ. ამასთან, აღდგომას და წმინდა ცეცხლის გადმოსვლას ხშირ შემთხვევაში იესრუსალიმში ხვდებით.

- კი, ასეა. თან ისიც იყო, რომ იქ სამსახურებრივი მისიით 7 წელი გახლდით... ერთხელ, ცეცხლი ბრწყინვალე სამშაბათს რომ ჩამობრძანდა (რაზეც უკვე ვისაუბრე), ერთადერთი ადამიანი, ვინც ამ სასწაულს საქართველოდან დაესწრო, მერაბ გოცირიძე გახლდათ (კონფერენციაზე იმყოფებოდა) და ცეცხლი სწორედ მას გამოვატანე.

- სულ პირველი წელი რომ გაიხსენოთ...

- 1995 წელს 31-ე ქარხნის ბაზაზე ცეცხლისთვის სპეციალური ჭურჭელი დამზადდა, დედა ანასტასია გელაშვილი ძალიან შეეცადა იმას, რომ დიდი, ლამაზი ჭურჭელი ყოფილიყო, მაგრამ ცეცხლის გადმოსვლისას მაცხოვრის აღდგომის ტაძარში ჭყლეტაში მოვყევით და ის სპეციალურად დამზადებული ჭურჭელი დაიმტვრა, არადა, საკმაოდ მოზრდილი და კარგი რამ იყო. მერე ადგილზე ვიყიდეთ ფარანი და ცეცხლი იმით ჩამოვაბრძანეთ.

- ცნობილია, რომ იქ იმ დროს, მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხიდან უამრავი ადამიანი იყრის თავს. როგორ ახერხებთ ხოლმე ტაძარში შესვლას? სულ ჭყლეტაში ხვდებით, თუ გიმართლებთ?

- მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნიდან პილიგრიმების მატება 90-იანი წლების ბოლოდან დაიწყო და 1999 წელს პიკს მიუახლოვდა, 2000-ში კი - დაეცა, საომარი მდგომარეობები იყო, 2006 წელსაც ნაკლები ხალხი ჩავიდა. მერე პილიგრიმების რაოდენობამ ისევ მოიმატა.

1995 წელს ზუსტად მაცხოვრის საფლავის გამოსასვლელთან მოვხვდი ისე, რომ იერუსალიმის პატრიარქი დიოდოროსი რომ გამოვიდა, მახსოვს, საოცარი სიხარული ვიგრძენი და ჩემს სანთლებზე პირველად მე გადავუკიდე ცეცხლი.

2003 წელს პატრიარქ ირინეოსს გავყევი. იმ პერიოდში ჩვენს სამთავრობო დაცვაში იყო თემურ ძიძიგური, რომელიც იერუსალიმის პატრიარქს დაცვაშიც კი ედგა. ის იქ ხალხმრავლობის გამო, მისი პირადი დამცველი აღმოჩნდა, პატრიარქი რომ არ გადაეჭყლიტათ. თემური სწორედ ამიტომ ჩავიყვანე. თან წინა წელს (2002-ში) ცუდი ფაქტი მოხდა - იერუსალიმის პატრიარქი (იმ წელს პირველად იღებდა ცეცხლს, ახალი აღსაყდრებული იყო) მაცხოვრის საფლავიდან ცეცხლით რომ გამოვიდა, ცეცხლის სანთელზე გადაკიდება მოვასწარი და მაშინ სომხური ეკლესიის წარმომადგენელმა ანთებული სანთლების 33-იანი შეკვრა ხელიდან გასტაცა და პატრიარქს მხოლოდ მარცხენა ხელშიღა შერჩა ანთებული სანთლების შეკვრა. რადგანაც ცეცხლი სანთლებზე უკვე გადაკიდებული მქონდა, მარცხენა მხრიდან, უკნიდან მივუახლოვდი და ჩემი ანთებული სანთლები პატრიარქს მარჯვენა ხელში ჩავუდე და ასე გავიყვანეთ მართლმადიდებლური ტაძრის საკურთხევლამდე, მაცხოვრის საფლავის მოპირდაპირე მხარეს... ასეთი ფაქტებიც ხდება ხოლმე.

ამის შემდეგ უკვე ისრაელის პოლიცია ცეცხლის გადმოსვლის ცერემონიის ორგანიზებაში მეტად ჩაერთო: ძველი ქალაქის შესასვლელები იკეტება და შესვლა მხოლოდ სპეციალური საშვებით ხდება. საშვებს იერუსალიმის საპატრიარქოც გასცემს, თუმცა უფრო იერუსალიმის პოლიცია.

- თქვენ რა საშვით სარგებლობთ?

- პირადი ნაცნობობით ვშოულობ საშვს, უმეტესად კი, ღმერთის წყალობით. დიდი ამბავია იქ მოხვედრაზე, არის, რომ პარასკევს მომლოცველები ტაძარში რჩებიან და ამ ცერემონიალზე ისე ხვდებიან... ისე, უნდა გითხრათ, რომ იერუსალიმის ძველ ქალაქში გავიზარდე და ყველა მიცნობს. თუმცა 2012 წელს ასეთი რამ მოხდა, ჩვენი ჯგუფი, რომელიც 50 კაცისგან შედგებოდა და საშვებიც ჰქონდათ, სიონის კარიბჭესთან დატოვეს. მაცხოვრის საფლავის ეკლესიის ეზოში კოპტების დიდმა ნაკადმა ბარიერი გადაანგრია და არეულობა შეიქმნა. პოლიციამ ყველა გზა ჩაკეტა და ისეთი დელეგაციები, რომლებსაც საშვი ჰქონდათ, გარეთ დარჩნენ. გული დამწყდა, შემეცოდნენ ჩვენები, რომ ვერ ახერხებდნენ შესვლას და სოლიდარობის ნიშნად, მათთან დავრჩი, მიუხედავად იმისა, რომ მე თავისუფლად შევიდოდი. ასე შევხვდით ცეცხლის გადმოსვლას ძველი ქალაქის კედლებს მიღმა.

- ცეცხლის გადმოსვლისას რას გრძნობთ ხოლმე?

- ეს იმდენად დიდი მადლი და სიხარულია, რომ წამიერად ვრცელდება ადამიანებზე, თუნდაც კედლის გარეთ იდგე. ყველაფერზე უპირატესია. ისევე, როგორც აღდგომის სიხარული არის ჯვარცმაზე უპირატესი. ის დღეები, როცა მართლმადიდებლური ეკლესია ვნების შვიდეულს გადის, რაც მალევე ქრისტეს აღდგომის სიხარულით იცვლება, ისიც ასევეა. სწორედ ამაშია აღდგომის დიდი საიდუმლოც.

გილოცავთ ქრისტეს ბრწყინვალე აღდგომას!

ლალი ფაცია

AMBEBI.GE