"ვინც ასე გამოენთო, დარწმუნებული ხართ, ბოლომდე აქვს ნანახი "აბესალომ და ეთერი"?! - მარინა ბერიძე ოპერის გარშემო ატეხილ სკანდალზე

თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრი განახლებული სახით, 30 იანვარს გაიხსნება. პირველი წარმოდგენა, რომლითაც დასი წარდგება ფალიაშვილის "აბესალომ და ეთერია". მიუხედავად იმისა, რომ ოპერისა და ბალეტის თეატრის ქართულ რეპერტუარზე საქართველოში თაობები აღიზარდა, ზოგს ქართული ოპერა მოსწონს და ზოგსაც - არა, როგორც იტყვიან, კაცია და გუნება!

მაგალითად, "რუსთავი 2"-ის გენერალურმა დირექტორმა, ნიკა გვარამიამ ცოტა ხნის, სოციალურ ქსელში ქართულ ოპერაზე თავისი მოსაზრება საჯაროდ დააფიქსირა, რასაც საზოგადოების ნაწილის აღშფოთება და აჟიოტაჟი მოჰყვა: "ღირდეს მაინც რამედ ეს უსაშინლესი ოპერა "აბესალომ და ეთერი". თრეში ნამდვილი. საერთოდაც, კარგი ქართული ოპერა არც არსებობს. მეტიც, ქართული კლასიკური მუსიკაა ზოგადად ძალიან, ძალიან სუსტი, განსაკუთრებით, მსოფლიოში საუკეთესო (გადაუჭარბებლად) ფოლკლორული მუსიკის ფონზე", - წერდა გვარამია.

ქართულ ოპერას რომ არც ისე დიდი ხნის ისტორია აქვს, რასაც თავის ობიექტური მიზეზები აქვს, ცხადია, ამასთან, განვითარებაც (როგორც ყველაფერს), რომ სჭირდება, ესეც ფაქტია! (ისე, მე რომ მკითხოს კაცმა, ფალიაშვილის ნამუშევარს, საშინელს მაინც არ ვუწოდებდი, თუმცა როგორც უკვე ვთქვი, კაცია და გუნება...)

ამ თემაზე მუსიკოს მარინა ბერიძეს გავესაუბრეთ.

- მართლაც ასეთი საშინელია ჩვენი ოპერა, როგორც მას ნიკა გვარამიამ უწოდა?

- საშინლებად მე ის ამბავი უფრო მივიჩნიე, რაც ამას მოჰყვა. თავისუფალი ადამიანები ვართ. ზოგს მოსწონს სოული, ზოგს - პოპი, როკი, ზოგს ოპერა და იქაც ზოგი ვაგნერს უსმენს, ვერდის, პუჩინის, როსინის და ა.შ. მაგრამ იმის გამო, რომ მე ქართული ოპერა უარყოფით კონტექსტში მოვიხსენიე, იმიტომ, რომ ასე ვფიქრობ, მერე რა?!

- განათლებული ადამიანია, ტელევიზიის ხელმძღვანელია და მისგან ვერ მიიღო ეს ნათქვამი საზოგადოებამ.

- რა მნიშვნელობა აქვს, ტელევიზიის ხელმძღვანელია თუ რა? მასთან ეს ოპერა ახლო არ არის. ჩემთან ახლოს რაც არის, იმის ქება რომ დავიწყო, შორს წავალთ.

- თქვით.

- დავუშვათ, მოცარტზე ვგიჟდები და დავსვათ აქ წერტილი... მუსიკოსი ვარ და გარკვეულ საკითხებზე თავშეკავების რეჟიმს ვირჩევ ხოლმე, ნიკა გვარამია კი აბსოლუტურად თავისუფალია თავის ფიქრებში, გამონათქამებში, ის არ არის მუსიკოსი, ასე მიაჩნია და მორჩა! უბრალოდ, ბოლო დროს, ჩვენ ყველაფერს მტკივნეულად განვიცდით. მტკივნეულ პოლემიკაში შევდივართ, ერთმანეთის შეურაცხყოფაზე გადავდივართ. ხალხს ასეთი რეაქცია რომ არ ჰქონოდა, ცხადია, აჟიოტაჟიც არ ატდებოდა. ნიკას არაჩვეულებრივი გემოვნება აქვს, ადამიანია, რაღაც მოსწონს და რაღაც - არა. ვინც ასე ცხარედ გამოენთო, დარწმუნებული ხართ, ყველას აქვს თავიდან ბოლომდე "აბესალომ და ეთერი" ნანახი?!

- ძნელია თქმა, სავარაუდოდ, ცოტას.

- ჰოდა, ნიკა თამამი ადამიანია, მას რაღაც არ მოსწონს და აფიქსირებს.

- ქართული ოპერა ფაქტია, რომ იმ მასშტაბის არ არის, როგორც სხვა უცხო ქვეყნების, რასაც თავის საფუძველიც აქვს...

- კი, გვიან შემოვიდა ეს კულტურა საქართველოში. ბევრ რაღაცას ქვეყნისთვის რთული ისტორიული სიტუაციები განსაზღვრავდა და არ შეიძლება იმ პროცესების გამო გავლენის ქვეშ არ აღმოჩენილიყო, მით უფრო, რომ ეს კულტურა ტრადიციაში არ გაქვს. მაგრამ თუ ამ გადასახედიდან ვიმსჯელებთ, როდესაც დიდია ინფორმაცია, როდესაც შეიძლება რაღაც ახლისა და საინტერესოს გაკეთება, შექმნა, მოდი, ამაზე ვიმსჯელოთ.

- არსებობს ამისთვის პოტენციალი?

- დარწმუნებული ვარ, რომ ზვიად ბოლქვაძეს აქვს ამის პოტენციალი, შექმნას ოპერა, ამაში შინაგანად დარწმუნებული ვარ. მაგრამ ამისთვის მოტივაციაა საჭირო. როდესაც ოპერის თეატრი მწყობრში ჩადგება და აქტუალური გახდება, შეიძლება ისევ სახელმწიფომ შეუწყოს ხელი, შესაძლოა, ამის დაკვეთაც იყოს. ეს ჟანრი მსოფლიოს მასშტაბით აღარ იციან, როგორ შეფუთონ, პოპულარიზაცია როგორ გაუწიონ, რომ მაყურებელი მიიზიდონ. ჩვენთან ამის მენეჯმენტიც არ არის. თუმცა, ის სხვა თემაა, ეს ჟანრი ვიღაცას მოსწონს, თუ - არა...

- მენეჯმენტი კი არა, ამის მცდელობაც არ არსებობს.

- გავიგე, რომ ფანტასტიკური თეატრი უნდა გავხსნათ, მაგრამ შიგთავსია მნიშვნელოვანი, როგორი დადგმა იქნება, იქნება ეს თანამედროვე თუ არა, ვინ ივლის იქ, ბილეთის ფასი რა იქნება. ადამიანებს, ვისაც ოპერა უყვარს, ხშირად არ აქვს ბილეთის შეძენის საშუალება. არ გამოვიდეს ისე, რომ ვინმე დაიჩაგროს. მთავარი ის არის, რომ ოპერა უფრო პოპულარული გახდეს. თაობა უნდა გაჩნდეს, ვინც ოპერის თეატრში ივლის. მსმენელი უნდა გაიზარდოს, სავარაუდოდ, სააბონენტო სისტემაც უნდა არსებობდეს. ყველაფერზე ამხედრება ხომ არ შეიძლება? იმდენი გვაქვს ნამდვილად ასამხედრებელი, რაზეც სრულიად ქვეყანა გარეთ უნდა გამოვიდეს. მე XXI საუკუნეში ის უფრო მაოცებს და მაკვირვებს, რომ ჩვენთან კონცერტები პლუსფონოგრამაზე იმართება. მაპატიეთ და აი, ეს კი ნამდვილი კრიმინალია...

ცოტა რამ თბილისის საოპერო წარსულიდან:

თბილისის ოპერის თეატრის სცენაზე წარმოდგენილი პირველი ქართული ოპერა გოგნიაშვილის "ქრისტინეა" (1918 წელი 17 ივნისი), თუმცა ამ ჟანრის პირველ კლასიკურ ნიმუშებად მიიჩნევა 1919 წელს თბილისის საოპერო თეატრის სცენაზე დადგმული ოპერები: 5 თებერვალს - დიმიტრი არაყიშვილის "თქმულება შოთა რუსთაველზე", 21 თებერვალს - ზაქარია ფალიაშვილის "აბესალომ და ეთერი", 11 დეკემბერს ვიქტორ დოლიძის "ქეთო და კოტე".

მაგრამ, როგორც ისტორია მოგვითხრობს, პირველი ქართული ოპერა მელიტონ ბალანჩივაძის სახელთანაა დაკავშირებული, ფრაგმენტები მისი ოპერიდან "თამარ ცბიერი" 1897 წლის 20 დეკემბერს პეტერბურგში შესრულდა, სრული სახით კი თბილისის ოპერის სცენაზე 1925-26 წლების სეზონზე განხორციელდა.

ლალი ფაცია

AMBEBI.GE