როგორ მუშაობს შეწყალების კომისია და რომელი დანაშაული ექვემდებარება შეწყალებას

შეწყალების კომისიის ყოფილი თავმჯდომარის, საკრებულოს დეპუტატ ალეკო ელისაშვილის განცხადებებს საზოგადოებაში ხმაური მოჰყვა. ელისაშვილის თქმით, წელიწად-ნახევრის წინ რამდენიმე პოლიტიკოსი შეწყალების კომისიისგან კონკრეტული პატიმრების შეწყალებას ითხოვდა, რაშიც მათ სოლიდური თანხა ჰქონდათ აღებული. გაზეთ "კვირის პალიტრის" ინფორმაციით, საქმე, რომელზეც შეწყალების კომისიის ყოფილი თავმჯდომარე ხელისუფლების მაღალჩინოსნებს მასზე ზეწოლაში ადანაშაულებს, ე.წ. კოკაინის საქმეა. როგორც "კვირის პალიტრა" წყაროზე დაყრდნობით წერს, ე.წ.კოკაინის საქმის მთავარი ფიგურანტი ნუგზარ ბოჭორიშვილი თავისი მეგობარი ქალის, ანასტასია ზაუტაშვილის გათავისუფლებას ხელისუფლების ცვლილებისთანავე მისი პოლიტპატიმართა სიაში ჩასმით შეეცადა.

ე.წ. შეწყალების საქმეზე რამდენიმე ადამიანი დაკითხეს, მათ შორის შეწყალების კომისიის მოქმედი თავმჯდომარე ზვიად ქორიძე და ყოფილი თავმჯდომარე ალეკო ელისაშვილი, დეპუტატები: მანანა კობახიძე და ეკა ბესელია, მთავარი პროკურორის მოადგილე გიორგი გოგაძე და სხვები.

AMBEBI.GE დაინტერესდა, როგორია შეწყალების კომისიის მუშაობის პროცესი და რომელი დანაშაული ექვემდებარება შეწყალებას. შეწყალების კომისიის ყოფილი თავმჯდომარის, ელენე თევდორაძის თქმით, შეწყალების კომისია პრეზიდენტის სათათბირო ორგანოა, რომელიც იმ კრიტერიუმების საფუძველზე მუშაობს, რომლებსაც პრეზიდენტი ამტკიცებს.

- ეს კრიტერიუმები ძალიან გრძელ სიას წარმოადგენს, მაგრამ ძირითადს გეტყვით, მაგალითისთვის ავიღოთ, თუ ადამიანმა დანაშაული პირველად ჩაიდინა და მას მისჯილი ჰქონდა 5 წლამდე პატიმრობა, ამ კრიტერიუმების საფუძველზე ჩვენ გვქონდა უფლება, რომ ერთი მესამედის მოხდის მერე განგვეხილა მისი საქმე. ყველა პატიმარს უფლება აქვს მიმართოს პრეზიდენტს შეწყალებაზე, თუმცა კომისიას უფლება აქვს პატიმრის საქმე მხოლოდ შესაბამისი კრიტერიუმების საფუძველზე განიხილოს. გარდა ამასა, პრეზიდენტს შეუძლია კომისიის გვერდის ავლით მიიღოს რომელიმე პატიმრის შეწყალების გადაწყვეტილება. რადგან კონსტიტუცია პრეზიდენტს არ ზღუდავს, მას აქვს უფლება საერთოდ გააუქმოს კომისია და ამ საკითხებზე გადაწყვეტილება თავად მიიღოს.

- რომელი დანაშაული ექვემდებარება შეწყალებას?

- ყველას აქვს უფლება შეწყალების თხოვნით მიმართოს პრეზიდენტს, შეზღუდული არავინ არ არის, უკვე მეორე საკითხია, როგორ მიუდგება თითოეული პატიმრის საქმეს ან კომისია, ან პრეზიდენტი, ეს უკვე მსჯელობის საგანია. მე, როგორც თვამჯდომარეს, მქონდა ასეთი პრინციპი, თუ იყო მაგალითად მკვლელობა, ნარკოტიკების გასაღება, ადამიანის გატაცება, გაუპატიურების ფაქტი ან ქალზე ძალადობა, ეს იყო ის ოთხი კრიტერიუმი, რაზედაც მე როგორც თავმჯდომარე, კომისიას ვთავაზობდი, რომ მათთვის უარი გვეთქვა.

- თავად შეწყალების პროცესი როგორია, პატიმარი ვის მიმართავს შეწყალების თხოვნით?

- პატიმარი პრეზიდენტს მიმართავს, რომელსაც ჰყავს სპეციალური სამსახური, სადაც იგზავნება შეწყალების განცხადებები და ეს სამსახური პრეზიდენტის მიერ დამტკიცებული კრიტერიუმების საფუძველზე ამზადებს მასალას კომისიაზე გასატანად. ყოველთვის დგებოდა ორი სია - ერთი, სადაც პატიმრების გვარები ამ კრიტერიუმების საფუძველზე იყო ჩამოწერილი და შემდეგ სხდომაზე განსახილველად გამოჰქონდათ, მიუხედავად იმისა, თუ რა მუხლით იყო ის გასამართლებული. მეორე სიას ჩვენ ვეძახდით "უარების სიას" ანუ განცხადება მიღებულია, მაგრამ კომისია არ

განიხილავს ამ სიას, ვინაიდან ამ სიაში შეყვანილი პატიმრები პრეზიდენტისგან ღებულობდნენ უარს.

იმის მიხედვით, თუ რამდენი პატიმრის საქმე იყო სხდომაზე გამოტანილი, საათობით ვისხედით და გვიწევდა მათი განხილვა. თუმცა საერთო შეკრებამდე, კომისიის წევრები ცალ-ცალკე ვმუშაობდით ამ საქმეებზე. ამის შემდეგ საერთო შეკრებაზე ყველას ჰქონდა ჩამოყალიბებული თავისი აზრი და კენჭისყრით წყდებოდა თითოეული პატიმრის საქმე. რომელი პატიმარიც მეტ ხმას მიიღებდა, ის შედიოდა მესამე სიაში, ანუ ოქმში, რომელსაც შემდგომში პრეზიდენტი ან აწერდა ხელს, ან რომელიღაცა პატიმარს სიიდან ამოიღებდა და ა.შ.

- თქვენ დროს თუ იყო პატიმრის შეწყალების სიაში შეყვანის სანაცვლოდ თანხის შეთავაზება?

- კი, ჩემთან მოდიოდნენ პატიმრების ოჯახის წევრები და პირდაპირ მეუბნებოდნენ, რომ ვიღაცამ დახმარება შესთავაზა, თუ გადაიხდიდა ენ რადენობის თანხას, თუმცა რაიმე საოცარი ციფრი არ მახსოვს. როცა ვეკითხებოდი, თუ ვინ იყო ეს პიროვნება, რომელიც ფულის სანაცვლოდ დახმარებას დაჰპირდა, მეუბნებოდნენ, რომ ჩვენ ამას ვერ გეტყვით იმიტომ, რომ პატიმარი ციხეშია და შესაძლებელია მას საფრთხე დამუქრებოდა, ამის შიშით გვარებს არ მეუბნებოდნენ. თუმცა ხშირად ფულს ითხოვდნენ იმ პატიმრების საქმეზე, რომლებიც ისედაც ჯდებოდა კრიტერიუმებში.

- ანუ პატიმრის ოჯახის წევრები ამბობდნენ, რომ პოლიტიკოსები მათ თანხის სანაცვლოდ ციხიდან პატიმრების გამოყვანას ჰპირდებოდნენ?

- არ აკონკრეტებდნენ, რომ ამას მხოლოდ პოლიტიკოსები ჰპირდებოდნენ, ეს შეიძლება ყოფილიყო პროკურატურაც, მეუბნებოდნენ ციხის თანამშრომლებზეც. რა თქმა უნდა, დეპუტატებზეც, მაგრამ გვარს არ მისახელებდნენ. მაგრამ ეს არასდროს არ ყოფილა შეწყალების კომისიის წევრი. დარწმუნებული ვარ იმაში, რომ ჩემ დროს არცერთი კომისიის წევრი ამას არ გააკეთებდა, რადგან ჩვენ გადაწყვეტილებას კენჭისყრით ვღებულობდით. დარწმუნებული ვიყავი, რომ კომისიის წევრები სუფთები იყვნენ, ხოლო რა ხდებოდა ამის უკან, თქმა გამიჭირდება, რადგან ფაქტს მეუბნებოდნენ, მაგრამ გვარებს არ მისახელებდნენ.

- რომელიმე პატიმრის შეწყალების სიაში შეყვანის სანაცვლოდ თქვენთვის თანხა არ შემოუთავაზებია?

- თქვენ წარმოიდგინეთ და ამას ვერავინ გაბედავდა. სამი მოწვევის დეპუტატი და ადამიანის უფლებათა დაცვის კომიტეტის თავმჯდომარე ვიყავი, აქედან გამომდინარე, ყველა მიცნობდა და იცოდნენ როგორ ვმუშაობდი, რას ვაკეთებდი და ამის გაკეთებას ვერავინ ვერ გაბედავდა.

შეწყალების კომისიის მოქმედი წევრის, ლია მუხაშავრიას თქმით, ახლაც ისევე მუშაობს კომისია, როგორც წინა წლებში.

- პატიმრებს იწყალებს პრეზიდენტი, ჩვენ უბრალოდ სათათბირო ორგანო ვართ და ვეხმარებით პრეზიდენტს, რომ გადაწყვეტილება უფრო იოლად მიიღოს. პატიმარი ჯერ შეწყალების თხოვნით მიმართავს პრეზიდენტს და მათი სია მოდის კომისიის სხდომაზე, სადაც ერთობლივად განვიხილავთ საქმეებს და კენჭისყრით წყდება საკითხი. შეწყალებას არ ექვემდებარება ძალადობრივი დანაშაული, ყაჩაღობა, უმძიმესი მკვლელობები, ნარკოტიკების გასაღება და ა.შ. თუმცა ყველაფერი ინდივიდუალურად წყდება.

თეა ბეჟიტაშვილი

AMBEBI.GE