4
ივლისიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
74 მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია, 18 საკრედიტო კავშირი, 1000-ზე მეტი ლომბარდი და ასეულობთი მცირე სესხის გამცემი დაწესებულება - ეს არის უკონტროლო ფინანსური ბაზრის ნაწილი, რომლის მონაწილეები დღეში რამდენჯერმე ურეკავენ, "ესემესებს" უგზავნიან ადამიანებს და სესხს სთავაზობენ. არ არსებობს უახლესი კვლევა, რომელიც დაადგენდა, რამდენად რისკის შემცველია ამდენი უკონტროლო საფინანსო ორგანიზაცია ქვეყანაში, რა ზღვარს უახლოვდება ე.წ. ჭარბვალიანობის კოეფიციენტი. ეს არის პრობლემა, რომელიც შეიძლება ერთ დღეს ბუმერანგივით დაატყდეს ისედაც გაღატაკებულ ქვეყანას.
"ბიზნეს-რეზონანსის" ერთ-ერთი რესპონდენტი, ნაირა მჭედლიშვილი 58 წლისაა, უმუშევარი. არ აქვს სოციალური დახმარება, პენსია ან სხვა ტიპის შემოსავალი. კვირა არ გავა მის მობილურ ტელეფონზე რამდენიმე შეტყობინება არ მივიდეს კრედიტის შეთავაზების შესახებ. ამჯერად საფინანსო კომპანიები უკვე "ესემესებს" აღარ სჯერდებიან და პოტენციურ კლიენტებს პირდაპირ ტელეფონზეც ურეკავენ. "ამასწინათ დამირეკეს ერთ-ერთი საფინანსო ორგანიზაციიდან და 600-ლარიანი სესხი შემომთავაზეს. მადლობა გადავუხადე და ვუთხარი, რომ არ მინდოდა. ოპერატორი გოგონა არ მომეშვა და მარწმუნებდა, რომ მის ორგანიზაციას სესხის ძალიან კარგი პირობები ჰქონდა. რამდენიმე წუთი მესაუბრა სასესხო პირობებზე. ვუთხარი, რომ არანაირი შემოსავალი არ მქონდა სესხის დასაბრუნებლად და ძალიან გამიკვირდა, რომ ჩემნაირ ადამიანს სთავაზობდნენ. საბოლოოდ, როგორც გაირკვა, გარანტია იყო ჩემი ქონება. არ მაქვს შემოსავალი, მაგრამ მაქვს სახლი, შესაბამისი ნივთებით. თუ სესხს ვერ გადავიხდიდი, გარანტი სწორედ ეს ქონება იქნებოდა", - ამბობს ნაირა მჭედლიშვილი.
საკრედიტო დაწესებულებები ყოველგვარ რისკზე მიდიან, მთავარია პოტენციურ კლიენტს რაიმე სახის ქონება გააჩნდეს. მათთვის მთავარი ფაქტორი კლიენტის გადახდისუნარიანობა არ არის. დაბალი საფინანსო განათლების მქონე, ეკონომიკურად გაჭირვებული ადამიანები ამგვარი ცდუნების მსხვერპლნი ხშირად ხდებიან. შესაბამისად, მოსახლეობა უფრო მეტად ღატაკდება, ქვეყანაში სოციალური ფონი მძიმდება და საბოლოო ჯამში, ეს ყველაფერი ისევ სახელმწიფოს აწვება მძიმე ტვირთად. ხელისუფლება კი ამ ბიზნესის რეგულირებისთვის არაფერს აკეთებს. როგორც უკვე აღვნიშნეთ, საქართველოში 18 საკრედიტო კავშირია. მათი აქტივების მოცულობა, ამ დროისთვის, 10,6 მილიონ ლარს აღემატება, მათ მიერ გაცემული სესხების ოდენობა 7,275 მილიონ ლარს აღწევს. მე-2 კვარტლის მონაცემებით, საკრედიტო ორგანიზაციების წმინდა მოგებამ 200 ათასი ლარი შეადგინა. რაც შეეხება მიკროსაფინანსო ორგანიზაციებს, საქართველოში ეს სეგმენტი ერთ-ერთი ყველაზე მზარდია. ეროვნულ ბანკს 74 მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია აქვს აღნუსხული საფინანსო სივრცეში პირველი მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია 2006 წელს გამოჩნდა, როცა მიიღეს კანონი "მიკროსაფინანსო ორგანიზაციების შესახებ".
2015 წლის სამი კვარტლის მონაცემებით, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციების წმინდა მოგებამ 100 მილიონ ლარს გადააჭარბა. ეს არის რეკორდული მოგების მაჩვენებელი. შარშან მთელი წლის განმავლობაში ამ ორგანიზაციების მოგება 80 მილიონ ლარს შეადგენდა. ასევე სწრაფად იზრდება მათი აქტივები - 1,546 მილიარდი ლარი. ამ ორგანიზაციებს 1,160 მილიარდი ლარის კრედიტი აქვთ გაცემული. ყველაზე დიდი ნაწილი სამომხმარებლო სესხებზე მოდის - 560 მილიონი ლარი, შემდეგია სოფლის მეურნეობა - 245 მილიონი ლარი და მას მცირედით ჩამორჩება ვაჭრობა - 238 მილიონი ლარი. გარდა ამისა, ქვეყანაში 1000-ზე მეტი ლომბარდია რეგისტრირებული, ამასთანავე ბოლო პერიოდში ძალიან მომრავლდა მცირე სესხის გამცემი ორგანიზაციები, რომელთა საქმიანობა საერთოდ უკონტროლოა. ასევე არ არსებობს ოფიციალური ინფორმაცია, რამდენია ასეთი ორგანიზაცია და რა რაოდენობის სესხი აქვს მას გაცემული. საკმარისია პირი დარეგისტრირდეს ინდმეწარმედ ან შექმნას შპს და იწყებს ფინანსურ საქმიანობას. შემდეგ მათი წარმომადგენლები ურეკავენ ადამიანებს, სთავაზობენ სესხებს, ხოლო ნოტარიულად დამოწმებულ ხელშეკრულებაში მითითებულია, რომ პირობების დარღვევის შემთხვევაში, სესხის ანაზღაურება ხდება მსესხებლის ქონებით.
ხშირ შემთხვევაში მსესხებელი ისე აწერს ხელს ხელშეკრულებას, რომ მას არ კითხულობს. ზოგადად კი ხელშეკრულებაში გაწერილი მუხლები იმდენად რთულად აღსაქმელია, რომ ფინანსურად გაუნათლებელმა ადამიანმა შეიძლება ვერც კი გაიგოს. საკრედიტო ორგანიზაციის წარმომადგენელი, კლიენტის დაკარგვის შიშით მოსალოდნელი საფრთხის შესახებ მას არაფერს ეუბნება. გარდა ამისა, არასაბანკო დაწესებულებათა კლიენტები ის ადამიანებია, რომლებსაც ბანკში გადახდისუუნაროობიდან გამომდინარე სესხი არ მისცეს.
