"ჯერ სად ვართ, სააკაშვილის "არნახული" რეფორმების შედეგის მომკას აწი დავიწყებთ"-პრობლემა, რომელიც ერის განვითარებას აფერხებს

განათლების სისტემა, რომელიც საქართველოში, უკვე წლების მანძილზე მუდმივი რეფორმებისა და ცვლილებების ფონზე მუშაობს, ჯერაც უამრავი პრობლემის წინაშე დგას. აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ საჯარო სექტორში დასაქმებულთა შორის ყველაზე დაბალი ხელფასი სწორედ განათლების სისტემაშია და დღეს პედაგოგთა საშუალო ანაზღაურება 450 ლარს შეადგენს.

დეტალები სტატიაში| ვის აქვს ყველაზე მაღალი და დაბალი ხელფასი საქართველოში: ანაზღაურების საშუალო თვიური სტატისტიკა

პედაგოგთა და მეცნიერთა თავისუფალი პროფკავშირების პრეზიდენტის, მაია კობახიძის თქმით, განათლების სისტემაში ბოლო დროს რამდენიმე მნიშვნელოვანი ნაბიჯი გადაიდგა. მას მაგალითად მოყავს ის ფაქტი, რომ შემუშავდა სახელფასო გეგმა და მასწავლებლები ერთ აკადემიურ წელს, ორჯერ მიიღებენ გაზრდილ ანაზღაურებას.

"სექტემბერში პედაგოგთა ხელფასი 50 ლარით გაიზარდა, აპრილშიც იგივე თანხით მოიმატებს, ასევე მნიშვნელოვნად გაიზარდა სადამრიგებლო-სასერთიფიკაციო დანამატები. თუმცა, რაც არ უნდა ვისაუბროთ მომატებულ 50-ლარიან ანაზღაურებასა და ახალი სქემით გათვალისწინებულ სახელფასო დანამატებზე, რეალურად პედაგოგთა სოციალური და ფინანსური მდგომარეობა რადიკალურად ჯერ არ გაუმჯობესებულა. ეს პროცესი დროში გაიწელა. თუმცა, საგრძნობლად შეიცვალა სახელმწიფოს მიდგომა მასწავლებელთა მიმართ. ჩვენ გვაიმედებს ის, რომ ამ მიმართულებით მუშაობა დაწყებულია და ჩამოყალიბებულია პედაგოგთა ხელფასების ზრდის გეგმა. ამ ეტაპზე შემუშავებულია სახელფასო პოლიტიკა და შესულია ხელფასებისა და დანამატების ზრდის სქემა მასწავლებლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის ახალ სქემაში.

ხელფასების გარდა სკოლების ძირითადი პრობლემა არის სახელმძღვანელოები და მათი შეცვლა ჩვენი ერთ-ერთი ძირითადი მოთხოვნაა. ვინაიდან სკოლის სახელმძღვანელოებში არის არა მხოლოდ ტექნიკური, არამედ ძალიან სერიოზული თემატური შეცდომები. აქედან გამომდინარე, იმისათვის, რომ მასწავლებელმა ხარისხიანად აწარმოოს საგაკვეთილო პროცესი, მას აქვს ძალიან ბევრი ხელის შემშლელი პირობა და მათ შორის არის ეს უვარგისი სახელმძღვანელოები, რომლებიც ამავდროულად ვერ პასუხობენ ეროვნული გამოცდების მოთხოვნებს და აბიტურიენტებს უწევთ დამატებით რეპეტიტორებთან მეცადინეობა.

დღეს სახელმწიფოს უმაღლესი თანამდებობის პირების მიერ გაცხადებულია, რომ განათლება არის ქვეყნის პიორიტეტი, თუმცა პრიორიტეტად მიჩნეულ განათლებაში მასწავლებელთა ხელფასების ზრდა არ უნდა გადავიდეს მეორე და მესამე პლანზე. პედაგოგის ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესება უნდა იყოს პირველი ნაბიჯი, სხვანაირად, იმ ფაქტს, რომ განათლება პრიორიტეტია, ნამდვილად ვერ დავადასტურებთ. კარგი, მე ვიტყოდი, ადეკვატური შრომითი ანაზღაურება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მოტივატორია, მაგრამ აქვე დავამატებდი, რომ სფეროში არსებული დაბალი ხელფასები სასწავლო პროცესზე გავლენას ნამდვილად ვერ ახდენს.

უვარგისი სახელმძღვანელოები, კლასებში მოსწავლეთა რაოდენობა, დაბალი ხელფასები განათლების სისტემის ძირითადი პრობლემებია. პედაგოგთა ანაზრაურების ზრდა უნდა იყოს უწყვეტი პროცესი და ის არ უნდა ჩამორჩებოდეს საჯარო სექტორში დასაქმებულთა საშუალო ხელფასს. მნიშვნელოვანია სახელმწიფოს მხრიდან მასწავლებელთა კვალიფიკაციის ამაღლებისათვის მუდმივი ზრუნვა, რადგან მათ წლების განმავლობაში უწევთ საქმიანობის რეფორმის პარალელურად წარმართვა. ეს ძალიან რთულია. ბოლო 25 წლის განმავლობაში სახელმწიფომ ვერ შეძლო ჩამოეყალიბებინა ყველასათვის მისაღები განათლების მწყობრი სისტემა, ამან პედაგოგები მძიმე ვითარებაში ჩააგდო,"- აღნიშნა მაია კობახიძემ.

განათლების მინისტრის მოადგილე ლია გიგაურმა AMBEBI.GE-ს განუცხადა, რომ სწავლის ხარისხის ამაღლების მიზნით, სამინისტრომ მიდგომა შეცვალა, სკოლის შეფასება მრავალი კომპონენტის მიხედვით ხდება. შედეგად, სკოლა განვითარებაზე, სრულყოფაზე, მაღალი შედეგების მიღწევაზეა ორიენტირებული. სკოლის ადმინისტრაცია, თითოეული მასწავლებელი დაინტერესებულია, რომ სასწავლო პროცესი სრულყოფილი იყოს, მოსწავლეებმა აჩვენონ მაღალი შედეგები. სკოლის ადმინისტრაცია, მასწავლებელი, მოსწავლე, მშობელი თუ საზოგადოების წარმომადგენლები საინტერესო სასწავლო გარემოს ერთად ქმნიან. შესაბამისად, ყველას თავისი წილი პასუხისმგებლობა აკისრია და შედეგები სწორედ მათ თანამშრომლობასა და ჩართულობაზე, მათ შეთანხმებულ ქმედებებზეა დამოკიდებული.

გარდა ამისა, სამინისტრო უწყვეტად ახორციელებს ინფრასტრუქტურულ და სხვადასხვა საგანმანათლებლო პროექტებს. შენდება ახალი სკოლები, მიმდინარეობს ასეულობით სკოლის რეაბილიტაცია თუ გაზიფიცირება. მოსწავლეები უფასოდ იღებენ სასკოლო სახელმძღვანელოებს და სარგებლობენ სასკოლო ტრანსპორტით. საქართველოს ყველა საჯარო სკოლა უზრუნველყოფილია ინტერნეტით; შეიქმნა ბავშვთა დაცვის, მედიაციისა და ფსიქოლოგიური სამსახური; შემუშავდა "პროფესიული ორიენტაციისა და კარიერის დაგეგმვის კურსი", ბიბლიოთეკებისა და ბიბლიოთეკარის, სკოლის დირექტორისა და მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტები, -აღნიშნა განათლების მინისტრის მოადგილემ.

მიუხედავად, განათლების სამინისტროს პოზიციისა, საერთაშორისო კვლევები წლებია საქართველოში განათლების დაბალ დონეზე მიუთითებენ. წელს, ერთიანი ეროვნული გამოცდების მხოლოდ მინიმალური კომპეტენციის ზღვარის გადალახვით, ბევრი აბიტურიენტის საუნივერსიტეტო ცხოვრება დაიწყო. გაუმართლა მათაც, ვისაც ე.წ. სკანირების მეთოდის წყალობით, ზღვარზე დაბალი შეფასება გამსვლელ ქულად ჩაეთვალათ.

შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელი მაია მიმინოშვილი AMBEBI.GE-სთან ამბობს, რომ თქმა იმისა, რომ წელს ბარიერი უფრო დაბალი იყო, არასწორია. "ბარიერი დადგენილია, მის დაწევაზე ლაპარაკიც ზედმეტია. უბრალოდ, შესაძლებელია ამ ბარიერის დადგენის შემდეგ აღმოჩნდეს, რომ ნაკლებ ქულიანსაც აქვს შანსი კონკურსში გააგრძელოს მონაწილეობა. ქულების გაიგივების პროცედურას კი ზოგიერთები არასწორ ინტერპრეტაციას უკეთებენ. რაც შეეხება განათლების დონეს, წლის ბოლოსთვის სურათი მეტად გამოიკვეთება, გვექნება საგანმანათლებლო კვლევის პირველადი შედეგები, რომელსაც ჩვენი უწყება უძღვება. დასამალი არ არის, რომ დღეს სკოლა უამრავი გამოწვევის წინაშე დგას და განათლების ამ საფეხურზე ძალიან ბევრი რამ არის მოსაგვარებელი. ჯერჯერობით იმის თქმა, რომ სკოლას შეუძლია მოამზადოს ბავშვი უმაღლესი სასწავლებლისთვის, სამწუხაროდ, შეუძლებელია,"- აღნიშნა მაია მიმინოშვილმა.

საქართველოს განათლების ლიგის თავმჯდომარის, მანანა ნიკოლეიშვილის თქმით, საქართველოში განათლების დონე საგანგაშო ზღვარზეა. "ხელისუფლების ცვლილებამდე განათლების ხარისხი იყო ზღვარს ჩაცილებული და მას შემდეგ სერიოზული, რადიკალური ცვლილებები არ განხორციელებულა, შესაბამისად, არანაირი უკეთესობა არ შეიმჩნევა. ფუნდამენტური მეცნიერებების ხარჯზე, ეროვნული სასწავლო გეგმა ყოველწლიურად იტვირთება და იბერება არაფრისმომცემი საგნებით. სკოლებში სწავლების ხარისხი კატასტროფულადაა დავარდნილი. დღეს რომ მეთორმეტე კლასელი წავიდეს საზღვარგარეთ, ნებისმიერ ქვეყანაში, ამერიკაში, ინგლისში ან გერმანიაში, გაცილებით დაბალ საფეხურზე დასვამენ სწავლის გასაგრძელებლად. ასევე ვერანაირ კრიტიკას ვერ უძლებს უმაღლესი სასწავლებლების უმეტესობა. ამ შემთხვევაში, მთავარი ხელისშემშლელი პირობა არის ის, რომ სკოლიდან მოდიან ძალიან სუსტად მომზადებული აბიტურიენტები. უმაღლეს სასწავლებლებში ღრმა რეფორმები უნდა გატარდეს. ის, რომ ზოგ ლექციაზე 300 სტუდენტი ზის, რა თქმა უნდა, მიუღებელია. რაც არ უნდა კარგი ლექტორი კითხულობდეს ლექციას, შეუძლებელია ამდენ ადამიანში მან სასურველ შედეგს მიაღწიოს. გადასახედია სილაბუსები, საგნის არჩევისა თუ შეფასების სისტემები. ყველა გამოცდა ტესტური და წერილობითია, სკოლაში დაამუნჯეს ბავშვები და უნივერსიტეტში უარესს უშვებიან. რა თქმა უნდა, არიან ისეთი პროფესორ-მასწავლებლები, რომლებიც ხარისხიან ლექცია-სემინარებს ატარებენ, მაგრამ ბევრის დონე ვერ შეესაბამება თანამედროვე მოთხოვნებს. უმეტესობა მათგანი ხარისხზე ვერ დაიკვეხნის.

ორი უკიდურესობაა ჩვენს ქვეყანაში, თუ სასკოლო სახელმძღვანელოები გახდა უფასო, სამაგიეროდ სტუდენტთა სასწავლო ლიტერატურა უსაშველოდ ძვირი ღირს, აღსანიშნავია ისიც, რომ უმეტეს შემთხვევაში, მათ სწავლა უწევთ ძალიან ძვირადღირებული, გაუგებარ ენაზე დაწერილი, მეცნიერული თუ სხვა შეცდომებით გადაჭედილი სახელმძღვანელოებით.

მართალია, ერთიანმა ეროვნულმა გამოცდებმა საგანმანათლებლო სისტემაში გამეფებული კორუფცია მნიშვნელოვნად აღმოფხვრა, მაგრამ მინიმალური კომპეტენციის ზღვარი მისი დიდი ნაკლოვანებაა. ბარიერი აუცილებლად უნდა აიწიოს. რას გავს ეს?! არადამაკმაყოფილებელ შეფასებას იღებს აბიტურიენტი და ხდება სტუდენტი? მაგრამ თუ ბარიერს აწევენ უნივერსიტეტების ნაწილი დარჩება სტუდენტების გარეშე. წელს 64 აკრედიტირებული უმაღლესი სასწავლებელი აცხადებდა მიღებას, მათ შესავსებლად უნდა დავწიოთ ბარიერი?! საატესტატო გამოცდებს რაც შეეხება, იმ ფაქტმა, რომ 2013 წელს ეს გამოცდები არ ჩატარდა, სერიოზულად დაარღვია დისცილინა სკოლებში და შეიძლება ითქვას, მაღალკლასელი მოსწავლეები სკოლიდან აორთქლდნენ. მესამე საფეხურზე ბავშვები სკოლებში ნაკლებად დადიან და ამავდროულად ხერხდება გადაწერა. რა ცოდნა უნდა მიიღოს მოსწავლემ?! როგორ შეუძლია მას 12 წლის მასალა რამდენიმე თვეში მაღალხარისხოვნად ისწავლოს?! ისინი ბოლო წლის მომზადების იმედად არიან და მთელი 11 წელი მათი უმრავლესობა არაფერს აკეთებს. იმის გამო, რომ წელს 64 უმაღლესი სასწავლებელი აცხადებდა მიღებას, ბარიერი უნდა დავწიოთ და 16 ქულა დავაწესოთ?

უკან და უკან წავა საქართველოში განათლების კუთხით არსებული სიტუაცია და ეს უკუსვლა შესამჩნევი და სერიოზული იქნება, თუ რადიკალური ცვლილებები არ განხორციელდა, ჯერ სად ვართ, სააკაშვილის ხელისუფლების "არნახული" რეფორმების შედეგის მომკას აწი დავიწყებთ", - აღნიშნა საქართველოს განათლების ლიგის თავმჯდომარემ.

ქრისტინე გამთენაძე

AMBEBI.GE