მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი ეკ­ლე­სია დღეს წმ. იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის თა­ვის­კვე­თის დღეს აღ­ნიშ­ნავს. ამა­თან და­კავ­ში­რე­ბით ტაძ­რებ­ში წირ­ვა-ლოც­ვა ჩა­ტარ­დე­ბა.

წმინ­და სა­ხა­რე­ბის მი­ხედ­ვით, წმი­და იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცე­მელს თავი გა­ლი­ლე­ის მმარ­თვე­ლის, ჰე­რო­დე ან­ტი­პას ბრძა­ნე­ბით მოკ­ვე­თეს. მა­ნამ­დე წმ. ნათ­ლის­მცე­მე­ლი ჰე­რო­დეს სა­პყრო­ბი­ო­ლე­ში ჰყავ­და და­ტყვე­ვე­ბუ­ლი, რად­გან მას უზ­ნეო ცხოვ­რე­ბის­თვის და­უ­ფა­რა­ვად ამ­ხელ­და კა­ნო­ნი­ე­რი ცო­ლის და­ტო­ვე­ბი­სა და სა­კუ­თა­რი ძმის, ფი­ლი­პეს მე­უღ­ლეს­თან, ჰე­რო­დი­ა­დას­თან უკა­ნო­ნო თა­ნა­ცხოვ­რე­ბის გამო.

წმ. წი­ნას­წარ­მე­ტყვე­ლის თა­ვის მოკ­ვე­თის სურ­ვი­ლით ფი­ლი­პეს ჰე­რო­დე­ას ქა­ლიშ­ვილ­მა, სა­ლო­მე­ამ დე­დის ჩა­გო­ნე­ბით მი­მარ­თა, რად­გან მას სძულ­და წმ. ნათ­ლის­მცე­მე­ლი. სა­ლო­მეა ფი­ლი­პეს და­ბა­დე­ბის დღის აღ­სა­ნიშ­ნავ წვე­უ­ლე­ბა­ზე ცეკ­ვავ­და. მისი ცეკ­ვით მო­ხიბ­ლუ­ლი ჰე­რო­დე კი სა­ლო­მე­ას ნე­ბის­მი­ე­რი სურ­ვი­ლის შეს­რუ­ლე­ბას დაჰ­პირ­და. სა­ლო­მე­ამ ლან­გარ­ზე წმ. იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის თავი მო­ი­თხო­ვა.

წმ. იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის თა­ვის­კვე­თის დღეს მორ­წმუ­ნე­ე­ბი ტრა­დი­ცი­უ­ლად მარ­ხვით აღ­ნიშ­ნა­ვენ.

წმი­და იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის თა­ვის­კვე­თის (ხს. 29 აგ­ვის­ტოს) შემ­დეგ მისი სხე­უ­ლი მო­წა­ფე­ებ­მა პა­ტი­ვით დაკ­რძა­ლეს სა­მა­რი­ის ქა­ლაქ სე­ბას­ტი­ა­ში, წმი­და თავი კი უს­ჯუ­ლო ჰე­რო­დი­ა­დამ უპა­ტიო ად­გი­ლას დაფ­ლა. კე­თილ­მსა­ხურ­მა იო­ა­ნამ, ჰე­რო­დეს ეზოს­მო­ძღვრის ქო­ზას ცოლ­მა (მას იხ­სე­ნებს ლუკა მა­ხა­რე­ბე­ლი – ლკ. 8,3), იო­ა­ნეს თავი ფა­რუ­ლად ჩადო პა­ტი­ო­სან ჭურ­ჭელ­ში და ელე­ო­ნის მთა­ზე – ჰე­რო­დეს ერთ-ერთ მა­მულ­ში მი­ა­ბა­რა მი­წას. მრა­ვა­ლი წლის შემ­დეგ ეს ად­გილ-მა­მუ­ლი კე­თილ­მსა­ხუ­რი დი­დე­ბუ­ლის, ინო­კენ­ტის მფლო­ბე­ლო­ბა­ში გა­და­ვი­და, რო­მელ­მაც აქ ტაძ­რის აშე­ნე­ბა გა­და­წყვი­ტა. ტაძ­რის სა­ძირ­კვლის თხრის დროს აღ­მო­ჩე­ნილ იქნა ჭურ­ჭე­ლი უფ­ლის წი­ნა­მორ­ბე­დის თა­ვით. ნა­პოვ­ნი სიწ­მი­დის სი­დი­ა­დე მას­თან აღ­სრუ­ლე­ბუ­ლი სას­წა­უ­ლე­ბით გა­ცხად­და. ეს იყო იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის თა­ვის პირ­ვე­ლი პოვ­ნა. ინო­კენ­ტი კრძალ­ვით ინა­ხავ­და მას, მაგ­რამ სიკ­ვდი­ლის წინ იმის ში­შით, რომ სიწ­მი­დე უს­ჯუ­ლო­ებს არ ჩა­ვარ­დნო­დათ ხელ­ში, იმა­ვე ად­გი­ლას ჩაფ­ლა, სა­ი­და­ნაც ამო­ი­ღო. შემ­დეგ­ში ეს ად­გი­ლი თან­და­თან გა­უ­და­ბურ­და, ტა­ძა­რი - ჩა­მო­ინ­გრა.

მო­ცი­ქულ­თას­წო­რი იმ­პე­რა­ტო­რის, კონ­სტან­ტი­ნე დი­დის (+337, ხს. 21 მა­ისს) ზე­ო­ბი­სას, ქრის­ტი­ა­ნო­ბის აყ­ვა­ვე­ბის ხა­ნა­ში, იე­რუ­სა­ლი­მის წმი­და ად­გი­ლე­ბის მო­სა­ლო­ცად მო­სულ ორ ბერს ორ­ჯერ გა­მო­ე­ცხა­და უფ­ლის წი­ნა­მორ­ბე­დი და თა­ვი­სი პა­ტი­ო­სა­ნი თა­ვის ად­გილ­სამ­ყო­ფე­ლი ამ­ცნო. ბე­რებ­მა ამო­თხა­რეს სიწ­მი­დე, აქ­ლე­მის ბეწ­ვის ტო­მა­რა­ში ჩა­დეს და ში­ნი­სა­კენ გა­მობ­რუნ­დნენ. გზად მათ შე­მოხ­ვდათ უც­ნო­ბი მე­ქოთ­ნე და ძვირ­ფა­სი ტვირ­თი მას მის­ცეს სა­ტა­რებ­ლად. მე­კე­ცემ არ იცო­და, რა სიწ­მინ­დე მიჰ­ქონ­და, მაგ­რამ მას თა­ვად ნათ­ლის­მცე­მე­ლი გა­მო­ე­ცხა­და და უბ­რძა­ნა, გაქ­ცე­ო­და და­უ­დე­ვარ და უდებ ბე­რებს იმას­თან ერ­თად, რაც ხელ­ში ეპყრა. ღვთის­მოყ­ვა­რე ხე­ლო­სა­ნი ფა­რუ­ლად გა­ნე­რი­და თა­ნამ­გზავ­რებს. შემ­დგომ­ში იგი პა­ტი­ვით ინა­ხავ­და წმი­და თავს, სიკ­ვდი­ლის წინ კი დას გა­დას­ცა. ამ დრო­ი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი სიწ­მი­დე მემ­კვიდ­რე­ო­ბით გა­და­ე­ცე­მო­და ღვთის­მო­შიშ ქრის­ტი­ა­ნებს მა­ნამ, სა­ნამ მისი მფლო­ბე­ლი არ გახ­და ერე­ტი­კო­სი მღვდელმთა­ვა­რი ევსტა­თი. იგი პა­ტი­ო­სა­ნი თა­ვის სიწ­მი­დის ძა­ლით კურ­ნავ­და სნე­უ­ლებს, შემ­დეგ კი აღ­სრუ­ლე­ბულ სას­წა­უ­ლებს ერე­სის მადლს მი­ა­წერ­და და აც­დუ­ნებ­და გა­მო­უც­დელ სუ­ლებს. როცა ევსტა­თის ბო­როტ­მოქ­მე­დე­ბა გა­ცხად­და, ის იძუ­ლე­ბუ­ლი გახ­და, გაქ­ცე­უ­ლი­ყო, სიწ­მი­დე კი ემე­სის მახ­ლო­ბელ მღვი­მე­ში და­მა­ლა იმ იმე­დით, რომ დაბ­რუნ­დე­ბო­და და კვლავ ხელ­ში ჩა­იგ­დებ­და მას. ღმერ­თმა ეს არ და­უშ­ვა: გა­მოქ­ვა­ბულ­ში დამ­კვიდ­რნენ კე­თილ­მსა­ხუ­რი ბე­რე­ბი, შემ­დეგ კი აქ მო­ნას­ტე­რიც და­არ­სდა. 452 წელს, სა­ვა­ნის არ­ქი­მან­დრიტ მარ­კელს იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცე­მელ­მა თა­ვი­სი წმი­და თა­ვის ად­გილ­სამ­ყო­ფე­ლი აუ­წყა. ეს მოვ­ლე­ნა სიწ­მი­დის მე­ო­რედ პოვ­ნის სა­ხე­ლით იდღე­სას­წა­უ­ლა. ნათ­ლის­მცემ­ლის პა­ტი­ო­სა­ნი თავი ჯერ ემე­სა­ში გა­და­ას­ვე­ნეს, შემ­დეგ კი – კონ­სტან­ტი­ნე­პოლ­ში.

7 ივ­ნისს მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი ეკ­ლე­სია წმინ­და იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის თა­ვის მე­სა­მედ პოვ­ნის დღეს აღ­ნიშ­ნავს

წმინ­და იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის თა­ვის მე­სა­მედ მო­პო­ვე­ბის ის­ტო­რი­ით, რო­გორც წესი, მთავ­რდე­ბა ხოლ­მე თხრო­ბა წი­ნა­მორ­ბე­დის თავ­ზე. ეს შე­იძ­ლე­ბა იმით აიხ­სნას, რომ ამ ის­ტო­რი­ის გაგ­რძე­ლე­ბა კა­თო­ლი­კურ და­სავ­ლეთს უკავ­შირ­დე­ბა.

850 წელს წმინ­და იო­ა­ნეს თა­ვის ქა­ლას ერთ-ერთი ნა­წი­ლი აღ­მოჩ­ნდა ქა­ლაქ პეტ­რა­ში, პროდ­რო­მო­სის მო­ნას­ტერ­ში, კი­დევ ერთი - წი­ნა­მორ­ბე­დის სა­ხე­ლო­ბის სტუ­დი­ის მო­ნას­ტერ­ში. ამ სა­ვა­ნე­ში და­ცუ­ლი თა­ვის ქა­ლას სა­ხის ნა­წი­ლი ჯერ კი­დევ 1200 წელს მო­სა­ლო­ცად ჩა­მო­სულ­მა ან­ტო­ნიმ მო­ი­ნა­ხუ­ლა, მაგ­რამ უკვე 1204 წელს ჯვა­როს­ნებ­მა სიწ­მინ­დე საფ­რან­გე­თის ჩრდი­ლო­ეთ ნა­წილ­ში, ქა­ლაქ ამი­ენ­ში გა­ი­ტა­ნეს.

წმინ­და დი­მიტ­რი როს­ტო­ვე­ლის "წმინ­დან­თა ცხოვ­რე­ბის" მი­ნა­წე­რი კი­დევ სამ ად­გილს მი­უ­თი­თებს, სა­დაც იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის თა­ვის ქა­ლას ნა­წი­ლე­ბი იყო დაბ­რძა­ნე­ბუ­ლი: ათო­ნის დი­ო­ნი­სეს მო­ნას­ტე­რი, კა­ლუ­ის უგ­როვ­ლა­ხე­თის სა­ვა­ნე და პაპ სილ­ვე­რის ეკ­ლე­სია რომ­ში, სა­დაც ამი­ე­ნი­დან გად­მო­ი­ტა­ნეს სიწ­მინ­დის მცი­რე ნა­წი­ლი.

საფ­რან­გეთ­ში წმინ­და იო­ა­ნეს თა­ვის გა­მო­ჩე­ნის ის­ტო­რია არაფ­რით გან­სხვავ­დე­ბა სხვა ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი სიწ­მინ­დე­ე­ბის ის­ტო­რი­ე­ბის­გან, რომ­ლე­ბიც და­სავ­ლეთ­ში აღ­მოჩ­ნდა.

1204 წლის 13 აპ­რილს, მე­ო­თხე ჯვა­როს­ნუ­ლი ლაშ­ქრო­ბის დროს, და­სავ­ლე­თის რა­ინ­დებ­მა ბი­ზან­ტი­ის დე­და­ქა­ლა­ქი, კონ­სტან­ტი­ნო­პო­ლი, აი­ღეს, და­არ­ბი­ეს და გა­ძარ­ცვეს. რო­გორც ლა­თინ­თა გად­მო­ცე­მა მოწ­მობს, ვა­ლონ დე სარ­ტონ­მა, რო­მე­ლიც პი­კი­ნი­ი­დან იყო, ერთ-ერთი სა­სახ­ლის ნან­გრე­ვებ­ში იპო­ვა ფუტ­ლი­ა­რი, რო­მელ­შიც ვერ­ცხლის მოზ­რდილ თეფ­შზე, შუ­შის ზარ­ხუ­ფის ქვეშ, იდო ადა­მი­ა­ნის თა­ვის ქა­ლას სა­ხის ნა­წი­ლი ქვე­და ყბის გა­რე­შე. მარ­ცხე­ნა წარ­ბის ზე­მოთ ღრმუ­ლი მო­ჩან­და, სა­ვა­რა­უ­დოდ, ნა­ხან­ჯლა­რი. ვა­ლონ­მა თეფ­შზე ბერ­ძნუ­ლი წარ­წე­რა ამო­ი­კი­თხა, რო­მე­ლიც ადას­ტუ­რებ­და, რომ ეს წმინ­და იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის ნა­წი­ლი იყო. ამას­თან, წარბთან არ­სე­ბუ­ლი ღრმუ­ლი თან­ხვდე­ბო­და იმ ფაქტს, რო­მელ­საც ნე­ტა­რი იე­რო­ნი­მე აღ­წერ­და. მისი მოწ­მო­ბით, გა­ცე­ცხლე­ბულ­მა ჰე­რო­დი­ა­დამ წმინ­და­ნის მოჭ­რილ თავს ხან­ჯა­ლი ჩას­ცა.

ვა­ლონ დე სარ­ტონ­მა გა­და­წყვი­ტა, წი­ნა­მორ­ბე­დის თავი საფ­რან­გე­თის ჩრდი­ლო­ეთ ნა­წილ­ში, პი­კარ­დი­ა­ში ჩა­ე­ტა­ნა. 1206 წლის 17 დე­კემ­ბერს ქა­ლაქ ამი­ე­ნის კა­თო­ლი­კე ეპის­კო­პო­სი რი­ჩარდ გე­ბე­რო­ე­ლი ქა­ლა­ქის კა­რიბ­ჭეს­თან ზე­ი­მით მი­ე­გე­ბა იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის წმინ­და ნა­წი­ლებს. ალ­ბათ, ეპის­კო­პო­სი დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი იყო ნა­წი­ლე­ბის ნამ­დვი­ლო­ბა­ში, რაც იმ დროს ად­ვი­ლი გა­და­სა­მოწ­მე­ბე­ლი იქ­ნე­ბო­და. ამ დრო­ი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი, ამი­ენ­ში და მთლი­ა­ნად პი­კარ­დი­ა­ში იწყე­ბა იო­ა­ნე წი­ნა­მორ­ბე­დის თა­ვის ქა­ლას წინა, სა­ხის მხა­რის, ნა­წი­ლის თაყ­ვა­ნის­ცე­მა.

1220 წელს ამი­ე­ნის ეპის­კო­პოს­მა სა­ფუძ­ვე­ლი ჩა­უ­ყა­რა ახალ კა­თო­ლი­კურ ტა­ძარს, რო­მე­ლიც გო­თუ­რი სტი­ლის ერთ-ერთ ყვე­ლა­ზე დი­დე­ბულ ნა­გე­ბო­ბად იქცა. აქ გად­მო­აბ­რძა­ნეს ქა­ლა­ქის მთა­ვა­რი სიწ­მინ­დე - იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის თა­ვის ქა­ლას ნა­წი­ლი.

თან­და­თან ამი­ე­ნი არა მხო­ლოდ უბ­რა­ლო მო­ქა­ლა­ქე­თა, არა­მედ საფ­რან­გე­თის მე­ფე­ე­ბის, პრინ­ცე­ბი­სა და დი­დე­ბუ­ლე­ბის მო­სა­ლოც ად­გი­ლად გა­და­იქ­ცა. პირ­ვე­ლად წმინ­და იო­ა­ნეს თა­ვის თაყ­ვან­სა­ცე­მად მი­ვი­და საფ­რან­გე­თის მეფე ლუ­დო­ვი­კო IX (კა­თო­ლი­კურ­მა ეკ­ლე­სი­ამ იგი წმინ­და­ნად შე­რა­ცხა), შემ­დეგ - შარლ VI, შარლ VII, რო­მელ­მაც დი­დძა­ლი შე­სა­წი­რი გა­ი­ღო წმინ­და ნა­წი­ლე­ბის შე­სამ­კო­ბად.

1604 წელს რო­მის პაპ­მა კლი­მენ­ტი VII-მ, რო­მელ­საც სურ­და, რომ­ში წი­ნა­მორ­ბე­დის სა­ხე­ლო­ბის ეკ­ლე­სია მისი წმინ­და ნა­წი­ლით გა­ემ­დიდ­რე­ბი­ნა, ამი­ე­ნის მღვდელმსა­ხუ­რებს სიწ­მინ­დის მცი­რე ნა­წი­ლი გა­მოს­თხო­ვა, ძი­რი­თა­დი ნა­წი­ლი კი კვლავ ამი­ე­ნის სა­კა­თედ­რო ტა­ძარ­ში დარ­ჩა.

წმინ­და ნა­წი­ლე­ბის გა­დარ­ჩე­ნა რე­ვო­ლუ­ცი­ის მძვინ­ვა­რე­ბის დროს

1789 წლის რე­ვო­ლუ­ცი­ის შემ­დეგ მთელ საფ­რან­გეთ­ში მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და სა­ეკ­ლე­სიო ქო­ნე­ბის აღ­წე­რა და ექ­სპროპ­რი­ა­ცია, რა­საც წმინ­და ნა­წი­ლე­ბის ამო­ღე­ბა-გა­ნად­გუ­რე­ბაც ახ­ლდა თან. წმინ­და იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის თავი ამი­ე­ნის ტა­ძარ­ში დარ­ჩა 1793 წლამ­დე, სა­ნამ რე­ვო­ლუ­ცი­უ­რი კონ­ვენ­ტის წარ­მო­მად­გენ­ლებ­მა არ მო­ი­თხო­ვეს. მათ წმინ­და ნა­წი­ლებს ძვირ­ფა­სი სამ­კა­უ­ლი მოხ­სნეს და სიწ­მინ­დის სა­საფ­ლა­ო­ზე და­მარ­ხვა ბრძა­ნეს, მაგ­რამ რე­ვო­ლუ­ცი­ო­ნერ ხე­ლი­სუ­ფალ­თა ნება არ აღ­სრულ­და. მათი წას­ვლის შემ­დეგ ამი­ე­ნის მერი ლუი-ალექ­სან­დრე ლე­კე­ვი მა­ლუ­ლად დაბ­რუნ­და სა­ცავ­ში და სიკ­ვდი­ლით დას­ჯის საფრ­თხის მი­უ­ხე­და­ვად, წმინ­და ნა­წი­ლე­ბი შინ წა­ი­ღო. ასე გა­დარ­ჩა ეს წმინ­და რე­ლიკ­ვია. რამ­დე­ნი­მე წლის შემ­დეგ ყო­ფილ­მა მერ­მა სიწ­მინ­დე შე­სა­ნა­ხად გა­დას­ცა აბატ ლი­ოჟენს, ხოლო რე­ვო­ლუ­ცი­უ­რი დევ­ნის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ წმინ­და­ნის თავი ამი­ე­ნის სა­კა­თედ­რო ტა­ძარ­ში და­აბ­რუ­ნეს. ეს მოხ­და 1816 წელს. იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის თა­ვის ქალა დღემ­დე ამი­ე­ნის სა­კა­თედ­რო ტა­ძარ­ში ინა­ხე­ბა.

XIX სა­უ­კუ­ნის მი­წუ­რულს ის­ტო­რი­ულ­მა მეც­ნი­ე­რე­ბამ, ეკ­ლე­სი­ის მეს­ვე­ურ­თა მო­ნა­წი­ლე­ო­ბით, აღი­ა­რა, რომ შუა სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში ხში­რი იყო წმინ­და ნა­წილ­თა გა­ყალ­ბე­ბის შემ­თხვე­ვე­ბი. ამი­ე­ნის სიწ­მინ­დი­სად­მი სა­ერ­თო უნ­დობ­ლო­ბის გამო მის­და­მი ინ­ტე­რე­სი ნელ-ნელა იკ­ლებ­და.

წმინ­და იო­ა­ნე ნათ­ლის­მცემ­ლის თავი დღე­ის­თვის

გაგ­რძე­ლე­ბა