სა­ში­ნაო და სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კის აქ­ტუ­ა­ლურ სა­კი­თხებ­ზე "ინ­ტერპრეს­ნი­უ­სი"-ს ჟურ­ნა­ლის­ტი კობა ბენ­დე­ლი­ა­ნი ფი­ლო­სო­ფოს ზაზა ფი­რა­ლიშ­ვილს ესა­უბ­რა.

- ბა­ტო­ნო ზაზა, ქარ­თუ­ლი პო­ლი­ტი­კა ტრა­დი­ცი­ას არ ღა­ლა­ტობს, ყვე­ლა­ფერ­ზე აზ­რთა სხვა­დას­ხვა­ო­ბის სიმ­რავ­ლის, მნიშ­ვნე­ლო­ვან თუ სუ­ლაც უმ­ნიშ­ვნე­ლო, ან სკან­და­ლურ თე­მებ­ზე ხმა­უ­რი­ა­ნი გან­ხილ­ვე­ბის ფონ­ზე ხში­რად მთა­ვა­რი გვერ­დზე გვრჩე­ბა და სა­ერ­თოდ, ძნე­ლი და­სად­გე­ნია, ეს ყვე­ლა­ფე­რი რო­გორ აი­სა­ხე­ბა ერთი მხრივ, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის პო­ლი­ტი­კა­ზე და მე­ო­რე მხრივ, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ცნო­ბი­ე­რე­ბა­ზე. სულ უფრო აშ­კა­რაა, რომ სა­ში­ნაო პო­ლი­ტი­კა­ში მიმ­დი­ნა­რე პრო­ცე­სე­ბის დი­ნა­მი­კა და პრობ­ლე­მა­ტი­კა საკ­მა­ოდ მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნია. თქვენ რას მი­იჩ­ნევ­დით ჩვენს სა­ში­ნაო პო­ლი­ტი­კა­ში ყვე­ლა­ზე პრობ­ლე­მურ სა­კი­თხად, რო­მე­ლიც, ნებ­სით თუ უნებ­ლი­ეთ, რო­გორც ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის, ისე ოპო­ზი­ცი­ი­სა და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ყუ­რა­დღე­ბის მიღ­მა რჩე­ბა?

- ასეთ კი­თხვა­ზე შე­უძ­ლე­ბე­ლია სა­ბო­ლოო პა­სუ­ხის გა­ცე­მა. ზოგი რამ კი შე­იძ­ლე­ბა მო­ი­ნიშ­ნოს. წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია, ბოლ­შე­ვი­კუ­რი სო­ცი­ა­ლუ­რი ინ­ჟი­ნე­რი­ის 70-წლი­ა­ნი ის­ტო­რი­ის შემ­დეგ მყი­სი­ე­რად ნორ­მა­ლურ სა­ზო­გა­დო­ე­ბად ვქცე­უ­ლი­ყა­ვით. მუდ­მი­ვი ცივი სა­მო­ქა­ლა­ქო ომის გა­რე­მოც­ვა­ში აბ­სო­ლუ­ტუ­რი ბო­რო­ტე­ბის ძი­ე­ბის, ზოგ­ჯერ სრუ­ლი­ად რი­გი­თი პო­ლი­ტი­კუ­რი მოვ­ლე­ნე­ბის გან­ხილ­ვა სი­კე­თი­სა და ბო­რო­ტე­ბის სა­ბო­ლოო შე­ჯა­ხე­ბად, აზ­როვ­ნე­ბის, მო­რა­ლი­სა და სო­ცი­ა­ლუ­რი ქცე­ვის პლე­ბე­იზ­მი - სამ­მა თა­ო­ბამ ყო­ვე­ლი­ვე ამის ძა­ლა­დობ­რი­ვი და­კა­ნო­ნე­ბის პი­რო­ბებ­ში იცხოვ­რა.

გა­ნად­გურ­დნენ ის სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ფე­ნე­ბი, რომ­ლებ­საც მა­ღა­ლი სო­ცი­ა­ლუ­რი და სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი ქცე­ვი­სა და აზ­როვ­ნე­ბის პირ­ველ­ნი­მუ­შე­ბი უნდა შე­ექ­მნათ. აშ­კა­რა იყო, რომ მთე­ლი პრობ­ლე­მა ქცე­ვი­სა და აზ­როვ­ნე­ბის კრი­ტე­რი­უ­მე­ბის აღ­დგე­ნა იყო. ამის გა­რე­შე ნორ­მა­ლუ­რი სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი და სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი ცხოვ­რე­ბის მხო­ლოდ იმი­ტი­რე­ბას თუ მო­ვა­ხერ­ხებ­დით და რამ­დე­ნა­დაც ეს მხო­ლოდ იმი­ტა­ცია იქ­ნე­ბო­და, მუდ­მი­ვად ყვე­ლაფ­რის ხე­ლახ­ლა და­წყე­ბის სურ­ვი­ლი გვექ­ნე­ბო­და. ამ უწყვეტ რე­ვო­ლუ­ცი­ურ რე­ჟიმს ხში­რად ეწი­რე­ბა ის მცი­რე­დიც კი, რის­თვი­საც მიგ­ვიღ­წე­ვია.

რას ნიშ­ნავს სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი და სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი ცხოვ­რე­ბის იმი­ტა­ცია: ესაა შემ­თხვე­ვა, რო­დე­საც რე­ა­ლუ­რი სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი და სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბის ად­გილს ამ ურ­თი­ერ­თო­ბა­თა რა­ღაც თე­ატ­რა­ლუ­რი ბუ­ფო­ნა­და იკა­ვებს. ცალ­კე­ულ ადა­მი­ა­ნებ­სა და მოვ­ლე­ნებს გუ­ლუბ­რყვი­ლო და ცალ­სა­ხა სიმ­ბო­ლო­ე­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ბას ვა­ნი­ჭებთ, რო­დე­საც პო­ლი­ტი­კუ­რი აქ­ცი­ე­ბი უმალ რა­ღა­ცის სიმ­ბო­ლუ­რად აღმნიშ­ვნე­ლი თე­ატ­რა­ლუ­რი ქმე­დე­ბის სა­ხეს იღებს. რე­ა­ლუ­რი ის­ტო­რი­უ­ლი ცხოვ­რე­ბა კი სა­დღაც გან­ზე რჩე­ბა. გა­სა­ქა­ნი ეძ­ლე­ვა ათას­გვარ უტო­პი­ებს, რო­მე­ლიც კი ჩვენს ტვი­ნებ­ში საბ­ჭო­თა ეპო­ქა­ში მომ­წი­ფე­ბუ­ლა და რო­მელ­თაც არა­ვი­თა­რი კავ­ში­რი არა აქვს იმ სამ­ყა­როს­თან, რო­მელ­შიც ვართ: ლი­ბე­რა­ლუ­რი სა­მო­თხის იდეა, რო­მე­ლიც, მო­ვა­ხერ­ხეთ და თვი­თუ­არ­ყო­ფად ვაქ­ცი­ეთ, მო­ნარ­ქი­ის იდეა, რო­მელ­საც რა­ღაც მან­ქა­ნე­ბით რუ­სო­ფი­ლუ­რი ძა­ლე­ბი ამო­ე­ფარ­ნენ და ა.შ.

თით­ქოს ვი­ღაც სა­გან­გე­ბოდ ზრუ­ნავს, რომ ის­ტო­რი­ი­დან ამო­ვარ­დნილ სა­ზო­გა­დო­ე­ბად დავ­რჩეთ, არ ვი­ყოთ იქ, სა­დაც ვართ და სა­კუ­თა­რი უმ­წე­ო­ბით სა­სო­წარ­კვე­თი­ლებ­მა მუდ­მი­ვი რე­ვო­ლუ­ცი­უ­რი და­პი­რის­პი­რე­ბი­სა და ცივი სა­მო­ქა­ლა­ქო ომის რე­ჟიმ­ში გა­და­ვიყ­ვა­ნოთ ჩვე­ნი ცხოვ­რე­ბა. სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ო­ბა გუ­ლის­ხმობს სუ­ლის არის­ტოკ­რა­ტიზ­მის რა­ღაც მი­ნი­მუმს, გავ­ლე­ნის მქო­ნე უმ­ცი­რე­სო­ბას, რო­მე­ლიც ამ­გვა­რი არის­ტოკ­რა­ტიზ­მის მა­ტა­რე­ბე­ლია და რომ­ლის­თვი­საც ცო­ცხა­ლია პრინ­ცი­პე­ბი – "არ იკად­რო" და "არაფ­რის შე­გე­შინ­დეს", ვი­საც შე­უძ­ლია სამ­ყა­როს კე­თილ ძა­ლებს მი­ან­დოს ბედი და წვრილ­ფე­ხა მტა­ცებ­ლის მო­რა­ლით არ იარ­სე­ბოს. ხოლო სა­ნამ ასე­თი უმ­ცი­რე­სო­ბა სუს­ტია, მუდ­მი­ვად "უხერ­ხუ­ლად" ვიგ­რძნობთ თავს ის­ტო­რი­ა­ში.

ჩვენ­ში ახლა იბა­დე­ბა თა­ვი­სუ­ფა­ლი ადა­მი­ა­ნი, ვის­თვი­საც უცხოა თა­ვი­სუფ­ლე­ბის აბ­სტრაქ­ტუ­ლი იდეა და ეს უკა­ნას­კნე­ლი სამ­ყა­რო­სა და ადა­მი­ა­ნე­ბის წი­ნა­შე პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის გა­რე­შე არ არ­სე­ბობს. ჩვენ­ში ახლა იბა­დე­ბა ადა­მი­ა­ნი, რო­მე­ლიც ენ­დო­ბა სა­კუ­თარ გო­ნე­ბას და შრო­მას და ვი­საც არ ესა­ჭი­რო­ე­ბა მი­თო­ლო­გი­უ­რი მხსნე­ლე­ბის მიერ უზ­რუნ­ველ­ყო­ფი­ლი ბედ­ნი­ე­რე­ბა, ვის­თვი­საც თა­ვი­სუფ­ლე­ბა პი­რა­დი ღირ­სე­ბაა და არა რა­ღა­ცე­ე­ბის შან­სი და ვი­საც ეს­მის, რომ ნორ­მა­ლუ­რი ცხოვ­რე­ბა თა­ვის­თა­ვად ან ვი­ღაც ძლე­ვა­მო­სი­ლი­სა და ყოვ­ლის­შემ­ძლეს მო­სა­ტა­ნი კი არ არის, არა­მედ ჩვენ ყვე­ლამ ერ­თად უნდა შევ­ქმნათ. სამი თა­ო­ბის მიერ გა­და­ტა­ნილ უწყვეტ ტრავ­მას საკ­მა­ოდ ხან­გრძლი­ვი მკურ­ნა­ლო­ბა სჭირ­დე­ბა და ამი­ტო­მაც არის ყვე­ლა, თუნ­დაც სულ მცი­რე სი­კე­თე, რო­მე­ლიც კი ჩვენს ცხოვ­რე­ბა­ში თავს იჩენს, და­სა­ფა­სე­ბე­ლია თუ გვინ­და იგი მო­მა­ვა­ლი სი­კე­თის სა­ფუძ­ვლად იქ­ცეს. ასე ნელ-ნელა შრო­მით და ძა­ლის­ხმე­ვით, სა­კუ­თარ თავ­ში საბ­ჭო­თა ნაშ­თე­ბის და­მარ­ცხე­ბით უნდა შევ­ქმნათ ჩვე­ნი სა­არ­სე­ბო გა­რე­მო - თუ ჩვენ­თვის არა, ჩვე­ნი შვი­ლე­ბის­თვის მა­ინც. პირ­ველ რიგ­ში, სწო­რედ ეს იქ­ნე­ბა მათ­ზე ზრუნ­ვა.

უნე­ბუ­რად მი­ვა­დე­ქით პი­რო­ბი­თო­ბა­თა იმ სის­ტე­მას, რომ­ლის გა­რე­შეც, რო­გორც ვფიქ­რობ, ჩვე­ნი სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ცხოვ­რე­ბა მუდ­მი­ვი ქა­ო­სის მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში იქ­ნე­ბა. თუნ­დაც ის, რომ უნდა შე­ვი­ნარ­ჩუ­ნოთ ის მცი­რე­დი, რა­საც მი­ვაღ­წი­ეთ და სა­კუ­თარ თავ­ში ყვე­ლაფ­რის ხე­ლახ­ლა და­წყე­ბის ბარ­ბა­რო­სუ­ლი ჟინი უნდა დავძლი­ოთ, ასე­თი პი­რო­ბი­თო­ბაა. ასე­თი­ვე პი­რო­ბი­თო­ბაა ისიც, რომ ბო­რო­ტე­ბა ყვე­ლა ჩვენ­გან­შია და არა რო­მე­ლი­მე კონ­კრე­ტულ პი­როვ­ნე­ბა­ში, ხოლო თუ ვინ­მე ასა­ხი­ე­რებს ბო­რო­ტე­ბას, მხო­ლოდ იმის წყა­ლო­ბით, რომ მას ჩვე­ნი გუ­ლუბ­რყვი­ლო­ბი­თა და თავ­ქა­რი­ა­ნო­ბით მი­ვე­ცით გა­სა­ქა­ნი. ასე­თი პი­რო­ბი­თო­ბაა რწმე­ნა, რომ ჩვენ ისევ უნდა და­ვუბ­რუნ­დეთ ის­ტო­რი­ას, სა­კუ­თა­რი თვი­თო­ბაც შე­ვი­ნარ­ჩუ­ნოთ და არც სამ­ყა­როს გა­ვექ­ცეთ. წარ­სუ­ლის უტო­პი­ე­ბით აღ­ჭურ­ვი­ლებ­მა შუ­ა­სა­უ­კუ­ნე­ობ­რივ გა­ლავ­ნებს არ უნდა შე­ვა­ფა­როთ თავი. ჩვენ საკ­მაო ძა­ლე­ბი გვაქვს სა­ი­მი­სოდ, რომ ამ სამ­ყა­როს ღირ­სე­უ­ლი ნა­წი­ლი ვი­ყოთ, უფრო მე­ტიც, დად­გე­ბა მო­მენ­ტი, რო­დე­საც ამ სამ­ყა­როს ჩვენს ხმა­საც მი­ვაწ­ვდენთ. ჩვე­ნი ძალა და ეროვ­ნუ­ლი თავ­მოყ­ვა­რე­ო­ბა ამის სრუ­ლი გა­რან­ტი­აა. თუ გნე­ბავთ, კი­დევ ერთი პი­რო­ბი­თო­ბა: ის­ტო­რია დრო­ში გა­ჭი­მუ­ლი პრო­ცე­სია.

სა­ხელ­მწი­ფო და სა­ზო­გა­დო­ე­ბა დრო­ში იქ­მნე­ბა და შე­უძ­ლე­ბე­ლია ისე­თი ერთჯე­რა­დი აქტი გან­ვა­ხორ­ცი­ე­ლოთ - იქ­ნე­ბა ეს მო­ძუ­ლე­ბუ­ლი მმარ­თვე­ლის თა­ვი­დან მო­შო­რე­ბა თუ ვინ­მე სას­წა­ულთმოქ­მე­დის არ­ჩე­ვა - რომ ამან ჩვენს მიერ გა­სა­ღე­ბი ძა­ლის­ხმე­ვი­სა­გან გაგ­ვა­თა­ვი­სუფ­ლოს. ყვე­ლა­ფე­რი ეს ვი­ცით, მაგ­რამ ვი­ცით ცალ-ცალ­კე და ჯე­რაც არ ჩა­მო­ყა­ლი­ბუ­ლა პი­რო­ბი­თო­ბა­თა ერ­თი­ან სის­ტე­მად. არა­და, პრო­ცე­სი აშ­კა­რად მი­დის და დღეს ჩვენ აღარ ვართ ისე­თი ინ­ფან­ტი­ლუ­რე­ბი, რო­გო­რე­ბიც ამ ოცი­ო­დე წლის წინ ვი­ყა­ვით, თუმ­ცა კი არ­სე­ბო­ბენ ძა­ლე­ბი, რომ­ლე­ბიც ცდი­ლო­ბენ, რომ კვლავ იმ ინ­ფან­ტი­ლიზ­მში მიგ­ვაბ­რუ­ნონ.

კი­დევ ბევ­რი რა­მის თქმა შე­იძ­ლე­ბო­და, მაგ­რამ შორს წა­ვი­დო­დით და სა­უბ­რის თე­მას ავ­ცდე­ბო­დით. მთა­ვა­რია, რომ ჩვენ გვქო­ნია ნება, ვის­წავ­ლოთ ის სამ­ყა­რო, რო­მელ­შიც აღ­მოვ­ჩნდით. თა­ნაც, ას­პა­რეზ­ზე გა­მო­დის თა­ო­ბა, რომ­ლის სულ­ზეც საბ­ჭო­ეთს მძი­მე კვა­ლი არ და­უ­ტო­ვე­ბია - თუ ცხა­დია, ჩვენ არ ვა­ი­ძუ­ლებთ, დაგ­ვემ­სგავ­სონ და ეს კვა­ლი გა­ი­ზი­ა­რონ.

- ასეთ ფონ­ზე სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში პო­ლი­ტი­კუ­რი გან­წყო­ბე­ბის თემა სულ უფრო აქ­ტუ­ა­ლუ­რი ხდე­ბა. დამ­კვირ­ვე­ბელ­თა აზ­რით, ამის მი­ზე­ზი მრა­ვა­ლი შე­იძ­ლე­ბა იყოს, ევ­რო­პუ­ლი და სა­ერ­თოდ და­სავ­ლუ­რი არ­ჩე­ვა­ნის მი­მართ გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლი მო­ლო­დი­ნე­ბი, ის, რომ და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის აღ­დგე­ნის შემ­დეგ ქვეყ­ნის ვერც ერ­თმა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ ვერ შეს­თა­ვა­ზა სა­ზო­გა­დო­ე­ბას ქვეყ­ნი­სა და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის მდგრა­დი, პერ­სპექ­ტი­ვა­ზე გათ­ვლი­ლი გან­ვი­თა­რე­ბის ეფექ­ტუ­რი და ხელ­შე­სა­ხე­ბი არა მარ­ტო გეგ­მე­ბი, არა­მედ რე­ა­ლუ­რი პო­ლი­ტი­კა, რა­მაც სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გარ­კვე­ულ ნა­წილ­ში საბ­ჭო­თა ნოს­ტალ­გი­ის ელე­მენ­ტე­ბი გა­ა­ჩი­ნა. ამის მი­ზე­ზად ასე­ვე შე­იძ­ლე­ბა იყოს მიჩ­ნე­უ­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს პო­ლი­ტი­კურ რე­ა­ლო­ბა­ში და სა­ინ­ფორ­მა­ციო სივ­რცე­ში პრო­რუ­სუ­ლი პარ­ტი­ე­ბი­სა და მოძ­რა­ო­ბე­ბის, რუ­სუ­ლი პრო­პა­გან­დის­ტუ­ლი რე­სურ­სე­ბის გა­აქ­ტი­უ­რე­ბა. დამ­კვირ­ვე­ბელ­თა ნა­წი­ლის ზრით, შე­საძ­ლოა, ახლა ქვეყ­ნის უსაფრ­ხო­ე­ბი­სათ­ვის რე­ა­ლურ საფრ­თხეს წარ­მო­ად­გენ­დეს არა უკ­რა­ი­ნის კრი­ზის­სა და ეკო­ნო­მი­კურ კრი­ზის­ში აღ­მო­ჩე­ნი­ლი რუ­სე­თი, არა­მედ ქარ­თულ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში პრო­რუ­სუ­ლი გან­წყო­ბე­ბის შე­სამ­ჩნე­ვი ზრდა. რამ­დე­ნად მარ­თე­ბუ­ლია ამ­გვა­რი მო­საზ­რე­ბა და თუ ამ­გვარ რა­მეს­თან რე­ა­ლუ­რად გვაქვს საქ­მე, თქვე­ნი აზ­რით, ამ­გვა­რი გან­წყო­ბე­ბის თქვე­ნე­უ­ლი ახ­სნა რო­გო­რი შე­იძ­ლე­ბა იყოს?

- პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი ხში­რად ვერ სა­ზღვრა­ვენ, თუ რა შე­დე­გე­ბი შე­იძ­ლე­ბა მოჰ­ყვეს მათ მიერ აღ­ძრულ გა­და­ჭარ­ბე­ბულ მო­ლო­დი­ნებს. მე­ო­რე მხრივ, თა­ვად ჩვე­ნი სა­ზო­გა­დო­ე­ბაც მიდ­რე­კი­ლია, ამ­გვა­რი გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლი მო­ლო­დი­ნე­ბის ნარ­კო­ტი­კულ თრო­ბას მი­ე­ცეს. ამ ჩა­კე­ტი­ლი წრი­დან, თა­ვის დაღ­წე­ვის ერ­თა­დერ­თი გზა არ­სე­ბობს: ის­ტო­რი­უ­ლი პრაქ­ტი­კა.

ბოლო წლე­ბი გვიჩ­ვე­ნებს, რომ ჩვენ გა­მოც­დი­ლე­ბის შე­ძე­ნის უნა­რის მქო­ნე ერი ვართ და რომ, თურ­მე, ნელა, მაგ­რამ მა­ინც მდიდ­რდე­ბა ჩვე­ნი ერ­თობ­ლი­ვი გა­მოც­დი­ლე­ბა. ეს ეხე­ბა და­სავ­ლეთ­საც. ის ზღაპ­რუ­ლი წარ­მოდ­გე­ნე­ბი და­სავ­ლე­თის შე­სა­ხებ ბევრ ჩვენ­განს გულ­გა­ტე­ხი­ლო­ბად მი­უბ­რუნ­და. და­სავ­ლე­თი არის ის, რაც არის. მას აქვს იდე­ა­ლე­ბი, რო­მელ­თაც, ავად თუ კარ­გად, შეც­დო­მე­ბით თუ შეც­დო­მე­ბის გა­რე­შე, ში­ნა­გა­ნი წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბე­ბით და ა.შ. ემ­სა­ხუ­რე­ბა.

არ­სე­ბობს პრინ­ცი­პე­ბი, რო­მელ­თაც და­სავ­ლელ­თა უდი­დე­სი ნა­წი­ლი აღი­ა­რებს: ასე­თია, ვთქვათ, ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი, რა­ცი­ოს პრი­მა­ტი ემო­ცი­ის მი­მართ, შრო­მა და პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზ­მი, რო­გორც სიქ­ვე­ლის ერთ-ერთი უმ­თავ­რე­სი ფორ­მა, სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ პრობ­ლე­მებ­ზე დი­ა­ლო­გი­სა და თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის გარ­დუ­ვა­ლო­ბა და სხვე­ბი. ყვე­ლა­ფერ ამას და­სავ­ლე­თი საკ­მა­ოდ დიდი და­ძა­ბუ­ლო­ბით ინარ­ჩუ­ნებს - მა­შინ, რო­დე­საც მთე­ლი და­ნარ­ჩე­ნი სამ­ყა­რო და თა­ვად და­სავ­ლე­თის გარ­კვე­უ­ლი წრე­ე­ბიც ყო­ვე­ლი­ვეE ამის გა­ნად­გუ­რე­ბას ან კა­რი­კა­ტუ­რად ქცე­ვას ცდი­ლო­ბენ.

ყალბ მო­ლო­დი­ნებს ამ სამ­ყა­როს არ­ცოდ­ნა იწ­ვევს. უმეც­რე­ბა კი, მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, ბო­რო­ტე­ბის სა­შე­ნი მა­სა­ლაა. დღე­ვან­დე­ლი პუ­ტი­ნიზ­მის მო­ძა­ლე­ბა ამ უმეც­რე­ბამ გა­მო­იწ­ვია. და­სავ­ლეთს ჩვენ­გან სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ცვლი­ლე­ბე­ბი კი არ უნდა, არა­მედ ის, რომ ჩვენ თა­ვა­დაც ამ პი­რო­ბი­თო­ბე­ბის გამ­ზი­ა­რებ­ლე­ბი, უფრო მე­ტიც, მწარ­მო­ებ­ლე­ბი გავ­ხდეთ.

ამის გა­აზ­რე­ბა დროს მო­ი­თხოვ­და და მო­ი­თხოვს. ში­შის, ცხოვ­რე­ბის წე­სად ქცე­უ­ლი ბა­ცა­ცო­ბი­სა და ყალ­ბი ის­ტო­რი­უ­ლი მიზ­ნე­ბის გა­რე­მო­ში გაზ­რდი­ლი თა­ო­ბე­ბი­სათ­ვის ეს გზა რთუ­ლია. მაგ­რამ მა­ინც გავ­დი­ვართ მას, მა­ინც აღ­მოგ­ვაჩ­ნდა ძალა, რომ გზად და­გე­ბუ­ლი მრა­ვა­ლი მა­ხი­სათ­ვის თავი აგ­ვე­რი­დე­ბი­ნა. სულ ათი­ო­დე წე­ლი­წად­ში ას­პა­რეზ­ზე ახა­ლი თა­ო­ბა გა­მო­ვა და პუ­ტი­ნის­ტუ­რი პრო­პა­გან­და დაჰ­კარ­გავს თა­ვის სო­ცი­ა­ლურ ბა­ზას. მთა­ვა­რი ამ ათი­ო­დე წლის გაძ­ლე­ბაა.

სხვი­სი არ ვიცი და მე უკი­დუ­რე­სად მა­წუ­ხებს სო­ცი­ა­ლურ ქსე­ლებ­სა და ინ­ტე­რაქ­ტი­ვებ­ში ჩა­თე­სი­ლი პუ­ტი­ნის­ტი მე­დი­ა­ზონ­დერე­ბის ინ­სტი­ტუ­ტის გა­ჩე­ნა. მიჩ­ნდე­ბა ეჭვი, რომ მათი მეშ­ვე­ო­ბით გარ­კვე­უ­ლი ძა­ლე­ბი ცდი­ლო­ბენ, მუდ­მი­ვი და­ძა­ბუ­ლო­ბი­სა და მსოფ­ლმხედ­ვე­ლობ­რი­ვი ქა­ო­სის მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში გვამ­ყო­ფონ. რა კე­თილ მიზ­ნებ­საც არ უნდა ისა­ხავ­დნენ თა­ვად ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი, მათი მოქ­მე­დე­ბის შე­დე­გი ცუდი იქ­ნე­ბა. უწყვეტ სა­მო­ქა­ლა­ქო და­პი­რის­პი­რე­ბის რე­ჟიმ­ში ცხოვ­რე­ბა­ზე დიდი ბო­რო­ტე­ბა მე არ მე­გუ­ლე­ბა. ეს მოვ­ლე­ნა - და, ცხა­დია, არა მხო­ლოდ ის - ან­გრევს ჩვენს სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ ცხოვ­რე­ბა­ში იმ მცი­რედ­საც, რა­საც ამ ორი-სამი ათწლე­უ­ლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მი­ვაღ­წი­ეთ. დღე­ვან­დელ რუ­სულ პო­ლი­ტი­კას სწო­რედ ასე­თე­ბი სურს, გვი­ხი­ლოს - თავ­გზა­ა­რე­უ­ლე­ბი, გუ­ლუბ­რყვი­ლოდ ემო­ცი­უ­რე­ბი, ერ­თმა­ნეთ­ზე გა­ა­ვე­ბუ­ლე­ბი, სა­სო­წარ­კვე­თი­ლე­ბი, რათა შემ­დეგ მხსნე­ლად მოგ­ვევ­ლი­ნოს.

- რჩე­ბა შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა, რომ ამ­გვარ გან­წყო­ბებს ნებ­სით თუ უნებ­ლი­ეთ ხე­ლიც კი ეწყო­ბა. მხედ­ვე­ლო­ბა­ში მაქვს ის, რომ მოლ­დო­ვი­სა და უკ­რა­ი­ნის მსგავ­სად სა­ქარ­თვე­ლო­ში რუ­სულ აშ­კა­რად პრო­პა­გან­დის­ტულ არ­ხებს პრობ­ლე­მე­ბი არ შექ­მნი­ათ...

- ცხა­დია, გარ­კვე­უ­ლი წრე­ე­ბი ზრუ­ნა­ვენ ამ გან­წყო­ბე­ბის გაღ­რმა­ვე­ბი­სათ­ვის. და­სავ­ლეთ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლი მო­ლო­დი­ნე­ბის გაღ­ვი­ვე­ბა და შემ­დგომ გუ­ლის გა­ტეხ­ვა საკ­მა­ოდ ძლი­ე­რი ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი ია­რა­ღია.

რა­ღაც ეტა­პამ­დე რუ­სუ­ლი პრო­პა­გან­და ეფექ­ტუ­რი იქ­ნე­ბა - მისი სა­მიზ­ნე ჯგუ­ფია ადა­მი­ა­ნე­ბი, ვი­საც გული გა­უ­ტყდა, ცხოვ­რე­ბა და­ენგრა, ვინც ტკი­ვი­ლად ატა­რებს ტე­რი­ტო­რი­ე­ბის და­კარ­გვას და მო­სა­ლოდ­ნელ რე­გი­ო­ნა­ლურ გარ­თუ­ლე­ბებს, ვინც, საბ­ჭო­თა გა­გე­ბით, სრულ­ფა­სოვ­ნად იყო რე­ა­ლი­ზე­ბუ­ლი საბ­ჭო­თა ეპო­ქა­ში. მაგ­რამ, მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი რუ­სე­თის, მო­ნარ­ქი­ი­სა და სხვა­თა რა მომ­ხიბ­ლა­ვი სუ­რა­თე­ბიც არ უნდა და­უ­ხა­ტონ ადა­მი­ა­ნებს, კრი­ტი­კულ მო­მენ­ტში მათი უმ­რავ­ლე­სო­ბა პი­როვ­ნუ­ლი და სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ღირ­სე­ბის სა­კი­თხის წი­ნა­შე აღ­მოჩ­ნდე­ბა. ბო­ლოს და ბო­ლოს, იმ კი­თხვის წი­ნა­შე, თუ რა სამ­ყა­როს და­უ­ტო­ვე­ბენ თა­ვის შვი­ლებს. ამის გა­და­ლახ­ვა ძა­ლი­ან ბევ­რს გა­უ­ჭირ­დე­ბა და პუ­ტი­ნის­ტუ­რი პრო­პა­გან­დის გავ­ლე­ნაც, იმე­დი მაქვს, შე­სამ­ჩნე­ვად შემ­ცირ­დე­ბა.

- ზა­ფხუ­ლი მალე დას­რულ­დე­ბა და შე­მოდ­გო­მა­ზე სამი წელი შეს­რულ­დე­ბა, რაც "ქარ­თულ­მა ოც­ნე­ბამ" ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში "ნაც­მოძ­რა­ო­ბა" მშვი­დო­ბი­ა­ნად, არ­ჩევ­ნე­ბის გზით ჩა­ა­ნაც­ვლა. უნდა ეს ვინ­მეს თუ არა, კო­ა­ლი­ცი­ას ოქ­ტომ­ბერ­ში მო­უ­წევს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში მისი სამ­წლი­ა­ნი საქ­მი­ა­ნო­ბის შე­დე­გებ­ზე სა­უ­ბა­რი. ეჭ­ვიც არ მე­პა­რე­ბა, რომ ოპო­ზი­ცია ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ყო­ველ წელს გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბუ­ლი ცხოვ­რე­ბის და­პი­რე­ბებს, აგუ­გუ­ნე­ბულ ქარ­ხნებ­სა და და­უ­საქ­მე­ბულ ხალ­ხს შე­ახ­სე­ნებს. არა­და, რო­გორც უკვე ვი­ცით, სწო­რედ წლე­ვან­დე­ლი შე­მოდ­გო­მი­დან გა­უძ­ვირ­დე­ბა ხალ­ხს დე­ნის ტა­რი­ფი, რაც სხვა ბევრ რა­მე­ზეც უარ­ყო­ფი­თად აი­სა­ხე­ბა. ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის სამ­წლი­ა­ნი საქ­მი­ა­ნო­ბის შე­დე­გებ­ზე სა­უ­ბა­რი შე­საძ­ლოა, ნა­ად­რე­ვიც იყოს, მაგ­რამ 2015 წლის 1 ოქ­ტომ­ბე­რი შორს ნამ­დვი­ლად არაა. თქვე­ნი დაკ­ვირ­ვე­ბით, რო­გორ გა­მო­ი­ყუ­რე­ბა დღე­ვან­დე­ლი გა­და­სა­ხე­დი­დან ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის სამ­წლი­ა­ნი საქ­მი­ა­ნო­ბის შე­დე­გე­ბი­სა და შეც­დო­მე­ბის მცი­რე ჩა­მო­ნათ­ვა­ლი? მცი­რე იმი­ტომ, რომ ალ­ბათ 1 ოქ­ტომ­ბრის­თვის ამ თე­მა­ზე უფრო სიღ­რმი­სე­უ­ლად სა­უ­ბა­რი უპ­რი­ა­ნი იქ­ნე­ბა...

- ასე მგო­ნია, "ნაც­მოძ­რა­ო­ბი­სად­მი" მკვეთ­რად უარ­ყო­ფი­თი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბის გამო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის დიდი ნა­წი­ლი ერ­თა­დერ­თს მო­ი­თხოვს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბი­სა­გან - არ გა­ფუჭ­დეს ის, რაც უკვე გა­კეთ­და და თუნ­დაც ნელი პროგ­რე­სის ნიშ­ნე­ბი ჩან­დეს. ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ, რო­გორც მგო­ნია, ვერ შეძ­ლო მთა­ვა­რი - იმ მა­სობ­რი­ვი ენ­თუ­ზი­აზ­მის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა, რო­მელ­საც იგი 2011-12 წლებ­ში აღ­ძრავ­და. სა­კად­რო შეც­დო­მებ­მა, გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა­თა მი­ღე­ბის მე­ქა­ნიზ­მე­ბის გა­უ­მარ­თა­ო­ბამ, პო­ლი­ტი­კუ­რი მე­ნე­ჯმენ­ტის გა­ი­გი­ვე­ბამ ბიზ­ნე­სის მე­ნე­ჯმენ­ტთან, მორ­ჩი­ლი შემ­სრუ­ლებ­ლე­ბის სიყ­ვა­რულ­მა და ასე შემ­დეგ, საკ­მა­ოდ ავნო იგი.

იყო დრო, რო­დე­საც მსა­ხი­ო­ბე­ბი­სა და სპორ­ტსმე­ნე­ბის მო­ბი­ლი­ზე­ბას მარ­თლა ჰქონ­და სა­არ­ჩევ­ნო ეფექ­ტი. დღეს სრუ­ლი­ად ნათ­ლად ვხე­დავთ, ამ სტრა­ტე­გი­ას რა შე­დე­გიც მოს­დევს და რა ადა­მი­ა­ნე­ბი აღ­მოჩ­ნდნენ ჩვენს კა­ნონ­მდე­ბელ­თა შო­რის. აღა­რა­ფერს ვამ­ბობ ისე­თებ­ზე, რო­მელ­თა გა­ცო­ცხლე­ბაც ქარ­თულ პო­ლი­ტი­კა­ში, რბი­ლად რომ ვთქვათ, გა­უ­გებ­რო­ბაა. მი­უ­ხე­და­ვად ყვე­ლა­ფერ ამი­სა, "ოც­ნე­ბა" მა­ინც ინარ­ჩუ­ნებს გარ­კვე­ულ პო­ლი­ტი­კურ პო­ზი­ცი­ებს. ის სირ­თუ­ლე­ე­ბი, რო­მელ­საც იგი წა­ა­წყდა ად­გი­ლობ­რი­ვი არ­ჩევ­ნე­ბის დროს, იმის ნი­შა­ნია, რომ კი­დევ უფრო დიდი სირ­თუ­ლე­ე­ბი ელის მო­მა­ვალ არ­ჩევ­ნებ­ში.

სრუ­ლი ტექ­სტი "ინ­ტერპრეს­ნი­უს­ზე"