რამაზ საყვარელიძე - "ოცნებამ" პრეზიდენტთან დაპირისპირებაში საზოგადოების აყოლიება ვერ მოახერხა, რაც მისსავე ავტორიტეტს ვნებს

საშინაო და საგარეო პოლიტიკის აქტუალურ თემებზე "ინტერპრესნიუსი" პოლიტოლოგსა და ფსიქოლოგს, რამაზ საყვარელიძეს ესაუბრა.

- ბატონო რამაზ, ბოლო დღეებში მოვლენათა განვითარებამ კიდევ ერთხელ დაგვარწმუნა, რომ საშინაო პოლიტიკაში მიმდინარე პროცესების დინამიკა და პრობლემატიკა საკმაოდ მრავალფეროვანია. პრობლემების ისედაც მრავალფეროვან პალიტრას პრემიერ-მინისტრ ღარიბაშვილის მიერ პრეზიდენტ მარგველაშვილის "ნაციონალების" მხარდამჭერად გამოცხადება და ექსპრემიერ ივანიშვილის განცხადება - "მარგველაშვილთან საუბარს საჭიროების შემთხვევაში გავასაჯაროებ" დაემატა. პრემიერის განცხადებამ გადაფარა წუხილი დენის ტარიფის გაძვირებაზე და გამოხმაურება პარლამენტარ სოსო ჯაჭვლიანის სკანდალურ მსჯელობაზე. როგორც ჩანს, მმართველი გუნდის ლიდერი ივანიშვილი ვერანაირად ვერ პატიობს მარგველაშვილს პრეზიდენტის სასახლიდან გამოუსვლელობას, რაც შემდეგ მთლიანად გუნდზე აისახება. ექსპრემიერმა ივანიშვილმა მარგველაშვილს გუნდურობის პრინციპის დარღვევა უსაყვედურა. წინა ხელისუფლებას ბრალად სწორედ ერთმმართველობა და ერთპარტიულობა ედებოდა ბრალად. უცნაურია, რატომ ვერ აცნობიერებს მმართველი გუნდი, რომ პრეზიდენტ მარგველაშვილის მცდელობა - ყველა პოლიტიკური გუნდისგან დისტანცირება ინსტიტუტების ჩამოყალიბებისა და პოლიტიკური პროცესისათვის კარგია და მეტიც, პრეზიდენტთან საჯაროდ ძიძგილაობა, "ქართულ ოცნებას" არც არაფერს მატებს. . .

- გეთანხმებით, "ოცნებას" სურდა, მაგრამ ვერ მოახერხა პრეზიდენტთან დაპირისპირებაში საზოგადოების აყოლიება და დაპირისპირების გაგრძელება უკვე თავად მის ავტორიტეტს ვნებს. მით უფრო, რომ პრეზიდენტს დაპირისპირების სტილი არ აქვს და ეს კიდევ უფრო მომგებიან მდგომარეობას უქმნის მას. გასათვალისწინებელია, რომ პოზიციებს ინერცია სჩვევიათ და რადგან ბევრს შეუმუშავდა უარყოფითი პოზიცია ამ დაპირისპირების მიმართ, დაპირისპირების გამწვავება უარყოფით შეფასებას გაზრდის. უკეთესი იქნებოდა, პრეზიდენტთან დაპირისპირებულებს გადაეღოთ მისი მომგებიანი სტილი და ეცადათ განსხვავებულად მოქმედება. რაც შეეხება კონკრეტულ შემთხვევას, კერძოდ, აკაკი ბობოხიძის ძმის შეწყალებას, არ მივიჩნევ, რომ პრეზიდენტს, ვინც არ უნდა ყოფილიყო იგი, ჰქონდა სხვაგვარი გადაწყვეტილების შესაძლებლობა. პრეზიდენტს რომ მიეღო განსხვავებული გადაწყვეტილება მას შემდეგ, რაც კომისიამ თავისი რეკომენდაცია წარუდგინა, ამას პოლიტიზებული მართლმსაჯულების სამართლიანი ბრალდება მოჰყვებოდა დასავლეთიდან. ღირდა კი ამად ეს ინციდენტი? მე მგონი - არა. გასაგებია პრეზიდენტის მცდელობა, ჰქონდეს ერთნაირი დისტანცია ყველასგან. გინდ მოსწონდეთ ეს, გინდ არა, მიიღონ მისი ეს განზრახვა ფაქტად და აქედან გამომდინარე იმოქმედონ კინკლაობის გარეშე. მე მგონი, ეს ძნელი არ უნდა იყოს.

- საზოგადოებაში უკმაყოფილება მოჰყვა სემეკ-ის გადაწყვეტილებას, რომლითაც რეგიონებში ელექტროენერგიაზე საფასური 3, 95 თეთრით გაძვირდება. როგორც ამბობენ, მალე დენის ტარიფი დედაქალაქშიც გაიზრდება. დღეს ყველა იმაზე საუბრობს, რომ ხელისუფლებაში მოსვლამდე "ქართული ოცნება" ამომრჩეველს ელექტროენერგიაზე, გაზსა და ნავთობპროდუქტებზე საფასურის დაკლებას ჰპირდებოდა. ხელისუფლების წარმომადგენლებმა ამ თემაზე საკმაოდ ბევრი განმარტებები კი გააკეთეს, მაგრამ რჩება შთაბეჭდილება, რომ ხალხი ამ განმარტებებს არ იღებს და უფრო მეტად ღიზიანდება. არადა, როგორც განმარტებებიდან ჩანს, ტარიფის გაზრდა გარდაუვალია. ყოველ შემთხვევაში, ასეთი პირი უჩანს. ახლა თითქოს ყველა აცნობიერებს, რომ ტარიფების კლებაზე დაპირებები აშკარად გაუთვლელი იყო, მაგრამ ამის აღიარება მთავრობას უჭირს. თქვენი აზრით, რატომ? თქვენი კოლეგა დემურ გიორხელიძე მიიჩნევს, რომ ხელისუფლებას ე.წ. "ენერგო მამებისთვის" ბრძოლა ჯერ არ მოუგია, ენერგომაფიას მთავრობაში სერიოზული ლობი ჰყავს და ტარიფების ზრდაც მათი ინტერესების შესაბამისად ხდება. თქვენი დაკვირვებითაც ასეა?

- ბატონი დემური, ბუნებრივია უფრო ღრმად იცნობს ამ სფეროს და მის პრობლემებს. სამწუხაროდ, გარედან გაკეთებული კომპეტენტური შეფასებები დღეს (ისევე, როგორც ყოველთვის) უყურადღებოდ რჩება მათგან, ვინც იღებს გადაწყვეტილებას. არადა, გადაწყვეტილების მიღებისას ყველა შეფასება უნდა გაითვალისწინო, თუ გინდა საქმის კარგად გაკეთება. როგორც ჩანს, საქმის კარგად კეთების სურვილი ამ სექტორში, მართლაც, ჯერ არ მომწიფებულა, თორემ უკვე დიდი ხნით ადრე ექნებოდათ გათვალისწინებული პროფესიული საზოგადოების აზრი და შეიძლება, ბევრ პრობლემას ისეთი მწვავე სახე აღარ ჰქონოდა, როგორც დღეს აქვს. რაც შეეხება ტარიფების კლების დაპირებას, იგი ამომრჩევლის სოციალისტურმა მენტალიტეტმა "ათქმევინა" პოლიტიკოსებს. ამომრჩეველი ითხოვდა, ტარიფებს დაუწიეთო, იმის მაგივრად, რომ სამუშაო ადგილების შექმნაზე მოეხდინათ კონცენტრაცია - ნორმალური შემოსავლის მქონეს არ აშინებს ტარიფები. არასწორმა მოთხოვნამ არასწორი შედეგი მოიტანა, რის საფასურსაც მთხოვნელიც და დამპირებელიც თავისებურად გადაიხდის.

- კარგად გვესმის, რომ ყველა სფეროში უამრავი პრობლემაა და საქმეა გასაკეთებელი, მაგრამ გაუგებარია, თავად მთავრობის წევრები რატომ არ ხდებიან ინიციატორები იმისა, რომ საჯაროდ ისაუბრონ მათ სფეროებში არსებულ რეალურ პრობლემებზე? საზოგადოება მეტად იქნებოდა ინფორმირებული ამა თუ იმ სფეროში არსებულ ვითარებაზე. თუმცა, პრობლემებზე საუბარი კი არა, ხშირ შემთხვევაში მთავრობა იმასაც ვერ ახერხებს, საზოგადოებას ამომწურავი ინფორმაცია მიაწოდოს მათ მიერ გაკეთებულ კარგ საქმეებზე. . .

- ბოლოდან დავიწყებ - საზოგადოების ინფორმირება რომ არ გამოუდის ამ ხელისუფლებას, ეს ძველი ამბავია. მე ამას ვხსნი იმით, რომ ბევრი მათგანი საჯარო პოლიტკაში გამოუცდელია და არ იცის, რისი თქმა შეიძლება, და რისი არ შეიძლება. ამ ფონზე გასაკვირი არ არის, რომ პრობლემების საჯარო განხილვას აარიდონ თავი. ამგვარი განხილვის მოწყობა ისე, რომ თანაც ეს პოზიტივში ჩაგეთვალოს და არა უცოდინრობაში, ხომ უფრო დახვეწილ პოლიტექნოლოგიას ითხოვს, ვიდრე საზოგადოების უბრალო ინფორმირება კარგად გაკეთებულ საქმეებზე. თუ ამჟამად ინფორმირებას ვერ ახერხებენ, დისკუსიები უფრო გაუჭირდებათ. იმედი ვიქონიოთ, რომ მომავალში დღევანდელ მმართველ გუნდს უფრო ელასტიური პოლიტიკური სტილი ექნება.

- არ წყდება მსჯელობა იმაზე, თუ რამდენად სწორად იმოქმედა ხელისუფლებამ რუსეთის მიერ სოფელ ხურვალეთში "სასაზღვრო ბანერების" დამომტაჟებისას. ოპოზიცია მიიჩნევს, რომ ხელისუფლება არასაკმარისად იყენებს კრემლთან ბრძოლაში საერაშორისო თანამეგობრობას. მთავრობა კი მიიჩნევს, რომ მოსკოვთან მოქმედების ტაქტიკა აბსოლუტურად სწორია. ასეთ ფონზე გააქტიურდა განცხადებები მოსკოვსა და თბილისს შორის დიალოგის ახალ ფორმატში დაწყების შესახებ. თქვენ როგორ შეაფასებდით შიდა ქართლში რუსეთის გააქტიურებაზე ოფიციალური თბილისის რეაქციას?

- საერთაშორისო თანამეგობრობამ საკმაოდ მკაფიო რეაქცია მისცა ხურვალეთის მოვლენებზე (ტუსკი ადგილზეც კი გაეცნო სიტუაციას). ამ ფონზე ოპოზიციის ბრალდება ტოვებს შთაბეჭდლებას, რომ ეს არის კრიტიკა კრიტიკისთვის. ამჟამად ამ ნაბიჯის გადაგმას რუსეთის მხრიდან ალბათ უფრო სერიოზული მიზეზები ჰქონდა, ვიდრე ბანერების დამონტაჟებაა. მიზეზები, ჩემი აზრით, საქართველოში საერთოდ არ უნდა ვეძებოთ. დღეს რუსეთს სურს დასავლეთის სანქციების შერბილება და მიანიშნა, რომ შეუძლია ხელი აღმართოს მილსადენზე. ამ "დუელში" რუსეთსა და დასავლეთს შორის საქართველოს უფრო აქტიური ჩართვა, ვიდრე ის ჩაერთო, გაუგებარი იქნებოდა.

- უკრაინის გამო დასავლეთსა და რუსეთს შორის ურთიერთობები კვლავაც გაურკვეველია, ხოლო კრემლი საქართველოსგან საგარეო პოლიტიკური კურსის შეცვლას სულ უფრო ღიად და დაჟინებით ითხოვს. ასეთ ვითარებაში რამდენად დროულად მიგაჩნიათ მოსკოვსა და თბილისს შორის მოლაპარაკებების ახალ ფორმატში დაწყება? თქვენი კოლეგა სოსო ცინცაძე მიიჩნევს, რომ არსებულ გაურკვევლობაში ამგვარი დიალოგის "დახანება სჯობია". . .

- სოსო ბევრის მნახველი კაცია და დაეჯერება. მართლაც, იმ გაურკვევლობაში, რაც შეიქმნა დასავლეთს, რუსეთს და უკრაინას შორის, საქართველომ რომ ზედმეტად იაქტიუროს, ფეხგამოყოფილ კუს დაემსგავსება. მე ვერც იმას ვხედავ, რომ კრემლი განსაკუთრებული დაჟინებით ითხოვდეს ჩვენგან რაიმეს, თუმცა თუ ჩვენ თავად წავალთ დათმობებზე მასთან, უარს არ იტყვის. საქართველოს შესაძლო მოლაპარაკებებმა ან სხვა აქტიურობამ რაიმე ადგილი უნდა დაიკავოს როგორც პარტნიორების, ისე მტრების სტრატეგიაში, ისე არ აქვს აზრი აქტიურობას. ხოლო, შექმნილ სიტუაციაში არც რუსეთს, არც უკრაინას და არც დასავლეთს გრძელვადიანი და მათთვის შედეგიანი სტრატეგია, როგორც ჩანს, არ გააჩნიათ. ამ სიტუაციაში აქტიურობა პროგნოზირებად შედეგს ვერ მოიტანს. ეს ის შემთხვევაა, როცა დროულ პაუზას დიდი ფასი აქვს.

- მომდევნო საპარლამენტო არჩევნებამდე არც ისე ბევრი დრო დარჩა. სექტემბრიდან 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის აქტიური მზადება დაიწყება. საპარლამენტო არჩევნებისთვის მზადების თვალსაზრისით თქვენ რას მიიჩნევდით საშინაო პოლიტიკაში ხელისუფლებისთვის ყველაზე პრობლემურ საკითხად?

- ჩვენ საზოგადოებასთან ურთიერთობის დეფიციტზე ვისაუბრეთ და წინასაარჩევნოდ ეს ყველაზე პრობლემურია. უდავოდ პრობლემურია ენერგეტიკის და ეკონომიკის თემები. სახელისუფლო გუნდს თითქმის არ ეტყობა, რომ მოდის არჩევნები, მათ რიტორიკაში არაფერი შეცვლილა, ჯერჯერობით. არადა, საარჩევნოდ მოსახლეობას უნდა დაანახო, რომ ცვლილების უნარი გაქვს, მას არ უნდა მისცე საშუალება, შენს მიმართ არხელსაყრელი სტერეოტიპი გამოუმუშავდეს. დრო მართლაც ცოტა დარჩა ამგვარი სტერეოტიპების შეცვლისთვის.

- საპარლამენტო არჩევნებისათვის მზადების თვალსაზრისით თქვენ რას მიიჩნევდით საპარლამენტო და არა მარტო არასაპარლამენტო ოპოზიციის ყველაზე პრობლემურ საკითხად?

- მე მგონი, აქაც სტერეოტიპულობის პრობლემაა. ოპოზიციური პარტიები არანაირ სიახლეს არ სთავაზობენ ამომრჩეველს. მოქმედებს ძველი ფორმულა - "ამირჩიეთ მე, რადგან ხელისუფლება არ ვარგა". ეს ფორმულა 25 წელია, ესმის ამომრჩეველს, ახალი დღესაც არაფერია შეთავაზებული. სხვათა შორის, ასევე ძველია ხელისუფლების წინასაარჩევნო ფორმულაც - "ამირჩიეთ ისევ მე, იმიტომ რომ ოპოზიცია არ ვარგა". ამდენი ტრაფარეტებისგან დაღლილ საზოგადოებას შეიძლება დაეზაროს არჩევნებზე მისვლა. ამ ფონზე მოიგებს უფრო მობილიზებული მხარდამჭერების მქონე ჯგუფი, მაგალითად, "ნაცმოძრაობა." ხოლო ეს პერსპექტივა თუ სრულად გაცნობიერდა მოსახლეობის მიერ, ის შეიძლება ისეთივე აქტიური გახდეს, როგორც 2012-ში იყო. ოღონდ იმ არჩევნებისგან განსხვავებით, ხმები სხვადასხვა პარტიებში დანაწილდება. ასე რომ, მომავალ არჩევნებს განვითარების რამოდენიმე ვერსია აქვს, ნიჰილიზმიდან პლურალიზმამდე და ამაშია მისი ინტრიგა.

კობა ბენდელიანი

"ინტერპრესნიუსი"