ფიროსმანი წინანდალში

"თითქოს წინასწარ მომზადებული იყო დამსგავსებოდა მის წინაპარ, ჩვენთვის გამოუცნობ, უსახელო ოსტატებს და მათსავით ფანტასტიკურად დაშორებოდა ჩვენს თანამედროვეობას. ჭეშმარიტად ის იყო ნამდვილი სახალხო მხატვარი და ამიტომაც ისე გადნა ხალხში, რომ ჩვენს თაობას ვერც კი მოუხერხებია აღადგინოს მისი ცხოვრების კვალი", - წერდა 1926 წელს ტიციან ტაბიძე ფიროსმანზე. ნიკო ფიროსმანის სახელი და დიდება სულ უფრო იზრდება და დღეს ის ეროვნული საგანძურის ნაწილია, ხოლო მისი ნამუშევრები მსოფლიოს აღაფრთოვანებს.

ნიკო ფიროსმანის ნახატები აღდგენილი და რესტავრირებული სოფელ მირზაანში მისი სახელობის მუზეუმშია თავმოყრილი. ამიტომ არის საინტერესო ამ ნამუშევრების მოგზაურობა საქართველოს მასშტაბით, რომელიც პროგრამა "მუზეუმების კოლექციიდან" ხორციელდება. ფიროსმანის ექსპოზიცია ჯერ თბილისში, შემდეგ ქუთაისში და 4 მაისიდან უკვე წინანდალში გამოიფინა. "მუზეუმების კოლექცია- ფიროსმანი" ივნისში ბათუმს ეწვევა. ალექსანდრე ჭავჭავაძის სახლ-მუზეუმში ფიროსმანის ნამუშევრებთან ერთად, მხატვრის პერსონალური გამოფენების აფიშებისა და პოსტერების არქივია წარმოდგენილი. თავის დროზე ფიროსმანის პოპულარობის ინიცირება ცნობილმა მეცენატებმა კირილ და ილია ზდანევიჩებმა ითავეს.

პირველი პერსონალური გამოფენაც მათ ატელიეში შედგა. ეს იყო ფიროსმანის ცხოვრების ახალი ეტაპი, როდესაც 1912 წელს თბილისში მოულოდნელად ჩამოვიდა სამი მოსკოველი ახალგაზრდა ავნგარდისტი: პოეტი ილია ზდანევიჩი, მისი ძმა მხატვარი კირილ ზდანევიჩი და მათი მეგობარი, მხატვარი მიხაილ ლე დანტიუ. ისინი ხელოვნებაში ახალი მიმართულების -ნეოპრიმიტივიზმის ადეპტები იყვნენ და თბილისში მათთვის საინტერესო ნამუშევრებს ეძებდნენ. ახალგაზრდები მალევე გადააწყდნენ ნიკო ფიროსმანის ნახატებს და აღტაცებაში მოვიდნენ. დაწერეს და გამოაქვეყნეს აღფრთოვანებული წერილი ნიკო ფიროსმანზე, როგორც დიდ მხატვარზე, რამდენიმე ნამუშევარი შეიძინეს, მათგან რამდენიმე თან წაიღეს მოსკოვში, სადაც ლე-დანტიუმ ხელოვნების მოყვარულთ მოხსენება წაუკითხა ნიკო ფიროსმანზე, წარუდგინა მათ მისი ორი ნახატი.

ფიროსმანის ნამუშევრებმა სენსაცია მოახდინა. 1913 წელს მოსკოვში გამართულ გამოფენაზე პროფესიონალ და თვითნასწავლ მხატვრებთან ერთად ნიკო ფიროსმანის ნახატები მრავალმა დამთვალიერებელმა იხილა. სწორედ, ილია ზდანევიჩის დამსახურებით გაეცნო ცნობილი ესპანელი მხატვარი პაბლო პიკასო ფიროსმანის ნამუშევრებს. მოგვიანებით გრაფიკული პორტრეტი მიუძღვნა ქართველ მხატვარს. ეს ნახატიც დღეს წინანდალშია. ალ.ჭავჭავაძის სახლ-მუზეუმს არაერთი მნიშვნელოვანი და საინტერესო კულტურული ღონისძიება გაუმართავს წინანდალში. მათ შორის იყო სალვადორ დალის, პიტ მონდრიანის, ელენე ახვლედიანის, სერგო ქობულაძის, შურა ბანძელაძის, დავით კაკაბაძის ნამუშევრების გამოფენები. გამოფენა კომპანია "სილქნეტისა" და სილქ როუდ ჯგუფის პატრონატით იმართება და 31 მაისის ჩათვლით დარჩება წინანდალ

R