"ლარის გამყარება რამდენიმე წუთშია შესაძლებელი" - რა უშლის ხელს ეროვნული ვალუტის სტაბილურობას

ეროვნული ვალუტის გაუფასურებამ საქართველოს მოსახლეობის დიდ ნაწილს მნიშვნელოვანი ზარალი მოუტანა, თუმცა ხალხს ჯერაც არ დაუკარგავს იმედი, რომ ლარი მომავალში დასტაბილურდება და შესაძლოა გამყარდეს კიდეც. მანამდე კი, ლარის გაუფასურებას ათასგვარი მიზეზით ხსნიან: დაწყებული საგარეო თუ საშინაო ფაქტორებით და დამთავრებული ბლუმბერგის სისტემით, რომლის მიხედვითაც ლარის კურსი დგინდება. საქართველო ამ სისტემაში 2009 წლიდან ჩაერთო. ანალიტიკოსთა ნაწილი ეჭვობს, რომ ბლუმბერგის სისტემა 100%-ით დახურულია და სპეკულაციის საშუალებას იძლევა. შესაბამისად, ლარის მასშტაბური გაუფასურებაც სპეკულაციის შედეგად დაიწყო. "სპეკულაცია არის ერთ-ერთი, მაგრამ არა ერთადერთი ასპექტი ვალუტის კურსის ფრომირების დროს. თუმცა, ჩემი აზრით, სპეკულაციურ სქემებს ლარის კურსის ფორმირებაში გადამწყვეტი მნიშვენლობა არ ენიჭება თუ რომელიმე მოთამაშეს ძალიან დიდი კაპიტალი არა აქვს ისევე, როგორც თავის დროზე როტშილდს ან სოროსს ჰქონდა. კურსის ცვლილება ძირითადად დამოკიდებულია იმაზე, თუ როგორია ქვეყნის სავაჭრო და საგადამხდელო ბალანსი, ან როგორი ინტენსივობისაა უცხოეთიდან შემოსული ინვესტიციები და ტრანზაქციები. დღესდღეობით, მაგალითად, სპეკულანტებმა როგორც უნდა მოინდომონ, 1 დოლარი ვერაფრით გახდება 3 ლარი იმიტომ, რომ ეს რეალობას მოწყვეტილი კურსი იქნება", - აღნიშნა bpn.ge-სთან საუბრისას ეკონომიკის ექსპერტმა სოსო არჩვაძემ.

ლარის კურსზე ბლუმბერგის სისტემის მნიშვნელოვან ზეგავლენას გამორიცხავს ეკონომიკის მაცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი მიხეილ თოქმაჯიშვილიც.

"ბლუმბერგის სისტემა ამ რამდენიმე წლის წინ შემოიღეს. ეს მექანიზმი უფრო მოქნილია, ვიდრე სავალუტო ბირჟა იყო, რადგან მანამდე ბირჟაზე კურსი დგინდებოდა დროის შეზღუდულ მონაკვეთში, ზოგჯერ 1 საათის განმავლობაშიც კი. ბლუმბერგის სისტემის მიხედვით, ლარის კურსი მოთხოვნა-მიწოდებაზეა დამოკიდებული. ამ სისტემის მონაწილე სუბიექტები ბანკები არიან, ამიტომაც, ბანკები დაინტერესებულნი არ უნდა იყონ სხვადასხვა სპეკულაციური გარიგებით. მათი დაინტერესება სპეკულაციებით ნიშნავს, რომ დღეს თუ რაღაცას მოიგებენ, ხვალ აუცილებლად წააგებენ და ეს მოგებაც განეიტრალდება. თუმცა ლარის კურსზე დღეს იმდენი რამ ახდენს გავლენას, რომ სპეკულაციის არსებობასაც გამოვრიცხავ. მიუხედავად ამისა, კურსის ფორმირებისას გაცილებით უფრო მნიშვნელოვანია მთელი რიგი საგარეო და საშინაო ფაქტორები, რომელიც ეროვნულ ვალუტაზე მოქმედებს. ამ კურსის ფორმირებაში არა ერთი სუბიექტი მონაწილეობს, მაგრამ მათ შორის ყველაზე ძლიერი მაინც ეროვნული ბანკი და სამთავრობო სტრუქტურებია", - აღნიშნავს მიხეილ თოქმაჯიშვილი.

გაგრძელება