საფ­რან­გეთ­ში მომ­ხდარ­მა სის­ხლი­ან­მა ტრა­გე­დი­ამ მსოფ­ლიო მო­იც­ვა -სა­ტი­რუ­ლი ჟურ­ნა­ლის რე­დაქ­ცია ტე­რო­რიზ­მის მსხვერ­პლი აღ­მოჩ­ნდა. ამ სა­ში­ნე­ლი ტე­რო­რის­ტუ­ლი აქ­ტის გარ­შე­მო ცი­ვი­ლი­ზე­ბუ­ლი სამ­ყა­რო გა­ერ­თი­ან­და...

კა­რი­კა­ტუ­რის­ტე­ბი ყვე­ლა ქვე­ყა­ნა­ში მუ­შა­ო­ბენ, ისი­ნი ფან­ქრის ერთი მოს­მით, სა­კუ­თარ აზ­რსა თუ სათ­ქმელს ყო­ველ­თვის ოს­ტა­ტუ­რად აფიქ­სი­რე­ბენ, ამ ჟანრ­ში, რა თქმა უნდა, ქარ­თვე­ლი მხატ­ვრე­ბიც აქ­ტი­უ­რად მოღ­ვა­წე­ო­ბენ. ამა თუ იმ რე­დაქ­ცი­ებ­თან თა­ნამ­შრომ­ლო­ბენ და თი­თო­ე­უ­ლის მიერ შექ­მნი­ლი კა­რი­კა­ტუ­რა ბევრ ადა­მი­ანს შინ კე­დელ­ზეც უკი­დია და ეძ­ვირ­ფა­სე­ბა.

მოკ­ლედ, სა­უ­ბა­რია ისეთ ცნო­ბილ კა­რი­კა­ტუ­რის­ტებ­ზე (ზა­ლი­კო სუ­ლა­კა­უ­რი, ბე­სიკ დუ­ღაშ­ვი­ლი, კემო), რომ­ლებ­საც წარ­მა­ტე­ბის­თვის სა­ერ­თა­შო­რი­სო კონ­კურ­სებ­ზეც კი მი­უღ­წე­ვი­ათ...

წარ­მო­გიდ­გენთ თი­თო­ე­უ­ლის მო­საზ­რე­ბა­სა და შე­ფა­სე­ბას საფ­რან­გე­თის სის­ხლი­ან ტრა­გე­დი­ა­ზე…

ზა­ლი­კო სუ­ლა­კა­უ­რი:

- არა­ნა­ი­რად არ ვა­მარ­თლებ ტე­რო­რიზმს და იმ მა­რაზმს, რა­საც ფა­ნა­ტი­კო­სი ტე­რო­რის­ტე­ბი სჩა­დი­ან, მაგ­რამ არც იმათ ვა­მარ­თლებ, ვინც ხალ­ხის რწმე­ნას შე­უ­რა­ცხყოფს. ის კი არა, კაცს დედა რომ შე­ა­გი­ნო, შე­იძ­ლე­ბა მკვლე­ლო­ბა­ზეც წა­ვი­დეს. და მით უმე­ტეს საფრ­თხი­ლოა, როცა მის რე­ლი­გი­ას ეხე­ბი... მეს­მის სი­ტყვის თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, მაგ­რამ როცა საქ­მე რე­ლი­გი­ას და ამა თუ იმ ხალ­ხის სიწ­მინ­დეს ეხე­ბა, სწო­რად არ მი­მაჩ­ნია იმ კა­რი­კა­ტუ­რის­ტის მიდ­გო­მა. თუმ­ცა მი­მაჩ­ნია, რომ ამ საქ­მე­ში დამ­ნა­შა­ვე მა­ინც გა­მომ­ცე­მე­ლია: შე­იძ­ლე­ბა მე უა­რე­სი მა­რაზ­მი დავ­ხა­ტო და არა­ვის ვა­ნა­ხო, მაგ­რამ როცა გა­მომ­ცე­მე­ლი მას საქ­ვეყ­ნოდ გა­მო­ამ­ზე­უ­რებ, კა­რი­კა­ტუ­რისტზე მეტი დამ­ნა­შა­ვე ხარ!

შე­საძ­ლოა სხვა სხვა­ნა­ი­რად ფიქ­რობს, მაგ­რამ ქარ­თვე­ლი კა­რი­კა­ტუ­რის­ტე­ბი ვიცი, რომ და­ახ­ლო­ე­ბით ჩემს აზ­რზე არი­ან.

- ვინ­მეს­გან შენს ნა­მუ­შე­ვარ­ზე რა­ი­მე მუ­ქა­რა ხომ არ გახ­სოვს?

- სა­ბედ­ნი­ე­როდ, არა.

- არც არა­ვის გა­უფრ­თხი­ლე­ბი­ხარ, მა­გა­ლი­თად, ასე, - "ჭკვი­ა­ნად იყა­ვიო"...

- არ მახ­სენ­დე­ბა. ნუ ერთხელ იყო, მი­თხრეს, დაგ­ვი­ხა­ტე ჟვა­ნია ასე და ისე, პლა­კა­ტე­ბი უნდა დავ­ბეჭ­დო­თო... არა - მეთ­ქი, შე­უ­რა­ცხმყო­ფე­ლი ნა­ხა­ტის შექ­მნას არ ვა­პი­რებ-მეთ­ქი.

- რე­ლი­გი­ურ თე­მებ­ზე ფან­ქრით არას­დროს გი­ხუმ­რია?

- არა, მაგ­რამ სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რე­ბი და­მი­ხა­ტავს. ისიც ჩემი მე­გობ­რე­ბი...

- მე­გო­ბა­რი მო­ძღვრე­ბი?

- ხო, რა მოხ­და? ეგე­ნი ადა­მი­ა­ნე­ბი არ არი­ან?! მა­თაც აინ­ტე­რე­სებთ თა­ვი­ან­თი კა­რი­კა­ტუ­რა...

- მოკ­ლედ, სა­კუ­თა­რი თა­ვის­თვის და­წე­სე­ბუ­ლი გაქვს რა­ღაც აკ­რძალ­ვე­ბი...

- არა, კი არ ვკრძა­ლავ, უბ­რა­ლოდ, სწო­რად არ მი­მაჩ­ნია, რომ ადა­მი­ა­ნებს სა­ზი­ზღრო­ბე­ბი გა­ვუ­კე­თო. მთა­ვა­რია, ჩემი ფან­ქა­რი სი­კე­თეს ემ­სა­ხუ­რე­ბო­დეს. რე­ლი­გი­ის თე­მა­ზე ხომ გი­თხა­რით, და­მი­ხა­ტავს, მაგ­რამ არა ბო­რო­ტი, - მა­მა­ო­ე­ბის შარ­ჟი...

- დღეს თა­ნა­მედ­რო­ვე მსოფ­ლი­ოს­თვის ფან­ქა­რი სე­რი­ო­ზუ­ლი ია­რა­ღი გახ­და...

- კი და, ეგ ჩემი ია­რა­ღი­აა...

ბე­სიკ დუ­ღაშ­ვი­ლი:

- ტე­რაქ­ტის ნე­ბის­მი­ე­რი ფორ­მით გა­მოვ­ლი­ნე­ბა თა­ვის­თა­ვად ტრა­გე­დი­აა და ნე­ბის­მი­ე­რი ადა­მი­ა­ნის­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლი უნდა იყოს... ცი­ვი­ლი­ზი­რე­ბულ სამ­ყა­რო­ში პრო­ტეს­ტის ეს ფორ­მა ყვე­ლა­ნა­ირ მსოფ­ლმხედ­ვე­ლო­ბას უარ­ყოფს. ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში, ადა­მი­ა­ნი თა­ვად არ იც­ნობს სარ­წმუ­ნო­ე­ბის იმ მო­წო­დე­ბებს, რო­მელ­საც ემ­სა­ხუ­რე­ბა და რო­მელ რე­ლი­გი­ა­საც აღი­ა­რებს.

"ყუ­რა­ნი" გმობს სის­ხლის ღვრას და ძა­ლი­ან შემ­წყნა­რე­ბე­ლია ადა­მი­ა­ნის მი­მართ. უბ­რა­ლოდ, ხდე­ბა "ყუ­რა­ნის" სუ­რე­ბი­სა და მუ­ჰა­მე­დის სი­ტყვე­ბის არას­წო­რი ინ­ტერპრე­ტა­ცია, რაც ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში, ადა­მი­ა­ნურ სი­სას­ტი­ე­ში ვლინ­დე­ბა.

რაც შე­ე­ხე­ბა შარ­ჟებს, თა­ვად ავ­ტო­რებს, მათ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას ამა თუ იმ მოვ­ლე­ნას­თან, თა­ვად სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ლი­ბე­რა­ლუ­რი ნა­წი­ლის შე­ხე­დუ­ლე­ბებს არ ვა­ღი­ა­რებ, ასე­ვე იმ ფორ­მებს, რი­თაც ეს ხდე­ბო­და, რო­გო­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბაც აქვს ახლა სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ამ ნა­წილს და რი­თიც მარ­თლდე­ბა გა­მო­ხატ­ვის ეს ფორ­მა.

სა­ერ­თოდ, პი­როვ­ნე­ბის თა­ვი­სუფ­ლე­ბა ვრცელ­დე­ბა იქამ­დე, სა­დაც იწყე­ბა სხვა პი­როვ­ნე­ბის უფ­ლე­ბე­ბი.

თუ ვაპ­რო­ტეს­ტებ­დით ღო­რის თა­ვის მი­ჭედ­ვას მედ­რე­სის კარ­ზე, მა­შინ რა­ტომ არ გა­აპ­რო­ტეს­ტა ამ ლი­ბე­რა­ლურ­მა ფრთამ ის ნა­ხა­ტე­ბი, რა­საც ეს კა­რი­კა­ტუ­რის­ტე­ბი ხა­ტავ­დნენ?!

არ შე­იძ­ლე­ბა შე­უ­რა­ცხყო­ფა მი­ა­ყე­ნო ადა­მი­ა­ნის მრწამსს და როცა ადა­მი­ა­ნის სი­ტყვი­სა და გა­მო­ხატ­ვის თა­ვი­სუფ­ლე­ბა­ზე ყვი­რი, იქვე რწმე­ნი­სა და მსოფ­ლმხედ­ვე­ლო­ბის თა­ვი­სუფ­ლე­ბაც უნდა მი­აყ­ვი­რო, ტენ­დენ­ცი­უ­რო­ბა რომ არ დაგ­წა­მონ! ერ­თის ხარ­ჯზე, და­ირ­ღვა სხვა უფ­ლე­ბა და ამის ცალ­მხრი­ვად გაპ­რო­ტეს­ტე­ბა მა­რაზ­მია!

"მე ვარ შარ­ლი!" - დღეს ეს გა­მო­ნათ­ქვა­მი ჩემ­ში იმის ასო­ცი­რე­ბას იწ­ვევს, რომ მე ვარ ადა­მი­ა­ნი, რო­მე­ლიც მი­ე­სალ­მე­ბა მუ­ჰა­მე­დის, ქრის­ტეს, წმინ­და სა­მე­ბის, მა­რი­ა­მის იმ ფორ­მით გა­მო­სახ­ვას, რა ფორ­მი­თაც ეს მხატ­ვრე­ბი გა­მო­სა­ხავ­დნენ...

ამი­ტომ მე, ბე­სიკ დუ­ღაშ­ვი­ლი არ ვარ შარ­ლი!

შე­იძ­ლე­ბა და­ხა­ტო მან­კი­ე­რე­ბა და მი­უ­თი­თო ამის არ­სე­ბო­ბის შე­სა­ხებ, მაგ­რამ შე­უ­რა­ცხყო­ფა არ მი­ა­ყე­ნო პი­როვ­ნე­ბას, ადა­მი­ანს.

როცა მე ვხა­ტავ მექ­რთა­მეს, ვხა­ტავ ადა­მი­ანს, რო­მე­ლიც ფულს იღებს და არა ადა­მი­ანს, რო­მე­ლიც უხამ­სი ფორ­მით "წვე­ლის" ქარ­თლის დე­დას...

ანუ ნა­ხატ­ში აზრი ერთი და იგი­ვეა, მაგ­რამ გა­მო­სახ­ვის ფორ­მაა სხვა­დას­ხვა.

პირ­ველ­ში - მე შე­უ­რა­ცხყო­ფას ვა­ყე­ნებ მოვ­ლე­ნას, მე­ო­რე­ში კი ადა­მი­ან­თა იმ ნა­წილს, ვის­თვი­საც ქარ­თლის დედა ტკი­ვი­ლამ­დე ძვირ­ფა­სია.

სა­ერ­თოდ, შარ­ჟი და კა­რი­კა­ტუ­რა ერთი და იგი­ვეა.

უბ­რა­ლოდ, საბ­ჭო­თა რუ­სეთ­ში შარ­ჟად ასა­ხე­ლებ­დნენ ერთი პი­როვ­ნე­ბის კა­რი­კა­ტუ­რას, რომ­ლის წყე­ნაც არ უნ­დო­დათ და ამას მე­გობ­რულ შარჟს უწო­დებ­დნენ, თო­რემ ესეც კა­რი­კა­ტუ­რაა...

უბ­რა­ლოდ არის სა­ტი­რა, გრო­ტეს­კი, ლი­რი­კა და ასე შემ­დეგ.

- თა­ვად თუ და­გი­ხა­ტავს სა­ტი­რუ­ლი შარ­ჟი?

- ხში­რად და­მი­ხა­ტავს, მაგ­რამ პი­როვ­ნე­ბის­თვის შე­უ­რა­ცხყო­ფა არა­სო­დეს მი­მი­ყე­ნე­ბია. არა იმი­ტომ, რომ შე­დე­გის მე­ში­ნია, უბ­რა­ლოდ, არ­სე­ბობს რა­ღაც სიწ­მინ­დე, რა­საც არ უნდა შე­ე­ხო.

- თუ დაგ­მუქ­რე­ბია ოდეს­მე ვინ­მე?

- ძა­ლი­ან ხში­რად... დამ­მუქ­რე­ბი­ან ხე­ლე­ბის დამ­ტვრე­ვით, ცე­მით... იყო შემ­თხვე­ვა, როცა ავ­ტო­მო­ბილ­ზე სა­მუხ­რუ­ჭე მი­ლიც კი გა­და­მიჭ­რეს... მაგ­რამ ვფიქ­რობ, რომ ეს არ იყო სე­რი­ო­ზუ­ლი ქმე­დე­ბე­ბი. ეს უფრო და­ში­ნე­ბა იყო. სხვა შემ­თხვე­ვა­ში, დიდი ხნის "წა­სუ­ლი" ვიქ­ნე­ბო­დი.

აქვე გუ­ლახ­დი­ლად გე­ტყვით იმა­საც, რომ 2012 წლის არ­ჩევ­ნე­ბი რომ არა, ად­ვი­ლი შე­საძ­ლე­ბე­ლია სა­უ­კე­თე­სო შემ­თხვე­ვა­ში, ცი­ხე­ში ვმჯდა­რი­ყა­ვი...

კემო:

- ძა­ლი­ან ცუ­დია, რო­დე­საც მსოფ­ლი­ოს ერთ-ერთ მო­წი­ნა­ვე და ინო­ვა­ცი­ურ ქვე­ყა­ნა­ში მსგავ­სი რამ ხდე­ბა. დიდ მწუ­ხა­რე­ბას გა­მოვ­თქვამ და­ღუ­პუ­ლე­ბის ოჯა­ხე­ბის მი­მართ!

ვფიქ­რობ, რომ სი­ტყვის, აზ­რის და გად­მო­ცე­მის თა­ვი­სუფ­ლე­ბა ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა ყო­ველ­გვარ ბა­რი­ერს, მით უმე­ტეს ისეთ ქვე­ყა­ნა­ში, რო­გო­რიც საფ­რან­გე­თია, რო­მე­ლიც ხე­ლოვ­ნე­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბით ყო­ველ­თვის დროს უს­წრებ­და...

სა­ში­ნე­ლე­ბაა, როცა მხატ­ვარს, მუ­სი­კოსს, ზო­გა­დად ხე­ლო­ვანს ჩარ­ჩო­ში ჩას­მა უწევს, რად­გა­ნაც შე­მოქ­მე­დე­ბა უსა­ზღვრო უნდა იყოს. ქვე­ყა­ნა­ში, სა­დაც ეს შე­ი­ზღუ­დე­ბა - სი­ტყვა "თა­ვი­სუფ­ლე­ბა" აღარ უნდა ვახ­სე­ნოთ...

თუ თა­ვი­სუფ­ლე­ბა­ზეა სა­უ­ბა­რი, ვფიქ­რობ, რომ მხატ­ვარ­მა ნე­ბის­მი­ერ თე­მა­ზე უნდა ხა­ტოს, - თა­ვი­სუფ­ლე­ბის ცნე­ბა და­უს­რუ­ლებ­ლად მზარ­დია, რაც უფრო მე­ტად ხდე­ბი თა­ვი­სუ­ფა­ლი მით მეტი ბა­რი­ე­რე­ბი ჩნდე­ბა...

- რო­გორ გგო­ნია, კა­რი­კა­ტუ­რა რა გან­წყო­ბი­ლე­ბას, ემო­ცი­ას აჩენს ადა­მი­ან­ში?

- სა­ერ­თოდ კა­რი­კა­ტუ­რა ადა­მი­ა­ნებ­ში პო­ზი­ტი­ურ ან ნე­გა­ტი­ურ გან­წყო­ბას ქმნის. როცა შენი თა­ვი­სუ­ფა­ლი აზრი, სი­ტყვა ან ნა­ხა­ტი სხვის თა­ვი­სუფ­ლე­ბას ლა­ხავს, ზი­ანს აყე­ნებს, ან ძა­ლი­ან ძვირ­ფასს შე­უ­რა­ცხყოფს, სა­მა­გი­ე­როს გა­დახ­და მკვლე­ლო­ბე­ბით და ტე­რაქ­ტე­ბით არა­ნა­ი­რად არის გა­მარ­თლე­ბუ­ლი. აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა აგო პა­სუ­ხი, თუ დამ­ნა­შა­ვედ გცნო სა­სა­მარ­თლომ, და არა ტე­რო­რის­ტებ­მა... ძა­ლი­ან ბევ­რმა მომ­წე­რა ტექ­სტი, ასე­თი ფორ­მით: "მეს­მის რომ სა­ში­ნე­ლე­ბა გა­ა­კე­თეს ტე­რო­რის­ტებ­მა და არ ვა­მარ­თლებთ მათ, მაგ­რამ..." - აი, აქ უკვე პრობ­ლე­მა გვაქვს... თუ არ ამარ­თლებ "მაგ­რამ" - ზედ­მე­ტია.

რამ­დე­ნი ადა­მი­ა­ნიც არ­სე­ბობს - იმ­დე­ნი აზ­რია, იუ­მო­რის სპე­ცი­ფი­კა­ზეც იმა­ვეს ვი­ტყო­დი, მე პი­რა­დად შე­იძ­ლე­ბა რე­ლი­გი­ურ თე­მებ­ზე ნა­მუ­შევ­რე­ბის ნახ­ვა არ მე­სი­ა­მოვ­ნოს, მაგ­რამ არ წა­ვალ და მხატ­ვარს არ მოვ­კლავ...

- შენი კა­რი­კა­ტუ­რე­ბის გამო არა­ვინ დაგ­მუქ­რე­ბია?

- 8 წლის წინ მუ­ქა­რა ერთ-ერთ რე­დაქ­ცი­ა­ში მო­ვი­და (ვის­გან, მის ვი­ნა­ო­ბას არ გა­ვამ­ხელ). თუმ­ცა ნა­ხა­ტის გამო, ჩემ­ზე მე­ტად - რე­დაქ­ცი­ა­ზე უფრო იყო გაბ­რა­ზე­ბუ­ლი.

ყო­ფი­ლა ნა­მუ­შევ­რის და­ხე­ვა, არას­წო­რი შე­ფა­სე­ბა, მხო­ლოდ იმი­ტომ, რომ სა­კუ­თა­რი თავი უფრო ლა­მა­ზი ეგო­ნათ, ვიდ­რე სი­ნამ­დვი­ლე­ში იყ­ვნენ... ესეც ერ­თგვა­რი უკულ­ტუ­რო­ბის, კომ­პლექ­სი­სა და გა­ნათ­ლე­ბის არ­ქო­ნის (ხე­ლოვ­ნე­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბით) ბრა­ლია. თუმ­ცა ამ ქვე­ყა­ნა­ში აღა­რა­ვის ვა­და­ნა­შა­უ­ლებ იმ მარ­ტი­ვი მი­ზე­ზის გამო, რომ შე­ვეჩ­ვიე!

- რე­ლი­გი­ურ თე­მა­ზე ფან­ქრით თუ გი­ხუმ­რია?

- სხვა­თა შო­რის, აქამ­დე მსგავ­სი შეკ­ვე­თა არ მი­მი­ღია, თუმ­ცა არ მი­ვიჩ­ნევ, რომ სა­კუ­თა­რი გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი პო­ზი­ცია ხელს უნდა უშ­ლი­დეს ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი შეკ­ვე­თის მი­ღე­ბი­სას. პო­ზი­ცი­ის და­ფიქ­სი­რე­ბა არა - მხატ­ვრის, არა­მედ შემ­კვე­თის მხრი­დან ხდე­ბა.

ღმერ­თი არ მოგ­ვი­წო­დებს აგ­რე­სი­ის­კენ, თუ ვინ­მეს ხე­დავ, რომ არას­წორს აკე­თებს, სცო­დავს, იმას კი არ უნდა ეცა­დო, რომ მოკ­ლა, ჩა­ქო­ლო და გა­ა­ნად­გუ­რო, ეცა­დე, რომ მო­აქ­ციო, ან სა­ერ­თოდ, გა­ნე­რი­დო, არა­ვინ გა­ი­ძუ­ლებს, შენი რე­ლი­გი­ის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო რამ მო­ი­წო­ნო. მწყინს, რომ ასე­თი ფაქ­ტე­ბი სა­ქარ­თვე­ლო­შიც უხ­ვად არის, მკვლე­ლო­ბით ჯერ არ მსმე­ნია, რომ დას­რუ­ლე­ბუ­ლი­ყოს, თუმ­ცა აგ­რე­სი­უ­ლი "მორ­წმუ­ნე­ე­ბი" ბევ­რია. ქარ­თვე­ლი უმ­რავ­ლე­სო­ბის­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლია ისეთ ადა­მი­ან­თან ჰქონ­დეს ურ­თი­ერ­თო­ბა, ვინც არ არის მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი, შიში, ზი­ზღი და ავი კრი­ტი­კა გარ­და­უ­ვა­ლია და რაც მთა­ვა­რია, სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო აზ­რის ჩახ­შო­ბა და და­მო­ნე­ბა... სად არის მოყ­ვა­სის სიყ­ვა­რუ­ლი? სამ­წუ­ხა­როდ, სა­ღად მხო­ლოდ ერ­თე­უ­ლე­ბი აზ­როვ­ნე­ბენ...

სულ ბო­ლოს ვი­ტყვი, რომ ძა­ლი­ან მწყინს, რომ ბევ­რი ჩემი ნაც­ნო­ბი ტე­რო­რის­ტებს ამარ­თლებს, იმ მი­ზე­ზით, რომ რე­ლი­გი­უ­რი პერ­სო­ნა­ჟე­ბის და­ხატ­ვის უფ­ლე­ბა არა­ვის აქვს.

და ძა­ლი­ან მი­ხა­რია, რომ მთე­ლი მსოფ­ლი­ო­დან უამ­რა­ვი მხატ­ვა­რი გა­ერ­თი­ან­და, ბევ­რი ნა­ხა­ტი და­ი­ხა­ტა აგ­რე­სი­ი­სა და ტე­რო­რიზ­მის წი­ნა­აღ­მდეგ!

მე ვარ მორ­წმუ­ნე, მაგ­რამ არა აგ­რე­სი­უ­ლი!

ლალი ფა­ცია