სა­ქარ­თვე­ლო სო­ცი­ა­ლუ­რი აფეთ­ქე­ბის ზღვარ­ზეა - ასე შე­ა­ფა­სა, ეკო­ნო­მი­კის დოქ­ტორ­მა ლია ელი­ა­ვამ ბან­კებ­სა და მო­სახ­ლე­ო­ბას შო­რის ურ­თი­ერ­თო­ბა. რა ხდე­ბა დღეს სა­ქარ­თვე­ლო­ში? ბანკთან მი­მარ­თე­ბა­ში მარ­თლაც უუფ­ლე­ბო და მო­ნურ მდგო­მა­რე­ო­ბა­შია მო­სახ­ლე­ო­ბა, თუ ყვე­ლა­ფე­რი თა­ვად ხალ­ხის ბრა­ლია? სა­ქარ­თვე­ლო ახ­ლოს არის ევ­რო­პულ სა­ბან­კო სის­ტე­მას­თან, თუ ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით ბევ­რი სა­მუ­შა­ოა ჩა­სა­ტა­რე­ბე­ლი? ამ და სხვა კი­თხვე­ბით, რომ­ლე­ბიც მო­სახ­ლე­ო­ბას აწუ­ხებს, Ambebi.ge-მ ექ­სპერტ ლია ელი­ა­ვას მი­მარ­თა, რო­მელ­მაც შექ­მნილ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ზე გუ­ლახ­დი­ლად ისა­უბ­რა.

- სა­უ­ბა­რი და­ვი­წყოთ ერთი მე­ტად გა­უ­გე­ბარი პუნ­ქტით, რო­მელ­საც აუ­ცი­ლებ­ლად წერს ბან­კი თა­ვის კონ­ტრაქ­ტში. სა­უ­ბა­რი მაქვს, კონ­ტრაქ­ტის იმ პი­რო­ბა­ზე, სა­დაც ბან­კი უფ­ლე­ბას იტო­ვებს, შეც­ვა­ლოს პი­რო­ბე­ბი კლი­ენ­ტის­გან და­მო­უ­კი­დებ­ლად...

- ეს პუნ­ქტი გაჩ­ნდა მას შემ­დეგ, რაც ეროვ­ნულ­მა ბან­კმა გა­მოს­ცა სპე­ცი­ა­ლუ­რი ნორ­მა­ტი­უ­ლი დო­კუ­მენ­ტი, რომ­ლი­თაც კო­მერ­ცი­ულ ბან­კებს ნება დარ­თო, შეც­ვა­ლონ პი­რო­ბე­ბი ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბა­ში - ეს არის გა­უ­გო­ნა­რი რამ. ევ­რო­პა­ში, ევ­რო­კავ­ში­რის დო­კუ­მენ­ტებ­ში წე­რია, რომ კო­მერ­ცი­ულ ბანკს შე­უძ­ლია შეც­ვა­ლოს კლი­ენ­ტთან და­დე­ბუ­ლი ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბის პი­რო­ბე­ბი, მხო­ლოდ იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ ეს ცვლი­ლე­ბა არ აუ­ა­რე­სებს კლი­ენ­ტის ფი­ნან­სურ მდგო­მა­რე­ო­ბას. ჩვენ­თან, სა­ქარ­თვე­ლო­ში, თუ თქვენ და­გი­დეს ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბა, და­ვუშ­ვათ 20%-ზე, ბანკს შე­უძ­ლია თა­ვი­სუფ­ლად აწი­ოს 25%-მდე და შე­გა­ტყო­ბი­ნოს ერთი თვით ადრე. რა უნდა გა­ა­კე­თო ერთი თვით ადრე? სეს­ხი გაქვს და ვერ და­ფა­რავ, მის რესტრუქ­ტუ­რი­ზე­ბა­ზე ბან­კე­ბი, ჩვე­უ­ლებ­რივ, არ მო­დი­ან ხოლ­მე. პრაქ­ტი­კუ­ლად, იძუ­ლე­ბუ­ლი ხარ მო­ნურ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში იყო ბან­კებ­თან მი­მარ­თე­ბა­ში და თე­ო­რი­უ­ლად, ბანკს შე­უძ­ლია გა­გა­კოტ­როს კი­დეც. ასე­თი რამ ხში­რად არ ხდე­ბა, მაგ­რამ ხდე­ბა. არა­ფე­რი არ აინ­ტე­რე­სებთ ბან­კებს, გარ­და სა­კუ­თა­რი შე­მო­სავ­ლი­სა და მო­გე­ბი­სა. რო­დე­საც ხე­და­ვენ, რომ მათი შე­მო­სავ­ლე­ბი მცირ­დე­ბა, ისი­ნი ყვე­ლა შე­საძ­ლებ­ლო­ბას მი­მარ­თა­ვენ, რომ აი­ნა­ზღა­უ­რონ და­ნაკ­ლი­სი. თუ არის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა, ისი­ნი მსეს­ხე­ბელს გა­უზ­რდი­ან საპ­რო­ცენ­ტო გა­ნაკ­ვეთს. ეს ჯერ არ ატა­რებს მა­სობ­რივ ხა­სი­ათს, რად­გან შე­იძ­ლე­ბა ამან გა­მო­იწ­ვი­ოს გა­და­უხ­დე­ლო­ბის უზარ­მა­ზა­რი ტალ­ღა და ეს ნიშ­ნავს სა­ბან­კო სექ­ტო­რის გა­კოტ­რე­ბას.

- ამ პუნ­ქტის გარ­და, თუ არის კონ­ტრაქ­ტში "ნაღ­მე­ბი", რო­მე­ლიც მო­სახ­ლე­ო­ბის დიდ­მა ნა­წილ­მა არ იცის და რა­მაც შე­იძ­ლე­ბა სე­რი­ო­ზუ­ლად აზა­რა­ლოს კლი­ენ­ტი?

- ხელ­შეკრლე­ბე­ბი, რომ­ლებ­საც კო­მერ­ცი­უ­ლი ბან­კე­ბი დე­ბენ თა­ვი­ანთ კლი­ენ­ტებ­თან, შე­ი­ცა­ვენ დიდი ოდე­ნო­ბის ისეთ პუნ­ქტებს, რომ­ლე­ბიც სა­ერ­თოდ გა­უ­გე­ბა­რია მსეს­ხებ­ლის­თვის და ბან­კის კლი­ენ­ტის­თვის. ყვე­ლას არ აქვს იმის სა­შუ­ა­ლე­ბა, რომ ეს კონ­ტრაქ­ტი მი­ი­ტა­ნოს იუ­რის­ტთან, არა მარ­ტო იმი­ტომ, რომ იუ­რის­ტის ფული არ აქვს, არა­მედ ელე­მენ­ტა­რუ­ლად იმი­ტომ, რომ ბან­კი ხელ­ზე კონ­ტრაქტს არ აძ­ლევს კლი­ენტს, მა­ნამ, სა­ნამ ის ხელს არ მო­ა­წერს მას. ამი­ტომ, ისეთ პი­რო­ბებ­ში, რო­დე­საც ზი­ხარ ბან­კის ოფის­ში, ელა­პა­რა­კე­ბი ბან­კის თა­ნამ­შრო­მელს, ამ დროს წა­ი­კი­თხო კონ­ტრაქ­ტი და ბო­ლომ­დე გა­ი­აზ­რო შიგ­ნით რა წე­რია, არის სა­ოც­რად რთუ­ლი და მარ­ტო იუ­რის­ტის კვა­ლი­ფი­კა­ცი­ის მქო­ნე პირს ხე­ლე­წი­ფე­ბა ამის გა­კე­თე­ბა.

იმის გამო, რომ კლი­ენტს ფული სჭირ­დე­ბა სას­წრა­ფოდ, ის მეტ­წი­ლად ენ­დო­ბა ბან­კის პა­ტი­ოს­ნე­ბას და ხელს აწერს კონ­ტრაქტს. არ წარ­მო­იქ­მნე­ბა პრობ­ლე­მა, თუ ბან­კის კლი­ენ­ტი პა­ტი­ოს­ნად იხ­დის თა­ვის და­ვა­ლი­ა­ნე­ბას დრო­უ­ლად და სრუ­ლი მო­ცუ­ლო­ბით. პრობ­ლე­მე­ბი იქ­მნე­ბა მა­შინ, თუ პი­როვ­ნე­ბა ვე­ღარ ახერ­ხებს სრუ­ლად და დრო­უ­ლად და­ვა­ლი­ა­ნე­ბის და­ფარ­ვას. ამ დროს აღ­მოჩ­ნდე­ბა ხოლ­მე, რომ კონ­ტრაქ­ტის ბევ­რი პუნ­ქტი, რო­მელ­ზეც მან ხელი მო­ა­წე­რა, თურ­მე ლა­ხავს მის უფ­ლე­ბებს, მის არა მარ­ტო ადა­მი­ა­ნურ უფ­ლე­ბებს, არა­მედ რო­გორც ფი­ნან­სუ­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბის მომ­ხმა­რებ­ლის უფ­ლე­ბებს. ისე­თი მუხ­ლი, რო­გო­რიც არის, სა­სა­მარ­თლოს გან­სჯა­დო­ბის კონ­ტრაქ­ტი­დან ამო­ღე­ბა და იმის ჩა­წე­რა, რომ სა­არ­ბიტ­რა­ჟო სა­სა­მარ­თლომ უნდა გა­ნი­ხი­ლოს დავა, ამ შემ­თხვე­ვა­ში მო­ქა­ლა­ქემ შე­იძ­ლე­ბა არ იცო­დეს, რომ უფ­ლე­ბა აქვს იჩივ­ლოს სა­ერ­თო სა­სა­მარ­თლო­ში და აუ­ცი­ლებ­ლად მის­დევს ბანკს სა­არ­ბიტ­რა­ჟო­ში. სა­არ­ბიტ­რა­ჟო, მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, რომ არის სწრა­ფი სა­სა­მარ­თლო და მეტ წილ შემ­თხვე­ვა­ში ბან­კის უფ­ლე­ბის დამ­ცვე­ლი. ეს არის ერთი მა­გა­ლი­თი ამ მძი­მე მუხ­ლე­ბი­სა. თუ თქვენ გა­და­ხე­დავთ კონ­ტრაქ­ტებს, კო­მერ­ცი­უ­ლი ბან­კის უფ­ლე­ბე­ბი შე­მო­ი­ფარ­გლე­ბა ერთი-ორი პი­რო­ბით, სა­მა­გი­ე­როდ, მათი კლი­ენ­ტის უფ­ლე­ბე­ბი და მო­ვა­ლე­ო­ბე­ბი გა­წე­რი­ლი არის ორ გვერ­დზე მა­ინც. აი ასე­თი სი­ტუ­ა­ცია ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბუ­ლია იმის შე­დე­გად, რომ ქვე­ყა­ნა­ში არ არ­სე­ბობს სპე­ცი­ა­ლუ­რი კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა, რო­მე­ლიც არე­გუ­ლი­რებს საკ­რე­დი­ტო საქ­მი­ა­ნო­ბას, არ არ­სე­ბობს კა­ნო­ნი საკ­რე­დი­ტო საქ­მი­ა­ნო­ბის შე­სა­ხებ, არ არ­სე­ბობს მა­რე­გუ­ლი­რე­ბე­ლი ნორ­მე­ბი, რომ­ლე­ბიც უნდა იყოს გა­წე­რი­ლი, რა უნდა შე­დი­ო­დეს ბანკთან და­დე­ბულ ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბა­ში და რა არ უნდა შე­დი­ო­დეს.

- ელექტრო­ნუ­ლი ვერ­სი­ით, ან სხვა სა­შუ­ა­ლე­ბით მომ­ხმა­რე­ბელს არ შე­უძ­ლია გა­ეც­ნოს ბანკთან და­სა­დე­ბი კონ­ტრაქ­ტის პი­რო­ბებს?

- ყვე­ლა ბან­კის ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბა არის ერ­თმა­ნე­თის მსგავ­სი. ეს გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლია იმით, რომ სა­ბან­კო სექ­ტო­რი არის ოლი­გო­პო­ლი­ზი­რე­ბუ­ლი, მას­ში არ­სე­ბობს ორი დიდი ოლი­გო­პო­ლია და სხვა და­ნარ­ჩე­ნი კო­მერ­ცი­უ­ლი ბან­კე­ბი მათ მის­დე­ვენ. ერთი პე­რი­ო­დი ერთ მსხვილ ბანკს ეკი­და სა­მომ­ხმა­რებ­ლო ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბის ზო­გა­დი ფორ­მა სა­იტ­ზე და მგო­ნი ისიც მოხ­სნა. პრობ­ლე­მა იმა­ში მდგო­მა­რე­ობს, რომ ვერ გა­ეც­ნო­ბი ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბას წი­ნას­წარ, ბან­კის თა­ნამ­შრომ­ლის გა­რე­შე. ბან­კის წი­ნა­შე მისი კლი­ენ­ტი არის სრუ­ლი­ად უუფ­ლე­ბო და და­უც­ვე­ლი.

- ხომ არ არის ეს გა­ურ­კვე­ვე­ლი პუნ­ქტე­ბი მომ­ხმა­რებ­ლის მო­ტყუ­ე­ბის მცდე­ლო­ბა?

- სა­მომ­ხმა­რებ­ლო სეს­ხი აიღო ერ­თმა პი­როვ­ნე­ბამ 250 ლა­რის ოდე­ნო­ბით; ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბა­ში მას უწე­რია, რომ სეს­ხი არის ნუ­ლო­ვა­ნი საპ­რო­ცენ­ტო გა­ნაკ­ვე­თის, მაგ­რამ ბან­კმა მას მოს­თხო­ვა თა­ნა­და­ფი­ნან­სე­ბა 53 ლარი. რო­დე­საც კლი­ენ­ტმა გა­და­ი­ხა­და 53 ლარი და შე­უდ­გა დარ­ჩე­ნი­ლი თან­ხის გა­დახ­დას, აღ­მოჩ­ნდა, რომ ეს თა­ნა­და­ფი­ნან­სე­ბა ყო­ფი­ლა კო­მერ­ცი­უ­ლი ბან­კის სა­კო­მი­სიო, რო­მელ­საც, პირ­და­პირ, კლი­ენ­ტის გა­დახ­დი­სას იტო­ვებ­და თა­ვის ან­გა­რიშ­ზე, ანუ აღარ ური­ცხავ­და გამ­ყიდ­ველ მა­ღა­ზი­ას. პრაქ­ტი­კუ­ლად, ამ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში, კლი­ენ­ტი დარ­ჩა მო­ტყუ­ე­ბუ­ლი, არა მარ­ტო ბან­კის მხრი­დან, არა­მედ მა­ღა­ზი­ის მხრი­და­ნაც, იმი­ტომ, რომ თუ თქვენ იგი­ვე სა­ქო­ნე­ლი მო­გინ­დე­ბათ შე­ი­ძი­ნოთ გან­ვა­დე­ბის გა­რე­შე, თქვენ მა­ინც ზედ­მეტს გა­და­იხ­დით და არა­ვინ გა­მო­გიქ­ვი­თავთ იმ 53 ლარს. მთე­ლი სი­მარ­თლე არ იქნა ასა­ხუ­ლი კლი­ენ­ტის ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბა­ში.

ძა­ლი­ან ხში­რად, კო­მერ­ცი­უ­ლი ბან­კე­ბი ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბა­ში დე­ბენ ზო­გად პი­რო­ბებს იმის შე­სა­ხებ, რომ სეს­ხის ანა­ზღა­უ­რე­ბის ვა­და­გა­და­ცი­ლე­ბის დროს, კლი­ენტს ერი­ცხე­ბა პირ­გა­სამ­ტე­ხე­ლო რა­ღაც პრო­ცენ­ტის ოდე­ნო­ბით, მაგ­რამ რაზე და­ე­რი­ცხე­ბა ეს პრო­ცენ­ტი, რო­გო­რი არის მისი შემ­დგო­მი და­რი­ცხვის პრო­ცე­დუ­რა, ეს არ არის დარწვრი­ლე­ბით და­წე­რი­ლი ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბა­ში და მსეს­ხე­ბელს ჰგო­ნია, რომ კი, მე და­ვარ­ღვიე და არ შე­ვი­ტა­ნე 30 ლარი, მგო­ნია რომ და­მე­რი­ცა 1-2%, სი­ნამ­დვი­ლე­ში მი­დის კლი­ენ­ტი და აღ­მოჩ­ნდე­ბა რომ 2%-ის ნაც­ვლად და­მე­რი­ცხა 5-10%. ეს გა­ურ­კვე­ვე­ლი პუნ­ქტე­ბი, რომ­ლებ­შიც მსეს­ხე­ბე­ლი კარ­გად ვერ ერ­კვე­ვა და ვერ ან­გა­რი­შობს თა­ვის მო­მა­ვალ რის­კებს, ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზულ საფრ­თხეს უქ­მნის მსეს­ხებ­ლის არა მარ­ტო გა­დახ­დი­სუ­ნა­რი­ა­ნო­ბას, მის მა­ტე­რი­ა­ლურ კე­თილ­დღე­ო­ბას, მისი ოჯა­ხის მა­ტე­რი­ა­ლურ კე­თილ­დღე­ო­ბას. ამის უამ­რა­ვი ფაქ­ტი და მა­გა­ლი­თი არ­სე­ბობს. შე­დე­გი რა შე­იძ­ლე­ბა ვთქვათ, იმის­თვის რომ, არც ბან­კე­ბი და­ზა­რალ­დნენ და არც მო­სახ­ლე­ო­ბა ჩა­ვარ­დეს მძი­მე ეკო­ნო­მი­კურ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია ბან­კე­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბის უფრო ცხა­დი და უფრო მკაც­რი რე­გუ­ლი­რე­ბა და ადა­მი­ა­ნე­ბის, რო­გორც ფი­ნან­სუ­რი მომ­ხმა­რებ­ლე­ბის უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვა კა­ნო­ნით. შე­სა­მუ­შა­ვე­ბე­ლია სპე­ცი­ა­ლუ­რი კა­ნო­ნი ფი­ნან­სუ­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბის მომ­ხა­რებ­ლე­თა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის შე­სა­ხებ, სა­დაც და­წე­რი­ლი იქ­ნე­ბა მისი ყვე­ლა უფ­ლე­ბა ბანკთან და ყვე­ლა სა­ფი­ნან­სო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბი­სას.

- რას გვკარ­ნა­ხობს ევ­რო­პუ­ლი გა­მოც­დი­ლე­ბა? ბან­კის საქ­მი­ა­ნო­ბა ამე­რი­კა­სა და ევ­რო­პა­შიც იგი­ვეა, რაც სა­ქარ­თვე­ლო­ში?

- ევ­რო­პა­სა და ამე­რი­კა­ში იპო­თე­კუ­რი სეს­ხი გა­ი­ცე­მა გი­რა­ოს გა­რე­შე. ბან­კე­ბი არ ითხო­ვენ იპო­თე­კუ­რი სეს­ხის­თვის კი­დევ და­მა­ტე­ბით რა­ღაც ქო­ნე­ბის ჩა­დე­ბას. უკვე ით­ვლე­ბა, რომ თუ სეს­ხი გა­ი­ცა უძ­რა­ვი ქო­ნე­ბის შე­სას­ყი­დად, ეს უკვე არის გი­რაო, ის არ ითხოვს რომ სხვა სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი ჩა­დოს გი­რა­ო­ში. სა­ქარ­თვე­ლოს შემ­თხვე­ვას შე­იძ­ლე­ბა თა­ვი­სი გარ­კვე­უ­ლი მი­ზე­ზე­ბი ჰქონ­დეს, ვთქვათ, კო­მერ­ცი­უ­ლი ბან­კე­ბი ვერ ენ­დო­ბი­ან სა­ქარ­თვე­ლოს უძ­რა­ვი ქო­ნე­ბის ბა­ზარს, ამი­ტომ მი­იჩ­ნე­ვენ, რომ ერთი ბი­ნის გა­ყიდ­ვა იქ­ნე­ბა პრობ­ლე­მუ­რი და ამი­ტომ ჯო­ბია ორი და სამი ბინა ჰქონ­დეს გი­რა­ო­ში, რად­გან რამე რომ იყოს, სამ ბი­ნას გა­ყი­დის და ამო­ი­ღებს სეს­ხის სა­ფა­სურს. აი ასე­თი სა­კი­თხე­ბი, ევ­რო­პა­სა და ამე­რი­კა­ში, რე­გუ­ლირ­დე­ბა სპე­ცი­ა­ლუ­რი კა­ნო­ნე­ბით გი­რა­ოს შე­სა­ხებ. არ­სე­ბობს კა­ნო­ნე­ბი იპო­თე­კის შე­სა­ხებ. ევ­რო­პა­სა და ამე­რი­კა­ში აკ­რძა­ლუ­ლია ადა­მი­ა­ნის ერ­თა­დერ­თი სა­ცხოვ­რი­სის გი­რა­ოდ გა­ღე­ბა. იქ ადა­მი­ა­ნი და­ცუ­ლია რო­გორც ბან­კის თავ­ხე­დო­ბი­სა­გან, ასე­ვე სა­კუ­თა­რი შეც­დო­მე­ბის დაშ­ვე­ბის­გა­ნაც.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში სა­ფი­ნან­სო სექ­ტო­რი აბ­სო­ლუ­ტუ­რად თავ­ხე­დობს და მისი მხრი­დან მო­სახ­ლე­ო­ბის ძარ­ცვის მას­შტა­ბე­ბი არის გა­მა­ოგ­ნე­ბე­ლი, მაგ­რამ მე­ო­რე მხრივ, მო­სახ­ლე­ო­ბა ჩა­დის შეც­დო­მებს ნებ­სით თუ უნებ­ლი­ედ, ვერ ან­გა­რი­შობს რის­კებს.

- რა არის სა­ჭი­რო იმის­თვის, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ბან­კო სექ­ტო­რის რე­გუ­ლი­რე­ბა მი­უ­ახ­ლოვ­დეს ევ­რო­პუ­ლი რე­გუ­ლი­რე­ბის ნორ­მებს?

- იმის­თვის, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ბან­კო სექ­ტო­რის რე­გუ­ლი­რე­ბა მი­უ­ახ­ლოვ­დეს მა­ინც ევ­რო­პუ­ლი რე­გუ­ლი­რე­ბის ნორ­მებს, ძა­ლი­ან ბევ­რი კა­ნო­ნია მი­სა­ღე­ბი. უპირ­ვე­ლეს ყოვ­ლი­სა, ეს არის კა­ნო­ნი ფი­ნან­სუ­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბის, მომ­ხმა­რე­ბელ­თა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის შე­სა­ხებ, რო­მე­ლიც სას­წრა­ფოდ უნდა მი­ვი­ღოთ, სა­ნამ არ მოხ­და ქვე­ყა­ნა­ში სო­ცი­ა­ლუ­რი აფეთ­ქე­ბა და სო­ცი­ა­ლუ­რი ბუნ­ტი, იმი­ტომ, რომ სულ ცოტა აკ­ლია ხალ­ხს ამო­ას­ხას და იფეთ­ქოს. მი­სა­ღე­ბია კა­ნო­ნი საკ­რე­დი­ტო საქ­მი­ა­ნო­ბის შე­სა­ხებ, სა­დაც გა­წე­რი­ლი იქ­ნე­ბა, თუ რო­გორ, რა­ნა­ი­რად, რა სა­ხით, რა ფორ­მით შე­იძ­ლე­ბა კრე­დი­ტის გა­ცე­მა და ეს შე­ე­ხე­ბა არა მარ­ტო კო­მერ­ცი­ულ ბან­კებს, არა­მედ ყვე­ლას, ვინც გას­ცემს კრე­დი­ტებს, მათ შო­რის კერ­ძო იპო­თე­კა­რებს, მიკ­რო­სა­ფი­ნან­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს, ლომ­ბარ­დებს და ა.შ.

გი­ორ­გი ხარ­ში­ლა­ძე

AMBEBI.GE