ქართული სახელმწიფო სხვა გზას არ გვიტოვებს გარდა ერთისა, ვთხოვოთ რუსეთს სამხედრო დახმარება - იური ღვინჯილია
ზუგდიდში საზოგადოების ნაწილი მეგრულისთვის რეგიონული ენის სტატუსის მინიჭებას ითხოვს. მათ შორის სოციალურ ქსელებში განსაკუთრებული აქტიურობით განათლების ცენტრის "კოლხიდას" ხელმძღვანელი იური ღვინჯილია გამოირჩევა. ღვინჯილია აღნიშნული მოთხოვნის საფუძველსა და ამ საკითხის შეფერხების მიზეზებზე "ლაივპრესთან" მიცემულ ინტერვიუში საუბრობს.
- როგორ უნდა შეუწყოს ხელი ადგილობრივ დონეზე ხელისუფლებამ მეგრული ენის განვითარებას?
- ადგილობრივი რესურსით ეს საკითხი ვერ გადაწყდება. პირველი ამოცანა არის ამ ენების აღიარება. საუბარია ლაზურ-მეგრულ-სვანურ ენაზე. სახელმწიფომ უნდა აიღოს იურიდიული ვალდებულება, რომ უზრუნველყოფს ამ ენების შენარჩუნება-განვითარებას და მოქალაქეს ექნება უფლება, გამოიყენოს ეს ენა შეზღუდვის გარეშე, საზოგადოებრივ და პირად ცხოვრებაში.
-ხელისუფლებამ რა შეიძლება გაითვალისწინოს ადგილობრივ ბიუჯეტში? რა პროექტები შეიძლება დაფინანსდეს?
- ჩვენი ამოცანა არის ენის პოპულარიზაცია. როგორც ასეთი, ენის ცოდნის პრობლემა შეიძლება არ იყოს ასე მწვავედ, მაგრამ, პოპულარიზაციისთვის ძალიან მარტივი რამის გაკეთება შეიძლება. ეს შეიძლება იყოს მიკროპროექტები, აუდიო-ვიდეო პროდუქციის სახით. შეიძლება ჩვენ კომედი შოუ გავაკეთოთ მეგრულ ენაზე, შეიძლება ფილმების თარგმნა, შეიძლება პოეზიის აუდიოფაილების გაკეთება, მუსიკალური კლიპების და ასე შემდეგ. საუბარია თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებაზე.
-უნდა დაიფაროს სამეგრელოს რეგიონი თუ უფრო დიდ მასშტაბებზეა საუბარი?
- ჩვენ მეგრული ენის გამოყენებით შეიძლება კულტურულ-ენობრივი ექსპორტი განვახორციელოთ აფხაზეთის ტერიტორიაზე და ლაზეთის ტერიტორიაზე თურქეთში. ეს კომუნიკაციის ახალი საშუალებაა, რაც არ არის გამოყენებული. მეგრულ ენაზე ძალიან ბევრი მეცნიერი მუშაობს. მაგალითად, ჩვენ ვიცით მამანტი ძაძამია, ედემ იზორია და მრავალი სხვა. ამის პრობლემა არ იქნება, მთავარია პოლიტიკური ნება.
-თქვენ ითხოვთ მეგრული ენისთვის რეგიონული ენის სტატუსის მინიჭებას. რა არის ამის საფუძველი? როგორ ფიქრობთ, რატომ არ კეთდება ეს?
- არსებობს ენის სტატუსის ორი ფორმა. ან სახელმწიფო ენა უნდა იყოს, ან რეგიონული. მეგრული ენა გამოიყენება სამეგრელოს რეგიონში, შესაბამისად არის რეგიონული ენა. საუბარია იურიდიულ-პოლიტიკურ ვალდებულებაზე სახელმწიფოს მხრიდან. სახელმწიფომ უნდა აღიაროს, რომ მეგრული ენა არსებობს და აიღოს პასუხისმგებლობა მის განვითარებაზე. ეს მარტივი ამოცანაა.
-ვინ ეწინააღმდეგება ამას?
- ამ საკითხის მოწინააღმდეგეები არიან პირველ რიგში, საპატრიარქო და მის გარშემო არსებული პრორუსული ძალები, რომლებიც ყველანაირი რეფორმების წინააღმდეგ გამოდიან. არა მარტო ამ საკითხში, სხვა რეფორმაც არ განხორციელდება. დღემდე არ არის მაგალითად, მიღებული ლუსტრაციის კანონი, ანუ ჯერ საბჭოთა მემკვიდრეობაზე უარი არ გვითქვია.
-პრორუსული ძალები ახსენეთ საპატრიარქოს უკან. ვის გულისხმობთ?
- ნებისმიერი, ყველა. კონკრეტულად მათ, ვინც არის ქარტიის რატიფიცირების წინააღმდეგი.
-არის ბრალდებები, რომ თქვენს უკან დგას რუსეთი. ამაზე რას გვეტყვით?
- ჩემს უკან ჯერ იდგა აფხაზეთი, მერე რუსეთი, თურქეთი, ამერიკა და არ ვიცი ახლა, ჩამონათვალი ძალიან დიდია და ყველას დავალიანება აქვს, ყველამ შემიწყვიტა დაფინანსება.
-თქვენ წერთ, რომ სამეგრელო და ზუგდიდი მზად არის რევოლუციისთვის და აქციები უნდა დაიწყოს ამ მიმართულებით. რამდენად რეალურია აქციების თემა?
- ნებისმიერ შემთხვევაში იგნორირება იწვევს კონფლიქტს. ხალხთა ლინგვისტური და ისტორიული მეხსიერების შეურაცხყოფა არის ეთნოკონფლიქტის წინაპირობა.
-ვინ შეიძლება დაიწყოს ეს აქციები, ვის შეიძლება თქვენ დაეყრდნოთ?
-ჩვენ ვთხოვთ ქართულ სახელმწიფოს, არ გვაქცევს ყურადღებას, იგნორირებულია ეს საკითხი. ჩემზე ხომ არ არის მარტო საუბარი. მე მარტო ხომ არ ვითხოვ ამას. თქვენ არ ითხოვთ ამას? თქვენ არ გინდათ ენის შენარჩუნება? ენობრივი მემკვიდრეობის შენარჩუნება არის სახელმწიფოს საქმე. ეს არ არის ჩემი საქმე. თუ ქართული სახელმწიფო უარს ამბობს, არ აღიარებს ამ ენებს, არ უნდა ამ ენების შენარჩუნება, ეს არის კულტურული გენოციდის ერთ-ერთი ფორმა. არის მეორე ვარიანტი. ვთქვათ, ჩვენ ვთხოვეთ რუსეთს სამხედრო დახმარება. თქვენი აზრით, დაგვეხმარება თუ არა რუსეთი? ანუ აფხაზური სცენარი მეორდება. იმის ნაცვლად, რომ ჩვენ მოვაგვაროთ არსებული პრობლემები ერთხელ და სამუდამოდ, არის მუდმივი დაპირისპირება. სხვა გზას არ გვიტოვებენ. ქართული სახელმწიფო სხვა გზას არ გვიტოვებს გარდა ერთისა, ვთხოვოთ რუსეთს სამხედრო დახმარება.